Sione Papitaiso—Ko ha Lēsoni ki Hono Tauhi Maʻu ʻa e Fiefiá
ʻOKÚ KE fakaʻamua ha vāhenga-ngāue ʻi he fakatahaʻangá ʻa ia ʻoku ʻikai lava ke ke maʻu he taimí ni? Mahalo ko ha fatongia ʻoku maʻu ia ʻe ha tokotaha kehe. Pe mahalo ko ha vāhenga-ngāue pe monū naʻá ke maʻu ki muʻa. Kae kehe, ko e taʻumotuʻá, mahamahakí, faingataʻa fakaʻekonōmiká, pe fatongia fakafāmilí ʻokú ne fakangatangata he taimí ni ʻa e meʻa ʻoku lava ke ke faí. Pe ko e fiemaʻu ke ke tuku ange ha fatongia fuoloa koeʻuhi ko e ngaahi liliu ʻi he kautahá. Tatau ai pē pe ko e hā ʻa e ʻuhingá, ʻokú ke ongoʻi nai ʻoku ʻikai ke ke fai ʻa e kotoa ʻokú ke saiʻia ke fai ʻi he ngāue ʻa e ʻOtuá. ʻI he ngaahi tuʻunga peheé, ʻoku hā mahino ʻi he taimi ʻe niʻihi ʻokú ke ongoʻi ʻoku siva hoʻo ʻamanakí. Neongo ia, ʻe lava fēfē ke ke tauhi ʻa e ngaahi ongoʻi ʻikai leleí—hangē ko e loto-siʻi, loto-kona pe ʻita—mei haʻane faiaka? ʻE lava fēfē ke ke tauhi maʻu hoʻo fiefiá?
ʻE lava ke tau ako ha lēsoni ki hono tauhi maʻu ʻa e fiefiá mei he lāulea ki he faʻifaʻitakiʻanga ʻa Sione Papitaisó. Naʻe maʻu ʻe Sione ʻa e ngaahi monū tuʻu-ki-muʻa, ka ʻoku ngalingali naʻe kehe ʻa e meʻa ia naʻá ne ʻamanekina ki heʻene moʻuí ʻi he ngāue ʻa Sihová. Naʻe ʻikai nai ke ne sioloto atu te ne fakamoleki ʻa e taimi lahi ange ʻi he pilīsoné ʻi heʻene kau ʻi he ngāue fakafaifekaú. Ka, naʻe hokohoko atu ʻa e fiefia ʻa Sioné, pea tauhi maʻu ʻa e fakakaukau ko iá ʻi he toenga ʻene moʻuí. Ko e hā naʻe tokoni kiate iá? Pea ʻe lava fēfē ke tau tauhi maʻu ʻetau fiefiá neongo ʻa e fehangahangai mo e siva ʻa e ʻamanakí?
VĀHENGA-NGĀUE FAKAFIEFIA
ʻI he faʻahitaʻu failau ʻo e 29 T.S., naʻe kamata ʻa Sione ʻi hono vāhenga-ngāue ko ha fakamelomelo ʻo e Mīsaiá, ʻo ne pehē: “Mou fakatomala, he kuo ofi ʻa e Puleʻanga ʻo hēvaní.” (Māt. 3:2; Luke 1:12-17) Naʻe tali ʻe he tokolahi. Ko hono moʻoní, naʻe haʻu ʻa e fuʻu kakai mei he feituʻu mamaʻó ke fanongo ki heʻene pōpoakí, pea naʻe ueʻi ʻa e tokolahi ke fakatomala pea papitaiso. Naʻe fakatokanga loto-toʻa ʻa Sione ki he kau taki lotu fiemāʻoniʻoní fekauʻaki mo e fakamaau ʻoku fakatatali mai kiate kinautolu tuku kehe kapau te nau liliu. (Māt. 3:5-12) Naʻá ne aʻusia ʻa e tumutumu ʻene ngāue fakafaifekaú ʻi he fakatōlau ʻo e 29 T.S. ʻi he papitaiso ʻa Sīsuú. Mei ai ʻo faai atu, naʻe tataki ʻe Sione ʻa e niʻihi kehé ke nau muimui kia Sīsū, ʻa e Mīsaia naʻe talaʻofá.—Sione 1:32-37.
ʻI he vakai ki he fatongia makehe ʻo Sioné, naʻe lava ke pehē ʻe Sīsū: “ʻI he faʻahinga kuo fanauʻi ʻe he fefiné, kuo teʻeki ai hoko mai ha taha ʻoku lahi hake ʻia Sione Papitaiso.” (Māt. 11:11) ʻOku ʻikai ha veiveiua naʻe fiefia ʻa Sione ʻi he ngaahi tāpuaki naʻá ne maʻú. Hangē ko Sioné, ko e tokolahi ʻi he ʻahó ni kuo nau hokosia ʻa e ngaahi tāpuaki fakakoloa. Ko e fakatātā fakakaukau atu ki ha tokoua ko Terry. Ko ia mo hono uaifí, ʻa Sandra, kuó na fakamoleki ʻa e taʻu ʻe 50 tupu ʻi he ngāue taimi-kakató. ʻOku pehē ʻe Terry: “Kuó u maʻu ʻa e ngaahi monū fakaofo lahi. Kuó u ngāue ko ha tāimuʻa, Pēteli, tāimuʻa makehe, ʻovasia sēketi, ʻovasia fakavahe, pea ngāue ko ha tāimuʻa makehe ʻi he taimí ni.” ʻOku fakafiefia ke maʻu ʻa e ngaahi monū fakateokalatí, ka ʻi heʻetau ako mei he faʻifaʻitakiʻanga ʻa Sioné, ko e tauhi maʻu ʻa e fiefiá ʻoku fiemaʻu ki ai ʻa e feinga ʻi he taimi ʻoku liliu ai hotau tuʻungá.
NOFOʻAKI HOUNGAʻIA
Ko e kī ki he kātaki fiefia ʻa Sione Papitaisó ko e ʻikai ʻaupito mole ʻene houngaʻia ʻi he ngaahi monū naʻá ne maʻú. Fakakaukau ki ha fakatātā. Hili ʻa e papitaiso ʻa Sīsuú, naʻe kamata ke holo hifo ʻa e ngāue fakafaifekau ʻa Sioné kae tupulaki ʻa e ngāue fakafaifekau ʻa Sīsuú. ʻI he hohaʻá, naʻe fakaofiofi atu ʻa e kau ākonga ʻa Sioné kiate ia ʻo pehē: “Vakai ange, ko e tokotahá ni ʻoku faipapitaiso pea ʻoku ō kiate ia ʻa e faʻahinga kotoa.” (Sione 3:26) Naʻe tali ange ʻa Sione: “ʻIlonga ʻa ia ʻokú ne maʻu ʻa e taʻahine malí ko e tangata malí. Ka ko e kaungāmeʻa ʻo e tangata malí, ʻi heʻene tuʻu ʻo fanongo kiate iá, ʻokú ne maʻu ha fiefia lahi ʻi heʻene fanongo ki he leʻo ʻo e tangata malí. Ko ia kuo hoko ʻo kakato ʻa ʻeku fiefiá.” (Sione 3:29) Naʻe ʻikai ke feʻauhi ʻa Sione mo Sīsū, pe fakakaukau ʻa Sione ko e monū naʻá ne maʻú kuo hōloa koeʻuhi ko e ngafa lahi ange ʻo Sīsuú. ʻI hono kehé, naʻe nofoʻaki fiefia ʻa Sione koeʻuhi naʻá ne koloaʻaki hono ngafa ko e “kaungāmeʻa ʻo e tangata malí.”
Ko e fakakaukau ʻa Sioné naʻá ne tokoniʻi ia ke nofoʻaki nonga neongo ʻa e meʻa kotoa naʻe fiemaʻu ʻe hono vāhenga-ngāué meiate iá. Ko e fakatātaá, ko Sioné ko ha Nāsili mei hono fanauʻí, pea ko ia ai naʻe tapu ke ne inu ha uaine. (Luke 1:15) “Naʻe haʻu ʻa Sione ʻo ʻikai te ne kai pe inu,” ko e lau ia ʻa Sīsuú, ʻo ʻuhinga ki he tōʻonga moʻui faingofua ʻa Sioné. ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, ko Sīsū mo ʻene kau ākongá naʻe ʻikai ke nau ʻi he malumalu ʻo e ngaahi fakataputapui peheé pea moʻui anga-maheni pē. (Māt. 11:18, 19) Pehē foki, neongo naʻe ʻikai fai ʻe Sione ha ngaahi mana, naʻá ne ʻiloʻi ko e kau ākonga ʻa Sīsuú, ʻo kau ai ʻa e niʻihi naʻa nau muimui ki muʻa ʻia Sioné, naʻe ʻoange kiate kinautolu ʻa e mālohi ko iá. (Māt. 10:1; Sione 10:41) ʻI he ʻikai fakaʻatā ʻa e faikehekehe peheé ke ne fakahohaʻasi iá, naʻe pipiki faivelenga ʻa Sione ki hono vāhenga-ngāue meia Sihová.
Kapau ʻoku tau koloaʻaki foki hotau vāhenga-ngāue lolotonga ʻi he ngāue ʻa Sihová, ʻe lava ke tau maluʻi ʻetau fiefiá. Ko Terry, naʻe lave ki ai ki muʻá, ʻokú ne pehē, “ʻOku ou tokangataha ki he vāhenga-ngāue taki taha ʻoku ʻomai kiate aú.” ʻI heʻene sio atu ki mui ki heʻene moʻui ʻi he ngāue taimi-kakató, ʻokú ne pehē: “ʻOku ʻikai haʻaku fakaʻiseʻisa ko e ngaahi manatu melie pē.”
ʻE lava ke tau fakalolotoʻi ʻetau fiefia ʻi he ngāue ʻa e ʻOtuá ʻaki ʻa e fakalaulauloto ki he meʻa ʻokú ne ʻai ke mahuʻinga moʻoni ha faʻahinga vāhenga-ngāue pe fatongia fakateokalati. Ko e monū ʻo e hoko ko e “kaungāngāue . . . ʻo e ʻOtuá.” (1 Kol. 3:9) Hangē ko hano fakangingila ha koloa tukufakaholo ʻe lava ke fakatolonga ai ia, ko e fakalaulauloto ki he lāngilangi makehe ʻo e ngāue mo e ʻOtuá ʻe lava ke taʻofi ai ʻa e ngaahi vakai halá mei heʻene maumauʻi ʻetau fiefiá. Te tau talitekeʻi ʻa hono fakahoa ʻetau ngaahi feilaulaú mo e feilaulau ʻa e kakai kehé. Heʻikai ke tau fakakaukau ai ʻoku siʻisiʻi ʻa e mahuʻinga hotau ngaahi monuú koeʻuhi ko e ngaahi monū ʻoku ʻoange ki he niʻihi kehé.—Kal. 6:4.
TOKANGATAHA KI HE MEʻA FAKALAUMĀLIÉ
Naʻe ʻiloʻi nai ʻe Sione ʻe fakangatangata ʻene ngāue fakafaifekaú, ka naʻe ʻikai nai ke ne ʻiloʻi ʻe fakafokifā pē ʻene ngatá. (Sione 3:30) ʻI he 30 T.S., ko e māhina ia ʻe ono mei he papitaiso ʻa Sīsuú, naʻe tuku pilīsone ʻe Tuʻi Hēlota ʻa Sione. Ka, naʻe fai ʻe Sione ʻa e meʻa naʻe lava ke ne faí ke hokohoko atu ʻene faifakamoʻoní. (Mk. 6:17-20) Ko e hā naʻe tokoni kiate ia ke nofoʻaki fiefia ʻi he ngaahi liliu ko ení? Naʻá ne hanganaki tokangataha ki he ngaahi meʻa fakalaumālié.
Lolotonga ʻa e ʻi pilīsone ʻa Sioné, naʻá ne maʻu ʻa e ngaahi līpooti fekauʻaki mo e ngāue fakafaifekau lahi ʻa Sīsuú. (Māt. 11:2; Luke 7:18) Naʻe tuipau ʻa Sione ko Sīsū ʻa e Mīsaiá ka naʻá ne fifili nai pe ʻe anga-fēfē hono fakahoko kotoa ʻe Sīsū ʻa e meʻa naʻe leaʻaki ʻi he Folofolá ʻe fakahoko ʻe he Mīsaiá. Koeʻuhi naʻe ʻiloʻi ʻe Sione ʻe hoko ʻa e Mīsaiá ko e tuʻi, naʻá ne fifili nai pe ʻe vave ʻa e hoko ʻa Sīsū ko e tuʻí. Naʻá ne toe fifili nai pē ʻe fakatauʻatāinaʻi ia ʻe Sīsū mei he pilīsoné. ʻI he vēkeveke ke mahinoʻi māʻalaʻala ange ʻa e ngafa ʻo Sīsuú, naʻe fekauʻi atu ʻe Sione ʻene ongo ākonga ke ʻeke kia Sīsū ha fehuʻi: “Ko koe ʻa e Tokotaha naʻe pehē ʻe haʻú, pe te mau ʻamanekina ha taha kehe?” (Luke 7:19) ʻI heʻena foki atú, kuo pau pē naʻe fanongo tokanga ʻa Sione ki heʻena fakamatala ki he ngaahi fakamoʻui fakaemana ʻa Sīsuú pea fekauʻi leva ke na foki ʻo tala kia Sione: “Ko eni ʻoku sio ʻa e kuí, ʻoku lue ʻa e heké, ʻoku maʻa ʻa e kiliá, ʻoku fanongo ʻa e tulí, kuo fokotuʻu hake ʻa e maté, pea kuo talaki ʻa e ongoongo leleí ki he masivá.”—Luke 7:20-22.
ʻOku ʻikai ha veiveiua naʻe fakaivimālohiʻi ʻa Sione ʻe heʻena līpōtí. Naʻe fakapapauʻi ai naʻe fakahoko ʻe Sīsū ʻa e ngaahi kikite fekauʻaki mo e Mīsaiá. Neongo ko e hā mai ko eni ʻa Sīsuú naʻe ʻikai ke taki atu ia ki hono tuku ange ʻo Sione mei he pilīsoné, naʻe ʻiloʻi ʻe Sione ko ʻene ngāué naʻe ʻikai ko ha koto laufānō. Neongo hono ngaahi tuʻungá, naʻá ne maʻu ʻa e ʻuhinga ke fiefia.
Ko e tokangataha ki he ngaahi līpooti lelei ʻo ʻetau ngāue fakamalanga ʻi māmani lahí ʻe lava ke tokoniʻi ai kitautolu ke tauhi maʻu ʻetau fiefiá
Hangē ko Sioné, kapau ʻoku tau tokangataha ki he ngaahi meʻa fakalaumālié, ʻe malava ke tau kītaki ʻi he fiefia mo e kātaki. (Kol. 1:9-11) ʻE lava ke tau fai eni fakafou ʻi hono lau ʻa e Tohi Tapú pea fakalaulauloto ki ai, ʻo fakamanatu mai ai ko ʻetau ngāue ki he ʻOtuá ʻoku ʻikai ʻaupito ko ha koto laufānō. (1 Kol. 15:58) ʻOku pehē ʻe Sandra: “Ko hono lau ha vahe mei he Tohi Tapú ʻi he ʻaho taki taha kuo tokoni ia ke u ʻunuʻunu ofi ange ai kia Sihova. ʻOku tokoni ia ke u tokangataha kiate ia kae ʻikai kiate au.” ʻOku lava ke tau toe tokangataha ki he ngaahi līpooti ʻo e ngāue ʻo e Puleʻangá, ʻa ia ʻe lava ke ne tokoniʻi kitautolu ke sio fakalaka atu ʻi hotau tuʻungá tonu pea tokangataha ki he meʻa ʻoku fakahoko ʻe Sihová. “Ko e polokalama fakamāhina ʻo e JW Broadcasting® ʻoku tokoni ia kiate kitautolu ke ongoʻi ofi ange ki he kautahá,” ko e lau ia ʻa Sandra, “pea ʻoku tokoni ia ke tau tauhi maʻu ʻa e fiefia ʻi hotau vāhenga-ngāué.”
Naʻe fakahoko ʻe Sione Papitaiso ʻene ngāue taimi nounou fakataha mo e “laumālie mo e mālohi ʻo ʻIlaisiaá,” pea hangē ko ʻIlaisiaá, “ko ha tangata ia naʻá ne maʻu ʻa e ngaahi ongo ʻo hangē pē ko kitautolú.” (Luke 1:17; Sēm. 5:17) Kapau ʻoku tau faʻifaʻitaki ki heʻene faʻifaʻitakiʻanga ʻo e houngaʻiá mo e tokangataha fakalaumālié, ko kitautolu foki ʻe lava ke tau nofoʻaki fiefia ʻi heʻetau ngāue ʻo e Puleʻangá, ʻo tatau ai pē pe ko e hā ʻe hokó.