LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w07 10/15 p. 12-15
  • Fononga Atu ki he Māmá

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • Fononga Atu ki he Māmá
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2007
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • Kalofi ʻa e ‘Tūkia ʻa Hoʻo Tuí’
  • Ofi ki he Fonua ʻo e Talaʻofá
  • Ngaahi Tokoni ke Hanganaki ʻĀʻā Fakalaumālié
  • Tokanga Telia ʻa e Ngaahi Maama Loí
  • Ko Hai ʻOku Muimui ʻi he Maama ʻo Māmaní?
    Pulusinga Ako Taua Leʻo
  • Muimui ʻi he Maama ʻo Māmaní
    Pulusinga Ako Taua Leʻo
  • Kau Tapua Atu ʻo e Maamá—Ki he Taumuʻa Fē?
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1993
  • ʻOku Toʻo Atu ʻe he Maama Fakaʻotuá ʻa e Fakapoʻulí!
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2002
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2007
w07 10/15 p. 12-15

Fononga Atu ki he Māmá

KUO fakahaofi ʻe he ngaahi falemaamakamó ha ngaahi moʻui taʻefaʻalaua. Neongo ia, ki ha taha folau ongosia, ko ha maama ʻoku hā mei he mamaʻó ʻoku mahulu atu ia mei he fakatokanga pē fekauʻaki mo ha ngaahi hakau fakatuʻutāmakí. ʻOkú ne toe fakahaaʻi ange ʻokú ne ofi ki he feituʻu ʻoku ʻalu ki aí. ʻI he tuʻunga meimei tatau mo ia, ʻoku fakaofi ʻa e kau Kalisitiané ʻi he ʻahó ni ki he ngataʻanga ʻo ha fononga lōloa, ko ha fononga kuó ne taki mai kinautolu ʻi ha māmani fakapoʻuli mo fakatuʻutāmaki fakalaumālie. ʻI he Tohi Tapú, ko e faʻahinga ʻo e tangatá ʻi he tuʻunga fakalūkufuá—ʻa e fuʻu tokolahi fau ko ia kuo nau mavahe mei he ʻOtuá—ʻoku fakatatau ki he “tahi hou; he ʻoku ʻikai ke manonga, pea ʻoku taʻaki hake ʻe hono ngaahi peau ʻa e kele mo e pela.” (Aisea 57:20) ʻOku takatakaiʻi ʻa e kakai ʻa e ʻOtuá ʻe ha ʻātakai pehē. Ka, ʻoku nau maʻu ha ʻamanaki fakafiefia ʻo e fakamoʻui, ʻa ia ʻoku hangē ia ha maama fakaefakatātā alafalalaʻanga kiate kinautolú. (Maika 7:8) Koeʻuhi ko Sihova mo ʻene Folofola tohí, “kuo tūtūʻi ʻa e maama maʻae maʻoniʻoni, mo e fiefia maʻae loto taʻe pikoʻi.”—Sāme 97:11.a

Neongo ia, kuo fakaʻatā ʻe he kau Kalisitiane ʻe niʻihi ʻa e ngaahi fakahohaʻá ke ne fakataueleʻi kinautolu ke mamaʻo mei he maama ʻa Sihová ʻo tūkia ai ʻenau tuí ʻi he meʻa ʻoku lava ke tau fakatatau nai ki he ngaahi maka fakatuʻutāmakí—ko e tuli ki he meʻa fakamatelié, ʻulungāanga taʻetāú, pe naʻa mo e tafoki mei he moʻoní. ʻIo, hangē pē ko ia ʻi he ʻuluaki senitulí, ko e niʻihi he ʻahó ni “kuo nau tūkia ʻi he meʻa ʻoku kau ki he tui.” (1 Timote 1:19; 2 Pita 2:​13-15, 20-22) ʻOku lava nai ke fakatatau ʻa e māmani foʻoú ki he taulanga ʻa ia ʻoku tau huʻu atu ki aí. ʻI heʻene ofi ʻaupito mai ʻa e māmani foʻoú he taimi ní, ko ha meʻa fakamamahi ē ki ha taha ke mole meiate ia ʻa e hōifua ʻa Sihová!

Kalofi ʻa e ‘Tūkia ʻa Hoʻo Tuí’

ʻI he ngaahi senituli kuo maliu atú, naʻe malu nai ʻa e folau ʻa ha vaka ʻi ha fuʻu potutahi lahi pea toki tūkia pē nai ʻi heʻene fakaofiofi ki he taulangá. Naʻe faʻa hoko ko e foʻi konga fakatuʻutāmaki taha ʻo e folaú ko e taimi ko ia naʻe fakaofi atu ai ʻa e vaká ki he fonuá. ʻI he tuʻunga meimei tatau, ki he kakai tokolahi ko e vahaʻa taimi fakatuʻutāmaki taha ʻi he hisitōlia ʻo e tangatá ko e “kuonga fakamui” ʻo e fokotuʻutuʻu lolotonga ko ʻeni ʻo e ngaahi meʻá. ʻOku fakamatalaʻi totonu ʻeni ʻe he Tohi Tapú ʻoku “faingataʻa” ke fekuki mo ia, tautefito ki he kau Kalisitiane ʻosi fakatapuí.—2 Timote 3:​1-5.

Ko e hā ʻoku mātuʻaki faingataʻa ai ʻa e ngaahi ʻaho fakaʻosí ni? Sai, ʻoku ʻiloʻi ʻe Sētane ʻoku “toesiʻi pe hono taimi” ke faitau ai ki he kakai ʻa e ʻOtuá. Ko ia ai, kuó ne fakalahi ʻene feingatau anga-kakahá ke fakatūkiaʻi ʻenau tuí. (Fakahā 12:​12, 17) Neongo ia, ʻoku ʻikai ke taʻeʻiai ha tokoni mo ha tataki kiate kitautolu. ʻOku hokohoko atu ʻa Sihova ʻene hoko ko ha hūfangaʻanga ki he faʻahinga ʻoku nau tokanga ki heʻene akonakí. (2 Samiuela 22:31) Kuó ne tokonaki mai kiate kitautolu ʻa e ngaahi fakatātā fakaefakatokanga ʻoku fakaeʻa mai ai ʻa e ngaahi filioʻi olopoto kae fulikivanu ʻa Sētané. Tau vakai ange ʻi he taimí ni ki ha ongo fakatātā pehē ʻe ua ʻoku fekauʻaki mo e puleʻanga ʻIsilelí ʻi heʻenau fakaofi atu ki he Fonua ʻo e Talaʻofá.—1 Kolinito 10:11; 2 Kolinito 2:11.

Ofi ki he Fonua ʻo e Talaʻofá

ʻI hono taki kinautolu ʻe Mōsesé, naʻe malava ai ʻa e kakai ʻIsilelí ke hao mei ʻIsipite. ʻIkai fuoloa, naʻa nau ofi ʻi he kauʻāfonua fakatonga ʻo e Fonua ʻo e Talaʻofá. Naʻe fekauʻi atu leva ʻe Mōsese ha kau tangata ʻe toko 12 ke nau asiasi ʻa e fonuá. Naʻe haʻu ʻa e kau asiasi taʻefaitōnunga ʻe toko hongofulu mo e fakamatala fakalotosiʻi, ʻo pehē heʻikai malava ʻe ʻIsileli ia ke lavaʻi ʻa e kau Kēnaní koeʻuhi naʻa nau “lalahi” anga-kehe pea naʻa nau mālohi fakakautau. Naʻe uesia fēfē ai ʻa e kau ʻIsilelí? ʻOku tala mai ʻe he fakamatalá kiate kitautolu naʻe kamata ke nau lāunga kia Mōsese mo ʻĒlone, ʻo pehē: “Ko e ha kuo ʻomi ai kimautolu ʻe Sihova ki he fonua ni ke mau to ʻi he heleta, kae taki popula homau uaifi mo e fanau? . . . Tau fokotuʻu hatau kapiteni, ʻo tau foki ki Isipite.”—Nomipa 13:​1, 2, 28-32; 14:​1-4.

Vakai ange ā koe ki ai! Ko e kakai tatau tofu pē ʻeni naʻa nau mātā hono hanga ʻe Sihova ʻo ʻai ʻa e fuʻu puleʻanga mālohi ko ʻIsipité—ʻa e hau ʻi māmani ʻi he taimi ko iá—ke tōlalo ʻaki ʻa e ngaahi mala fakaefakaʻauha ʻe hongofulú pea mo ha mana fakalilifu ʻi he Tahi Kulokulá. Pea ko e Fonua ʻo e Talaʻofá ē naʻe ʻi muʻa pē ʻiate kinautolu, ko ʻenau ngaʻunu atu pē ki ai ʻo hangē ko ha vaka ʻoku huʻu atu ki ha maama ʻokú ne fakaʻilongaʻi mai ʻa e taulangá. Neongo ia, naʻa nau tui kinautolu heʻikai malava ʻe Sihova ke ne liua ʻa e fanga kiʻi momoʻi puleʻanga māvahevahe ʻo Kēnaní. He pau moʻoni ne fakalotomamahi ʻa e anga ʻo e tali taʻefaitōnunga ko ení ki he ʻOtuá pea mo e ongo asiasi loto-toʻa ko Siosiua mo Kēlepí, ʻa ē naʻá na ongoʻi ko Kēnaní naʻe hangē pē ia ha “meʻakai [ki ʻIsileli]”! Naʻe maʻu ʻe he toko ua ko iá ʻa e fakamatala siotonu, naʻá na aʻu tonu ki loto Kēnani. ʻI he ʻikai ko ia ke hū ʻa e kakaí ki he Fonua ʻo e Talaʻofá, naʻe toe pau ke hokohoko atu ʻa Siosiua mo Kēlepi ʻi he toafá ʻi he ngaahi hongofuluʻi taʻu, ka naʻe ʻikai te na mate ai fakataha mo e faʻahinga taʻefaitōnungá. Ko hono moʻoní, naʻe tokoni ʻa Siosiua mo Kēlepi ki hono taki ʻa e toʻutangata hono hokó mei he toafá ki he Fonua ʻo e Talaʻofá. (Nomipa 14:​9, 30) ʻI he fakaofiofi atu ko ʻeni hono ua ki he Fonua ʻo e Talaʻofá, ʻe fehangahangai ai ʻa ʻIsileli mo ha ʻahiʻahi kehe ia. ʻE anga-fēfē ʻenau fakafeangai aí?

Naʻe feinga ʻa Tuʻi Pēlaki ʻo Mōapé ke talatukiʻi ʻa ʻIsileli fakafou ʻi he palōfita loi ko Pēlamí. Kae kehe, naʻe taʻofi ʻe Sihova ʻa e faʻufaʻu ko ʻení ʻaki hono ʻai ʻa Pēlami ke ne fakahā ha ngaahi tāpuaki kae ʻikai ko ha ngaahi mala. (Nomipa 22:​1-7; 24:10) ʻI he ʻikai ke momou ʻi he ʻuluaki taʻelavameʻa ko ʻení, naʻe kamata ʻe Pēlami ha toe faʻufaʻu fulikivanu ʻe taha, naʻe fakataumuʻa ʻeni ia ke fakataʻeʻaongaʻi ʻa e kakai ʻa e ʻOtuá mei hono maʻu ʻa e fonuá. Anga-fēfē? ʻAki hono fakataueleʻi kinautolu ki he ʻulungāanga taʻetāú pea mo e lotu Pēalí. Neongo naʻe toe taʻelavameʻa mo e faʻufaʻu ko ʻení ʻi hono tuʻunga fakalūkufuá, ka naʻe lava ke fakataueleʻi ai ʻa e kau ʻIsileli ʻe toko 24,000. Naʻa nau fai ʻa e ngaahi fehokotaki fakasino taʻetaau mo e kau fefine Mōapé pea luva atu ai kinautolu kia Pēali ʻo Peolí.—Nomipa 25:​1-9.

Fakakaukau atu angé! Ko e tokolahi ʻo e kau ʻIsileli tatau pē naʻa nau mātā tonu hono taki lelei mai kinautolu ʻe Sihova ʻi he “fuu toafa lahi koia mo fakamanavahe.” (Teutalonome 1:​19, PM) Ka, ʻi he matatulutulu ʻo honau tofiʻá, naʻe tō ai ʻa e toko 24,000 ʻo e kakai ʻa e ʻOtuá ki he holi fakakakanó pea nau mate ai ʻi he toʻukupu ʻo Sihová. Ko ha fakatokanga lahi ē ka ko e meʻá ni ki he kau sevāniti ʻa e ʻOtuá ʻi he ʻaho ní ʻi heʻenau fakaofiofi atu ki ha tofiʻa kāfakafa ange!

ʻI heʻene feinga fakaʻosi ke taʻofi ʻa e kau sevāniti ʻa Sihova ʻi onopōní mei heʻenau maʻu honau palé, ʻoku ʻikai toe fiemaʻu kia Sētane ia ha ngaahi founga foʻou. ʻI ha founga ʻoku fakamanatu mai ai kiate kitautolu ʻa e meʻa naʻe hoko ʻi he ʻuluaki fakaofiofi atu ʻa ʻIsileli ki he Fonua ʻo e Talaʻofá, ʻoku faʻa feinga ʻa Sētane ke langaʻi ʻa e ilifia mo e veiveiua, ʻo fakafou ʻi he fakamanamana mo e fakatanga pe manuki. Kuo tō ʻa e kau Kalisitiane ʻe niʻihi ʻi he fakamanavaheeʻi peheé. (Mātiu 13:​20, 21) Ko e toe founga lavameʻa ʻe taha ko hono fakameleʻi fakaeʻulungāanga ʻa e faʻahinga tāutahá. ʻI he taimi ʻe taha, ko e niʻihi kuo nau moulu mai ki he fakatahaʻanga Kalisitiané ʻi he taumuʻa kākaá kuo nau feinga ke fakameleʻi ʻa e faʻahinga ʻoku nau vaivai fakalaumālié pea ʻoku ʻikai te nau ʻaʻeva loto-pau ʻi he maama fakaʻotuá.—Siutasi 8, 12-16.

Ki he faʻahinga ʻoku nau matuʻotuʻa mo ʻāʻā fakalaumālié, ko e hōloa vave ʻa e māmaní ki he tuʻunga māʻulalo fakaeʻulungāangá ko e fakamoʻoni mālohi ia ʻo e holiholivale ʻa Sētané. ʻIo, ʻoku ʻiloʻi ʻe Sētane ʻoku vavé ni ke ʻikai te ne toe aʻu ki he kau sevāniti mateaki ʻa e ʻOtuá. Ko ia ko ha taimi moʻoni ʻeni kiate kitautolu ke tau hanganaki ʻāʻā fakalaumālie ki he ngaahi feinga ʻa Sētané.

Ngaahi Tokoni ke Hanganaki ʻĀʻā Fakalaumālié

Naʻe fakamatalaʻi ʻe he ʻapositolo ko Pitá ʻa e folofola fakaekikite ʻa e ʻOtuá ko ha “māma oku ulo i he botu fakabouli,” he ʻoku tokoniʻi ai ʻa e kau Kalisitiané ke nau sio ʻaki ʻa e mahinó ki hono fakahoko ʻo e taumuʻa fakaʻotuá. (2 Pita 1:​19-21, PM) Ko e faʻahinga ʻoku nau fakatupulekina ha ʻofa ki he Folofola ʻa e ʻOtuá pea hokohoko atu hono fakaʻatā ia ke ne tataki kinautolú ʻoku nau ʻiloʻi ʻe fakatonutonu ʻe Sihova honau ngaahi ʻalungá. (Palovepi 3:​5, 6) ʻI he fonu ʻi he ʻamanakí, ʻoku hoko ai ʻa e faʻahinga houngaʻia ko iá ʻo “mavava ʻi he fiefia honau loto,” lolotonga iá ko e faʻahinga ko ia ʻoku ʻikai te nau ʻiloʻi ʻa Sihova pe ʻoku nau liʻaki ʻene foungá ʻoku nau iku atu ki he ongoʻi ‘mamahi honau lotó’ mo e ‘fasi honau laumalié.’ (Aisea 65:​13, 14) Ko ia ai, fakafou ʻi hono ako tōtōivi ʻa e Tohi Tapú pea mo hono ngāueʻaki ʻa e meʻa ʻoku tau akó, ʻe lava ai ke tau tauhi maʻu hotau matá ke tokangataha ki heʻetau ʻamanaki papaú kae ʻikai ki he ngaahi mālie fakataimi ʻo e fokotuʻutuʻu lolotonga ní.

ʻOku mātuʻaki mahuʻinga foki ʻa e lotú ki heʻetau hanganaki ʻāʻā fakalaumālié. ʻI he lea ʻo fekauʻaki mo e ngataʻanga ʻo e fokotuʻutuʻu lolotongá, naʻe pehē ʻe Sīsū: “Ka mou ʻā pe, mo lotu ʻi he taimi kotoa pe, koeʻuhi ke mou lava ke hao mei he ngāhi meʻa ko ia fulipe ʻoku ene ke hoko; pea ke tuʻu ʻi he ʻao ʻo e Fanautama ʻa Tangata.” (Luke 21:​34-36) Fakatokangaʻi ʻa hono ngāueʻaki ʻe Sīsū ʻa e foʻi lea “lotu [pe hū],” ʻa ia ko ha tuʻunga tōtōivi ʻaupito ia ʻo e lotú. Naʻe ʻiloʻi ʻe Sīsū ko e moʻui taʻengatá ʻe ʻi he tuʻunga fakatuʻutāmaki ʻo haʻane mole ʻi he taimi faingataʻa ko ʻení. ʻOku hā mei hoʻo ngaahi lotú ʻa hoʻo holi tōtōivi ke kei mātuʻaki ʻāʻā fakalaumālie ai pē?

ʻAi ke ʻoua naʻa ngalo ʻiate kitautolu ko e konga fakatuʻutāmaki taha ʻo e folau ki hotau tofiʻá ko e foʻi konga fakaʻosi nai ʻo e fonongá. Ko ia, he mahuʻinga lahi ē ke ʻoua naʻa tau sio kehe mei he maama ʻoku malava ke ne taki atu kitautolu ke tau haó.

Tokanga Telia ʻa e Ngaahi Maama Loí

ʻI he ngaahi ʻaho ʻo e ngaahi vaka laá, naʻe ʻi ai ha meʻa fakatuʻutāmaki naʻe fakahoko ʻe he kau tangata kovi ko ia naʻa nau manako ʻi he ngaahi pō naʻe mate ai ʻa e māhiná ʻa ia naʻe faingataʻa ai ki he kau ʻalu tahí ke sio ki he matāfangá. Naʻe fokotuʻu nai ʻe he kau tangatá ni ʻa e ngaahi maama ʻi he ngaahi konga fakatuʻutāmaki ʻo e matāfonuá koeʻuhi ke kākaaʻi ʻa e kau ʻeikivaká ke liliu ʻa e halanga vaká. Ko e faʻahinga naʻe kākāʻí naʻe tūkia honau ngaahi vaká, pea faʻao fakamālohi ʻenau koloá pea mole ai mo e moʻuí.

ʻI ha tuʻunga meimei tatau, ko Sētane, ʻa e “agelo [kākā] oe māma,” ʻokú ne fiemaʻu ke kaihaʻasi ʻa e kakai ʻa e ʻOtuá mei honau vahaʻangatae mo Iá. ʻOku ngāueʻaki nai ʻe he Tēvoló ʻa e “kau abosetolo loi” mo e “kau faifekau oe maonioni” ʻoku tafoki mei he moʻoní ke kākaaʻi ʻa e kau taʻetokangá. (2 Kolinito 11:​13-15, PM) Kae hangē tofu pē ko e ʻikai ngalingali ke kākaaʻi ha ʻeikivaka mo ha kau kauvaka tokanga mo taukei ʻe he ngaahi maama loí, ko e kau Kalisitiane “ʻa ia ko e meʻa ʻi heʻenau faʻa fai, kuo ako honau ngaahi ongoʻanga ke sivi ʻa e lelei mo e kovi” ʻoku ʻikai ke takihalaʻi kinautolu ʻe he faʻahinga ko ia ʻoku nau pouaki ʻa e ngaahi akonaki loí mo e ngaahi filōsofia fakatupu maumaú.—Hepelu 5:14; Fakahā 2:2.

ʻOku ʻave ʻe he kau ʻalu tahí ha lisi ʻo e ngaahi falemaamakamo te nau fetaulaki mo ia ʻi honau halanga folaú. ʻOku fokotuʻu ʻi he lisí ʻa e ngaahi anga ʻo e falemaamakamo taki taha, ʻo kau ai hono fakaʻilonga makehé. ʻOku pehē ʻe he World Book Encyclopedia: “ʻOku fakapapauʻi ʻe he kau ʻalu tahí pe ko fē ʻa e falemaamakamo ʻoku nau sio ki aí—pea pehē foki ki honau tuʻuʻangá—ʻi hono siofi ʻa e ngaahi anga ʻo ha falemaamakamo pea vakaiʻi ia ki he lisi ʻo e ngaahi falemaamakamó.” ʻI he tuʻunga meimei tatau, ʻoku tokoniʻi ʻe he Folofola ʻa e ʻOtuá ʻa e kakai loto-totonú ke nau ʻiloʻi ʻa e lotu moʻoní pea mo e faʻahinga ʻoku nau tuli ki aí, tautefito ʻi he lolotonga ʻo e ngaahi ʻaho fakaʻosí ni ʻi hono hākeakiʻi hake ia ʻe Sihova ʻo māʻolunga ʻi he lotu loí. (Aisea 2:​2, 3; Malakai 3:18) ʻI hono ʻomai ha faikehekehe mahino ʻi he vahaʻa ʻo e lotu moʻoní pea mo e lotu loí, ʻoku pehē ʻe he Aisea 60:​2, 3: “ʻOku ʻufiʻufi ʻa mamani ʻe he poʻuli, mo e poʻuli matolu ʻa e ngaahi faʻahinga: kae hopo ʻa Sihova kiate koe, pea ʻe ha hono kololia ʻi ho funga. Pea ʻe fononga mai ʻani puleʻanga ki hoʻo maama, moni tuʻi ki he malama ʻa hoʻo hopo hake.”

ʻI he hokohoko atu ʻa e laui miliona mei he ngaahi puleʻanga kotoa pē ke tataki ʻe he maama ʻa Sihová, heʻikai ke tūkia ʻenau tuí ʻi he lolotonga ʻa e konga fakaʻosi ko ʻeni ʻo ʻenau fonongá. Ka, te nau folau atu ʻo hao lelei ʻi he ngaahi ʻaho ko ʻeni ʻoku kei toe ʻo e fokotuʻutuʻu lolotongá pea hū atu ki he taulanga ū ʻo e māmani foʻoú.

[Fakamatala ʻi lalo]

a ʻOku ngāueʻaki ʻe he Tohi Tapú ʻa e “maama” ʻi ha ngaahi founga fakaefakaʻilonga pe fakaefakatātā. Ko e fakatātaá, ʻoku fakafekauʻaki ʻe he Tohi Tapú ʻa e ʻOtuá mo e māmá. (Sāme 104:​1, 2; 1 Sione 1:5) Ko e fakamaama fakalaumālie mei he Folofola ʻa e ʻOtuá ʻoku fakatatau ia ki he māmá. (Aisea 2:​3-5; 2 Kolinito 4:6) ʻI he lolotonga ʻene ngāue fakafaifekau ʻi he māmaní, naʻe hoko ai ʻa Sīsū ko ha maama. (Sione 8:12; 9:5; 12:35) Pea naʻe tala ki he kau muimui ʻo Sīsuú ke nau ʻai ʻenau māmá ke ulo atu.—Mātiu 5:​14, 16.

[Fakatātā ʻi he peesi 15]

ʻI he hangē ko e kau ʻalu tahí, ʻoku tokanga ʻa e kau Kalisitiané ke ʻoua naʻa hoko ʻo kākaaʻi ʻe he ngaahi maama loí

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share