Sīsū—Ko ʻEne Moʻuí mo ʻEne Ngāue Fakafaifekau
Ko e Fiemaʻu ke Lotu mo Anga-Vaivai
KI MUʻA ATU, ʻi he ʻi Siutea ʻa Sīsuú, naʻá ne tala ha talanoa fakatātā ʻo fekauʻaki mo e mahuʻinga ʻo e kīvoi ʻi he lotú. ʻI heʻene fononga fakaʻosi ko ʻeni ki Selusalemá, ʻokú ne toe fakamamafaʻi ai ʻa e fiemaʻu ke lotu maʻu pē ʻoua naʻa fiu. ʻOku ngalingali ne kei ʻi Samēlia pe ko Kāleli ʻa Sīsū ʻi heʻene tala ki heʻene kau ākongá ʻa e toe talanoa fakatātā ko ʻení:
“Tokua naʻe nofo ʻi he kolo ʻe taha ha fakamāu, ʻa ia naʻe ʻikai te ne aʻapa ki he ʻOtua, pe tokaʻi ʻa e tangata. Pea naʻe ai ha fefine uitou ʻi he kolo ko ia, ʻa ia naʻe faʻa haʻu kiate ia heʻene pehē, Ke ke sauni (fai fakamaau, NW) maʻaku mo fakahaofi au mei hoku fili. Pea fuoloa mo e ʻikai te ne tali: ka naʻe faifai pea ne pehē ʻi hono loto, Neongo ʻoku ʻikai te u aʻapa ki he ʻOtua, ʻumaʻā haʻaku tokaʻi ha tangata; ka koeʻuhiā ko e fakafiu mai ʻa e uitou ni te u taukapoʻi ia, naʻa tou tuʻu mai ia ʻo taʻengata, pea u kina ai.”
Ko ia ʻoku toki fakahā ʻe Sīsū ʻa e kaunga ʻo ʻene talanoá, ʻo ne pehē: “Fanongoā ki he lau ʻa e fakamāu kākā (taʻe māʻoniʻoni, NW). Pea ʻe ʻikai koā ke fai ʻe he ʻOtua ʻa e sauni (fakamaau totonu, NW) maʻa hono kakai fili, ʻa ia ʻoku nau tangi kiate ia ʻi he ʻaho mo e po, neongo ʻene fakatotoka ange?”
ʻOku ʻikai ke ʻuhinga ʻa Sīsū ia ke fakahuʻuhuʻu ʻoku tatau ʻa e ʻOtua ko Sihová ʻi ha founga mo e fakamaau taʻe māʻoniʻoní. Ka, ʻo kapau ʻoku aʻu ē ki he fakamaau taʻe māʻoniʻoní ʻokú ne tali ʻa e ngaahi kōlenga kīvoí, ʻoku ʻikai ha toe fehuʻia ko e ʻOtuá ʻa ia ʻoku māʻoniʻoni mo lelei fakaʻaufulí, te ne tali ʻo kapau ʻe ʻikai fiu hono kakaí ʻi he lotú. Ko ia ʻoku hoko atu ʻe Sīsū: “Talaatu, [ko e ʻOtua] te ne fai pe ha sauni (fakamaau totonu, NW) maʻamoutolu, pea ʻe vave.”
ʻOku faʻa fakafisingaʻi ʻa e fakamaau totonú ki he māʻulaló mo e masivá, kae faʻa fai pē ia ki he mālohí mo e koloaʻiá. Kaekehe, ʻe ʻikai ke ngata pē hono tautea totonu ʻe he ʻOtuá ʻa e anga-fulikivanú ka te ne toe fakapapauʻi ʻoku fai ʻa e meʻa totonu ki heʻene kau sevānití ʻaki hono foaki kiate kinautolu ʻa e moʻui taʻengatá. Ka ko e kakai ʻe toko fiha ʻoku nau tui pau ʻe vave hono fai ʻe he ʻOtuá ʻa e fakamaau totonú?
ʻI he lave fakatefito ki he felāveʻi ʻa e tuí mo e mālohi ʻo e lotú, ʻoku ʻeke ʻe Sīsū: “Ka ʻo ka hoko mai ʻa e Fanautama ʻa tangata, te ne ʻilo koā ha kei tui pehē ʻi mamani?” Neongo ʻoku ʻikai ke ʻi ai ha tali ia ki he fehuʻí, ka ʻoku fakahuʻuhuʻu nai ʻo pehē ʻe ʻikai ke loko lahi ha tui pehē ʻi he hoko mai ʻa Kalaisi ʻi he mafai ʻo e Puleʻangá. Ka, ʻe ʻikai te tau fakaʻosiʻaki ʻo pehē ʻe ʻikai ke ʻi ai ʻa e tui pehē. ʻOkú ke fai ha tui pehē?
ʻI he lotolotonga ʻo kinautolu ʻoku fanongo kia Sīsuú ʻoku ʻi ai ʻa e faʻahinga ʻoku nau ongoʻi fiemālie ʻiate kinautolu pē ʻo fekauʻaki mo ʻenau tuí. ʻOku nau tui ʻoku nau māʻoniʻoni, pea ʻoku nau taʻe tokaʻi ʻa e niʻihi kehé. Naʻa mo ha niʻihi nai ʻo e kau ākonga ʻa Sīsuú ʻoku fai pehē. Ko ia ʻokú ne fakahanga ʻa e talanoa fakatātā hono hokó ki he faʻahinga ko iá:
“Tokua ko ha ongo tangata naʻa na ō hake ki he temipale ke fai ʻena lotu; ko e Falesi ʻa e taha pea ko e taha ko e popilikane. Ko e Falesi naʻa ne tuʻu taha atu, ʻo ne lotu, ʻo pehe ʻE ʻOtua, ʻoku ou fakafetaʻi atu, ʻoku ʻikai te u hange ko hono toe ʻo e kakai, ʻa e kau fakamalohi, mo e kau kākā, mo e kau feʻauaki, kaeʻumaʻā haʻaku hange ko e popilikane ko eni. ʻOku ou ʻaukai tuʻo ua ʻi he uike, ʻoku ou ʻatu ki he siasi hono vahehongofulu ʻo e meʻa kotoa ʻoku ou maʻu ʻi heʻeku ngāue.”
ʻOku ʻiloa ʻa e kau Fālesí ʻi heʻenau fakahā fakahāhā ki he kakaí ʻenau māʻoniʻoní ke maongo ki he kakai kehé. Ko e ngaahi ʻaho ʻoku faʻa fai ai ʻa ʻenau ʻaukai kuo tuʻutuʻuni ʻe kinautolu pē ko e Mōnite mo e Tuʻapulelulu, pea ʻoku nau mātuʻaki totongi ʻa e vahehongofulu ʻo aʻu ki he ʻakau kai ʻi he ngoué. ʻI ha ngaahi māhina siʻi ki muʻa atu, naʻe fakahāhā ʻa ʻenau paetaku ki he kakai lāuvalé ʻi he lolotonga ʻo e Kātoanga ʻo e Falelouʻakaú ʻi heʻenau pehē: “Kā ko lāuvale na taeʻilo ki he Lao [ʻa ia ko e fakaʻuhinga faka-Fālesi ia naʻe ʻai ki aí], ko e koto malaʻia kinautolu.”
ʻOku hoko atu ʻe Sīsū ʻa ʻene talanoa fakatātaá, ʻo lave ki ha tokotaha “malaʻia” pehē: “Ka ko siʻi popilikane naʻa ne tuʻu pe mei ha potu, ʻo mamaʻo atu, pea naʻa mo hono mata naʻe ʻikai te ne faʻa hiki ki he langi; ka ka si fatafata pe ia, ʻo ne pehe, ʻE ʻOtua, ke ke fakamolemole au, ʻa au angahala.” Koeʻuhi ʻoku fakahā anga-vaivai ʻe he popilikané ʻa ʻene ngaahi tō nounoú, ʻoku pehē ai ʻe Sīsū: “Talaatu, naʻe ʻalu atu ʻa e toko taha ko ia ki hono ʻapi, kuo ne maʻu ha tonuhia naʻe lahi ʻi he tonuhia ʻa e tangata ʻe taha: he ko ia ʻoku ne hakeakiʻi ia ʻe fakavaivaiʻi, pea ko ia ʻoku ne fakavaivaiʻi ia ʻe hakeakiʻi.”
Ko ia ʻoku toe fakamamafaʻi ʻe Sīsū ʻa e fiemaʻu ke anga-vaivai. Koeʻuhi kuo tupu hake ʻi ha ʻātakai ʻa ia ʻoku maʻu-ivi lahi ʻa e kau Fālesi māʻoniʻoni ʻiate kinautolu pē pea ʻoku fakamamafaʻi maʻu pē ai ʻa e tuʻungá mo e lakangá, ʻoku ʻikai ke fakaʻohovale he naʻa mo e kau ākonga ʻa Sīsuú ʻoku uesia ai. Ka, ko ha ngaahi lēsoni lelei ē ʻi he anga-vaivaí ʻoku akoʻi mai ʻe Sīsū! Luke 18:1-14; Sione 7:49.
◆ Ko e hā ʻoku tali ai ʻe he fakamaau taʻe māʻoniʻoní ʻa e kole ʻa e uitoú, pea ko e hā ʻa e lēsoni kuo akoʻi mai ʻe he talanoa fakatātā ʻa Sīsuú?
◆ Ko e hā ʻa e tui ʻe vakai ki ai ʻa Sīsū ʻi heʻene hoko maí?
◆ ʻOku fai fakahangatonu ʻe Sīsū ʻa ʻene talanoa fakatātā ʻo kau ki he Fālesí mo e pōpilikané kia hai?
◆ Ko e hā ʻa e fakakaukau ʻa e kau Fālesí ke fakaʻehiʻehi mei ai?