ʻE Lava ke Fakapapauʻi Atu ʻe he Akó mo e Paʻangá ha Kahaʻu Malu?
ʻOku fakakaukau ʻa e tokolahi ko e faʻahinga ʻoku nau ako lelei mo tuʻumālié ʻoku nau maʻu ha kahaʻu malu. ʻOku nau tui ko e ako ʻunivēsití ʻe lava ke ne tokoniʻi ha tokotaha ke hoko ko ha tokotaha ngāue lelei ange, ko ha mēmipa lelei ange ʻo e fāmilí, pea hoko ko ha tangataʻifonua lelei ange. ʻOku nau toe ongoʻi nai ko ha ako lelei ʻe taki atu ia ki ha ngāue totongi lelei ange pea ko e faʻahinga ʻoku nau maʻu ha paʻanga lahí te nau fiefia.
KO E FILI ʻOKU FAI ʻE HE TOKOLAHI
Fakakaukau ki he fakamatala ʻa Zhang Chen, mei Siaina. ʻOkú ne pehē, “Naʻá ku tui naʻe fiemaʻu ke u maʻu ha mataʻitohi mei he ʻunivēsití ke mavahe ai mei he masivá pea ko ha ngāue totongi lelei ʻokú ne fakapapauʻi mai ha moʻui fiefia mo fakafiemālie.”
Ko e tokolahi ʻoku nau feinga lahi ke ako ʻi he ngaahi ʻunivēsiti ʻiloa, mahalo ʻi he ngaahi fonua kehé, ke fakalahi ai honau faingamālie ke maʻu ha kahaʻu malú. Naʻe hokolahia eni ki muʻa ke fakangatangata ʻa e fefolauʻaki fakavahaʻapuleʻangá ʻe he COVID-19. ʻOku pehē ʻi ha līpooti ʻi he 2012 ʻa e Kautaha ki he Fengāueʻaki mo e Fakalakalaka Fakaʻekonōmiká: “Ko e pēseti ʻe 52 ʻo e fānau ako ʻoku ako ʻi mulí ko e kau ʻĒsia.”
Ko e ngaahi mātuʻá ʻoku nau faʻa fai ʻa e ngaahi feilaulau lahi ke lava ai ʻenau fānaú ʻo ako ʻunivēsiti ʻi muli. Ko Qixiang, mei Taiuani, ʻokú ne pehē: “Ko ʻeku ongo mātuʻá naʻe ʻikai ke na maʻumeʻa, ka naʻá na totongi ʻa e toko fā ʻo kimautolu fānaú ke ako ʻunivēsiti ʻi ʻAmelika.” Ke fua ʻa e ako ko ení, ko hono fāmilí, hangē ko e ngaahi fāmili lahi kehé, naʻe pau ke nau tā moʻua.
KO E HĀ ʻA E OLÁ?
Ko e tokolahi ʻoku nau tuli ki he ako māʻolunga angé mo e koloá ʻoku nau ongoʻi feifeitamaki
ʻOku lava ke fakaleleiʻi ʻe he akó ʻa e moʻuí ʻi ha ngaahi founga, ka ʻoku ʻikai ke ne ʻomai maʻu pē ʻa e ola ʻoku ʻamanekina ʻe he kau akó. Ko e fakatātaá, hili ʻa e ngaahi taʻu ʻo e feilaulau mo e nō ʻa e paʻanga lahi ke fua ʻa e akó, ko e tokolahi ʻoku ʻikai ke nau maʻu ʻa e ngāue ʻoku nau loto ki aí. ʻOku pehē ʻi ha līpooti naʻe fai ʻe Rachel Mui ʻi he nusipepa Business Times ʻi Singapoá: “Ko e taʻemaʻu ngāue ʻa e kau maʻu mataʻitohí ʻoku hoko ia ko ha ʻīsiu lahi.” Ko Jianjie, ko ha tokotaha naʻe maʻu hono toketā ʻoku nofo ʻi Taiuani, ʻokú ne pehē, “Ko e tokolahi ʻoku ʻikai ke toe ʻi ai haʻanau fili ka ko hono tali pē ha ngāue ʻoku ʻikai haʻane felāveʻi mo honau mataʻitohí.”
Ko e faʻahinga ʻoku lava ke nau maʻu ha ngāue ʻi honau malaʻé ʻoku nau ʻiloʻi nai ko ʻenau moʻuí ʻoku ʻikai pē ko e meʻa ia naʻa nau ʻamanekiná. Hili ʻa e foki mai ʻa Niran, ko ha tokotaha mei Taileni mei he ʻunivēsiti ʻi Pilitāniá, naʻá ne maʻu ha ngāue ʻi hono malaʻé. “Hangē ko ia naʻá ku ʻamanekiná, ko hoku mataʻitohí naʻá ne tokoniʻi au ke maʻu ha ngāue vāhenga lahi ange. Kae kehe, ko e lahi ange ʻa e vāhengá ko e lahi ange ia ʻa e ngāue mo e taimi ke u fakamoleki ki aí. Faai atu pē, naʻe fakamālōlooʻi ʻe he kautahá ʻa e tokolahi taha ʻo e kau ngāué, kau ai au. Naʻá ku ʻiloʻi ʻoku ʻikai ha maluʻanga ʻe maʻu mei ha ngāue pē.”
Naʻa mo e faʻahinga tuʻumālié, pe ko e faʻahinga ʻoku nau taku ʻoku nau maʻu ha moʻui ʻoku leleí ʻoku nau kei fehangahangai pē mo e palopalema fakafāmili, mahamahaki mo e palopalema fakaʻekonōmika. Ko Katsutoshi, mei Siapani, ʻokú ne pehē, “Naʻá ku maʻu ʻa e ngaahi meʻa fakamatelie lahi, ka naʻá ku feifeitamaki ʻi he feʻauʻauhí, loto-koví, mo e anga-koví.” Ko Lam, ko ha fefine ʻoku nofo ʻi Vietinemi, ʻokú ne pehē, “ʻOku ou sio ki he tokolahi ʻoku nau feinga mālohi ke maʻu ha ngāue totongi lelei ke maʻu ha malu fakapaʻanga, ka ko hono moʻoní, ko e olá ʻoku fehangahangai—ko e ongoʻi ʻikai malu, mahamahaki, helaʻia fakaeongo mo e loto-mafasia.”
Hangē ko Franklin, ko e tokolahi kuo nau fakamulituku ʻoku ʻi ai ʻa e meʻa lahi ange ki he moʻuí ʻi he tuli pē ki he ako māʻolunga angé mo e koloá. ʻI he ʻikai fakahangataha ʻenau moʻuí ki he meʻa fakamatelié, ko e niʻihi ʻoku nau kumi ki ha kahaʻu lelei ange ʻaki ʻa e feinga ke hoko ko ha tokotaha lelei pea failelei ki he niʻihi kehé. Ko e tuli ki ha kahaʻu pehē ʻokú ne fakapapauʻi mai ha kahaʻu malu? ʻOku ʻomai ʻa e talí ʻi he kupu hokó.