LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • g 4/09 p. 21-23
  • Kuo ʻIkai Taʻofi Au ʻe he Mahaki Tisilekisiá

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • Kuo ʻIkai Taʻofi Au ʻe he Mahaki Tisilekisiá
  • ʻĀ Hake!—2009
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • Ako ʻo e Lea Faka-Pilitāniá
  • Ako ʻo e Lea Faka-Tamili
  • Mei he Lea Faka-Tamilí ki he Faka-Lativiá
  • Taimi ʻOku Lava ke Hoko Ai ha Fakangatangata ko ha Tokoní
  • Ko ha Ako ʻOku Hokohoko Atu ʻi he Kotoa ʻo e Moʻuí
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2004
  • Tokoniʻi ʻa e Fānau ʻOku Uesia ʻEnau Malava ke Akó
    ʻĀ Hake!—2009
  • Ngāue mo ha Fakatahaʻanga Lea Muli
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2006
  • ʻE Lava Ke Ke Ako ha Toe Lea ʻe Taha!
    ʻĀ Hake!—2007
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
ʻĀ Hake!—2009
g 4/09 p. 21-23

Kuo ʻIkai Taʻofi Au ʻe he Mahaki Tisilekisiá

FAKAMATALA FAI ʻE MICHAEL HENBORG

ʻOku ou maʻu ha faingataʻaʻia fakaeako—ko e mahaki tisilekisiá. Ko e tuʻunga ko ení, ʻa ia ʻokú ne uesia ʻeku tamaí, ko ʻeku faʻeé, mo hoku tehina e toko tolu, kuó ne ʻai ke faingataʻa ʻeku lautohi ʻi heʻeku lea tuʻufonua faka-Tenimaʻaké, pea naʻe hoko ko ha fāinga moʻoni ʻa e ʻalu ki he akó. Neongo ia, naʻá ku maʻu ʻa e tokoni lahi mo e fakalototoʻa, tautefito mei hoku fāmilí.

KUO hoko hoku fāmilí ko e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihova ʻi he toʻutangata ʻe fā, pea ko hono lau, tautefito ʻa e Tohi Tapú mo e ʻū tohi tokoni ki he ako Tohi Tapú, kuo hoko maʻu pē ia ko ha konga mahuʻinga ʻo ʻemau moʻuí. Ko au mo hoku tehina ko Flemming, naʻá ma ō maʻu pē foki mo ʻema Tamaí ʻi he ngāue fakafaifekau faka-Kalisitiané, ʻa ia naʻá ne ʻai ke maongo kia kimaua ʻa e mahuʻinga ʻo e lautohi mo e tohi leleí.

ʻI heʻeku kei siʻí, naʻá ku lau ai ʻa e ʻīsiu kotoa pē ʻo e Taua Leʻo mo e ʻĀ Hake! ʻo aʻu ki he houa ʻe 15 ʻa hono lau ʻo e makasini ʻe tahá! ʻIkai ko ia pē, naʻá ku kamata ke lau ʻa e Tohi Tapú kotoa. Naʻá ku toe kau foki ki he Ako Fakafaifekau Fakateokalatí, ʻa ia ʻoku fai ʻi he ngaahi fakatahaʻanga ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová takatakai ʻi he māmaní. ʻOku akoʻi ʻi he ako ko ení ʻa e kau akó ke nau lautohi mo lea lelei pea ke fai ha ngaahi malanga ʻi he ʻao ʻo ha kau fanongo. Ko e ngaahi tokonaki kotoa ko ení kuo tokoniʻi lahi ai au ʻi heʻeku fāinga mo e tisilekisiá. Kae kehe, naʻe siʻi ʻeku ʻilo, te u fehangahangai tuʻo lahi mo e ngaahi faingataʻa. Tuku angé ke u fakamatalá.

Ako ʻo e Lea Faka-Pilitāniá

ʻI he 1988, ʻi heʻeku taʻu 24, naʻá ku kamata ngāue ai ko ha tāimuʻa, ko ha faifekau taimi-kakato ʻo e ongoongo leleí. Koeʻuhi ʻoku tokolahi ʻa e kakai kuo nau hiki ʻo nofo ʻi Tenimaʻaké, naʻá ku loto ai ke vahevahe ʻa e moʻoni Fakatohitapú kia kinautolu. Kae kehe, ke fai ola lelei ia, naʻe pau ke u ako ʻa e lea faka-Pilitāniá—ko ha ngāue naʻá ku ʻiloʻi naʻe faingataʻa ʻaupito. Neongo ia, fakafou ʻi he kātaki pea mo e ngaahi kalasi ako tāutaha, naʻá ku fakalakalaka māmālie ai, pea naʻe faifai pē ʻou malava ke vahevahe ʻa e ongoongo lelei ʻo e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá ki he kau muli lea faka-Pilitānia ʻi hoku kolo tupuʻangá ko Copenhagen. Ko hono moʻoní, naʻá ku fai ʻa e fehālaaki lahi ʻi he leá, ka naʻe ʻikai te u tuku ia ke ne taʻofi au.

Ko ha mahinoʻi ʻo e lea faka-Pilitāniá naʻe toe ʻai ai ke u malava ʻo ngāue pole ʻi he ngaahi ngāue langa ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻi he ngaahi fonua kehekehe. Naʻe muʻaki vaheʻi au ki Kalisi, pea ki mui ai naʻá ku tokoni ʻi he langa ʻo e vaʻa ʻi Madrid, Sipeini.

Koeʻuhi naʻá ku loto ke fakalahi ʻeku kau ʻi he ngāue fakamalangá, naʻá ku tohi kole ai ke kau ki he Akoʻanga Ako Fakafaifekaú, ʻa ia ʻoku fakahoko ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová. ʻOku ʻomai ʻi he akoʻangá ni ʻa e uike ʻe valu ʻo hono akoʻi makehe ʻo e kau tangata Kalisitiane teʻeki mali ʻoku nau loto-lelei ke tali ʻa e ngaahi vāhenga-ngāue ʻi he ngaahi feituʻu ʻoku ʻi ai ha fiemaʻu lahi ange ʻo e kau faifekau ʻo e ongoongo leleí. (Maake 13:10) Naʻe fakaafeʻi au ke u kau ki ha kalasi lea faka-Pilitānia naʻe fai ʻi Suēteni.

Naʻe kamata ʻa e kalasí ʻi Sepitema 1, 1994. Naʻá ku loto ke mateuteu lelei, ko ia naʻá ku ako lea faka-Pilitānia ai ʻi he houa ʻe fā he ʻaho ʻo feʻunga nai mo e māhina ʻe valu, pea naʻá ku kau ki ha fakatahaʻanga lea faka-Pilitānia. Pea ʻi he taimi naʻe kamata ai ʻa e akó, naʻá ku fakafisi ke fakaʻatā ʻeku faingataʻaʻiá ke ne taʻofi ʻa ʻeku fakalakalaká. Ko e fakatātaá, ʻi he taimi naʻe fai mai ai ʻe he kau faiakó ʻa e ngaahi fehuʻí, naʻá ku faʻa hiki nima ke tali, neongo naʻe ʻikai te u fakapapauʻi maʻu pē ʻa e ngaahi foʻi lea totonu ke ngāueʻakí. Hili ʻeku maʻu tohi fakamoʻoni akó, naʻe vaheʻi au ke u ngāue ko ha tāimuʻa ʻi Copenhagen. Ko hono ako ʻo e lea faka-Pilitāniá ko ha pole lahi ia, ka naʻe tatali mai ha pole ʻoku toe lahi ange.

Ako ʻo e Lea Faka-Tamili

ʻI Tīsema 1995, naʻe vaheʻi ai au ki ha fakatahaʻanga lea faka-Tamili ʻi he kolo Tenimaʻake ko Herning. Ko e lea faka-Tamilí, naʻá ku fakakaukau, ʻoku pau pē ko e taha ia ʻo e lea faingataʻa taha ʻi he māmaní. ʻOku ʻi ai ʻa e mataʻitohi ʻe 31, pea pehē ki he fakatahaʻi ʻo e ngaahi konisinānite mo e vauele ke faʻuʻaki ʻa e ngaahi mataʻitohi fetuiaki, ʻo maʻu ai ha ʻalafapeti ko hono fakakātoá naʻe meimei 250!

ʻI he ʻuluaki taimí, ko ʻeku ngaahi malanga ki he fakatahaʻangá naʻe fai faka-Tenimaʻake pea naʻe liliu ki he faka-Tamilí. ʻI he faifai atu pē peá u malanga ʻi he lea faka-Tamilí, naʻá ku veiveiua pe naʻe mahinoʻi nai ʻe ha taha ʻeku leá. Neongo ia, naʻe fanongo anga-fakaʻapaʻapa ʻa e faʻahinga naʻe ʻi aí, neongo naʻe hā ngali fakaoliʻia ai ʻa e tokolahi. Koeʻuhi ke u lava ʻo ako vave ange ʻa e leá, naʻá ku fili ai ke ʻalu ki ha fonua ʻa ia ʻoku leaʻaki ai ʻe he laui miliona ʻa e lea faka-Tamilí—ko Suli Langikā.

ʻI heʻeku tūʻuta ʻi Suli Langikā ʻi ʻOkatopa 1996, naʻe fāinga lahi ai ʻa e fonuá ʻi ha tau fakalotofonua. Naʻá ku nofo ʻi he taimi ʻe taha ʻi he kolo ko Vavuniya ʻi he kauʻāfonua he vahaʻa ʻo e ongo faʻahi naʻe taú. Ko e Kau Fakamoʻoni he feituʻú naʻe siʻi ʻenau meʻa fakamatelié, ka naʻe lahi fakaʻulia ʻa ʻenau ʻofá mo e anga-talitali kakaí, pea naʻa nau feinga mālohi ke akoʻi au ki he lea faka-Tamilí. Naʻe maongo ki he faʻahinga ʻikai ko e Kau Fakamoʻoní ʻa ʻeku feinga, ʻa au ko e ʻIulope pē ʻe toko taha ʻi he feituʻú, ke talanoa ʻi heʻenau leá. Ko ʻenau fakakaukau houngaʻia mo fakatōkilaló naʻe faingofua ai kiate au ke talanoa mo kinautolu fekauʻaki mo e Tohi Tapú.

ʻI Sanuali 1997, naʻe pau ai ke u foki ki Tenimaʻake, pea ʻi he taʻu hokó, naʻá ku mali ai mo Camilla, ʻa ia ko ha tāimuʻa. Naʻá ku fie foki moʻoni ki Suli Langikā, ko ia ʻi Tīsema 1999, naʻá ku foki ai, ka ʻi he taimi ko ení, mo hoku malí. ʻIkai fuoloa, naʻá ma fai ʻa e ngaahi ako Tohi Tapu mo e ngaahi fāmili pea mo e faʻahinga tāutaha tokolahi, pea naʻá ma ō mo e Kau Fakamoʻoni ʻi he feituʻú ʻi heʻenau ngaahi ako Tohi Tapú. Naʻá ma femoʻuekina ʻaupito fakatouʻosi ʻi he ngāue fakafaifekaú mo hono ako ʻo e leá.

ʻI Maʻasi 2000, naʻe pau ai ke ma toe foki ki Tenimaʻake. Ko e māvae mo homa kaungā Fakamoʻoní mo e kau ako Tohi Tapú naʻe faingataʻa ʻaupito, he naʻá ma hoko moʻoni ʻo ʻofa ʻia kinautolu. Ka naʻe toka mei muʻa ʻa e ngāue lahi ange kia kimaua, ʻo kau ai ʻa e pole ʻo hono ako ha toe lea ʻe taha!

Mei he Lea Faka-Tamilí ki he Faka-Lativiá

ʻI Mē 2002, ko e taʻu ia ʻe fā ʻo ʻeku mali mo Camilla, naʻá ma maʻu ai ha fakaafe ke ngāue ko e ongo misinale ʻi Lativia, ko ha fonua ʻIulope ʻoku tuʻu ʻi he hahake ʻo Tenimaʻaké. Naʻe poto vave ʻa Camilla ʻi he lea faka-Lativiá pea lava ke ne leaʻaki ʻi he ʻosi pē ʻa e uike ʻe ono! Ka naʻe ʻikai ke vave pehē ʻeku akó. Ko hono moʻoní, ʻi he aʻu mai ki he ʻaho ní ʻoku ou kei ongoʻi pē ʻoku siʻi ʻeku fakalakalaká, neongo ʻa e tokoni kotoa kuó u maʻú. Neongo ia, ʻoku ou fakapapauʻi ke hokohoko atu pē hono ako ʻo e leá.a

ʻOku hokohoko atu ʻa e hoko ʻa Camilla ko ha poupou lahi, pea ko kimaua fakatouʻosi ʻokú ma fiefia ʻi heʻema ngāue fakamisinalé. Ko e moʻoni, kuó ma ako Tohi Tapu mo e kakai loto-houngaʻia tokolahi. ʻI he taimi ʻoku ngalo ai ʻiate au ha ngaahi foʻi lea pe ngāueʻaki ʻa e kalama ʻoku ʻikai saí, ʻoku feinga anga-kātaki ʻa e Kau Fakamoʻoni mo e kau ako Tohi Tapu ʻi he feituʻú ke nau mahinoʻi ʻeku leá pea nau tokoniʻi au. ʻOku fakalahi heni ʻeku loto-maʻu ʻi he taimi ʻoku ou kau ai ʻi he ngāue fakamalangá pea pehē foki ʻi he taimi ʻoku ou fai ai ʻa e ngaahi malanga ʻi he ngaahi fakataha faka-Kalisitiané.

Ko e hā kuó u tali ai ʻa e pole ʻo hono ako ha toe ngaahi lea kehe lolotonga ko ha fāinga lahi moʻoni ia kiate aú? Ko e foʻi lea ko ia ko e ʻofá—ʻo ʻikai ko e ʻofa ʻi hono ako ʻo e ngaahi leá ka ko e ʻofa ki he kakaí. Ko ha monū fisifisimuʻa ia ke tokoniʻi ha taha ke ne hoko ʻo ʻiloʻi ʻa e ʻOtua moʻoní, ʻa Sihova, pea ke ʻunuʻunu ofi kiate ia. Pea hangē ko ia kuo toutou mātā ʻe he kau misinale tokolahi, ko e ngāue ko iá ʻoku lavaʻi ola lelei mamaʻo ange ia ʻi he taimi ʻokú te lea ai ki he niʻihi kehé ʻi heʻenau lea tuʻufonuá, ʻa e lea ʻoku nau ʻofa aí.

ʻI he faai mai ʻa e ngaahi taʻú, kuó u malava ai mo hoku malí ke tokoniʻi ha kakai tokolahi ke nau hoko ʻo ʻiloʻi totonu ʻa e moʻoni Fakatohitapú. Kae kehe, ko e lāngilangí heʻikai lava ke ʻamaua ia. ʻI hono kehé, ʻokú ma fakamālō kia Sihova ʻi he ngaahi ola lelei kuó ma mātaá. He ko ē, ʻoku tau tō ʻataʻatā pē mo fuʻifuʻi ʻa e tenga ʻo e moʻoni Fakatohitapú; ko e ʻOtuá ia ʻokú ne ʻai ke tupú.—1 Kolinito 3:6.

Taimi ʻOku Lava ke Hoko Ai ha Fakangatangata ko ha Tokoní

Neongo kuo hoko ʻa e tisilekisiá ko ha fakangatangata kiate au, kuo toe hoko foki ia ʻo ʻaonga. Anga-fēfē? ʻI he taimi ʻoku ou fai ai ʻa e ngaahi malanga ʻi he fakatahaʻangá, ʻoku ou hehema ke fakasiʻisiʻi ʻeku falala ki he ngaahi nouti kuo hikí pea ʻoku lelei ange ai ʻeku fetuʻutaki mata mo ʻeku kau fanongó. Pehē foki, ʻoku ou ngāueʻaki lahi ʻa e ngaahi talanoa fakatātā, ʻa ia ʻoku ʻi ha tuʻunga faingofua ange ai ke manatuʻi. Ko ia ʻi he ngaahi tafaʻaki pau kuo hoko hoku tuʻungá ʻo tokoniʻi ai au ke fakalakalaka ʻa ʻeku pōtoʻi fakafaiakó.

Naʻe tohi ʻe he ʻapositolo Kalisitiane ko Paulá: “Kuo fili ʻe he ʻOtua ʻa e ngaahi meʻa ʻo mamani ʻoku vaivai ke fakamāʻi ʻa e ngaahi meʻa ʻoku malohi.” (1 Kolinito 1:27) Ko hoku faingataʻaʻiá kuó ne ʻai moʻoni au ko ha ‘meʻa vaivai’ ʻi he ngaahi tafaʻaki ʻe niʻihi. Neongo ia, hangē ko ia kuó u ako pea mo e tokolahi kehe, ʻoku lava ke tokonaki ʻa Sihova ʻo hulu atu ʻi heʻetau taʻemalavá. ʻOku fiemaʻu pē ke tau fokotuʻu ha ngaahi taumuʻa ʻe ala aʻusia, maʻu ha ʻamanaki ʻoku ʻikai fuʻu hulu, lotu ʻo kole ʻa e laumālie māʻoniʻoni ʻo e ʻOtuá, pea ʻahiʻahi fai ʻa e meʻa naʻa tau kole ki aí.

[Fakamatala ʻi lalo]

a Hili e ngāue ʻi Lativia ʻi he taʻu ʻe ono, naʻe toki vaheʻi ki muí ni ʻa Michael mo Camilla ki Kana.

[Fakatātā ʻi he peesi 23]

Mo ha kaungā Fakamoʻoni ʻi Suli Langikā

[Fakatātā ʻi he peesi 23]

Mo Camilla ʻi Lativia

[Fakatātā ʻi he peesi 22]

MOʻONIʻI MEʻA FEKAUʻAKI MO E TISILEKISIÁ

Ko e hā ʻa e tisilekisia? Ko e foʻi lea “tisilekisiá” ko e haʻu ia mei he lea faka-Kalisi ʻoku ʻuhingá ko e “kovi ʻa e leá.” ʻI heʻene hoko ko ha tuʻunga ʻi he kotoa ʻo e moʻuí, ko e tisilekisiá ko ha faingataʻaʻia ia felāveʻi mo e leá ʻa ia ʻoku kaunga tefito ki ai tautefito ʻa e lautohí. Ko e kakai ʻoku nau maʻu ʻa e mahaki tisilekisiá ʻoku nau faʻa faingataʻaʻia ʻi hono fakafehokotaki ʻa e ngaahi mataʻitohí mo e ongo ʻo e ngaahi mataʻitohi ko iá. Kae kehe, ko e fakaʻilonga pau ʻo hono maʻu iá ʻoku kehekehe nai ia ʻi he tokotaha taki taha.

Ko e hā ʻokú ne fakatupunga ʻa e tisilekisiá? Ko e tupuʻanga tonu ʻo e tisilekisiá ʻoku teʻeki ai pē ke mahino lelei, neongo ko e meʻa pau ʻa ʻene tukufakaholo he fāmilí. Lolotonga ʻoku fakahaaʻi ʻi he ngaahi fakatotoló ʻoku ʻikai hokohoko lelei ʻa e tupu ʻa e foʻi ʻutó mo ʻene ngāué, ʻoku ʻikai felāveʻi ʻa e tisilekisiá ia mo e ʻatamai potó fakalūkufua pe ko e ʻikai ha holi ke akó. Ko hono moʻoní, ko e faʻahinga ʻoku puke aí ʻoku nau faʻa talēnitiʻia ʻi he ngaahi tafaʻaki ʻoku ʻikai fiemaʻu ki ai ʻa e pōtoʻi lahi ʻi he leá.

ʻOku anga-fefē hono faitoʻo ʻo e tisilekisiá? Ko e ʻiloʻi tōmuʻa ʻo e tuʻungá ni ʻoku mahuʻinga. Ko e ako ola lelei ki he pōtoʻi ʻi he leá ʻoku kau ki ai ʻa hono ngāueʻaki ʻa e ngaahi ongoʻanga ʻe niʻihi, tautefito ki he fanongó, sió mo e alá. Koeʻuhi ke nau lava ʻo fakalakalaka ʻi he vave pē ʻanautolú, ko e kau ako tokolahi ʻoku nau nau fiemaʻu ʻa e tokoni fakatāutaha. ʻOku nau toe fiemaʻu nai ʻa e tokoni ki he ngaahi ʻīsiu fakaeongo tupu mei he ngaahi faingataʻaʻia ʻi he ʻapiakó. ʻI he akoʻi lelei fakatāutaha mo e ngāue mālohí, ko e kau ako ʻoku nau maʻu ʻa e tisilekisiá ʻe lava ke nau ako ke lautohi mo tohi lelei.b

[Fakamatala ʻi lalo]

b Ko e fakamatala ʻi ʻolungá ʻoku makatuʻunga ia ʻi he fakamatala kuo ʻomai ʻe he Kautaha Tisilekisia Fakavahaʻapuleʻangá. Toe sio foki ki he kupu “Tokoniʻi ʻa e Fānau ʻOku Uesia ʻEnau Malava ke Akó,” ʻi he makasini ko ení.

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share