Founga ke Ngaohi Ākonga ʻAki Ai ʻa e Tohi ko e ʻIlo
1 Ko ha taumuʻa ʻoku taau ke holi ki ai ʻa e kau Kalisitiané kotoa ko e akoʻi ʻa e moʻoní ki he niʻihi kehé pea akoʻi ke hoko ko e kau ākonga ʻa e faʻahinga ko ia ʻoku “hehema totonu ki he moʻui taʻengata.” (Ng. 13:48, NW; Mt. 28:19, 20) Kuo tuku mai ʻe he kautaha ʻa Sihová ha meʻangāue fakaofo ʻa ia ʻe lava ke ne fakahoko ʻa e meʻá ni—ko e tohi ko e ʻIlo ʻA Ia ʻOku Taki Atu ki he Moʻui Taʻengatá. Ko hono kaveingá ʻoku fakaeʻa ai ʻa e mahuʻinga lahi ʻaupito ʻo e ngaahi ako Tohitapu ʻi ʻapí, koeʻuhi he ko e moʻui taʻengatá ʻoku fakatuʻunga ia ʻi hono ʻiloʻi ʻa Sihova, ko e ʻOtua moʻoni pē taha, pea mo hono ʻAló, ʻa Sīsū Kalaisi.—Sione 17:3.
2 Ko e tohi ko e ʻIlo ko e tohi tefito ia he taimí ni ʻa e Sōsaietí ke ngāueʻaki ʻi hono fai ʻa e ngaahi ako Tohitapu ʻi ʻapí. ʻI hono ngāueʻaki iá, ʻoku lava ke faingofua ai, mahino pea nounou ʻetau akoʻi ʻa e moʻoní. ʻE tokoni ʻeni ke aʻu ki he loto ʻo e faʻahinga ʻoku akoʻí. (Luke 24:32) Ko e moʻoni, ʻoku ʻi ai ʻa e fiemaʻu ki he faiakó ke ngāueʻaki ʻa e ngaahi pōtoʻi fakafaiako lelei. Ki he taumuʻa ko iá, kuo teuteu ai ʻa e fakalahí ni ke ne ʻomai ʻa e ngaahi fokotuʻu mo e ngaahi fakamanatu ʻo kau ki he ngaahi founga fakafaiako kuo fakamoʻoniʻi ʻa ʻenau ola lelei. ʻI he ʻiloʻilo, pea fakatatau ki he ngaahi tuʻunga tāutahá, ʻe lava nai ke ke ngāueʻaki māmālie ha niʻihi pe ko e kotoa ʻo e meʻa ʻoku fokotuʻu hení. Tauhi ʻa e fakalahí ni, pea toutou vakai ki ai. Ko e ngaahi poini kehekehe ʻi aí ʻe tokoni ʻeni kiate koe ke ola lelei ange ai ʻi hono ngāueʻaki ʻa e tohi ʻIlo ʻi he ngaohi ākongá.
3 Fai ha Ako Tohitapu Fakalakalaka ʻi ʻApi: ʻAi ha mahuʻingaʻia fakafoʻituitui moʻoni ʻi he tokotaha akó ko ha ākonga Kalisitiane mo e tokoua pe tuofefine fakalaumālie nai. Ke loto-māfana, anga-fakakaumeʻa, pea mo loto-faivelenga. ʻI he hoko ko ha tokotaha fanongo leleí, ʻe lava ke ke ʻilo ai ʻa e tokotaha kehé—hono tupuʻangá pea mo hono tuʻunga ʻi he moʻuí—ʻa ia ʻe tokoni ia kiate koe ke fakakaukau ki he founga lelei taha ke tokoniʻi fakalaumālie ai iá. Ke ke loto-lelei ke foaki atu koe koeʻuhi ko e tokotaha akó.—1 Tes. 2:8.
4 ʻI hono fokotuʻu pē ha ako, ʻoku lelei ange ke ako ʻi he hokohoko fakafika ʻa e ngaahi vahe ʻi he tohi ko ia ko e ʻIlo. ʻE fakaʻatā heni ʻa e tokotaha akó ke maʻu ha mahinoʻi fakalakalaka ʻo e moʻoní, koeʻuhi he ʻoku ʻomai ʻi he tohí ʻa e ngaahi kaveinga faka-Tohitapu hokohoko totonu tahá. ʻAi ke faingofua ʻa e akó pea mo fakamānako koeʻuhí ke longomoʻui pea lele lelei. (Loma 12:11) Fakatuʻunga ʻi he ngaahi tuʻunga pea mo e tufakanga ʻo e tokotaha akó, ʻe malava nai kiate koe ke ako ʻa e lahi taha ʻo e ngaahi vahé ʻi ha ako ʻe taha ʻi ha houa ʻe taha nai ʻo ʻoua ʻe fakavaveʻi ʻa e akó. ʻE fai ʻe he kau akó ha fakalakalaka lelei ange ʻi he taimi ʻe tauhi ai ʻe he faiakó mo e tokotaha akó fakatouʻosi ʻena fokotuʻutuʻu ki he akó he uike taki taha. Ko ia, ko e faʻahinga tokolahi tahá, ʻoku malava nai ʻo fakakakato ʻa e ngaahi vahe ʻe 19 ʻo e tohí ʻi ha māhina ʻe ono nai.
5 Kamataʻaki ʻa e ako taki taha ha ngaahi fakamatala nounou ʻa ia ʻe langaʻi ai ha houngaʻia ʻi he fakamatalá. Te ke fakatokangaʻi ko e ʻuluʻitohi ʻi he vahe taki taha ko hono kaveingá ia, ʻa ia ʻoku fiemaʻu ke fakamamafaʻi. Ko e kaveinga tokoni taki taha ʻokú ne fakaʻilongaʻi ha poini tefito, ʻo tokoniʻi ai koe ke ke hanganaki hangataha ki he kaveinga ʻo e vahé. Tokanga ke ʻoua ʻe fuʻu fai ha fakamatala lahi. ʻI hono kehé, feinga ke ke tohoakiʻi mai ʻa e fakakaukau ʻa e tokotaha akó. ʻEke ha ngaahi fehuʻi taki mahino ki he tokotaha akó, ʻo makatuʻunga he meʻa kuó ne ʻosi ʻiló, ʻe tokoniʻi ia ke ne fakaʻuhinga pea aʻu ai ki ha fakamulituku ʻoku tonu. (Mt. 17:24-26; Luke 10:25-37; sio ki he School Guidebook, peesi 51, palakalafi 10.) Pipiki ofi ki he fakamatala kuo pulusi ʻi he tohi ko e ʻIlo. Ko e toe lave ki ha ngaahi fakaikiiki kehé ʻe lava ke fakasiʻisiʻi ai pe fakapōpōʻuliʻi ai ʻa e ngaahi poini tefitó pea fakalōloaʻi ai ʻa e akó. (Sione 16:12) Kapau ʻoku malanga hake ha fehuʻi ʻoku ʻikai ke kau ki he kaveinga ʻoku akó, ʻi he lahi taha ʻo e ngaahi meʻa peheé ʻe lava ke ke lave ki ai ʻi he ʻosi ʻa e akó. ʻE fakaʻatā ai koe ke ako ʻa e lēsoni ki he uiké ʻo ʻoua ʻe toe fakahohaʻasi. Fakamatalaʻi ki he tokotaha akó ʻe faifai atu pē ʻo tali ʻa e lahi taha ʻo ʻene ngaahi fehuʻi fakafoʻituituí mei hono fai ʻo e akó.—Sio ki he School Guidebook, peesi 94, palakalafi 14.
6 Kapau ʻoku pipiki mālohi ʻa e tokotaha akó ki he Tolu-Tahaʻi-ʻOtuá, taʻe-faʻa-mate ʻa e soulú, afi ʻo helí, pe ngaahi akonaki kehe loi pehē ʻe niʻihi, pea ko e meʻa ʻoku ʻomai ʻi he tohi ko e ʻIlo ʻoku ʻikai ke fakafiemālie ia kiate ia, ʻe lava ke ke ʻoange kiate ia ʻa e tohi Reasoning pe ko ha tohi kehe ʻokú ne fakamatalaʻi ʻa e kupu ko iá. Talaange kiate ia te ke toki fetalanoaʻaki mo ia ʻi he kupú ʻi he hili ʻene fakakaukau fekauʻaki mo e meʻa te ne laú.
7 Ko hono kamata pea fakaʻosi ʻa e akó ʻaki ha lotu ki he tataki ʻa Sihová mo ha tāpuaki ʻokú ne fakamolumaluʻi ai ʻa e meʻa ʻoku hokó, ʻokú ne ʻai ai kita ke fakakaukau anga-fakaʻapaʻapa, pea tohoakiʻi ʻa e tokangá kia Sihova ko e Faiako moʻoní ia. (Sione 6:45) Kapau ko e tokotaha akó ʻokú ne kei ngāueʻaki ʻa e tapaká, ʻe fiemaʻu nai ke ke toki kole kiate ia ke fakaʻehiʻehi mei ai ʻi he lolotonga ʻa e akó.—Ng. 24:16; Sēm. 4:3.
8 Faiako Ola Lelei ʻAki ʻa e Ngaahi Konga Tohitapú, Fakatātaá, mo e Fehuʻi Fakamanatú: Tatau ai pē pe ko e hā nai hono lahi kuó ne ako ai ʻa e tohí ki muʻa, ko ha faiako pōtoʻi te ne fakamanatu ʻa e lēsoni taki taha mo fakakaukauloto ki he tokotaha ako ko iá. ʻOku tokoni ʻeni ke toka fakakaukauʻi ai ha ngaahi fehuʻi ʻa e tokotaha akó. Ke faiako ola leleí, feinga ke mahinoʻi lelei ʻa e ngaahi poini tefito ʻi he vahé. Vakai ki he ngaahi konga Tohitapú, ke sio pe ʻoku founga fēfē ʻenau kaunga ki he fakamatalá, pea fili ai pe ko fē ʻoku totonu ke lau lolotonga ʻa e akó. Fakakaukau ki he founga ʻe lava ke ke faiako ai ʻo ngāueʻaki ha ngaahi fakatātā pea mo e ngaahi fehuʻi fakamanatú ʻi he ngataʻanga ʻo e vahé.
9 ʻI hono ngāueʻaki ola lelei ʻa e ngaahi konga Tohitapú, te ke tokoniʻi ai ʻa e tokotaha akó ke ne houngaʻia moʻoni ʻi heʻene ako ʻa e Tohitapú. (Ng. 17:11) ʻI hono ngāueʻaki ʻa e puha “Hoko ʻo Maheni mo Hoʻo Tohitapú,” ʻi he peesi 14 ʻo e tohi ko e ʻIlo, akoʻi ia ki he founga ke kumi ai ʻa e ngaahi konga Tohitapú. Fakahā ange kiate ia ʻa e founga ke ʻilo fakapapau ai ʻa e ngaahi veesi ʻoku hiki ʻi he lēsoní. Fakatatau ki he taimí, huke pea lau ʻa e ngaahi konga Tohitapu ʻoku lave ki aí, ʻa ia ʻoku ʻikai ke hiki maí. ʻAi ʻa e tokotaha akó ke ne fakamatala ʻa e founga ʻoku poupouʻi ai ʻe he ngaahi konga Tohitapú pe fakamahino ʻa e meʻa ʻoku fokotuʻu mai ʻi he palakalafí. Fakamamafaʻi ʻa e ngaahi kī tefito ʻo e ngaahi konga tohí koeʻuhi ke ne fakahoungaʻi ʻa e ngaahi ʻuhinga ʻo e ngaahi poini tefito ʻo e lēsoní. (Nehe. 8:8) ʻI he ngaahi tuʻunga lahi tahá, ʻoku ʻikai ke ʻi ai ha fiemaʻu ki he tokotaha faiakó ke tānaki atu ha ngaahi konga tohi lahi ange ki he fetalanoaʻakí ʻi he ngaahi konga tohi kuo ʻosi tokonaki mai ʻe he tohí. Fakamatala ki he mahuʻinga ʻo hono ʻiloʻi ʻa e ngaahi hingoa pea mo e fakahokohoko ʻo e ngaahi tohi ʻi he Tohitapú. ʻE tokoni nai ki he tokotaha akó ke lau ʻa e peesi 27-30 ʻo e Watchtower ʻo Sune 15, 1991. ʻI he taimi feʻungamālié, fakalototoʻaʻi hono ngāueʻaki ʻa e New World Translation. ʻE lava ke ke fakahāhā māmālie ʻa e founga ʻo hono ngāueʻaki ʻa hono ngaahi tafaʻaki kehekehé, ʻo hangē ko e ngaahi maʻuʻanga fakamatala faka-Tohitapu ʻi he tafaʻakí pea mo e ʻiniteki ʻo e ngaahi lea faka-Tohitapú.
10 ʻOku fakamatala ʻa e Ako 34 ʻi he fakalahi ʻo ʻEtau Ngāue Fakafaifekau ʻo e Puleʻanga ʻo Siulai 1993, ko e ngaahi fakatātaá ʻokú ne langaʻi hake ʻa e anga ʻo e fakakaukau ʻa e tokotahá pea ʻai ai ke faingofua hono puke ha ngaahi fakakaukau foʻou. ʻOku nau fakatahaʻi ha fakakaukau fakamānako fakataha mo e ongoʻi māfana, ko ia ʻoku fakahaaʻi ai ʻa e pōpoakí mo ha mālohi ʻa ia ʻoku ʻikai ke faʻa malava ia ʻi ha ngaahi fakamatala faingofua pē ʻo e moʻoní. (Mt. 13:34) Ko e tohi ko e ʻIlo ʻoku lahi ai ʻa e ngaahi fakatātā fakafaiako ʻa ia ʻoku faingofua kae mālohi. Ko e fakatātaá, ko ha fakatātā ʻoku ngāueʻaki ʻi he vahe 17 ʻoku langa hake ai ʻa e houngaʻia ki he founga ʻi he tafaʻaki fakalaumālié, ʻoku tokonaki mai ai ʻe Sihova ʻa e meʻakai, vala, mo e nofoʻanga ʻo fakafou mai ʻi he fakatahaʻanga Kalisitiané. Ko e ngaahi fakatātā fakaʻofoʻofa ʻoku hā he tohi ko e ʻIlo ʻe lava ke ngāueʻaki ola lelei ia ki hono langaʻi ʻa e ngaahi ongo ʻo e lotó. ʻI he kaveinga tokoni “Ko e Toetuʻu Fakafiefia,” ʻi he peesi 185, ko e meʻa fakaueʻiloto ʻi he palakalafi 18 ʻe hoko ia ʻo toe mālohi ange ʻi hono ʻai ʻa e tokotaha akó ke toe sio ki he fakatātā he peesi 86. ʻE ueʻi nai ai heni ia ke fakakaukau ko e toetuʻú ko ha meʻa moʻoni ia ʻi he malumalu ʻo e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá.
11 ʻOku fiemaʻu ki he kau ako Tohitapú ke nau fai ha fakalakalaka fakalaumālie ʻi he lēsoni taki taha. ʻI he ʻuhingá ni, ʻoua te ke toumoua ke ʻeke ʻa e ngaahi fehuʻi fakamanatu ʻi he puha “Siviʻi Hoʻo ʻIló” ʻa ia ʻoku hā ʻi he ngataʻanga ʻo e vahe taki taha. ʻOua ʻe fiemālie ʻi ha tali totonu pē ʻo e meʻa kuo akó. Ko e niʻihi ʻo e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻoku faʻufaʻu ia ke tohoakiʻi mai ʻaki ha tali fakafoʻituitui mei he lotó. Ko e fakatātaá, sio ki he peesi 31, ʻa ia ʻoku ʻeke ai ki he tokotaha akó: “Ko e hā ʻa e ngaahi ʻulungaanga ʻo Sihova ko e ʻOtuá ʻoku tautefito ʻa ʻene fakamānako kiate koé?”—2 Kol. 13:5.
12 Akoʻi ʻa e Kau Akó ke Teuteu ki he Akó: Ko ha tokotaha ako ʻokú ne lau ʻa e lēsoní ki muʻa, ʻo fakaʻilongaʻi ʻa e ngaahi talí, pea fakakaukau ki he founga ke fakahā ai ʻa e talí ʻi heʻene ngaahi lea pē ʻaʻaná, ʻe vave ange ai ʻa ʻene fakalakalaka fakalaumālié. ʻI hoʻo faifaʻitakiʻangá mo e fakalototoʻá, ʻe lava ke ke akoʻi ai ia ke teuteu ki he akó. Fakahā kiate ia hoʻo tohí, ʻa ia kuó ke ʻosi fakaʻilongaʻi pe laineʻi ʻa e ngaahi lea tefitó mo e ngaahi kupuʻi leá. Fakamatalaʻi ʻa e founga ke maʻu ai ha tali hangatonu ki he ngaahi fehuʻi kuo pulusí. Ko hono teuteu fakataha ha vahe ʻe tokoni nai ia ki he tokotaha akó. Fakalototoʻaʻi ia ke ne tali ʻaki pē ʻene ngaahi lea pē ʻaʻana. ʻE toki hā mahino ai pe ʻokú ne mahinoʻi ʻa e fakamatalá. Kapau ʻokú ne lau ʻene talí mei he tohí, ʻe lava ke ke ueʻi ʻene fakakaukaú ʻaki hono ʻeke ange kiate ia pē ʻe anga-fēfē haʻane fakamatalaʻi ʻa e poiní ki ha taha kehe ʻi he lea pē ʻaʻana.
13 Fakalototoʻaʻi ʻa e tokotaha akó ke ne sio ki he ngaahi konga Tohitapu ʻoku ʻikai ke hiki maí ko e konga ia ʻo ʻene teuteu fakauiké, koeʻuhi he ʻikai nai ke ʻi ai ha taimi ke lau kotoa ai kinautolu lolotonga ʻa e akó. Fakaongoongoleleiʻi ia ʻi he feinga ʻokú ne fai ki heʻene ngaahi lēsoní. (2 Pita 1:5; sio ki he Taua Leʻo ʻo Tīsema 1, 1993, peesi 22-23, ki ha ngaahi fokotuʻu ʻoku fakalahi atu ki he meʻa ʻe lava ke fai fakatouʻosi ʻe he faiakó pea mo e tokotaha akó ke fakalahi ʻa e meʻa ʻoku akó ʻi ha ako Tohitapu.) ʻI he foungá ni, ʻoku akoʻi ai ʻa e tokotaha akó ke teuteu pea fai ha ngaahi tali mohu ʻuhinga ʻi he ngaahi fakataha ʻa e fakatahaʻangá. Te ne ako ai ki he founga ke fakatupulekina ai ʻa e ʻulungaangaʻaki ha ako fakafoʻituitui lelei ʻa ia ʻe teuʻi ai ia ke hokohoko atu hono fai ha laka ki muʻa ʻi he moʻoní hili ʻa e ʻosi ʻo ʻene ako Tohitapu fakafoʻituitui ʻi he tohi ko e ʻIlo.—1 Tīm. 4:15; 1 Pita 2:2.
14 Tataki ʻa e Kau Akó ki he Kautaha ʻa Sihova: Ko ha fatongia fakaengaohi ākonga ia ke tataki ʻa e mahuʻingaʻia ʻa e tokotaha akó ki he kautaha ʻa Sihová. ʻE vave ange ʻa e laka ki muʻa ʻa e tokotaha akó ki he matuʻotuʻa fakalaumālié kapau ʻokú ne ʻiloʻi pea houngaʻia he kautahá pea ʻiloʻi ʻa e fiemaʻu ke hoko ko e konga ʻo ia. ʻOku tau fiemaʻu ia ke ne maʻu ʻa e fiefia ʻi he feohi mo e kakai ʻa e ʻOtuá pea ke ne fakatuʻotuʻa ke ʻi ai fakataha mo kitautolu ʻi he Fale Fakatahaʻangá, ʻa ia ʻe lava ke ne maʻu ai ʻa e poupou fakalaumālie mo fakaeongo ʻoku ʻomai ʻe he fakatahaʻanga Kalisitiané.—1 Tīm. 3:15.
15 Ko e polosiua Ko e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihova—ʻOku Ngāue Fāʻūtaha ki he Finangalo ʻo e ʻOtua ʻi Māmani Lahi kuo faʻu ia ke maheni ai ʻa e tokotaha tāutaha mo e kautaha hā mai pē taha ʻoku ngāueʻaki ʻe Sihova he ʻahó ni ke fakahoko hono finangaló. ʻI hono fokotuʻu pē ʻa e akó, fēfē ke ʻoange ki he tokotaha akó ha tatau? Mei he kamataʻangá pē, hanganaki fakaafeʻi ʻa e tokotaha akó ki he ngaahi fakatahá. Fakamatalaʻi ʻa e founga ʻoku fai aí. ʻE lava ke ke talaange kiate ia ʻa e kaveinga ʻo e malanga maʻá e kakaí ka hoko maí pe fakahā kiate ia ʻa e kupu ʻa ia ʻe fakamatalaʻi ʻi he Ako Taua Leʻo. Mahalo ʻe lava ke ke ʻave ia ke sio he Fale Fakatahaʻangá ʻi he taimi ʻoku ʻikai ke fai ai ha fakatahá koeʻuhi ke fakanonga ha tailiili pē te ne maʻu nai fekauʻaki mo e ʻalu ki ha feituʻu foʻou he ʻuluaki taimí. Te ke lava nai ke ʻave ia ʻi ha meʻalele ki he ngaahi fakatahá. ʻI he taimi te ne kau ai ki aí, ʻai ke ne ongoʻi ʻoku talitali lelei ia pea mo fiemālie. (Mt. 7:12) Fakafeʻiloaki ia ki he Kau Fakamoʻoni kehé, kau ai ʻa e kau mātuʻá. ʻOku ʻamanekiná, te ne kamata ke sio ko e fakatahaʻangá ko hono fāmili fakalaumālie. (Mt. 12:49, 50; Mk. 10:29, 30) ʻE lava nai ke ke fokotuʻu ha taumuʻa maʻana, ʻo hangē ko e maʻu ʻa e fakataha ʻe taha he uike taki taha, pea hikihiki māmālie hake ai ʻa e taumuʻá.—Hep. 10:24, 25.
16 ʻI he hokohoko atu ʻa e ako Tohitapu ʻi ʻapi he tohi ko e ʻIlo, fakamamafaʻi ʻa e ngaahi konga ʻoku fakaeʻa ai ʻa e fiemaʻu ke feohi maʻu pē mo e fakatahaʻangá ʻi he ngaahi fakatahá. Fakatokangaʻi ange tautefito ʻa e peesi 52, 115, 137-139, 159, pea pehē ki he vahe 17. Fakahaaʻi ʻa hoʻo ongoʻi loloto ʻo e houngaʻia ki he kautaha ʻa Sihová. (Mt. 24:45-47) Lea ʻi he founga pau ʻo kau ki he fakatahaʻanga ʻi he koló pea kau ki he meʻa ʻokú ke ako ʻi he ngaahi fakatahá. (Sāme 84:10; 133:1-3) ʻE lelei kapau ʻe lava ʻa e tokotaha akó ke sio taha taha ʻi he ngaahi vitiō ʻa e Sōsaietí, ʻo kamata ʻi he Jehovah’s Witnesses—The Organization Behind the Name. Ki ha toe ngaahi fakakaukau lahi ange ki he founga ke tataki ai ʻa e mahuʻingaʻiá ki he kautahá, sio ki he Watchtower ʻo Nōvema 1, 1984, peesi 14-18, mo e fakalahi ʻi he ʻEtau Ngāue Fakafaifekau ʻo e Puleʻanga ʻo ʻEpeleli 1993.
17 Fakalototoʻaʻi ʻa e Kau Akó ke Faifakamoʻoni ki he Niʻihi Kehé: Ko ʻetau taumuʻa ʻi he ako mo e kakaí ke ngaohi ha kau ākonga ke faifakamoʻoni maʻa Sihova. (ʻAi. 43:10-12) ʻOku ʻuhingá leva ko e faiakó ʻoku totonu ke ne fakalototoʻaʻi ʻa e tokotaha akó ke lea ki he niʻihi kehé ʻo kau ki he meʻa ʻokú ne ako mei he Tohitapú. ʻE lava pē ke faingofua hono fai ʻení ʻi hono ʻeke ange: “ʻE lava fēfē ke ke fakamatala ʻa e moʻoni ko ʻení ki ho fāmilí?” pe “Ko e hā ʻa e konga Tohitapu ʻe lava ke ke ngāueʻaki ke fakamoʻoniʻi ʻeni ki hao kaumeʻa?” Fakamamafaʻi ʻa e ngaahi feituʻu tefito ʻi he tohi ko e ʻIlo ʻoku fakalototoʻaʻi ai ʻa hono fai ha fakamoʻoní, hangē ko e peesi 22, 93-95, 105-106, pea pehē ki he vahe 18. ʻI he taimi ʻoku feʻungamālie aí, ʻe lava ke ʻoange ki he tokotaha akó ha ngaahi tuleki ʻe niʻihi ke ngāueʻaki ʻi he fakamoʻoni ʻi he founga ʻikai anga-mahení ki he niʻihi kehé. Fokotuʻu atu ke ne fakaafeʻi ha ngaahi mēmipa ʻo hono fāmilí ke kau heʻene akó. ʻOku ʻi ai hano ngaahi kaumeʻa ʻoku nau toe saiʻia ke ako? Kole kiate ia ke ʻave koe ki he faʻahinga ko ia ʻoku mahuʻingaʻiá.
18 ʻI hono maʻu ʻa e Akoʻanga Fakafaifekau Fakateokalatí pea mo e Fakataha Ngāué, ʻe lava ke maʻu ai ʻe he tokotaha ʻoku ʻamanaki ke hoko ko e ākongá ha ako lahi ange mo ha fakaueʻiloto ʻa ia te ne tokoniʻi ia ke hoko ko ha tokotaha malanga ʻo e ongoongo leleí. ʻI he taimi ʻokú ne fakahā ai ha mahuʻingaʻia ke kau ki he akoʻangá pe hoko ko ha tokotaha malanga teʻeki papitaiso, ʻe ngāueʻaki ki ai ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku ʻomai ʻi he peesi 98 mo e 99 ʻo e tohi Our Ministry. Kapau ʻoku ʻi ai ha tafaʻaki ʻi heʻene moʻuí ʻokú ne taʻofi ia mei heʻene hoko ʻo taaú, ʻe lava ke ke kumi ʻi he ngaahi tohi ʻa e Sōsaietí ki ha fakamatala ʻaonga ʻa ia ʻoku lave ki he meʻa ko iá pea vahevahe ia mo ia. Ko e fakatātaá, ko ha tokotaha ako ʻokú ne faingataʻaʻia nai ke ikuʻi hano maʻu ʻo e tapaká pe ngaahi faitoʻo kona tapu kehé. ʻOku tuhuʻi mai ʻe he tohi Reasoning ha ngaahi ʻuhinga Fakatohitapu ki he ʻuhinga ke fakaʻehiʻehi ai ʻa e kau Kalisitiané mei he ʻulungaanga kovi peheé, pea ʻi he peesi 112 ʻoku ʻomai ai ha founga ʻa ia ʻoku fakamoʻoniʻi ʻa ʻene lavameʻa ʻi hono tokoniʻi ʻa e niʻihi kehé ke mavahe mei ai. Lotu fakataha mo ia ʻo kau ki he meʻa ko iá, ʻo akoʻi ia ke langa hake ʻene falalá kia Sihova ki ha tokoni.—Sēm. 4:8.
19 Ko e founga ke muimui ki ai ke fakapapauʻi pe ʻoku taau ha taha ke kau ʻi he ngāue fakafaifekaú ʻoku ʻomai ʻi he Taua Leʻo ʻo Fepueli 1, 1996, peesi 15, palakalafi 6. ʻI he taimi ʻoku taau ai ʻa e tokotaha akó, ʻe hoko ko e tokoni ke fai hano ʻahiʻahiʻi ʻo e malangá ke teuteuʻi ai ia ki he ʻuluaki ʻaho ʻo ʻene ngāue fakamalangá. ʻI ha founga pau, fetalanoaʻaki ki he ngaahi tōʻonga mo e ngaahi taʻeloto ʻa e kakaí ʻa ia ʻoku faʻa hoko ʻi ho feituʻú. Kapau ʻoku malava, ʻai ia ke ne ʻuluaki kamata he ngāue fale-ki-he-falé, pea akoʻi māmālie ki he ngaahi tafaʻaki kehe ʻo e ngāue fakafaifekaú. Kapau te ke ʻai ke nounou mo faingofua hoʻo tuʻuakí, ʻe faingofua leva ai kiate ia ke faʻifaʻitaki. Hoko ʻo fakatupu langa hake mo fakalototoʻa ʻo fisi-ki-tuʻa hoʻo fiefia ʻi he ngāué, koeʻuhi ke ne maʻu ho ʻulungaanga fiefiá pea tapua atu ia. (Ng. 18:25) ʻOku totonu ko e taumuʻa ia ʻa ha ākonga foʻou ke hoko ko ha tokotaha malanga tuʻumaʻu, faivelenga ʻo e ongoongo leleí. Mahalo ʻe lava ke ke tokoniʻi ia ke ne ʻai ha taimi-tēpile ʻaonga ki he ngāue fakamalangá. Koeʻuhi ke fakalakalaka ʻa ʻene pōtoʻi he faifakamoʻoni ki he niʻihi kehé, te ke fokotuʻu ange nai ke ne lau ʻa e ngaahi tatau ʻo e Watch-tower ʻo ʻAokosi 15, 1984, peesi 15-25; Siulai 15, 1988, peesi 9-20; pea mo e Taua Leʻo ʻo Nōvema 1, 1991, peesi 15-20; Mē 1, 1994, peesi 16-21.
20 Ueʻi ʻa e Kau Akó ke Fakatapui mo Papitaiso: ʻOku totonu ke malava ʻo feʻunga pē ʻa e ako ʻa ha tokotaha ako loto-totonu ʻi he tohi ko e ʻIlo ke fai ai ha fakatapui ki he ʻOtuá pea taau ke papitaiso. (Fakafehoanaki mo Ngāue 8:27-39; 16:25-34.) Kae kehe, ki muʻa ke ueʻi ha taha ke fai ha fakatapuí, ʻoku fiemaʻu ke ne fakatupulekina ha līʻoa kia Sihova. (Sāme 73:25-28) ʻI he lolotonga ʻo e taimi akó, vakaiʻi ha ngaahi faingamālie ke langa hake ai ʻa e houngaʻia ki he ngaahi ʻulungaanga ʻo Sihová. Fakahaaʻi hoʻo ngaahi ongoʻi loloto ki he ʻOtuá. Tokoniʻi ʻa e tokotaha akó ke ne fakakaukau ki hono fakatupulekina ha vahaʻangatae fakafoʻituitui māfana mo Sihova. Kapau ʻokú ne hoko moʻoni ʻo ʻilo pea ʻofa ki he ʻOtuá, te ne tauhi anga-tonu leva kiate Ia, he ko e anga-līʻoa fakaʻotuá ʻoku ʻi ai ʻene kaunga ki he anga ʻo ʻetau ongoʻi ʻo kau kia Sihova ʻi hono tuʻunga ko ha tokotahá.—1 Tīm. 4:7, 8; sio ki he School Guidebook, peesi 76, palakalafi 11.
21 Feinga ke aʻu ki he loto ʻo e tokotaha akó. (Sāme 119:11; Ng. 16:14; Loma 10:10) ʻOku fiemaʻu ke ne sio ki he founga ʻo hono uesia fakafoʻituitui ia ʻe he moʻoní pea ke fakakaukau ki he meʻa ʻoku totonu ke ne fai ki he meʻa kuó ne akó. (Loma 12:2) ʻOkú ne tui moʻoni ki he moʻoni ʻoku ʻoatu kiate ia he uike ki he uiké? (1 Tes. 2:13) ʻI he meʻa ko iá, ʻe lava ke ke ʻilo ʻa e fakakaukau ʻa e tokotaha akó ʻaki hono ʻeke ʻi he ʻiloʻilo ʻa e ngaahi fehuʻi ki he anga ʻo ʻene fakakaukaú, ʻo hangē ko e: ʻOku fēfē hoʻo ongoʻí ʻo kau ki he meʻá ni? ʻE lava fēfē ke ke ngāueʻaki ʻeni ʻi hoʻo moʻuí? ʻI heʻene ngaahi talí ʻe lava ke ke ʻiloʻilo nai ai ki ha tokoni lahi ange ʻoku fiemaʻú ke ʻai ke aʻu ki hono lotó. (Luke 8:15; sio ki he School Guidebook, peesi 52, palakalafi 11.) Ko e ngaahi fakamatala ki he ngaahi fakatātā he peesi 172 mo e 174 ʻo e tohi ko e ʻIlo ʻoku ʻeke ai: “Kuó ke fai ha fakatapui ki he ʻOtuá ʻi he lotu?” pea mo e “Ko e hā ʻokú ne taʻofi koe ke ʻoua naʻá ke papitaisó?” ʻE lava nai ke ola lelei ʻeni ʻi hono ueʻi ʻa e tokotaha akó ke fai ha meʻa.
22 Ko e founga ke muimui ki ai ʻi he taimi ʻoku holi ai ha tokotaha malanga teʻeki papitaiso ke papitaisó ʻoku ʻomai ia ʻi he Taua Leʻo ʻo Fepueli 1, 1996, peesi 15, palakalafi 9. Naʻe hiki ʻa e tohi ko e ʻIlo mo e taumuʻa ke teuʻi ha taha ke tali ʻa e “Ngaahi Fehuʻi Kiate Kinautolu ʻOku Nau Loto ke Papitaisó,” ʻoku maʻu ʻi he ʻapenitiki ʻo e kiʻi tohi ko e Ngaahi Akonaki Tefito ʻa e Tohi Tapú, ʻa ia ʻe fakamanatu fakataha mo ia ʻe he kau mātuʻá. Kapau kuó ke fakamamafaʻi ʻa e ngaahi tali ki he ngaahi fehuʻi kuo pulusi he tohi ko e ʻIlo, tā kuo mateuteu lelei ʻa e tokotaha akó ki he ngaahi konga ʻo e fehuʻi ʻoku fai ʻe he kau mātuʻá ʻi he teuteu ke ne papitaisó.
23 Tokoniʻi ʻa e Faʻahinga ʻOku ʻOsi Kakato ʻEnau Ako Tohitapu ʻi ʻApí: ʻOku totonu ke ʻamanekina ʻi he taimi ʻoku ʻosi kakato ai ʻa e ako ʻa e tokotaha akó ʻa e tohi ko e ʻIlo, ʻe hoko ʻo hā mahino ʻa ʻene loto-totonú mo e loloto ʻo ʻene houngaʻia ʻi hono tauhi ʻa e ʻOtuá. (Mt. 13:23) Ko e ʻuhinga ia ʻoku ʻeke ai ʻe he kaveinga tokoni fakaʻosi ʻo e tohí, “Ko e Hā Te Ke Faí?” ʻOku ongo ki he tokotaha akó ʻa e ngaahi palakalafi fakaʻosí ke ne hangataha ai ki he vahaʻangatae ʻoku totonu ke ne fakatupulekina mo e ʻOtuá, ko e fiemaʻu ke ngāueʻaki ʻa e ʻilo kuó ne akó, pea mo e fiemaʻu ke fai fakavave ʻa hono fakahā ʻo ʻene ʻofa kia Sihová. ʻOku ʻikai ha tokonaki ki ha toe ako lahi ange ha ngaahi tohi mo e faʻahinga ʻoku nau ʻosi fakakakato ʻa e tohi ko e ʻIlo. Fakamatala mahino mo anga-ʻofa ki ha tokotaha ako ʻoku ʻikai te ne tali ʻa e ʻilo ʻo e ʻOtuá ki he meʻa kuo pau ke ne fai ke fakalakalaka fakalaumālie aí. Te ke fetuʻutaki nai ki ai he taimi ki he taimi, ʻo fakaʻatā ʻa e halá kiate ia ke ne fou he ngaahi lākanga ʻoku taki atu ki he moʻui taʻengatá.—Koh. 12:13.
24 Ko ha ākonga foʻou ʻokú ne maʻu ʻa e moʻoní pea papitaisó te ne maʻu ha meʻa lahi ange ke fai ki heʻene ʻiló mo e mahinó koeʻuhi ke ne hoko ʻo tuʻumaʻu kakato ʻi he tuí. (Kol. 2:6, 7) ʻI he ʻikai ke hoko atu ʻene ako Tohitapu ʻi ʻapí hili hoʻo fakakakato ʻa e tohi ko e ʻIlo, ʻe lava ke ke fakaʻatā koe ke tokonaki ha faʻahinga tokoni fakafoʻituitui pē ʻa ia te ne fiemaʻu nai ke matuʻotuʻa fakalaumālie ai. (Kal. 6:10; Hep. 6:1) ʻI heʻene tafaʻakí, ʻe lava ke ne fakakakato ʻene mahinó ʻaki hono lau fakaʻaho ʻa e Tohitapú, ako fakafoʻituitui ʻa e Taua Leʻo mo e ngaahi tohi kehe ʻa e ‘tamaioeiki agatonú,’ teuteu pea maʻu ʻa e ngaahi fakatahá, pea fetalanoaʻaki ki he moʻoní fakataha mo e kaungātuí. (Mt. 24:45-47, PM; Sāme 1:2; Ng. 2:41, 42; Kol. 1:9, 10) Ko ʻene lau ʻa e tohi Our Ministry pea ngāueʻaki ʻa e meʻa ʻoku ʻi aí, ʻe hoko ia ko e meʻa mahuʻinga ʻi heʻene hoko ʻo fokotuʻutuʻu maau fakateokalati ke fakahoko kakato ʻene ngāue fakafaifekaú.—2 Tīm. 2:2; 4:5.
25 Fakatupulekina ʻa e Pōtoʻi Fakafaiakó: Kuo fekauʻi kitautolu ke “ngaohi ʻa e kakai kotoa pe ko e kau ākonga . . . , ʻo akoʻi kinautolu.” (Mt. 28:19, 20) Koeʻuhi ko e pōtoʻi fakafaiakó ʻoku fehokotaki vāofi ia mo e ngaohi ākongá, ʻoku tau loto ke feinga ke fakaleleiʻi ʻa hotau tuʻunga ko e kau faiakó. (1 Tīm. 4:16; 2 Tīm. 4:2) Ki ha ngaahi fokotuʻu lahi ange ki he founga ke fakatupulekina ai ʻa e pōtoʻi fakafaiakó, te ke saiʻia nai ke lau ʻa e: “Fakatupulekina ʻa e Pōtoʻi Fakafaiakó” mo e “Aʻu ki he Loto ʻo Hoʻo Kau Fanongó” ʻi he School Guidebook, ako 10 mo e 15; “Faiako, Akoʻi” ʻi he Insight, Voliume 2; pea mo e ngaahi kupu he Taua Leʻo ko e “Langa ʻAki ʻa e Ngaahi Nāunau Velangataʻa” mo e “Taimi ʻOkú Ke Faiako Aí, Aʻu ki he Lotó,” ʻAokosi 1, 1984; “ʻOkú ke Laveʻi ʻa e ʻUhinga Mei he Tohitapu?”, Nōvema 1, 1986; pea mo e “Founga ke Fiefia Ai ʻi he Ngaohi Ākongá,” Fepueli 15, 1996.
26 ʻI hoʻo feinga ke ngaohi ākonga, ʻo ngāueʻaki ʻa e tohi ko e ʻIlo, lotu maʻu pē kia Sihova, ʻa e tokotaha “ʻoku fakatupu,” te ne tāpuakiʻi hoʻo ngaahi feinga ke aʻu ki he loto ʻo e kakaí mo e ongoongo lelei ʻo e Puleʻangá. (1 Kol. 3:5-7) ʻOfa ke ke aʻusia ʻa e fiefia ʻi hono akoʻi ʻa e niʻihi kehé ke mahinoʻi, ke houngaʻia, pea ngāueʻi ʻa e ʻilo ʻoku taki atu ki he moʻui taʻengatá!