Tuʻuaki ʻa e Ongoongo Leleí ʻo Ngāueʻaki ʻa e Tohi Moʻui Fakafāmilí
1 Ko kitautolu kotoa ʻoku tau saiʻia ke maʻu ʻa e fiefia mo e lavameʻa ʻi he meʻa ʻoku tau faí, tautefito ki he ngāue ngaohi ākongá. Ko e hā ʻokú ne ʻomai kiate kitautolu ʻa e fakafiemālie peheé? ʻOku kamata ia mei heʻetau tauhi maʻu ha fakakaukau pau lolotonga ʻetau femoʻuekina ʻi he ngāue ʻi māmani lahí, ko hono tokoniʻi ʻa e niʻihi kehé. (Pal. 11:25) Ko hotau ʻulungaanga ʻi hono fanongonongo atu ʻa e ongoongo leleí ʻoku totonu ke hā ai ʻoku tau tui moʻoni ki he meʻa ʻoku tau leaʻakí. Kapau te tau lea mei hotau lotó, ʻe ulo atu leva ʻetau loto-totonu mo e tuipau fakafoʻituituí. (Luke 6:45) ʻI hono ʻahiʻahiʻi ʻetau lea ʻe faí, te tau ongoʻi falala pau ange ai ʻi he taimi ʻoku tau lea ai ki he kakai ʻi he feituʻu ngāué. ʻE tautefito ʻa ʻene mahuʻinga ʻení ʻi he lolotonga ʻo Sepitemá, ʻi he taimi te tau tuʻuaki ai ʻa e tohi Ko Hono ʻAi Hoʻo Moʻui Fakafāmilí ke Fiefia. Te ke ʻiloʻi nai ʻoku ʻaonga ʻa e ngaahi fokotuʻu ʻoku hoko haké ʻi hono tuʻuaki atu ʻa e ongoongo leleí ʻi ha fakakaukau pau.
2 ʻI hono tuʻuaki ʻa e tohi “Moʻui Fakafāmilí,” te ke lava ke leaʻaki ʻeni ʻi he ʻuluaki ʻaʻahí:
◼ “ʻI he māmani faingataʻá ni, ʻoku ngalingali ʻe malava ke tau maʻu ha moʻui fakafāmili fiefia? Ko e hā hoʻo fakakaukaú? [Tuku ke ne tali.] Neongo ko e kakai tokolahi ʻoku nau ʻalu maʻu pē ki honau siasí, ʻoku nau kei maʻu pē ʻa e ngaahi palopalema ʻi honau fāmilí. Fakatokangaʻi ʻa e meʻa ʻoku leaʻaki heni ʻe Sīsū ʻi he Tohitapú. [Lau ʻa e Sione 13:17.] ʻIkai ʻokú ke loto-tatau ki ai ʻoku lahi ange ʻa e meʻa ʻoku fiemaʻu meiate kitautolú ʻi he ʻalu pē ki ha siasi? Fakatokangaʻi ʻa e meʻa ʻoku leaʻaki ʻe he tohí ni.” Lau ʻa e palakalafi 3 ʻi he peesi 11 ʻo e tohi Moʻui Fakafāmilí pea fakamatalaʻi ʻa e fakatātā ʻi he peesi 12 fakataha mo e Mātiu 7:24-27. Tuʻuaki pea tuku ki he tokotahá ke ne maʻu ʻa e tohí kapau te ne loto ke lau ia. Kapau te ne loto ki ai, tuku ia maʻana, pea fakamatalaʻi ʻoku tau tali fiefia ha tokoni ki heʻetau ngāue ʻi māmani lahí.
3 ʻI he taimi ʻoku fai ai ha toe ʻaʻahi ki ha husepāniti ʻa ia naʻá ke tuku ai ʻa e tohi “Ko Hono ʻAi Hoʻo Moʻui Fakafāmilí ke Fiefia,” te ke pehē nai:
◼ “ʻI heʻeku ʻaʻahi mai ki muʻá, naʻá ta talanoa ai ki he founga ʻa ia ʻoku lava ke tokoni ai ʻa e Tohitapú ki hono ʻai ha moʻui fakafāmili ke fiefiá. Ko hai ʻokú ke fakakaukau ʻoku totonu ke hoko ko e ʻulu ʻo e fāmilí? [Tuku ke ne tali.] ʻOku fakahā mai ʻe he Tohitapú ko e tangatá ʻoku totonu ke hoko ko e ʻulu ʻo e fāmilí. Ka ʻoku totonu ke founga fēfē ʻa ʻene ngāueʻaki ʻa hono tuʻunga-ʻulú? Fakatokangaʻi ʻa e meʻa ʻoku leaʻaki ʻe he Efeso 5:25-29, 33. [Lau.] Ko e fakamatala ʻo e konga Tohitapú ni ʻoku hiki ia ʻi he tohi Ko Hono ʻAi Hoʻo Moʻui Fakafāmilí ke Fiefia.” Huke ki he peesi 41 pea lau ha ngaahi poini tefito ʻe niʻihi mei he palakalafi 6-8. Kapau ʻoku hā mai ha mahuʻingaʻia lahi ange, te ke pehē nai: “ʻOku fiemaʻu ʻe ha husepāniti ke fakaʻapaʻapaʻi ia ʻo hangē ko ia ko Sīsuú. Ko e hā ʻoku fiemaʻu kiate ia ke ne maʻu ai ʻa e fakaʻapaʻapa ʻa e niʻihi kehé? Fakatokangaʻi ʻa e founga ʻoku tali ai ʻa e fehuʻi ko ʻení ʻi he tohí.” Lau ʻa e konga hono ua ʻo e palakalafi 2 ʻi he peesi 40, pea tuʻuaki leva ha ako Tohitapu. Kapau ʻe tali lelei, kamata ʻa e akó ʻi he tohi ko e ʻIlo.
4 Kapau ʻoku teʻeki ai ke mali ʻa e tokotaha ko iá, ko e fakaofiofí ni ʻe ʻaonga nai ʻi hono kamata ʻo hoʻo fetalanoaʻakí:
◼ “ʻOku tokolahi ʻaupito ʻa e kakai ʻoku nau ʻeke ʻa e fehuʻi, ko e hā nai ʻa e makatuʻunga lelei ki he nofo malí? Fakatokangaʻi ʻa e meʻa ʻoku leaʻaki ʻe he Palovepi 31:30 ʻo fekauʻaki mo hono fili ha uaifi fitá. [Lau pea tuku ke ne tali.] Neongo ko e kau talavou tokolahi ʻoku tohoakiʻi ʻe he fōtunga hā maí, fakatokangaʻi ʻa e meʻa ʻoku leaʻaki ʻe he tohi ko ʻeni Ko Hono ʻAi Hoʻo Moʻui Fakafāmilí ke Fiefia ʻo fekauʻaki mo e meʻá ni. [Lau ʻa e palakalafi 33 mo e 34 ʻi he peesi 23.] ʻOkú ke fakakaukau ko e faleʻi mahuʻinga ʻeni?” Lave ki he ngaahi kaveinga tokoni ʻe niʻihi ʻi he vahe 2 ʻo e tohi Moʻui Fakafāmilí, pea ʻohake ʻa e ngaahi poini mahuʻinga ʻe niʻihi ki hono fakatoka ha makatuʻunga lelei ki ha nofo mali. Tuʻuaki ʻa e tohí, pea lave ki heʻetau fokotuʻutuʻu ki he ngaahi tokoní.
5 Ki ha toe ʻaʻahi ki ha tokotaha pehē, te ke leaʻaki nai ʻeni:
◼ “ʻI heʻeku ʻi heni ʻi he ngaahi ʻaho siʻi ki muʻá, naʻá ta fakamatala ai ki he founga ʻoku mahuʻinga ai ʻa e Tohitapú ʻi hono tokoniʻi kitautolu ke maʻu ha makatuʻunga lelei ki he nofo malí, pea naʻá ku tuku atu ha tatau ʻo e tohi Ko Hono ʻAi Hoʻo Moʻui Fakafāmilí ke Fiefia. Ko e hā hoʻo fakakaukau ki he meʻa ʻe lava ke fai ʻe he mēmipa taki taha ke tokoni ki he fāmilí ke ngāue fakataha? [Tuku ke ne tali.] Fakatokangaʻi ʻa e fakamatala ko ʻeni ʻi he peesi 185 ʻo e tohí.” Lau ʻa e ʻuluaki sētesi ʻe fā ʻo e palakalafi 10 ʻi he peesi 185. Tuʻuaki ke fakahāhaaʻi ʻa e founga ʻoku tokoniʻi ai ʻa e kakai ʻe laui miliona ʻi he māmaní ke ako ʻa e Tohitapú. Kapau ʻe tali lelei, fakaʻaliʻali ʻa e tohi ko e ʻIlo pea kamata ʻa e akó.
6 ʻI he ngāue mei he falekoloa ki he falekoloá, te ke ngāueʻaki nai ʻa e fakaofiofi nounoú ni ʻaki ʻa e tohi “Moʻui Fakafāmilí”:
◼ “ʻI he ʻahó ni ʻoku mau fai ha ngāue makehe ki he kakai pisinisi ʻi he koló. Ko kitautolu kotoa ʻoku tau hohaʻa fekauʻaki mo e founga ke akoʻi lelei ai ʻetau fānaú. ʻOkú ke fakakaukau ʻe lava ke fai ʻeni, ʻi he vakai atu ki he ngaahi tākiekina taʻepau ʻoku ʻi he fānaú he ʻaho ní? [Tuku ke ne tali.] Neongo ko e kakai tokolahi ʻoku nau fakamamafaʻi ʻa e mahuʻinga ʻo e akó, ko hono fakahinohinoʻi fakalaumālie ʻo e fānaú ʻoku faʻa tukunoaʻi ia. Fakatokangaʻi ʻa e meʻa ʻoku fakahinohinoʻi ʻe he ʻOtuá ki hono kakaí ke nau faí ʻi he Teutalonome 6:6, 7.” Lau ʻa e konga Tohitapú mei he palakalafi 13 ʻi he peesi 120 ʻo e tohi Moʻui Fakafāmilí. Fakahā ange ʻa e kaveinga ʻo e vahe 9, pea tuʻuaki ʻa e tohí. Fakamatalaʻi neongo ʻoku ʻikai ke ʻi ai ha totongi ki he tohí, ʻoku tau tali lelei ha tokoni siʻisiʻi ki heʻetau ngāue ʻi māmani lahí.
7 ʻI hono fai ha toe ʻaʻahi ki ha tokotaha pisinisi ʻa ia naʻe tuku ai ʻa e tohi “Moʻui Fakafāmilí,” te ke leaʻaki nai ʻeni:
◼ “ʻI heʻeku ʻaʻahi fakamuimui maí, naʻá ku lave ai ki he mahuʻinga ʻo e fakahinohino fakalaumālié ʻi hono akoʻi ʻa e fānaú. Ka ko e tokolahi ʻoku nau fifili pe ʻoku kei feʻunga ki he ngaahi ʻahó ni ʻa e ngaahi fakahinohino ʻa e Tohitapú ki hono akoʻi ʻa e fānaú. Ko e hā hoʻo fakakaukaú, ʻoku totonu ke taʻu fiha ʻa e kiʻi tamá ki muʻa ke kamata ʻa e mātuʻá ke akoʻi iá? [Tuku ke ne tali.]” Huke leva ki he peesi 115 pea lau ʻa e kaveinga tokoní pea mo e ʻuluaki sētesi ʻo e palakalafi 5. Tuʻuaki ha ako Tohitapu taʻetotongi, ke fai ʻi he feituʻu ʻoku ngāue aí pe ʻi hono ʻapí.
8 ʻI he tuʻunga ko e “kaungāngaue mo e ʻOtua,” ʻoku tau maʻu ʻa e ʻuhinga kakato ke hoko ai ʻo mālohi ʻi hono fanongonongo ʻa e ongoongo leleí. (1 Kol. 3:9) Ko ʻetau tauhi maʻu ʻa e fakakaukaú ni te tau maʻu ai ʻa e tāpuaki lahi ʻa Sihová.