BUKU LAKWAMBA LA MAFUMU

1 Sonu Fumu Davidi yingukota ukongwa+ kweniso yenga ndi vyaka vinandi.* Chinanga kuti Davidi amudikanga vakudika vinandi kweni wavwanga mbwenu kuzizira. 2 Mwaviyo ateŵeti ŵaki angumukambiya kuti: “Ambuya fumu yangu, tizomerezeni kuti tikupenjiyeni msungwana yo wechendagonanepu ndi munthulumi weyosi. Iyu wazakukuteŵetiyaningi ndipuso kukuphweriyani. Msungwana mwenuyu wazamugonanga pachifuŵa chinu kuti wakufundiseningi yimwi ambuya fumu yangu.” 3 Yiwu angupenjapenja muchigaŵa chosi cha Isirayeli kuti asaniyi msungwana wakutowa ndipu angusaniya Abishagi+ Mshunami.+ Pavuli paki anguza nayu kwa fumu. 4 Msungwana uyu wenga wakutowa ukongwa ndipu wangwamba kuteŵete kweniso kuphwere fumu, kweni fumu yingugonanapu nayu cha.

5 Pa nyengu iyi, Adoniya+ mwana waku Hagiti wajikwezanga ndipu wakambanga kuti: “Ini ndijengi fumu!” Iyu wangupangisa galeta, wenga ndi anthulumi akukwera pamahachi kweniso wenga ndi anthulumi anyaki 50 wo atchimbiyanga panthazi paki.+ 6 Kweni awisi angumufumbapu* cha kuti: “Ntchifukwa wuli wachita venivi?” Adoniya nayu wenga wakutowa ukongwa ndipu anyina angumubala ŵati abala Abisalomu. 7 Iyu wangukambiskana ndi Yowabu mwana waku Zeruya kweniso wasembi Abiyatara+ ndipu yiwu anguzomera kuja kuchigaŵa chaki ndipuso kumuwovya.+ 8 Kweni wasembi Zadoki,+ Benaya+ mwana waku Yehoyiyada, mchimi Natani,+ Shimeyi,+ Reyi ndipuso asilikali anthazi aku Davidi,+ angukoliyana nayu cha Adoniya.

9 Pavuli paki, Adoniya wangupereka sembi+ mbereri, ng’ombi, ndipuso nyama zakututuŵa pafupi ndi mwa wa Zoheleti wo we kufupi ndi Eni-rogeli. Iyu wangudana abali ŵaki wosi ŵana anthulumi a fumu kweniso anthulumi wosi a ku Yuda wo ŵenga ateŵeti a fumu. 10 Kweni mchimi Natani, Benaya, asilikali anthazi kweniso mubali waki Solomoni, wanguŵadaniyaku cha. 11 Sonu Natani+ wangukambiya Betiseba+ nyina waku Solomoni+ kuti: “Kumbi wavwaku cha kuti Adoniya+ mwana waku Hagiti waja fumu, ndipu ambuyafwi a Davidi aziŵapu kanthu kekosi cha? 12 Sonu chondi vwisiya ulongozgi wo ndikupaskengi kuti utaski umoyu waku kweniso waku Solomoni mwana waku.+ 13 Uluti kwa fumu Davidi ndipu ukayikambiyi kuti, ‘Asi yimwi ambuya fumu yangu mukundilapizgiya ini ndamteŵeti winu kuti: “Solomoni mwana waku ndiyu wazamuja fumu pavuli paku ini, ndipu iyu ndiyu wazamuja pampandu wangu waufumu”?+ Sonu ntchifukwa wuli Adoniya waja fumu?’ 14 Yiwi weche kulongoro ndi fumu, ini ndizengi kuzisimikiziya mazu ngaku.”

15 Sonu Betiseba wanguluta kwa fumu kuchipinda ko yajanga. Fumu yenga yakukota ukongwa ndipu Abishagi+ Mshunami ndiyu wayiteŵetiyanga kweniso wayiphweriyanga. 16 Pavuli paki, Betiseba wangukotama ndi kujikama mpaka chisku chaki pasi pa masu pa fumu, ndipu fumu yingufumba kuti: “Upenja kupemphanji?” 17 Iyu wangumuka kuti: “Ambuya, yimwi mungundilapizgiya ini ndamteŵeti winu pa masu paku Yehova Chiuta winu kuti, ‘Solomoni mwana waku ndiyu wazamuja fumu pavuli paku ini, ndipu iyu ndiyu wazamuja pampandu wangu waufumu.’+ 18 Kweni wonani! Adoniya waja fumu ndipu yimwi ambuya fumu yangu muziŵa kanthu kekosi cha pa nkhani iyi.+ 19 Iyu wapereka sembi ng’ombi zinandi zinthulumi, nyama zinandi zakututuŵa ndipuso mbereri zinandi. Wadana ŵana ŵinu anthulumi wosi, wasembi Abiyatara ndi Yowabu mura wa asilikali.+ Kweni Solomoni mteŵeti winu wamudana cha.+ 20 Ndipu sonu yimwi ambuya fumu yangu, masu ngosi nga Ayisirayeli nge paku yimwi kuti muŵakambiyi kuti ndiyani yo wajengi pampandu winu waufumu pavuli paku yimwi ambuya fumu yangu. 21 Nditopa kuti asani yimwi ambuya fumu yangu azikugonekani ŵaka kuti mupumuwi limoza ndi apapi ŵinu akali, ini ndi mwana wangu Solomoni, azakutiwona kuti te akuyukiya.”

22 Betiseba wechekulongoro ndi fumu, mchimi Natani wangusere.+ 23 Nyengu yeniyo, ŵanthu angukambiya fumu kuti: “Kwaza mchimi Natani!” Iyu wanguza pa masu pa fumu ndipu wangujikamiya fumu mpaka chisku chaki pasi. 24 Sonu Natani wangukamba kuti: “Ambuya fumu yangu, kumbi mungukamba kuti, ‘Adoniya ndiyu wazamuja fumu pavuli paku ini, ndipu iyu ndiyu wazamuja pampandu wangu waufumu’?+ 25 Msanawale iyu waluta kuchipereka sembi+ ng’ombi zinandi zinthulumi, nyama zinandi zakututuŵa ndipuso mbereri zinandi, kweniso wadana ŵana ŵinu wosi anthulumi fumu, ŵara ŵa asilikali ndipuso wasembi Abiyatara.+ Yiwu aturya ndi kumwa limoza ndi iyu ndipu akamba kuti, ‘Fumu Adoniya yije ndi umoyu utali!’ 26 Kweni ini ndamteŵeti winu, wasembi Zadoki, Benaya+ mwana waku Yehoyiyada ndipuso Solomoni mteŵeti winu watidana cha. 27 Kumbi yimwi ambuya fumu yangu, mwazomereza venivi kwambula kundikambiya ini ndamteŵeti winu, kuti ndiyani yo wajengi pampandu winu waufumu pavuli paku yimwi ambuya fumu yangu?”

28 Sonu fumu Davidi yingumumuka kuti: “Ndidaniyeni Betiseba.” Betiseba wangusere ndi kuma pa masu pa fumu. 29 Fumu yingulapizga kuti: “Ndilapizga mu zina laku Yehova Chiuta wamoyu, yo wangunditaska* mu masuzgu ngangu ngosi,+ 30 kuti msanawale ndichitengi nge mo ndingukulapizgiya mu zina laku Yehova Chiuta waku Isirayeli kuti, ‘Solomoni mwana waku ndiyu wazamuja fumu pavuli paku ini, ndipu iyu ndiyu wazamuja pampandu wangu waufumu!’” 31 Sonu Betiseba wangujikama ndi kusindama mpaka chisku pasi pa masu pa fumu ndipu wangukamba kuti: “Yimwi ambuya Fumu Davidi muje ndi umoyu mpaka muyaya!”

32 Nyengu yeniyo Fumu Davidi yingukamba kuti: “Ndidaniyeni wasembi Zadoki, mchimi Natani kweniso Benaya+ mwana waku Yehoyiyada.”+ Mwaviyo, yiwu angusere ndi kuma pa masu pa fumu. 33 Sonu fumu yinguŵakambiya kuti: “Toni ateŵeti ŵa ambuyamwi, ndipu mwana wangu Solomoni mumukwezi pa nyulu yangu,*+ ndi kuluta nayu ku Gihoni.+ 34 Asani mwafika, wasembi Zadoki ndipuso mchimi Natani akumusankha*+ kuti waje fumu ya ku Isirayeli. Pavuli paki mukambi mbata* ndi kudaniriza kuti, ‘Fumu Solomoni yije ndi umoyu utali!’+ 35 Pakuwe, yimwi mukayendengi muvuli mwaki ndipu iyu wazamusere ndi kuzija pampandu wangu waufumu. Iyu wazamuja fumu mumalu mwaku ini ndipu ndazakumuŵika kuti waje mulongozgi wa Ayisirayeli kweniso Ayuda.” 36 Nyengu yeniyo, Benaya mwana waku Yehoyiyada wangukambiya fumu kuti: “Ame! Yehova Chiuta winu wasimikiziyi venivi ambuya fumu yangu. 37 Nge mo Yehova wanguŵiya ndi yimwi ambuya fumu yangu, ndimu so waŵiyi ndi Solomoni,+ ndipu wachitiski kuti mpandu waufumu waku Solomoni uŵi ukulu kuluska mpandu winu waufumu yimwi ambuya Fumu Davidi.”+

38 Sonu wasembi Zadoki, mchimi Natani, Benaya+ mwana waku Yehoyiyada, Akereti ndipuso Apeleti,+ anguluta ndipu Solomoni angumukweza pa nyulu ya Fumu Davidi.+ Yiwu anguluta nayu ku Gihoni.+ 39 Wasembi Zadoki wanguto sengwi la mafuta+ muhema+ ndipu wangupunguliya Solomoni+ pamutu. Pavuli paki yiwu angwamba kumba mbata ndipu ŵanthu wosi angudaniriza kuti: “Fumu Solomoni yije ndi umoyu utali!” 40 Venivi vati vachitika, ŵanthu wosi angwamba kumulondo ndipu ambanga afyoliru, kweniso angukondwa ukongwa, mwakuti charu chingukeruka chifukwa cha chiwawa chawu.+

41 Adoniya kweniso ŵanthu wosi wo wanguŵadana anguvwa chiwawa chenichi ŵati amaliza kurya.+ Yowabu wati wavwa ŵaka kuliya kwa mbata wangufumba kuti: “Kumbi ntchiwawa wuli cho chivwika mutawuni?” 42 Iyu weche kulongoro, kunguza Yonatani+ mwana waku Abiyatara yo wenga wasembi. Sonu Adoniya wangukamba kuti: “Sere, pakuti yiwi ndiwi munthu wamampha* ndipu utenere kuti waza ndi uthenga wamampha.” 43 Kweni Yonatani wangumuka Adoniya kuti: “Awa! Mbuthenga wamampha cha! Ambuya Fumu Davidi asankha Solomoni kuja fumu. 44 Fumu yingutuma Solomoni limoza ndi wasembi Zadoki, mchimi Natani, Benaya mwana waku Yehoyiyada, Akereti ndipuso Apeleti, ndipu yiwu angumukweza pa nyulu ya fumu.+ 45 Pavuli paki wasembi Zadoki ndi mchimi Natani asankha Solomoni ku Gihoni kuti waje fumu. Ndipu yiwu aweku achikondwa kweniso mutawuni mwe chiwawa. Ndichu chiwawa cho mwavwanga. 46 Kweniso Solomoni waja pampandu waufumu. 47 Chinyaki so ntchakuti ateŵeti a fumu ŵaza kuzilumba ambuya Fumu Davidi kuti, ‘Chiuta winu wachitiski zina laku Solomoni kuja lakuzirwa ukongwa kuphara linu, ndipu Iyu wachitiski kuti mpandu waufumu waku Solomoni uje ukulu ukongwa kuphara winu!’ Pavuli paki, fumu yingukotama pabedi laki. 48 Ndipu fumu nayu yakamba kuti, ‘Watumbikiki Yehova Chiuta waku Isirayeli, yo msanawale wapereka munthu munyaki kuti waje pampandu wangu waufumu ndipuso wandizomereza kuti ndiwoni venivi ndi masu ngangu!’”

49 Sonu ŵanthu wosi wo angudanika ndi Adoniya anguchita mantha ndipu weyosi wangusoka ndi kuluta kwaki. 50 Adoniya nayu wanguchita mantha chifukwa chaku Solomoni. Sonu wangusoka ndi kuluta kuchiko masengwi nga guŵa la sembi.+ 51 Ŵanthu angukambiya Solomoni kuti: “Adoniya wachita mantha ukongwa chifukwa chaku yimwi Fumu Solomoni. Iyu wako masengwi nga guŵa la sembi ndipu wakamba kuti, ‘Fumu Solomoni yindilapizgiyi dankha kuti yindibayengi cha ini ndamteŵeti waki ndi lipanga.’” 52 Solomoni wangumuka kuti: “Asani wachitengi vinthu mwakwenere, sisi lakumutu kwaki liwiyengi pasi cha chinanga ndimoza; kweni asani mwaku iyu musanirikengi ubudi,+ wabayikengi.” 53 Sonu Fumu Solomoni yingutuma ŵanthu kuti akamusiski paguŵa la sembi. Adoniya wanguza ndipu wangujikamiya Fumu Solomoni. Pavuli paki, Solomoni wangumukambiya kuti: “Were kunyumba yaku.”

2 Davidi wati waja kamanavi kufwa, wangupaska mwana waki Solomoni ulongozgi uwu: 2 “Ini nde pafupi kufwa.* Sonu uje wanthazi+ kweniso uchiti vinthu nge munthulumi.+ 3 Uvwiyengi Yehova Chiuta waku ndipuso ulutirizgi kwenda mu nthowa zaki, mwa kusunga marangu ngaki, ulongozgi waki, vyeruzgu vaki ndipuso vikumbusu vaki vo vikulembeka mu Dangu laku Mozesi.+ Asani ulondongi venivi, chechosi cho uchitengi kweniso kwekosi ko ulutengi, vinthu vikuyendiyengi umampha ukongwa.* 4 Ndipu Yehova wafiskengi vo wangundilayizga pa nyengu yo wangundikambiya kuti: ‘Asani ŵana ŵaku aphweriyengi nthowa zawu mwa kwenda mwakugomezgeka pa masu pangu ndi mtima wawu wosi kweniso umoyu wawu wosi,+ pampandu waufumu waku Isirayeli palekengi cha kuja munthu wakutuliya mumzeri waku.’*+

5 “Yiwi uziŵa so umampha vo Yowabu mwana waku Zeruya wangundichitiya, kung’anamuwa vo wanguchitiya Abineri+ mwana waku Nera ndi Amasa+ mwana waku Yeta, wo ŵenga alongozgi ŵaŵi ŵa asilikali ŵa Ayisirayeli. Iyu wanguŵabaya+ pa nyengu yo kwengavi nkhondu. Ndipu ndopa za ŵanthu ŵenaŵa wo wanguŵabaya pa nyengu yeniyi wanguziŵika palamba yo wanguvwala muchiwunu mwaki kweniso pasapatu zo wanguvwala. 6 Sonu yiwi uchiti vinthu mwakukoliyana ndi zeru zaku, ndipu ungazomerezanga cha kuti nyivu* zaki zisikiyi mu Dindi* mu chimangu.+

7 “Kweni ŵana aku Barizilayi+ wa ku Giliyadi, uŵalongo chanju chambula kumala, ndipu aje mu gulu la ŵanthu wo aturya pathebulu laku, chifukwa yiwu angundiwovya+ pa nyengu yo ndathaŵanga Abisalomu mku waku.+

8 “Pe so Shimeyi yo uja nayu, mwana waku Gera wa ku Bahurimu wa mu fuku laku Benjamini. Iyu wangundinyoza ukongwa+ pa zuŵa lo ndalutanga ku Mahanayimu.+ Kweni wati waza kuzikumana nani pa Yorodani, ndingumulapizgiya mu zina laku Yehova kuti: ‘Ndikubayengi cha ndi lipanga.’+ 9 Sonu ungamulekanga ŵaka cha kwambula kumulanga,+ chifukwa yiwi ndiwi munthu wazeru ndipu uziŵa vo ukhumbika kuchita nayu. Ungatondekanga cha kusisiya nyivu* zaki mu Dindi* ndi ndopa.”+

10 Pavuli paki Davidi wangugona kuti wapumuwi limoza ndi apapi ŵaki akali, ndipu angumuŵika mu Tawuni yaku Davidi.+ 11 Davidi wangulamuliya Ayisirayeli kwa* vyaka 40. Ku Heburoni+ wangulamuliya kwa vyaka 7 ndipu ku Yerusalemu wangulamuliya kwa vyaka 33.+

12 Sonu Solomoni wanguja pampandu waufumu wa awisi a Davidi, ndipu kamanakamana ufumu waki ungwamba kujalikiskika.+

13 Pati pajumpha nyengu, Adoniya mwana waku Hagiti wanguza kwaku Betiseba, anyina aku Solomoni. Yiwu angumufumba kuti: “Kumbi waziya chimangu?” Iyu wangumuka kuti: “Hinya, ndaziya chimangu.” 14 Iyu wangukamba kuti: “Pe chinthu chinyaki cho ndikhumba kukukambiyani.” Betiseba wangumuka kuti: “Kamba.” 15 Adoniya wangulutirizga kukamba kuti: “Yimwi namwi muziŵa kuti ini ndini ndakhumbikanga kuja fumu, ndipu Ayisirayeli wosi akhazanga* kuti ini ndini ndijengi fumu.+ Kweni ufumu watuwaku kwaku ini ndipu waluta kwa mubali wangu, pakuti Yehova ndiyu wamupaska kuti uje waki.+ 16 Kweni pe chinthu chimoza cho ndipenja kuti ndikupempheni. Mungandikaniyanga cha.” Betiseba wangumukambiya kuti: “Kamba.” 17 Sonu Adoniya wangukamba kuti: “Chondi, pemphani Fumu Solomoni kuti yindipaski Abishagi+ Mshunami kuti waje muwolu wangu, chifukwa ndiziŵa kuti yimwi yingakukaniyani cha.” 18 Betiseba wangumuka kuti: “Ve umampha! Ndilongorongi nayu fumu mumalu mwaku yiwi.”

19 Betiseba wanguluta kuchikumana ndi Fumu Solomoni kuti wakalongoro nayu mumalu mwaku Adoniya. Nyengu yeniyo, fumu yingusoka kuti yikumani nayu ndipu yingumukotamiya. Pavuli paki, Fumu Solomoni yinguja pampandu waki waufumu ndipu yingukambiya ŵanthu kuti azi ndi mpandu unyaki kuti anyina ajepu. Mwaviyo, anyina anguja kumaryi kwaki. 20 Sonu Betiseba wangukamba kuti: “Pe kanthu kamoza kamana ko ndipenja kuti ndikupemphi. Ungandikaniyanga cha.” Fumu yingukamba kuti: “Pemphani vo mukhumba ama, chifukwa ini ndikukaniyeningi cha.” 21 Betiseba wangukamba kuti: “Uzomerezi kuti Abishagi Mshunami waperekeki kwa mku waku Adoniya nge muwolu waki.” 22 Fumu Solomoni yati yavwa ivi, yingumuka anyina kuti: “Ntchifukwa wuli mupempha kuti Abishagi Mshunami waperekeki kwaku Adoniya? Iku mumupemphe so ufumu,+ pakuti iyu ndi mku wangu,+ ndipu wasembi Abiyatara kweniso Yowabu+ mwana waku Zeruya ŵe kuchigaŵa chaki.”+

23 Fumu Solomoni yati yakamba ivi, yingulapizga mu zina laku Yehova kuti: “Chiuta wandilangi kweniso wasazgiyeku* asani adoniya walekengi kubayika chifukwa cha vo wapempha. 24 Ndipu sonu mu zina laku Yehova Chiuta wamoyu, yo wakundijalika pampandu waufumu wa ada a Davidi ndi kundichitiska kuti ndijalikiskiki+ kweniso yo wakundizenge nyumba*+ nge mo wakundilayizgiya, ndilapizga kuti Adoniya wabayikengi+ msanawale.” 25 Nyengu yeniyo, Fumu Solomoni yingutuma Benaya+ mwana waku Yehoyiyada kuti waluti kuchikhata* Adoniya, ndipu Adoniya wangufwiya penipo.

26 Fumu yingukambiya wasembi Abiyatara+ kuti: “Luta kuminda yaku ku Anatoti!+ Yiwi utenere kufwa. Kweni msanawale ndikubayengi cha chifukwa wanyamuwanga Bokosi laku Yehova Ambuya Fumu Yikulu pa masu pa ada a Davidi,+ kweniso ungusuzgikiya nawu limoza ada pa masuzgu ngo angukumana nangu.”+ 27 Sonu Solomoni wangudikisa Abiyatara kuti waleki kuteŵete nge wasembi waku Yehova, kuti mazu ngo Yehova wangukamba ku Shilo+ ngakususkana ndi nyumba yaku Eli,+ ngafiskiki.

28 Yowabu wati wavwa venivi, wanguthaŵiya kuchihema chaku Yehova+ ndipu wanguchiko masengwi nga guŵa la sembi. Yowabu wanguchita venivi chifukwa chakuti wenga kuchigaŵa chaku Abisalomu cha,+ kweni wenga kuchigaŵa chaku Adoniya.+ 29 Ŵanthu angukambiya Fumu Solomoni kuti: “Yowabu wathaŵiya kuchihema chaku Yehova ndipu we musina mwa guŵa la sembi.” Sonu Solomoni wangutuma Benaya mwana waku Yehoyiyada kuti: “Luta kamubayi!” 30 Benaya wanguluta kuchihema chaku Yehova ndipu wanguchikambiya Yowabu kuti: “Fumu yakamba kuti, ‘Tuwa!’” Kweni Yowabu wangumuka kuti: “Awa! Ndifwiyengi mwenimunu.” Benaya wanguluta kuchikambiya fumu kuti: “Ivi ndivu Yowabu wakamba, ndipu venivi ndivu iyu wandimuka.” 31 Sonu fumu yingukambiya Benaya kuti: “Kachiti nge mo iyu wakukambiya. Luta ukamubayi ndi kumuŵika mumasanu kuti utuzgepu paku ini kweniso pa nyumba ya ada ndopa zambula mulandu zo Yowabu wangudira.+ 32 Yehova waweziyengi ndopa zaki pamutu waki, chifukwa iyu wangubaya ndi lipanga anthulumi ŵaŵi kwambula ada a Davidi kuziŵa. Anthulumi yaŵa ŵenga arunji ukongwa kweniso amampha ukongwa kuphara iyu; wangubaya Abineri+ mura wa asilikali ŵa Ayisirayeli yo wenga mwana waku Nera,+ kweniso Amasa+ mulongozgi wa asilikali a ku Yuda yo wenga mwana waku Yeta.+ 33 Ndopa zawu ziweriyengi pamutu waku Yowabu ndipuso pamitu ya mphapu yaki* mpaka muyaya.+ Kweni kwaku Davidi, mphapu yaki,* nyumba yaki ndipuso mpandu waki waufumu, paje chimangu chakutuliya kwaku Yehova mpaka muyaya.” 34 Sonu Benaya mwana waku Yehoyiyada wanguluta kuchikhata Yowabu ndipu wangumubaya. Yowabu wanguŵikika kunyumba yaki yo yenga muchipululu. 35 Pavuli paki, fumu yingusankha Benaya+ mwana waku Yehoyiyada kuti waje mura wa asilikali mumalu mwaku Yowabu, kweniso yingusankha wasembi Zadoki+ kuti wasere mumalu mwaku Abiyatara.

36 Pakumaliya, fumu yingudanisa Shimeyi+ ndipu yingumukambiya kuti: “Ujizenge nyumba munu mu Yerusalemu ndipu ujengi mutawuni iyi, ungatuwangamu cha kuti uluti kumalu nganyaki. 37 Pa zuŵa lo wazamutuliyamu ndi kuyambuka Dambu la Kidironi,+ uziŵiyi limu kuti wazamubayika. Ndopa zaku zazamuja pamutu waku.” 38 Shimeyi wangumuka fumu kuti: “Vo mwakamba ve umampha. Ini ndamteŵeti winu ndichitengi nge mo yimwi ambuya fumu yangu mwakambiya.” Mwaviyo, Shimeyi wanguja mu Yerusalemu kwa mazuŵa nganandi.

39 Kweni vyaka vitatu vichimala, akapolu ŵaŵi aku Shimeyi anguthaŵiya kwaku Akishi+ mwana waku Mayaka, fumu ya ku Gati. Sonu ŵanthu ŵati akambiya Shimeyi kuti: “Awona! akapolu ŵaku ŵe ku Gati,” 40 nyengu yeniyo Shimeyi wangukwera pa bulu waki ndipu wanguluta kuchiwonana ndi Akishi ku Gati, kuti wakapenji akapolu ŵaki. Shimeyi wati waweku ku Gati limoza ndi akapolu ŵaki, 41 ŵanthu angukambiya Solomoni kuti: “Shimeyi wangutuwa mu Yerusalemu ndi kuluta ku Gati, kweni sonu waweku.” 42 Fumu yati yavwa ivi yingudanisa Shimeyi ndipu yingumufumba kuti: “Asi ini ndingukuchitiska kuti ulapizgi mu zina laku Yehova kweniso ndingukutcheŵeska kuti: ‘Pa zuŵa lo wazamutuliya munu ndi kuluta kumalu nganyaki ngengosi, uziŵiyi limu kuti wazamubayika’? Kweniso asi yiwi ungundimuka kuti, ‘Vo mwakamba ve umampha; ndivwiyengi’?+ 43 Sonu ntchifukwa wuli unguleka kusunga vo ungulapizga pa masu paku Yehova kweniso dangu lo ini ndingukupaska?” 44 Pavuli paki, fumu yingukambiya Shimeyi kuti: “Yiwi wamweni uziŵa mumtima mwaku vinthu viheni vo unguchitiya Davidi ada ŵangu.+ Sonu Yehova waweziyengi vinthu viheni venivi pamutu waku.+ 45 Kweni ini Fumu Solomoni nditumbikikengi+ ndipuso mpandu waufumu waku Davidi ujalikiskikengi mpaka muyaya pa masu paku Yehova.” 46 Fumu yati yakamba ivi, yingulamula Benaya mwana waku Yehoyiyada kuti waluti kuchibaya Shimeyi ndipu wangufwa.+

Mwaviyo, ufumu ungujalikiskika mu manja mwaku Solomoni.+

3 Solomoni wanguchita phanganu la nthengwa ndi Farawo fumu yaku Ijipiti. Iyu wanguto mwana munthukazi waku Farawo+ kuti waje muwolu waki ndipu wanguza nayu mu Tawuni yaku Davidi+ mpaka po wangumaliziya kuzenga nyumba yaki,+ nyumba yaku Yehova+ kweniso mpanda wa Yerusalemu.+ 2 Kweni ŵanthu aperekiyanga mbwenu sembi pamalu ngapachanya,+ chifukwa kufika pa nyengu iyi, nyumba yakuziŵika ndi zina laku Yehova yenga yechendazengeki.+ 3 Solomoni wangulutirizga kwanja Yehova chifukwa wavwiyanga marangu nga awisi a Davidi. Kweni iyu wanguleka cha kupereka sembi ndipuso kutololosa josi la sembi zo pamalu ngapachanya.+

4 Fumu yinguluta ku Gibiyoni kuchipereka sembi, chifukwa ngenanga ndingu ngenga malu ngapachanya ngakutchuka* ukongwa.+ Solomoni wangupereka sembi zakupiriza 1,000 paguŵa la sembi.+ 5 Ndi usiku Yehova wanguwoneke kwaku Solomoni ku Gibiyoni mu malotu. Chiuta wangumukambiya kuti: “Pempha cho ukhumba kuti ndikupaski.”+ 6 Solomoni wangumuka kuti: “Yimwi mwamulongo chanju chikulu chambula kumala mteŵeti winu Davidi, ada ŵangu, chifukwa iyu wangwenda pa masu pinu mwakugomezgeka, mwaurunji kweniso ndi mtima wakunyoloka. Ndipu mulutirizga kumulongo chanju chikulu chambula kumala chenichi mpaka msanawale, chifukwa mwamupaska mwana kuti waje pampandu waki waufumu.+ 7 Ndipu sonu, yimwi Yehova Chiuta wangu mwasankha ini ndamteŵeti winu kuti ndije fumu mumalu mwa ada ŵangu a Davidi. Mwachita venivi, chinanga kuti nde munamana* ndipuso ndiziŵa vinandi cha.*+ 8 Ini ndamteŵeti winu nde pakati pa ŵanthu wo yimwi mukuŵasankha.+ Ŵanthu yaŵa mbanandi ukongwa ndipu angaŵerengeka cha. 9 Sonu ini ndamteŵeti winu ndipaskeni mtima wakuvwiya kuti ndiyeruzgengi ŵanthu ŵinu+ kweniso kuti ndipambanisengi pakati pa chamampha ndi chiheni,+ chifukwa ndiyani yo wangafiska kuyeruzga ŵanthu ŵinu wo mbanandi* ukongwa?”

10 Yehova wangukondwa ukongwa kuwona kuti Solomoni wangupempha vinthu venivi.+ 11 Sonu Chiuta wangumukambiya kuti: “Chifukwa chakuti wapempha venivi, ndipu mumalu mwakupempha umoyu utali* pamwenga chuma kweniso kuti arwani ŵaku afwi, wapempha kuvwisa vinthu kuti uyeruzgengi milandu,+ 12 ndichitengi vo yiwi wapempha.+ Ndikupaskengi mtima wazeru kweniso wakuvwisa vinthu,+ mwakuti nge mo venge kuti kwamba kali kwengavi munthu yo wakuyananapu ndi yiwi, kunthazi naku, wazamusanirikapu cha munthu yo wazamuyanana ndi yiwi.+ 13 Kweniso ndikupaskengi vinthu vo waleka kupempha.+ Ndikupaskengi chuma ndipuso unkhankhu,+ mwakuti paŵengevi fumu yo yiyananengi ndi yiwi pa umoyu waku wosi.*+ 14 Ndipuso asani ulutirizgengi kwenda mu nthowa zangu mwakusunga marangu ngangu kweniso ulongozgi wangu, nge mo awusu a Davidi anguchitiya,+ ndikupaskengi umoyu utali.”*+

15 Solomoni wati wayuka wanguziŵa kuti walotanga. Pavuli paki iyu wanguluta ku Yerusalemu, wanguchima panthazi pa bokosi la phanganu laku Yehova, ndipu wangupereka sembi zakupiriza, sembi za chimangu,+ kweniso wanguŵanozge phwandu likulu ateŵeti ŵaki wosi.

16 Pa nyengu yeniyi, mahuli ngaŵi nganguza kwa fumu ndi kuma panthazi paki. 17 Munthukazi wakwamba wangukamba kuti: “Pepani ambuya, munthukazi uyu ndi ini tija munyumba yimoza, ndipu ini ndingubala mwana iyu we munyumba yeniyi. 18 Pati pajumpha mazuŵa ngatatu kutuliya po ini ndingubaliya, munthukazi uyu nayu wangubala mwana. Tajanga limoza ndipu tengamu ŵaka taŵaŵi, pengavi so munthu munyaki yo wajanga munyumba iyi. 19 Ndi usiku mwana wa munthukazi uyu wangufwa chifukwa chakuti iyu wangugonapu. 20 Sonu pakati pa usiku, ini ndamteŵeti winu munthukazi nde mu tulu, iyu wanguyuka ndi kuto mwana wangu yo ndingumugoneka pamphepeti pangu ndipu wangumugoneka pachifuŵa chaki.* Pavuli paki, wanguto mwana waki wakufwa ndi kumugoneka pachifuŵa changu. 21 Ndati ndayuka ndi mlenji kuti ndiwonkhesi mwana wangu, ndingusaniya kuti wafwa. Ndati ndamulereseska ndi mlenji, ndinguwona kuti ndi mwana yo ndikubala ini cha.” 22 Kweni munthukazi munyaki wangukamba kuti: “Awa, ini mwana wangu ngwamoyu ndipu waku ngwakufwa!” Kweni munthukazi wakwamba nayu wakambanga kuti: “Awa, yiwi mwana waku ngwakufwa kweni mwana wangu ndiyu wamoyu.” Venivi ndivu akambanga achipindana pa masu pa fumu.

23 Pakumaliya, fumu yingukamba kuti: “Uyu wakamba kuti, ‘Ini mwana wangu ngwamoyu, yiwi waku ngwakufwa!’ ndipu yo nayu wakamba kuti, ‘Awa, yiwi mwana waku ngwakufwa, ndipu ini wangu ndiyu wamoyu!’” 24 Sonu fumu yingukamba kuti: “Ndipaskeni lipanga.” Mwaviyo fumu yingupaskika lipanga. 25 Pavuli paki, fumu yingukamba kuti: “Mwana wamoyu yo mumudumuwi pakati, hafu yinyaki mupaski munthukazi munyaki ndipu hafu yinyaki mupaski munthukazi munyaki.” 26 Nyengu yeniyo, munthukazi yo mwana waki wenga wamoyu wanguŵeyere fumu chifukwa wanguchitiya chitima mwana waki. Iyu wangukambiya fumu kuti: “Chondi ambuya! Mupaskeni ŵaka munthukazi uyu mwana wamoyu! Mungamubayanga cha chondi!” Kweni munthukazi munyaki wakambanga kuti: “Mwana uyu wangajanga wangu cha pamwenga waku! Aleki amudumuwi pakati!” 27 Fumu yati yavwa ivi yingukamba kuti: “Mwana wamoyu muperekeni ku munthukazi wakwamba! Mungamubayanga cha mwana uyu, chifukwa mwenuyu ndiyu nyina.”

28 Ayisirayeli wosi anguvwa vakukwaskana ndi cheruzgu cho fumu yingupereka, ndipu ŵanthu wosi anguyiwopa ukongwa fumu,+ chifukwa anguziŵa kuti ye ndi zeru zakutuliya kwaku Chiuta pakuyeruzga milandu.+

4 Fumu Solomoni yingulutirizga kulamuliya Ayisirayeli wosi.+ 2 Yaŵa ndiwu ŵenga nduna* mu ufumu waki: Azariya mwana waku Zadoki+ wenga wasembi; 3 Elihorefu kweniso Ahiya ŵana aku Shisha ŵenga alembi;+ Yehosafati+ mwana waku Ahiludi ndiyu walembanga vakuchitika; 4 Benaya+ mwana waku Yehoyiyada ndiyu wenga mura wa asilikali; Zadoki ndi Abiyatara+ ŵenga asembi; 5 Azariya mwana waku Natani+ ndiyu wawoneriyanga alongozgi; Zabudi mwana waku Natani wenga wasembi kweniso bwezi la fumu;+ 6 Ahisara wawoneriyanga nyumba yachifumu; ndipu Adoniramu+ mwana waku Abada wawoneriyanga ŵanthu wo agwiranga ntchitu nge akapolu.+

7 Solomoni wenga ndi alongozgi 12 wo awoneriyanga Ayisirayeli wosi. Alongozgi ŵenaŵa ndiwu aperekanga chakurya kwa fumu ndi ku ŵanthu a munyumba yaki. Mulongozgi weyosi waperekanga chakurya kwa mwezi umoza pa chaka.+ 8 Mazina ngawu ndi yanga: Mwana waku Huru yo wawoneriyanga chigaŵa chamapiri cha Efurayemu; 9 mwana waku Dekeri yo wawoneriyanga chigaŵa cha Makazi, Shalabimu,+ Beti-shemeshi ndi Eloni-beti-hanani; 10 mwana waku Hesedi yo wawoneriyanga tawuni ya Aruboti (iyu wawoneriyanga so Soku ndi malu ngosi nga ku Hefa); 11 mwana waku Abinadabu yo wawoneriyanga malu ngosi ngakusendemuka nga ku Dori (iyu wanguto Tafati mwana munthukazi waku Solomoni kuti waje muwolu waki); 12 Bana mwana waku Ahiludi yo wawoneriyanga tawuni ya Tanaki, Megido+ ndipuso chigaŵa chosi cha Beti-sheyani,+ cho che kufupi ndi Zaretani kumphata kwa Yezereli, kutuwa ku Beti-sheyani mpaka ku Abelu-mehola ndipuso mpaka kuchigaŵa cha Yokumiyamu;+ 13 mwana waku Giba yo wawoneriyanga tawuni ya Ramoti-giliyadi+ (iyu wawoneriyanga mizi ya mahema ngaku Yayiri+ mwana waku Manasi yo ye mu Giliyadi;+ wawoneriyanga so chigaŵa cha Arigobi+ cho che ku Bashani:+ ngosi pamoza ngengapu matawuni ngakulungakulu 60 ngo ngenga ndi mipanda ndipuso akabali amkuŵa); 14 Ahinadabu mwana waku Ido yo wawoneriyanga Mahanayimu;+ 15 Ahimazi yo wawoneriyanga chigaŵa chaku Nafutali (iyu wanguto Basemati mwana munthukazi munyaki waku Solomoni kuti waje muwolu waki); 16 Bana mwana waku Hushayi yo wawoneriyanga chigaŵa chaku Ashere ndi ku Beyaloti; 17 Yehosafati mwana waku Paruwa yo wawoneriyanga chigaŵa chaku Isakara; 18 Shimeyi+ mwana waku Ela yo wawoneriyanga chigaŵa chaku Benjamini;+ 19 Giba mwana waku Uri yo wawoneriyanga charu cha Giliyadi,+ charu chaku Sihoni+ fumu ya Aamori ndipuso charu chaku Ogi+ fumu ya ku Bashani. Penga so mulongozgi munyaki yo wawoneriyanga alongozgi wosi ŵenaŵa mucharu chenichi.

20 Ayuda kweniso Ayisirayeli ŵenga anandi ukongwa nge mchenga wa mumphepeti mwa nyanja.+ Yiwu aryanga, amwanga ndipuso akondwanga.+

21 Solomoni walamuliyanga maufumu ngosi kwambiya ku Msinji*+ mpaka kucharu cha Afilisiti ndipuso mpaka kumphaka ya Ijipiti. Yiwu azanga ndi msonkhu kweniso anguteŵete Solomoni mu mazuŵa ngosi nga umoyu waki.+

22 Chakurya cho Solomoni waryanga pa zuŵa chenga ufwa wakusilirika wakukwana makori* 30, ufwa unyaki wakukwana makori 60, 23 ng’ombi 10 zakututuŵa zo aziliskiyanga mukhola, ng’ombi 20 zo alutanga nazu kubwalu kuchiziliska kweniso mbereri 100. Pajanga so mphoyu zinthulumi, mbaŵa, nyisa kweniso njiŵa zakututuŵa. 24 Iyu wenga ndi mazaza pa chinthu chechosi cho chenga kusirya linu la Msinji,*+ kutuwa ku Tifisa mpaka ku Gaza,+ kusazgapu so mafumu ngosi ngo ngenga kusirya linu la Msinji. Ndipu muvigaŵa vosi vo vingumuzunguliya mwenga chimangu.+ 25 Mu mazuŵa ngosi ngaku Solomoni, Ayuda kweniso Ayisirayeli ajanga mwakuvikilirika, weyosi pasi pa chimiti chaki cha mphereska ndipuso cha mkuyu, kutuwa ku Dani mpaka ku Beresheba.

26 Solomoni wenga ndi makhola 4,000* nga mahachi ngo ngaguzanga magaleta ngaki ndipuso wenga ndi mahachi* 12,000.+

27 Alongozgi yaŵa aperekanga chakurya kwa Fumu Solomoni kweniso ku munthu weyosi yo waryanga pathebulu la Fumu Solomoni. Mulongozgi weyosi waperekanga chakurya kwa mwezi umoza wo wapaskika, ndipu wawonesesanga kuti pangapeleŵeriyanga kanthu cha.+ 28 Yiwu azanga so ndi balire kweniso uteka kuti mahachi ndipuso mahachi nganyaki ngo ngajanga mu magulu ngaryi. Weyosi wazanga ndi vinthu venivi mwakukoliyana ndi unandi wo wakhumbikanga kupereka.

29 Chiuta wangupaska Solomoni zeru zinandi, kuwamu kwakujumpha mwesu kweniso mtima wakuvwisa vinthu vinandi* nge mchenga wa mumphepeti mwa nyanja.+ 30 Zeru zaku Solomoni zinguphara zeru za ŵanthu wosi a Kuvuma* kweniso zeru zosi za ku Ijipiti.+ 31 Iyu wenga wazeru ukongwa kuphara munthu weyosi, wenga wazeru kuphara Etani+ wa mu banja laku Zera, kweniso kuphara Hemani,+ Kalikoli+ ndi Darida ŵana aku Maholi. Mbiri yaki yinguvwika ku mitundu yosi yo yinguŵazunguliya.+ 32 Iyu wangulemba* nthanthi 3,000+ ndipu sumu zaki+ zakwananga 1,005. 33 Solomoni wakonkhoskanga vakukwaskana ndi vimiti, kwamba chimiti cha sidara* cha ku Lebanoni mpaka kachimiti ka hisopi*+ ko kame pachimati. Wakonkhoskanga so vakukwaskana ndi nyama,+ viyuni,*+ nyama zakukwaŵa*+ ndipuso somba. 34 Ŵanthu akutuliya mu mitundu yosi azanga kuti azivwi zeru zaku Solomoni. Mafumu ngakutuliya pacharu chosi ngo nganguvwa vakukwaskana ndi zeru zaki, nangu ngazanga.+

5 Hiramu fumu ya ku Turo+ wati wavwa kuti Solomoni wasankhika kuti waje fumu mumalu mwa awisi, wangutuma ateŵeti ŵaki kuti aluti kwaku Solomoni. Hiramu wanguchita venivi chifukwa chakuti wenga mubwezi waku* Davidi.+ 2 Solomoni nayu wangutumiziya Hiramu uthenga wakuti:+ 3 “Namwi muziŵa kuti ada ŵangu a Davidi angutondeka kuzenga nyumba yakuziŵika ndi zina laku Yehova Chiuta wawu, chifukwa cha nkhondu zo achitanga ndi ŵanthu akutuliya muvigaŵa vosi vo vinguŵazunguliya, mpaka po Yehova wanguŵikiya arwani ŵawu kusi kwa maphazi ngawu.+ 4 Kweni sonu Yehova Chiuta wangu wachitiska kuti ini ndipumuwi ku ŵanthu a muvigaŵa vosi.+ Palivi yo walimbana nani ndipuso palivi chiheni cho chichitika.+ 5 Sonu ndipenja kuzenga nyumba yakuziŵika ndi zina laku Yehova Chiuta wangu nge mo Yehova wangulayizgiya ada a Davidi kuti: ‘Mwana waku yo ndazakumuŵika pampandu waku waufumu mumalu mwaku yiwi, ndiyu wazamuzenga nyumba yakuziŵika ndi zina langu.’+ 6 Sonu lamulani ŵanthu ŵinu kuti andidumuliyi vimiti va sidara* va ku Lebanoni.+ Ateŵeti ŵangu azamugwira ntchitu ndi ateŵeti ŵinu, ndipu ateŵeti ŵinu ndazakuŵalipira mwakukoliyana ndi mtengu wo mukambengi. Pakuti yimwi namwi muziŵa kuti palivi chinanga ndi munthu yumoza pakati pidu yo waziŵa kudumuwa vimiti nge mo ŵanthu a ku Sidoni achitiya.”+

7 Hiramu wati wavwa mazu ngaku Solomoni wangukondwa ukongwa ndipu wangukamba kuti: “Yehova wathamikiki msanawale, chifukwa wamupaska mwana wazeru Davidi kuti walamuliyengi ŵanthu anandi yaŵa.”+ 8 Sonu Hiramu wangutumiza uthenga kwaku Solomoni wakuti: “Ndavwa uthenga wo wanditumiziya. Ndichitengi vosi vo wapempha, ndikupaskengi mathabwa nga sidara* kweniso nga junipa.+ 9 Ateŵeti ŵangu azengi nangu kunyanja kutuwa ku Lebanoni, ndipu angamangengi pamoza kuti ngayendi panyanja kuluta kumalu ko yiwi ukambengi. Asani ngafika ndiŵakambiyengi kuti angafwatuwengi ndipu yiwi ungatongi. Yiwi uperekengi ŵaka chakurya cha ŵanthu a munyumba yangu cho ndikukambiyengi.+

10 Mwaviyo, Hiramu wangupereka mathabwa ngosi nga sidara* kweniso nga junipa ngo Solomoni wakhumbanga. 11 Ndipu Solomoni wangupaska Hiramu tirigu wakukwana makori* 20,000 kuti waje chakurya cha ŵanthu a munyumba yaki, ndipuso mafuta ngamampha ukongwa nga maolivi* ngakukwana makori 20. Venivi ndivu Solomoni wapaskanga Hiramu chaka ndi chaka.+ 12 Yehova wangumupaska zeru Solomoni nge mo wangumulayizgiya.+ Pakati paku Hiramu ndi Solomoni penga chimangu ndipu yiwu anguchita phanganu.

13 Fumu Solomoni yingusankha ŵanthu kutuwa mu Isirayeli mosi kuti agwirengi ntchitu nge akapolu. Ŵanthu yaŵa ŵengapu 30,000.+ 14 Iyu waŵatumanga ku Lebanoni mwakusinthanasinthana, ndipu mwezi wewosi kwalutanga ŵanthu 10,000. Ku Lebanoni ajangaku mwezi umoza, ndipu myezi yiŵi ajanga kunyumba kwawu. Adoniramu+ ndiyu wawoneriyanga ŵanthu yaŵa wo agwiranga ntchitu nge akapolu. 15 Solomoni wenga so ndi antchitu bweka* 70,000 kweniso ŵanthu 80,000 wo acheketanga mya+ mumapiri.+ 16 Iyu wenga so ndi ŵanthu 3,300 wo ŵenga akuwonere alongozgi.+ Ŵanthu yaŵa ŵenga akapitawu ndipu awoneriyanga ŵanthu wo agwiranga ntchitu. 17 Mwakukoliyana ndi vo fumu yingulamula, yiwu anguswa mya yikuluyikulu kweniso yakudula+ kuti fawundeshoni+ ya nyumba yizengeki ndi mya yakusema.+ 18 Mwaviyo ŵanthu aku Solomoni wo agwiranga ntchitu yakuzenga kweniso ŵanthu aku Hiramu wo agwiranga ntchitu yakuzenga, limoza ndi Agebali,+ angucheketa mya, angucheka mathabwa, ndipuso angusema mya kuti azenge nyumba yeniyi.

6 Solomoni wangwamba kuzenga nyumba yaku Yehova*+ mu mwezi wa Zivi*+ (kung’anamuwa mwezi wachiŵi), mu chaka cha 480 kutuliya po Ayisirayeli* angutuliya mucharu cha Ijipiti+ kweniso mu chaka chachinayi kutuliya po iyu wangujaliya fumu. 2 Nyumba yo Fumu Solomoni yinguzenge Yehova yenga mamita pafufupi 27 mu utali, mamita pafufupi 9 mu usani kweniso mamita pafufupi 13 kutuwa pasi kufika pachanya.*+ 3 Khondi+ lo lenga kumasu kwa nyumba yakusopiyamu lenga litali mamita pafufupi 9 mwakukoliyana ndi usani wa nyumba.* Khondi lenili lenga mamita pafufupi 4* kutuliya kumasu kwa nyumba.

4 Wangupanga so mawindu nga nyumba iyi ngo ngenga ngasani mukati ngafinyi kubwalu.+ 5 Iyu wanguzenga so chinyumba chinyaki cho wanguchigumatiza kuchimati cha nyumba yo. Chinyumba ichi, wanguchizenga mwakuzunguliya vimati va nyumba, kung’anamuwa va Malu Ngakupaturika* kweniso va chipinda chamukati ukongwa,*+ ndipu iyu wanguzenga vipinda vamumphepeti mukati mwa chinyumba chosi chenichi.+ 6 Chipinda chapasi chamumphepeti chenga mamita pafufupi ngaŵi* mu usani, chipinda chapakati chenga mamita pafufupi ngatatu* mu usani, ndipu chipinda chachitatu cho chenga pachanya, chenga mamita pafufupi ngatatu* mu usani. Iyu wangusiya so timipata muchimati kuzunguliya nyumba yosi kuti aleki kutolo chimati cha nyumba pakuŵika mathabwa.+

7 Nyumba iyi anguzenge mya yo anguswiya limu,+ mwakuti nyundu, mbavi kweniso chidya chechosi chachisulu chinguvwikamu cha munyumba iyi yichizengeka. 8 Khomu la chipinda chapasi chamumphepeti lenga kumwera* kwa nyumba iyi.+ Kutuliya muchipinda chapasi penga masitepusi ngakuzunguliya ngo ngalutanga muchipinda chapakati kweniso masitepusi yanga ngalutiriyanga kutuwa muchipinda chapakati kuluta muchipinda chachitatu cho chenga pachanya. 9 Solomoni wangulutirizga kuzenga nyumba iyi mpaka wanguyimaliza.+ Pachanya pa nyumba yeniyi, wanguŵikapu migomba ya sidara* kweniso wangukhomapu mathabwa nga sidara.+ 10 Iyu wanguzenga vipinda vamumphepeti kuzunguliya nyumba yosi+ ndipu chipinda chechosi chenga chitali mamita pafufupi ngaŵi* kutuwa pasi kufika pachanya. Vipinda venivi vingugumatizika kunyumba iyi mwakugwiriskiya ntchitu mathabwa nga sidara.*

11 Pa nyengu yeniyi, Yehova wangukambiya Solomoni kuti: 12 “Asani uvwiyengi marangu ngangu, uchitengi vinthu mwakukoliyana ndi vyeruzgu vangu kweniso asani ulondongi ulongozgi wangu wosi,+ ini ndifiskengi layizgu langu lo ndingulayizga awusu a Davidi lakukwaskana ndi nyumba iyi yo yiwi uzenga,+ 13 ndipu ini ndijengi pakati pa Ayisirayeli+ kweniso ndiŵajowongi cha ŵanthu ŵangu Ayisirayeli.”+

14 Solomoni wangulutirizga kuzenga nyumba kuti wayimalizi. 15 Iyu wanguzenga vimati va mukati mwa nyumba mwakugwiriskiya ntchitu mathabwa nga sidara.* Muvimati vamukati wangukhomamu mathabwa kutuwa pasi mpaka kuchanya. Ndipu pasi wanguyalapu mathabwa nga junipa.+ 16 Wanguzenga so chipinda chinyaki chakukwana mamita pafufupi 9* kuvuli kwa nyumba ndipu wangugwiriskiya ntchitu mathabwa nga sidara* kutuwa pasi mpaka kuchanya. Mukati mwa nyumba yo, wanguzengamu chipinda chamukati ukongwa,+ kung’anamuwa Malu Ngakupaturika Ukongwa.+ 17 Nyumba yakusopiyamu,*+ kung’anamuwa chigaŵa chakumasu kwa nyumba yeniyi, yenga mamita pafufupi 18.* 18 Pamathabwa nga sidara* ngo ngenga mukati mwa nyumba, angujobapu timphonda*+ kweniso vimiti vo venga ndi maluŵa.+ Mukati mosi mwenga mathabwa nga sidara, ndipu mwawonekanga mwa wewosi cha.

19 Solomoni wangunozga so chipinda chamukati ukongwa+ mukati mwa nyumba yeniyi, kuti waŵikemu bokosi la phanganu laku Yehova.+ 20 Chipinda chamukati ukongwa chenga mamita pafufupi 9* mu utali, mamita pafufupi 9 mu usani ndipuso mamita pafufupi 9 kutuwa pasi kufika kuchanya.+ Muchipinda chosi chenichi wangupakamu golidi chayiyu, ndipu mumphepeti mwa guŵa la sembi+ wangukhomamu mathabwa nga sidara.* 21 Mukati mosi mwa nyumba, Solomoni wangupakamu golidi chayiyu,+ ndipu wangupayika matcheni ngagolidi kumasu kwa chipinda chamukati ukongwa+ cho wangupakamu golidi. 22 Nyumba yosi wanguyipaka golidi mpaka po yingumaliya. Guŵa losi la sembi lo lenga pafupi ndi chipinda chamukati ukongwa, nalu wangulipaka golidi.+

23 Solomoni wangupanga so akerubi ŵaŵi+ mwakugwiriskiya ntchitu chimiti cha payina* ndipu wanguŵaŵika muchipinda chamukati ukongwa. Kerubi weyosi wenga mutali mamita pafufupi nganayi.*+ 24 Phapha limoza la kerubi lenga litali mamita pafufupi ngaŵi* ndipu linyaki nalu lenga mamita pafufupi ngaŵi. Kutuwa pasongu pa phapha linyaki kufika pasongu pa phapha linyaki penga mamita pafufupi nganayi. 25 Kerubi wachiŵi nayu wenga mutali mamita pafufupi nganayi. Akerubi wosi ŵaŵi ŵenga amsinkhu wakuyanana kweniso awonekanga mwakuyanana. 26 Kerubi munyaki wenga mutali mamita pafufupi nganayi nge mo so wenge kerubi munyaki. 27 Pavuli paki, wanguto akerubi+ ndi kuŵaŵika mukati mwa chipinda chamukati ukongwa.* Mapapa nga akerubi yaŵa ngenga ngakutambasuka, mwakuti phapha linyaki la kerubi yumoza lafikanga kuchimati ndipu phapha la kerubi munyaki nalu lafikanga kuchimati chinyaki. Mapapa nga rwandi linyaki la akerubi yaŵa nangu ngenga ngakutambasuka ndipu ngalazgiyanga mukati mwa nyumba, mwakuti ngakwaskananga. 28 Iyu wanguŵapaka golidi akerubi yaŵa.

29 Muvimati vosi va munyumba, kwamba muvipinda vamukati mpaka vipinda vakubwalu,* wangujobamu akerubi,+ vimiti va kantchindi+ ndipuso vimiti vo vatuwa maluŵa.+ 30 Pasi pa nyumba wangupakapu golidi, kutuwa muvipinda vamukati mpaka muvipinda vakubwalu. 31 Pakhomu lakuselere muchipinda chamukati ukongwa wanguŵikapu visasa vamathabwa nga payina, wanguŵikapu so vipilala vamumphepeti kweniso mafulemu. Venivi vingupanga chigaŵa chachinkhondi.* 32 Visasa viŵi venivi venga vamathabwa nga payina ndipu wangujobapu akerubi, vimiti va kantchindi ndipuso vimiti vo vatuwa maluŵa. Pavuli paki, wanguvipaka golidi. Akerubi kweniso vimiti va kantchindi vo wanguvijoba pavisasa wanguvipaka golidi. 33 Wanguchita so venivi pakhomu lakuselere munyumba yakusopiyamu,* wangupanga mafulemu ngamathabwa nga payina, ndipu nganguja chigaŵa chachinayi.* 34 Wangupanga visasa viŵi vamathabwa nga junipa. Chisasa chimoza chenga ndi vigaŵa viŵi ndipu vigaŵa vosi viŵi vajulikanga, chisasa chinyaki nachu chenga ndi vigaŵa viŵi ndipu vigaŵa vosi viŵi vajulikanga.+ 35 Wangujobapu akerubi, vimiti va kantchindi kweniso vimiti vo vatuwa maluŵa, ndipu vinthu vo wangujoba wanguvipaka golidi.

36 Pakuzenga balaza lamukati,+ wanguzenga mizeri yitatu ya mya yakusema kutuwa pasi kufika pachanya kweniso mzeri umoza wa mathabwa nga sidara.*+

37 Mu chaka cha chinayi, mu mwezi wa Zivi,* fawundeshoni ya nyumba yaku Yehova yingumala kuzengeka.+ 38 Mu chaka cha 11, mu mwezi wa Buli* (wo ndi mwezi wa 8), nyumba yingumala kuzengeka, ndipu anguzenga kekosi mwakukoliyana ndi pulanu yaki.+ Solomoni wangumaliza kuzenga nyumba iyi mu vyaka 7.

7 Solomoni wanguzenga nyumba yaki yachifumu,+ ndipu yingumutole vyaka 13 kuti wamalizi chechosi.+

2 Iyu wanguzenga so nyumba yo yadanikanga kuti Nyumba ya Lisuwa la Lebanoni.+ Nyumba iyi yenga mamita pafufupi 45 mu utali, mamita pafufupi 22 mu usani, kweniso mamita pafufupi 13 kutuwa pasi kufika kuchanya.* Iyu wanguyizenga pachanya pa mapolu nga sidara* ngo ngenga nge ntchindamilu ndipu angungajintha mumizeri yinayi. Pachanya pa mapolu ngenanga anguyalapu vimiti vinyaki va sidara.+ 3 Nyumba iyi anguyizenga mwakugwiriskiya ntchitu mathabwa nga sidara* ngo angungakhoma kwambiya pachanya pa mathabwa ngo nganguyalika pamapolu. Mapolu yanga ngengapu 45 ndipu pamzeri wewosi angujinthapu mapolu 15. 4 Kutuwa pasi kuluta kuchanya, penga mizeri yitatu ya mawindu ngo ngenga ndi mafulemu ndipu windu lelosi anguliŵika pachanya pa windu linyaki mumizeri yitatu yeniyi. 5 Makhomu ngosi ngenga ndi mafulemu ngo ngayanananga muvigaŵa vosi vinayi,* nge mo so nge nge mawindu ngo ngenga mumizeri yitatu.

6 Iyu wanguzenga so Holu ya* Vipilala yo yenga mamita pafufupi 22 mu utali kweniso mamita pafufupi 13 mu usani, ndipu kumasu kwaki kwenga khondi lo lenga ndi vipilala ndipuso denga.

7 Wanguzenga so Holu ya* Mpandu Waufumu+ yo wayeruzgiyangamu milandu ndipu yaziŵikanga so kuti Holu ya Cheruzgu.+ Holu iyi yenga ya mathabwa nga sidara* kutuliya pasi mpaka kuchanya.

8 Solomoni wanguzenga so nyumba* yakuti wajengemu kuvuli kwa Holu, ndipu wanguyizenga mwakuyanana ndi Holu.* Nyumba iyi wanguyizenga mubalaza linyaki.+ Mwana munthukazi waku Farawo yo wangumuto kuti waje muwolu waki,+ wangumuzenge so nyumba yakuyanana ndi Holu yeniyi.

9 Nyumba zosi izi, kutuwa pafawundeshoni mpaka muchanya, ndipuso kubwalu mpaka kubalaza likulu,+ anguzenge mya yakudula+ yo anguyisema mwakukoliyana ndi mo angupimiya, kweniso anguyicheketereza ndi masowu ngakucheke mya, mukati ndi kubwalu viyo. 10 Fawundeshoni anguzenge mya yikuluyikulu kweniso yakudula. Mya yinyaki yenga yikulu mamita pafufupi nganayi* ndipu yinyaki yafikanga mamita pafufupi ngatatu ndi hafu.* 11 Pachanya pa mya yeniyi, penga mya yinyaki yakudula yo anguyisema mwakukoliyana ndi mo angupimiya, kweniso penga mathabwa nga sidara.* 12 Chimati chosi cha balaza likulu chinguzengeka ndi mizeri yitatu ya mya yakusema kweniso mzeri umoza wa mathabwa nga sidara* nge mo lenge balaza lamukati+ la nyumba yaku Yehova kweniso khondi+ la nyumba.

13 Fumu Solomoni yingudanisa Hiramu+ ndipu anguza nayu kutuliya ku Turo. 14 Iyu wenga mwana wa choko chinyaki cha mu fuku laku Nafutali. Awisi ŵenga a ku Turo ndipu apanganga vinthu vakupambanapambana vamkuŵa.+ Hiramu wenga ndi lusu ukongwa, wavwisanga vinthu,+ ndipuso waziŵanga vinandi pa ntchitu yakupanga vinthu vamkuŵa. Sonu iyu wanguza kwa Fumu Solomoni, ndipu wangwamba kugwira ntchitu yosi yo wangupaskika.

15 Iyu wangupanga vipilala viŵi vamkuŵa,+ ndipu chipilala chechosi chenga mamita pafufupi 8* kutuwa pasi kufika pachanya. Kweniso kuzunguliya chipilala chechosi, pakhumbikanga chingwi chakupimiya cha mamita pafufupi ngankhondi.*+ 16 Iyu wangupanga so mitu yiŵi yamkuŵa ndipu wanguyiŵika pachanya pa vipilala venivi. Mutu umoza wenga utali mamita pafufupi ngaŵi* ndipu unyaki nawu wenga utali mamita pafufupi ngaŵi. 17 Mutu wewosi wachipilala anguwutowesa ndi vilepa vakulukanalukana nge matcheni.+ Mutu umoza wenga ndi vilepa 7 ndipu unyaki nawu wenga ndi vilepa 7. 18 Wangupanga so mizeri yiŵi ya vipasu va pomegiraneti* kuzunguliya chilepa chechosi kuti wajali mitu yo yenga pachanya pa vipilala. Mitu yosi yiŵi wanguchita nayu venivi. 19 Mitu yo yenga pachanya pa vipilala vo venga pakhondi, yawonekanga nge maluŵa ndipu yenga yitali mamita pafufupi ngaŵi.* 20 Mitu iyi anguyijalika pa vipilala viŵi, pachanya pa chigaŵa chakuzunguliya cho chakwaskananga ndi vilepa, ndipu penga vipasu 200 va pomegiraneti* vo vinguŵikika mumizeri kuzunguliya mutu wewosi.+

21 Iyu wangumika vipilala venivi pakhondi la nyumba yakusopiyamu.*+ Chipilala chimoza wanguchimika kumaryi* ndipu wanguchipaska zina lakuti Yakini,* chinyaki wanguchimika kumazge,* ndipu wanguchipaska zina lakuti Bowazi.*+ 22 Vipilala ivi vawonekanga nge luŵa pachanya. Ntchitu yakupanga vipilala yingumaliya penapa.

23 Pavuli paki wangupanga Nyanja yachisulu* chakusongono.+ Nyanja iyi yenga yakuzunguliya, ndipu kutuwa sirya linyaki la mulomu waki kufika sirya linyaki penga mamita pafufupi nganayi* kweniso yenga mamita pafufupi ngaŵi* kutuwa pasi kufika pachanya. Kupima Nyanja yeniyi mwakuzunguliya, yakwananga chingwi chakupimiya cha mamita pafufupi 13.*+ 24 Kuzunguliya mumphata mosi mwa mulomu waki, mwenga vakutowese vakuwoneka nge mphonda.*+ Pa kachigaŵa ka masentimita pafufupi 45,* pajanga mphonda 10. Mphonda zenizi zenga mumizeri yiŵi ndipu wanguziwumbiya kumoza ndi Nyanja yo. 25 Nyanja iyi anguyijalika pachanya pa ng’ombi zinthulumi 12.+ Zitatu zingulereska kunkhondi,* zitatu zingulereska kuzambwi,* zitatu zingulereska kumwera ndipu zinyaki zitatu zingulereska kuvuma.* Nyanja anguyijalika pachanya pa ng’ombi zenizi, ndipu michiya ya ng’ombi zosi, yingulazgiya mukati. 26 Ukhomi wa chisulu cha Nyanja iyi wenga masentimita pafufupi 7.* Mulomu waki wenga nge mulomu wa kapu, ndipu wenga wakupambanuka nge luŵa. Mu Nyanja iyi mwaserenga maji ngakukwana mabati 2,000.*

27 Pavuli paki wangupanga vakupingapu 10+ vamkuŵa.* Chakupingapu chechosi chenga mamita pafufupi ngaŵi* mu utali, mamita pafufupi ngaŵi mu usani kweniso pafufupi mita yimoza* kutuwa pasi kufika pachanya. 28 Vakupingapu venivi wanguvipanga viyo: Mumphepeti wanguŵikamu timabokosi to wangutiphatika pakati pa visulu vo vingupinjikana. 29 Pa timabokosi teniti to wangutiphatika pakati pa visulu vakupinjikana, pangujambulika nkharamu,+ ng’ombi zinthulumi, kweniso akerubi.+ Vithuzi venivi vingujambulika so pavisulu vo vingupinjikana. Pachanya kweniso pasi pa vithuzi va nkharamu ndi ng’ombi zinthulumi, pangujambulika maluŵa. 30 Chakupingapu chechosi chenga ndi mateyala nganayi ngamkuŵa mumakona kweniso chenga ndi masipindulu ngamkuŵa. Mumakona ngaki nganayi mwenga vinthu vo venga nge ntchindamilu. Kusi kwa beseni kwenga vinthu vo vawovyanga kuti beseni lileki kundengandenga, ndipu mumphepeti mwa vinthu venivi mungujambulika maluŵa. 31 Mulomu wa beseni ili wenga mukati mwa mkomberu, ndipu kutuwa pasi pa beseni kufika po mkomberu wayambiyanga penga masentimita pafufupi 45.* Mulomu waki wenga wakuzunguliya ndipu beseni ili lenga litali masentimita pafufupi 67.* Mumphepeti mwa mulomu mungujambulika vakutowese. Timabokosi to tinguŵikika mumphepeti mwaki tenga takuzunguliya cha, kweni tenga takuyanana vigaŵa vosi vinayi. 32 Mateyala nganayi ngenga kusi kwa timabokosi to wanguphatika mumphepeti, ndipu vinthu vo wangumangiriyaku mateyala wangupangiya kumoza ndi chakupingapu. Teyala lelosi lenga litali masentimita pafufupi 67. 33 Mateyala ngenanga, ngangupangika nge mateyala nga galeta. Vinthu vo angumangiriyaku mateyala yanga, marimu* ngaki, masipoku kweniso mahabu, venga vavisulu. 34 Chakupingapu chechosi chenga ndi vinthu vinayi vakumangiriyaku mateyala, ndipu chechosi chenga pakona limoza. Vinthu vakumangiriyaku mateyala venivi vingupangikiya kumoza* ndi chakupingapu. 35 Pachanya pa chakupingapu penga chibandi chakuzunguliya, cho chenga masentimita pafufupi 22 kutuwa pasi kufika pachanya. Pachanya pa chakupingapu, mafulemu ngaki kweniso timabokosi to anguŵika mumphepeti, vingupangikiya kumoza* ndi chakupingapu. 36 Pamafulemu kweniso patimabokosi to tinguŵikika mumphepeti, iyu wangujambulapu akerubi, nkharamu ndipuso vimiti va kantchindi mwakukoliyana ndi usani waki. Wangujambula so maluŵa kuzunguliza chakupingapu chosi.+ 37 Viyo ndimu wangupangiya vakupingapu vosi 10.+ Vosi venga vakuyanana,+ ukulu waki kweniso kawonekeru vayanananga.

38 Iyu wangupanga mabeseni 10 ngamkuŵa,+ ndipu beseni lelosi mwaserenga maji ngakukwana mabati 40. Beseni lelosi lenga mamita pafufupi ngaŵi.* Chakupingapu chechosi chenga ndi beseni laki. 39 Pavuli paki wanguŵika vakupingapu vinkhondi kumaryi kwa nyumba, kweniso vinyaki vinkhondi kumazge kwa nyumba. Nyanja wanguyiŵika kumaryi kwa nyumba, kulazgiya kumwera chakuvuma.*+

40 Hiramu+ wangupanga so mabeseni, mafosholu+ ndi mbali zabakuli.+ Mwaviyo, Hiramu wangumaliza ntchitu yosi yo wagwiriyanga Fumu Solomoni panyumba yaku Yehova.+ Iyu wangupanga: 41 vipilala viŵi+ kweniso mitu yiŵi yo yawonekanga nge mbali zabakuli yo yinguŵikika pachanya pa vipilala viŵi; vilepa viŵi vakulukanalukana+ vo vingubenekere mitu yiŵi yo yawonekanga nge mbali zabakuli, yo yenga pachanya pa vipilala; 42 vipasu 400 va pomegiraneti*+ vo wanguviŵika pa vilepa viŵi vakulukanalukana, pachilepa chechosi penga mizeri yiŵi ya mapomegiraneti, ndipu vipasu venivi vajalanga mitu yiŵi yo yawonekanga nge mbali zabakuli yo yenga pachanya pa vipilala viŵi; 43 vakupingapu 10+ kweniso mabeseni 10+ ngo ngenga pachanya pa vakupingapu; 44 Nyanja+ kweniso ng’ombi zinthulumi 12 zo angujalikapu Nyanja; 45 vakuyole vyotu, mafosholu, mbali zabakuli kweniso viyaŵi vosi vo Hiramu wangupanga mwakugwiriskiya ntchitu mkuŵa wamampha ukongwa. Iyu wangupangiya Fumu Solomoni vinthu venivi kuti vigwirengi ntchitu panyumba yaku Yehova. 46 Fumu yinguwumba vinthu venivi muvikomboli vadongu muchigaŵa cha Yorodani pakati pa Sukoti ndi Zaretani.

47 Solomoni wangupima cha uzitu wa viyaŵi vosi, chifukwa vengapu vinandi ukongwa. Mwaviyo uzitu wa mkuŵa wo angugwiriskiya ntchitu unguziŵika cha.+ 48 Viyaŵi vosi va panyumba yaku Yehova vo Solomoni wangupanga ndi ivi: Guŵa la sembi+ lagolidi; thebulu lagolidi+ lo aŵikangapu viŵandi vakulongo;* 49 vakuŵikapu nyali+ vagolidi chayiyu, vinkhondi kumaryi, vinyaki vinkhondi kumazge pafupi ndi chipinda chamukati ukongwa; kweniso maluŵa,+ nyali, vakuŵaniya, vosi venivi venga vagolidi;+ 50 mabeseni, vakuzimwiya nyali,+ mbali zabakuli, makapu+ ndi vakupaliya motu,+ vosi venivi venga vagolidi chayiyu; vinthu vo angujinthamu visasa va nyumba yamukati+ kung’anamuwa Malu Ngakupaturika Ukongwa, kweniso vo angujinthamu visasa va nyumba yakusopiyamu,+ vosi venivi venga vagolidi.

51 Mwaviyo, Fumu Solomoni yingumaliza ntchitu yosi yo yakhumbikanga kugwira panyumba yaku Yehova. Pavuli paki Solomoni wanguto vinthu vo awisi a Davidi anguvitowesa,+ ndipu wanguza navu munyumba yaku Yehova.+ Wanguŵika so siliva, golidi kweniso vinthu vinyaki muvipinda vakusungamu chuma munyumba yeniyi.

8 Pa nyengu yeniyo, Solomoni wanguwunganisa+ ŵara wosi ŵa Ayisirayeli, alongozgi wosi a mafuku kweniso alongozgi a nyumba za awusewu za Ayisirayeli.+ Yiwu anguza kwa Fumu Solomoni ku Yerusalemu kuti akato bokosi la phanganu laku Yehova kutuwa ku Tawuni yaku Davidi,+ kung’anamuwa Ziyoni.+ 2 Anthulumi wosi mu Isirayeli anguwungana pa masu pa Fumu Solomoni pa nyengu ya phwandu* mu mwezi wa Etanimu,* wo ndi mwezi wa 7.+ 3 Mwaviyo, ŵara wosi ŵa Ayisirayeli anguza ndipu asembi angunyamuwa Bokosi.+ 4 Yiwu angunyamuwa Bokosi laku Yehova, chihema chakukumanaku+ kweniso vipangizu vosi vakupaturika vo venga muchihema. Asembi kweniso Alevi ndiwu angupinga vinthu venivi. 5 Fumu Solomoni ndipuso Ayisirayeli wosi* wo yinguŵadana kuti azikumani nayu ŵenga panthazi pa Bokosi. Yiwu angupereka+ sembi mbereri zinandi kweniso ng’ombi zinandi ukongwa mwakuti zinguŵerengeka cha.

6 Pavuli paki, asembi anguza ndi bokosi la phanganu laku Yehova ndipu anguliŵika pamalu ngaki,+ muchipinda chamukati ukongwa cha nyumba kung’anamuwa Malu Ngakupaturika Ukongwa, pasi pa mapapa nga akerubi.+

7 Mwaviyo, mapapa nga akerubi ngangutambasukiya pamalu po penga Bokosi, mwakuti akerubi angubenekere Bokosi ndipuso vimiti vaki vakunyamuliya.+ 8 Vimiti vakunyamuliya+ venga vitali ukongwa mwakuti songu zaki zawonekiyanga mu Malu Ngakupaturika ngo ngenga kumasu kwa malu ngamukati ukongwa, kweni zawonekiyanga kubwalu cha, ndipu venivi veche penipo mpaka msanawale. 9 Mu Bokosi ili, mwenga ŵaka mya yiŵi yakusema+ yo Mozesi wanguŵikamu+ ku Horebu, pa nyengu yo Yehova wachitanga phanganu+ ndi Ayisirayeli achituwa mucharu cha Ijipiti.+

10 Asembi ŵati atuwa mumalu ngakupaturika, mtambu+ unguzaza nyumba yaku Yehova.+ 11 Chifukwa cha mtambu, asembi angutondeka kuma kuti ateŵete, pakuti unkhankhu waku Yehova unguzaza nyumba yaku Yehova.+ 12 Pa nyengu iyi, Solomoni wanguti: “Yehova wangukamba kuti wajengi mu chimdima chikulu.+ 13 Ndafiska kukuzengiyani nyumba yapachanya ndipu nyumba yeniyi ndi malu ngakujalikiskika ngakuti mujengemu kwamuyaya.”+

14 Pavuli paki, fumu yingung’anamuka ndi kwamba kutumbika mpingu wosi wa Ayisirayeli, ndipu pa nyengu iyi mpingu wosi wa Ayisirayeli unguma wima.+ 15 Iyu yingukamba kuti: “Yehova Chiuta waku Isirayeli wathamikiki, mweniyo wangulayizga ada ŵangu a Davidi ndi mulomu waki, ndipu wafiska ndi manja ngaki vo wangulayizga. Iyu wangukamba kuti, 16 ‘Kutuliya pa zuŵa lo ndingutuzgiya ŵanthu ŵangu Ayisirayeli ku Ijipiti, ndikusankhapu tawuni yeyosi cha pa mafuku ngosi nga Ayisirayeli kuti ndizengeku nyumba yakuziŵika ndi zina langu, kuti lilutirizgi kuja kweniko.+ Kweni ndikusankha Davidi kuti walamuliyengi ŵanthu ŵangu Ayisirayeli.’ 17 Sonu ada ŵangu a Davidi angukhumbisiska mumtima mwawu kuzenge Yehova Chiuta waku Isirayeli nyumba yakuziŵika ndi zina laki.+ 18 Kweni Yehova wangukambiya ada ŵangu a Davidi kuti, ‘Mtima waku ungukhumbisiska nadi kuzenga nyumba yakuziŵika ndi zina langu, ndipu unguchita umampha kuja ndi khumbu lenili mumtima mwaku. 19 Kweni ndiwi cha uzengengi nyumba iyi, mwana waku munthulumi yo ubalengi* ndiyu wazamuzenga nyumba yakuziŵika ndi zina langu.’+ 20 Ndipu sonu Yehova wafiska layizgu lo wangukamba, chifukwa ini ndasere mumalu mwa ada ŵangu a Davidi ndipu ndaja pampandu waufumu waku Isirayeli, nge mo Yehova wangulayizgiya. Ndazenga so nyumba yo yiziŵika ndi zina laku Yehova Chiuta waku Isirayeli,+ 21 ndipu munyumba yeniyi ndanozgamu malu ngakuŵikapu Bokosi lo mwe phanganu+ lo Yehova wangupangana ndi apapi ŵidu akali pa nyengu yo waŵatuzganga mucharu cha Ijipiti.”

22 Pavuli paki, Solomoni wanguma panthazi pa guŵa la sembi laku Yehova pa masu pa mpingu wosi wa Ayisirayeli, ndipu wangutambasuliya manja ngaki kuchanya.+ 23 Iyu wangukamba kuti: “Yimwi Yehova Chiuta waku Isirayeli, palivi Chiuta munyaki wakuyanana ndi yimwi+ kuchanya ndi pacharu chapasi, chifukwa yimwi musunga phanganu ndipuso ateŵeti ŵinu wo atenda pa masu pinu ndi mtima wawu wosi+ mutiŵalongo chanju chambula kumala.+ 24 Yimwi mwasunga layizgu linu lo mungukambiya mteŵeti winu Davidi ada ŵangu. Yimwi mungulayizga ndi mulomu winu, ndipu msanawale mwafiska ndi manja nginu vo mungulayizga.+ 25 Ndipu sonu yimwi Yehova Chiuta waku Isirayeli, sungani layizgu lo mungukambiya mteŵeti winu Davidi ada ŵangu pa nyengu yo mungumukambiya kuti: ‘Pa masu pangu palekengi cha kuja munthu wakutuliya mumzeri waku kuti waje pampandu waufumu waku Isirayeli asani ŵana ŵaku aphweriyengi nthowa zawu mwa kwenda pa masu pangu nge mo yiwi wayende pa masu pangu.’+ 26 Sonu yimwi Chiuta waku Isirayeli, ndipempha kuti layizgu lo mungukambiya mteŵeti winu Davidi ada ŵangu lifiskiki chondi.

27 “Kweni kumbi Chiuta wangaja nadi pacharu chapasi?+ Awonani! Kuchanya, hinya, kuchanya kwa kuchanya yimwi mukwanaku cha.+ Sonu kwe wuli nyumba iyi yo ini ndazenga?+ 28 Sonu vwisiyani pempheru laku ini ndamteŵeti winu lakupempha lisungu, yimwi Yehova Chiuta wangu, ndipuso vwisiyani kuliya kwangu kwakupempha chovyu kweniso pempheru lo ini ndamteŵeti winu ndipemphera pa masu pinu msanawale. 29 Masu nginu ngaje ngakujula kuti ngalereskengi kunyumba iyi usiku ndi msana, kumalu ngo yimwi mungukamba kuti, ‘Zina langu lijengi kweniko,’+ kuti muvwisiyi pempheru lo ini ndamteŵeti winu ndipemphera ndalereska kumalu yanga.+ 30 Muvwisiyi pempheru laku ini ndamteŵeti winu lakupempha lisungu ndipuso pempheru la ŵanthu ŵinu Ayisirayeli lo apemphera achilereska kumalu yanga. Ndipu yimwi muvwi mwe kuchanya kumalu nginu ko muja;+ hinya, yimwi muvwi ndi kugowoka.+

31 “Asani munthu wanangiya munyaki ndipu yo wamunangiya wamuchitiska kuti walapizgi,* vo vingachitiska kuti walangiki chifukwa cha vo walapizga,* kweni asani iyu waza panthazi pa guŵa la sembi munyumba iyi, chinanga kuti vo walapizga veche kugwira ntchitu,*+ 32 yimwi muvwi mwe kuchanya ndipu muchitepu kanthu kweniso muyeruzgi ateŵeti ŵinu ŵenaŵa. Yo mwamusaniya kuti ndi muheni mumulongo kuti we ndi mulandu* ndipuso vo wakuchita muviweze pamutu waki, kweni yo mwamusaniya kuti walivi mulandu* mumuweze mwakukoliyana ndi urunji waki.+

33 “Asani ŵanthu ŵinu Ayisirayeli athereskeka ndi murwani chifukwa chakuti yiwu akubudiyaningi,+ kweni yiwu awere kwaku yimwi, akankhuska zina linu+ ndipuso apemphera munyumba iyi ndi kupempha kuti muŵachitiyi lisungu,+ 34 yimwi muvwi mwe kuchanya ndipu muŵagowoke ubudi wawu ŵanthu ŵinu Ayisirayeli ndi kuŵaweze kucharu cho mungupaska apapi ŵawu akali.+

35 “Asani kuchanya kwajalika ndipu kulivi vuwa+ chifukwa chakuti yiwu akubudiyaningi,+ ndipu apemphera achilereska kumalu yanga kweniso akankhuska zina linu ndi kuleka maubudi ngawu chifukwa chakuti yimwi mwaŵayuyuwa,*+ 36 yimwi muvwi mwe kuchanya ndipu muŵagowoke ubudi wawu ateŵeti ŵinu, ŵanthu ŵinu Ayisirayeli, chifukwa yimwi muŵasambizengi+ nthowa yamampha yo atenere kwendamu; ndipu yimwi muwisiyi vuwa pacharu chinu+ cho mukupaska ŵanthu ŵinu kuti chije chihara chawu.

37 “Asani mucharu mwawa nja,+ pamwenga mulili, chifundizi chikulu, kodikodi,+ azombi ndipuso azombi akuteketa; pamwenga asani murwani wawu wazingiliza tawuni yeyosi ya mucharu ichi,* pamwenga asani mwawa mulili wamtundu wewosi kweniso nthenda,+ 38 pempheru lelosi kweniso kuŵeyere kwekosi kwakupempha lisungu+ ko munthu yumoza pamwenga ŵanthu ŵinu wosi Ayisirayeli angapempha achitambasuliya manja ngawu kunyumba iyi (pakuti weyosi waziŵa suzgu yo ye mumtima mwaki),+ 39 yimwi muvwi mwe kuchanya kumalu nginu ko muja+ ndipu mugowoki+ kweniso muchitepu kanthu. Weyosi mumupaski mphotu mwakukoliyana ndi nthowa zaki+ pakuti yimwi muziŵa mtima waki (yimwi pe ndimwi muziŵa nadi mtima wa munthu weyosi),+ 40 kuti akuwopeningi mu mazuŵa ngosi ngo ajengi mucharu cho mungupaska apapi ŵidu akali.

41 “Kweniso asani mulendu yo njumoza wa ŵanthu ŵinu cha Ayisirayeli, yo watuwa kucharu chakutali chifukwa cha zina linu,*+ 42 (pakuti avwengi va zina linu likulu,+ janja linu lanthazi kweniso janja linu lakutambasuka), waza kuzipemphera wachilereska kunyumba iyi, 43 yimwi muvwi mwe kuchanya kumalu nginu ko muja,+ ndipu mumuchitiyi vosi vo mulendu yo watikupemphani, kuti ŵanthu wosi pacharu chapasi aziŵi zina linu ndi kukuwopani,+ nge mo ŵanthu ŵinu Ayisirayeli achitiya, ndipuso aziŵi kuti nyumba iyi yo ndazenga yiziŵika ndi zina linu.

44 “Asani ŵanthu ŵinu aluta ku nkhondu kuchilimbana ndi murwani wawu nge mo mwaŵatumiya,+ ndipu apemphera+ kwaku Yehova achilereska kutawuni yo mwasankha+ kweniso achilereska kunyumba iyi yakuziŵika ndi zina linu yo ndazenga,+ 45 yimwi muvwi pempheru lawu mwe kuchanya ndipuso muvwi pemphu lawu lakupempha lisungu kweniso muŵachitiyi urunji.

46 “Asani akubudiyani (pakuti palivi munthu yo waleka kubuda),+ ndipu mwaŵakwiyiya kweniso mwaŵajowo mu manja mwa murwani, ndipu arwani ŵawu aŵatole ku ukapolu kucharu cha murwani, kwali kungaŵa kutali pamwenga pafupi;+ 47 ndipu ŵe mucharu cha ukapolu awamu kuti angunanga,+ ndipuso ŵe kucharu cha ukapolu chenichi awere kwaku yimwi+ ndi kukupemphani kuti muŵachitiyi lisungu+ mwakukamba kuti, ‘Tabuda kweniso tananga; tachita vinthu viheni,’+ 48 ndipu awere kwaku yimwi ndi mtima wawu wosi+ kweniso umoyu wawu wosi ŵe mucharu cha arwani ŵawu wo anguŵako ukapolu, ndipuso apemphera kwaku yimwi achilereska kucharu chawu cho yimwi mungupaska apapi ŵawu akali, achilereska kutawuni yo mukusankha kweniso kunyumba yakuziŵika ndi zina linu yo ini ndazenga,+ 49 yimwi muvwi pempheru lawu mwe kuchanya kumalu nginu ko muja+ ndipuso muvwi pemphu lawu lakupempha lisungu kweniso muŵachitiyi urunji, 50 ndipu muŵagowoke ŵanthu ŵinu wo akubudiyani, muŵagowoke vakunanga vawu vosi vo akuchitiyani. Muŵachitiskengi kuja ŵanthu akuvwisa lisungu pa masu pa ŵanthu wo aŵako ukapolu, ndipu aŵachitiyengi lisungu+ 51 (pakuti yiwu mbanthu ŵinu kweniso chihara chinu,+ ŵeniwo mukuŵatuzga mu Ijipiti,+ mukati mwa ng’anju yakusongonoliyamu visulu).+ 52 Masu nginu ngaliwoni pemphu laku ini ndamteŵeti winu lakupempha lisungu+ ndipuso pemphu la ŵanthu ŵinu Ayisirayeli lakupempha lisungu, mwa kuvwisiya pa nyengu yeyosi yo atikudanani.*+ 53 Pakuti pa ŵanthu wosi pacharu chapasi,+ yimwi Yehova Ambuya Fumu Yikulu mukupatuwapu yiwu kuti aje chihara chinu nge mo mungukambiya kuporote mwa mteŵeti winu Mozesi pa nyengu yo mwatuzganga apapi ŵidu akali mu Ijipiti.”

54 Solomoni wati wamaliza ŵaka kupemphera pempheru losi ili kwaku Yehova kweniso kupempha lisungu, wangusoka pafupi ndi guŵa la sembi laku Yehova po wangujikama uku wasoske manja ngaki muchanya.+ 55 Iyu wangusoka ndi kutumbika mpingu wosi wa Ayisirayeli mwakudaniriza kuti: 56 “Walumbiki Yehova mweniyo wapereka malu ngakupumuliya ku ŵanthu ŵaki Ayisirayeli nge mo wangulayizgiya.+ Palivi mazu chinanga ngamoza pa malayizgu ngaki ngamampha ngo wangulayizga kuporote mwaku Mozesi, ngeningo ngakutondeka kufiskika.+ 57 Yehova Chiuta widu waŵi nasi nge mo wanguŵiya ndi apapi ŵidu akali.+ Iyu wangatisiyanga cha pamwenga kutijowo.+ 58 Mitima yidu wayiguziyi kwaku iyu mweneku,+ kuti tiyendengi munthowa zaki ndi kusunga marangu ngaki, fundu zaki kweniso vyeruzgu vaki, venivo wangulamula apapi ŵidu akali kuti asungengi. 59 Ndipu mazu ngangu yanga ngo ndapempha Yehova kuti watichitiyi lisungu, ngaje pafupi ndi Yehova Chiuta widu msana ndi usiku, kuti iyu wachitiyi urunji ndamteŵeti waki kweniso ŵanthu ŵaki Ayisirayeli nge mo kukhumbikiya zuŵa lelosi, 60 kuti ŵanthu wosi pacharu chapasi aziŵi kuti Yehova ndiyu Chiuta wauneneska.+ Palivi so munyaki!+ 61 Sonu zomerezani kuti mtima winu uje wamphumphu*+ kwaku Yehova Chiuta widu mwa kwende fundu zaki kweniso kusunga marangu ngaki nge mo mwachitiya msanawale.”

62 Sonu fumu ndi Ayisirayeli wosi wo yenga nawu angupereka sembi yikulu pa masu paku Yehova.+ 63 Sembi za chimangu+ zo Solomoni wangupereka kwaku Yehova ndi izi: Wangupereka ng’ombi 22,000 ndipuso mbereri 120,000. Mwaviyo fumu limoza ndi Ayisirayeli wosi angujuliya nyumba yaku Yehova.+ 64 Pa zuŵa ili, fumu yakhumbikanga kutowesa pakati pa balaza lo le kumasu kwa nyumba yaku Yehova kuti yiperekiyepu sembi zakupiriza, sembi za mbewu ndipuso mafuta nga sembi za chimangu. Venga viyo chifukwa guŵa la sembi lamkuŵa+ lo lenga pa masu paku Yehova, lenga limana ukongwa kuti waperekiyepu sembi zakupiriza, sembi za mbewu, ndipuso mafuta+ nga sembi za chimangu. 65 Pa nyengu yeniyi, Solomoni limoza ndi Ayisirayeli wosi anguchita phwandu+ pa masu paku Yehova Chiuta widu, yiwu ŵenga mpingu ukulu ndipu angutuliya ku Lebo-hemati* mpaka ku Dambu la Ijipiti.+ Phwandu ili linguchitika kwa mazuŵa 7, pavuli paki linguchitika so kwa mazuŵa 7, ngosi pamoza ngangukwana mazuŵa 14. 66 Mawa laki,* iyu wangukambiya ŵanthu kuti alutengi. Ŵanthu wo angutumbika fumu ndi kuwere kunyumba zawu achikondwa ndipuso achivwa umampha mumtima chifukwa cha vinthu vamampha vosi+ vo Yehova wangulongo mteŵeti waki Davidi ndi ŵanthu ŵaki Ayisirayeli.

9 Solomoni wati wamaliza ŵaka kuzenga nyumba yaku Yehova, nyumba ya fumu*+ kweniso chechosi cho Solomoni wangukhumba kupanga,+ 2 Yehova wanguwoneke so kwaku Solomoni kachiŵi nge mo wangumuwoneke ku Gibiyoni.+ 3 Yehova wangumukambiya kuti: “Ini ndavwa pempheru laku ndipuso pemphu laku lakupempha lisungu lo yiwi wakamba pa masu pangu. Ndatowesa nyumba iyi yo yiwi wazenga mwakuyichitiska kuti yiziŵikengi ndi zina langu mpaka muyaya,+ ndipu masu ngangu kweniso mtima wangu vijengi pa nyumba iyi nyengu zosi.+ 4 Asani yiwi uyendengi pa masu pangu nge mo awusu a Davidi angwende,+ ndi mtima wosi+ kweniso ndi mtima wakunyoloka,+ mwa kuchita chechosi cho ini ndakulamula,+ kweniso kuvwiya marangu ngangu ndi vyeruzgu vangu,+ 5 ini ndichitiskengi kuti mpandu waku waufumu uje wakukho mu Isirayeli mpaka muyaya, nge mo ndingulayizgiya awusu a Davidi kuti, ‘Pampandu waufumu waku Isirayeli palekengi cha kuja munthu wakutuliya mumzeri waku.’+ 6 Kweni asani yiwi ndi ŵana ŵaku mulekengi kundilondo ndipuso kusunga marangu ngangu ndi ulongozgi wangu wo ndakupaskani, kweniso asani muyambengi kuteŵete achiuta anyaki ndi kuŵajikamiya,+ 7 ini ndiŵadumuwengepu Ayisirayeli pacharu cho ndikuŵapaska,+ ndipu nyumba yo ndayitowesa chifukwa cha zina langu, ndiyituzgengepu pa masu pangu.+ Ndipu Ayisirayeli ajengi chinthu cho ŵanthu amitundu yosi achinenengi* ndipuso cho achinyozengi.+ 8 Nyumba iyi yazamuja mahami.+ Weyosi yo wazamujumphanga pafupi, wazakuyilereskanga mwakuzizwa kweniso wazamumbanga kayuzi ndi kufumba kuti, ‘Ntchifukwa wuli Yehova wakuchitiya venivi charu ichi ndipuso nyumba iyi?’+ 9 Ndipu yiwu azamukambanga kuti, ‘Ntchifukwa chakuti yiwu angumujowo Yehova Chiuta wawu yo wangutuzga apapi ŵawu akali mucharu cha Ijipiti, ndipu angwamba kulondo achiuta anyaki, kuŵajikamiya kweniso kuŵateŵete. Ndichu chifukwa chaki Yehova waŵawisiya soka losi ili.’”+

10 Solomoni wanguzenga nyumba ziŵi, kung’anamuwa nyumba yaku Yehova ndipuso nyumba ya fumu,* mu vyaka 20.+ 11 Hiramu+ fumu ya ku Turo wangupaska Solomoni mathabwa nga sidara* ndi nga junipa, kweniso wangumupaska golidi munandi nge mo wakhumbiyanga.+ Sonu Fumu Solomoni nayu yingupaska Hiramu matawuni 20 mucharu cha Galileya. 12 Hiramu wangutuwa ku Turo kuti wakangawoni matawuni ngo Solomoni wangumupaska, kweni wangukhorwa nangu cha.* 13 Iyu wangukamba kuti: “Kumbi ndi matawuni wuli yanga ngo wandipaska wamubali wangu?” Mwaviyo, matawuni yanga ngangwamba kudanika kuti Charu cha Kabulu* mpaka msanawale. 14 Pa nyengu yeniyi, Hiramu wangutumiziya fumu golidi wakukwana matalenti* 120.+

15 Iyi ndi nkhani ya ŵanthu wo Fumu Solomoni yinguŵasankha kuti agwirengi ntchitu nge akapolu,+ kuti azengi nyumba yaku Yehova,+ nyumba yaki,* Chimbumira,*+ mpanda wa Yerusalemu, Hazori,+ Megido+ kweniso Gezeri.+ 16 (Farawo fumu ya ku Ijipiti wanguza ndipu wanguphanga tawuni ya Gezeri, pavuli paki wanguyiwotcha ndi motu ndipuso wangubaya Akanani+ wo ajanga mutawuni yeniyi. Tawuni yeniyi wanguyipereka ku mwana waki munthukazi+ yo wenga muwolu waku Solomoni nge mphasu yakulayiliyana.*) 17 Solomoni wanguzenga* Gezeri, Beti-horoni Wakumphata,+ 18 Balati+ ndipuso tawuni ya Tamara muchipululu, mucharu chenicho. 19 Wanguzenga so matawuni ngosi ngaku Solomoni ngakusungamu vinthu, matawuni nga magaleta,+ matawuni nga ŵanthu wo akweranga pamahachi kweniso chechosi cho Solomoni wangukhumba kuzenga mu Yerusalemu, ku Lebanoni ndipuso mucharu chosi cho iyu walamuliyanga. 20 Kweni ŵanthu wosi wo ŵenga Ayisirayeli cha+ wo anguleka kubayika pakati pa Aamori, Ahiti, Aperezi, Ahivi ndipuso Ayebusi,+ 21 mphapu yawu yo yingujaku mucharu cho, kung’anamuwa ŵanthu wo Ayisirayeli angutondeka kuŵabaya, Solomoni wanguŵasankha kuti agwirengi ntchitu nge akapolu mpaka msanawale.+ 22 Kweni Solomoni wangusankhapu Myisirayeli weyosi cha kuti wagwirengi ntchitu nge kapolu,+ pakuti yiwu ŵenga asilikali ŵaki, ateŵeti ŵaki, alongozgi a ŵanthu, alongozgi a ŵaraŵara ŵa asilikali, kweniso ŵara ŵa asilikali ŵaki akukwera pamagaleta ndipuso pamahachi. 23 Penga akuwonere alongozgi akukwana 550 wo awoneriyanga ntchitu yaku Solomoni, ndipu yiwu ŵenga akapitawu a ŵanthu wo agwiranga ntchitu.+

24 Mwana munthukazi waku Farawo+ wangutuwamu mutawuni yaku Davidi,+ ndipu wanguluta kunyumba yaki yo Solomoni wangumuzenge. Pavuli paki Solomoni wanguzenga Chimbumira.*+

25 Katatu pa chaka,+ Solomoni waperekanga sembi zakupiriza ndipuso sembi za chimangu paguŵa la sembi lo wanguzenge Yehova.+ Iyu waperekanga so sembi za josi paguŵa la sembi lo lenga pa masu paku Yehova. Mwaviyo, iyu wangumaliza kuzenga nyumba.+

26 Fumu Solomoni yingupanga so sitima zinandi ku Eziyoni-geberi,+ kufupi ndi Eloti, mumphepeti mwa Nyanja Yiyera mucharu cha Edomu.+ 27 Hiramu wangutumiza ateŵeti ŵaki limoza ndi sitima zinandi+ kweniso akwendesa sitima wo ŵenga ndi lusu, kuti akawovyani ndi ateŵeti aku Solomoni. 28 Yiwu anguluta ku Ofiri+ ndipu anguchito golidi wakukwana matalenti 420 ndi kuza nayu kwa Fumu Solomoni.

10 Sonu fumukazi ya ku Sheba yinguvwa vakukwaskana ndi Solomoni kweniso kuti watchuka chifukwa cha zina laku Yehova,+ mwaviyo yinguza kuzimuyesa ndi mafumbu ngakusuzga.*+ 2 Fumukazi iyi yinguza ku Yerusalemu ndi ŵanthu anandi wo anguza kuziyiperekeza,+ ndipuso yinguza ndi ngamila zo zingupinga mafuta nga basamu,+ golidi munandi kweniso mya yakuzirwa. Yingufika ko kwenga Solomoni ndipu yingukamba chechosi cho chenga mumtima mwaki. 3 Sonu Solomoni wangumuka mafumbu ngosi ngo fumukazi yingumufumba. Pengavi chinthu chakusuzga* cho fumu yingusuzgika kukonkhoska.

4 Fumukazi ya ku Sheba yati yawona zeru zosi zaku Solomoni,+ nyumba yo wanguzenga,+ 5 chakurya cha pathebulu laki,+ mo ateŵeti ŵaki ajaliyanga pa nyengu yachakurya, mo akupereka chakurya aŵikiyanga vinthu pathebulu ndipuso vakuvwala vawu, akupereka vakumwa kweniso sembi zaki zakupiriza zo waperekanga kaŵikaŵi pa nyumba yaku Yehova, yengavi mazu.* 6 Mwaviyo, fumukazi yingukambiya fumu kuti: “Vo ndinguvwa nde kucharu changu vakukwaskana ndi vakuchita vinu* kweniso zeru zinu venga vauneneska. 7 Kweni ndinguvwana cha mpaka po ndaziya kuzijiwone ndi masu ngangu. Awonani! Vo ndinguvwa vifika cha chinanga ndi hafu ya vo ndawona. Yimwi mwe ndi zeru zinandi kweniso chuma chinandi, ndipu mwaluska vo ndinguvwa. 8 Mbamwaŵi anthulumi ŵinu, ndipuso mbamwaŵi ateŵeti ŵinu wo atuma pa masu pinu nyengu zosi ndi kuvwisiya zeru zinu!+ 9 Walumbiki Yehova Chiuta winu+ mweniyo walongo kuti wakondwa namwi mwakukuŵikani pampandu waufumu waku Isirayeli. Chifukwa cha chanju chambula kumala cho Yehova we nachu paku Isirayeli, wakuŵikani kuja fumu kuti muperekengi cheruzgu chakunyoloka ndipuso muchitengi urunji.”

10 Pavuli paki, fumukazi iyi yingupaska fumu golidi wakukwana matalenti* 120, mafuta nga basamu nganandi ukongwa+ kweniso mya yakuzirwa.+ Palivi so nyengu yinyaki yeyosi yo kunguzapu mafuta nga basamu nganandi viyo, nge ngo fumukazi ya ku Sheba yingupaska Fumu Solomoni.

11 Sitima zaku Hiramu zo zingupinga golidi kutuwa ku Ofiri,+ zingupinga so mathabwa nganandi nga vimiti va muŵaŵa*+ kweniso mya yakuzirwa+ kutuwa ku Ofiri. 12 Fumu yingugwiriskiya ntchitu mathabwa nga vimiti va muŵaŵa kupangiya ntchindamilu za nyumba yaku Yehova, za nyumba yaki,* kweniso kupangiya mabangu* ndi vakumbiya va vingwi va akumba sumu.+ Palivi so nyengu yinyaki yo kunguzapu pamwenga kuwoneka mathabwa nga vimiti va muŵaŵa nganandi viyo mpaka msanawale.

13 Kusazgiyapu pa vinthu vo Fumu Solomoni yingupaska fumukazi ya ku Sheba nge mphasu,* Fumu Solomoni yingupaska so fumukazi ya ku Sheba chechosi cho fumukazi iyi yingukhumba kweniso cho yingupempha. Pavuli paki, fumukazi yo yingutuwaku ndipu yinguwere kucharu chaki limoza ndi ateŵeti ŵaki.+

14 Golidi yosi yo wazanga kwaku Solomoni mu chaka chimoza, wakwananga matalenti 666,+ 15 kwambula kuŵerengesiyaku yo watuwanga ku ŵanthu amalonda, phindu la ŵanthu akugulisa vinthu kweniso wakutuliya ku mafumu ngosi nga ku Arabu ndi nduna za mucharu cho.

16 Fumu Solomoni yingupanga vishangu 200 vikuluvikulu vagolidi wakusazgana ndi visulu vinyaki+ (chishangu chechosi chingupangika ndi golidi wakukwana masekeli* 600).+ 17 Yingupanga so vishangu 300 vimanavimana* vagolidi wakusazgana ndi visulu vinyaki (chishangu chechosi chingupangika ndi golidi wakukwana mamina* ngatatu). Pavuli paki, fumu yinguŵika vishangu venivi mu Nyumba ya Lisuwa la Lebanoni.+

18 Fumu yingupanga so mpandu ukulu waufumu mwakugwiriskiya ntchitu minyanga ya njovu+ ndipu yinguwupaka golidi wakuyengetulika umampha ukongwa.+ 19 Penga masitepusi 6 kuchifika pampandu waufumu wenuwu, ndipu kuvuli kwaki kwenga kadenga kakuzunguliya. Mumphepeti, kosikosi mwenga vakunyekezapu manja kweniso nkharamu ziŵi+ zo anguzimika pafupi ndi vakunyekezapu manja venivi. 20 Pa masitepusi 6, angumikapu nkharamu 12. Kukumaliya kosikosi kwa masitepusi ngosi kwenga nkharamu yimozayimoza. Pengavi ufumu unyaki wewosi wo ungupanga mpandu waufumu nge wenuwu.

21 Viyaŵi vosi vakumwiyamu va Fumu Solomoni venga vagolidi, kweniso viyaŵi vosi va mu Nyumba ya Lisuwa la Lebanoni+ venga vagolidi chayiyu. Pengavi chiyaŵi chasiliva, chifukwa mu mazuŵa ngaku Solomoni, siliva amuwonanga kuti nkhanthu cha.+ 22 Fumu yenga ndi sitima zinandi za ku Tashishi+ zo zayendanga panyanja limoza ndi sitima zaku Hiramu. Ndipu kamoza pa vyaka vitatu, sitima za ku Tashishi zazanga zakuzaza ndi golidi, siliva, minyanga ya njovu,+ amunkhweri ndipuso viyuni va pikoku.

23 Mwaviyo, Fumu Solomoni yenga yakukhupuka ukongwa+ kweniso yazeru ukongwa+ kuphara mafumu nganyaki ngosi pacharu chapasi. 24 Ndipu ŵanthu a pacharu chosi azanga kuzikumana ndi* Solomoni kuti azivwisiyi zeru zo Chiuta wanguŵika mumtima mwaki.+ 25 Weyosi wazanga ndi mphasu nge vinthu vasiliva, vagolidi, vakuvwala, vidya vankhondu, mafuta nga basamu, mahachi ndi nyulu,* ndipu venivi vachitikanga chaka chechosi.

26 Solomoni wangulutirizga kuwunganisa magaleta kweniso mahachi;* iyu wenga ndi magaleta 1,400 kweniso mahachi* 12,000,+ ndipu wangungasunga mumatawuni nga magaleta kweniso kufupi ndi fumu ku Yerusalemu.+

27 Fumu yinguchitiska kuti mu Yerusalemu muje siliva munandi nge mya, kweniso kuti vimiti va sidara* vije vinandi nge vimiti va mkuyu va ku Shefela.+

28 Mahachi ngaku Solomoni achitanga kungadanisa kutuwa ku Ijipiti. Ndipu gulu la ŵanthu amalonda a fumu lagulanga mahachi ngenanga mu magulumagulu,* pa mtengu umoza.+ 29 Galeta limoza lakutuwa ku Ijipiti mtengu waki wenga ndalama 600 zasiliva, ndipu hachi mtengu waki wenga 150; pavuli paki yiwu avigulisanga kwa mafumu ngosi nga Ahiti+ ndipuso kwa mafumu nga ku Siriya.

11 Fumu Solomoni yingwanja anthukazi anandi achilendu+ kusazgiyapu pa mwana munthukazi waku Farawo.+ Solomoni wangwanja anthukazi a ku Mowabu,+ achiamoni,+ achiedomu, a ku Sidoni+ kweniso achihiti.+ 2 Anthukazi yaŵa ŵenga amitundu yo Yehova wangukambiya Ayisirayeli kuti: “Mungalutanga pakati pawu cha,* ndipu nawu angazanga pakati pinu cha, chifukwa yiwu apatuskengi mitima yinu, ndipu yimwi muyambengi kulondo achiuta ŵawu.”+ Kweni Solomoni wangudemetere anthukazi ŵenaŵa kweniso wanguŵayanja. 3 Iyu wenga ndi anthukazi 700 wo ŵenga mafumukazi kweniso wenga ndi mbilika* 300. Awolu ŵaki angwamba kupatuska mtima waki kamanakamana.* 4 Solomoni wati wakota,+ awolu ŵaki angupatuska mtima waki kuti wayambi kulondo achiuta anyaki,+ ndipu mtima waki wenga wamphumphu cha* kwaku Yehova Chiuta waki, nge mo wenge mtima wa awisi a Davidi. 5 Solomoni wangwamba kulondo Ashitoreti+ chiuta munthukazi wa ŵanthu a ku Sidoni, kweniso Milikomu+ chiuta wakuseruska wa Aamoni. 6 Ndipu Solomoni wanguchita vinthu viheni pa masu paku Yehova, kweniso wangulondo Yehova mwakufikapu* cha, nge mo anguchitiya awisi a Davidi.+

7 Pa nyengu yeniyi, Solomoni wanguzenge Kemoshi malu ngapachanya,+ paphiri kumasu kwa Yerusalemu. Kemoshi ndi chiuta wakuseruska wa Amowabu. Iyu wanguzenge so Moleki+ malu ngapachanya. Moleki ndi chiuta wakuseruska wa Aamoni.+ 8 Venivi ndivu wanguchitiya awolu ŵaki achilendu wo aperekanga sembi za josi kweniso sembi zinyaki kwa achiuta ŵawu.

9 Yehova wangumukwiyiya ukongwa Solomoni, chifukwa mtima waki ungupatukaku kwaku Yehova Chiuta waku Isirayeli+ yo wangumuwoneke kaŵi,+ 10 ndipu wangumutcheŵeska pa nkhani yeniyi kuti wangalondonga achiuta anyaki cha.+ Kweni Solomoni wanguvwiya cha vo Yehova wangumulamula. 11 Sonu Yehova wangukambiya Solomoni kuti: “Chifukwa chakuti wachita ivi, kweniso wasunga cha phanganu langu ndi marangu ngo ini ndingukulamula, ini ndikeruwengi ufumu ndi kuwutuzgaku kwaku yiwi mwambula kutondeka, ndipu ndiwuperekengi ku yumoza wa ateŵeti ŵaku.+ 12 Kweni chifukwa cha awusu a Davidi, ini ndichitengi venivi pa nyengu yo yiwi we ndi umoyu cha. Ndazamukeruwa ufumu uwu mu manja mwa mwana waku,+ 13 kweni ndazamukeruwa ufumu wosi cha.+ Ndipu chifukwa chaku Davidi mteŵeti wangu kweniso chifukwa cha Yerusalemu, tawuni yo ini ndasankha,+ mwana waku ndazakumupaska fuku limoza.”+

14 Sonu Yehova wanguyuska murwani kuti walimbanengi ndi Solomoni.+ Murwani mwenuyu wenga Hadadi wa ku Edomu wa mu banja lachifumu ku Edomu.+ 15 Davidi wati wathereska Edomu,+ Yowabu mura wa asilikali wanguluta kuchiwundiya wo angubayika, ndipu wanguyesesa kubaya munthulumi weyosi mu Edomu. 16 (Pakuti Yowabu ndi Ayisirayeli wosi angulutirizga kuja ku Edomu kwa myezi 6, mpaka po angubayiya* munthulumi weyosi.) 17 Kweni Hadadi wanguthaŵa limoza ndi Aedomu anyaki wo ŵenga ateŵeti ŵa awisi. Yiwu anguluta ku Ijipiti. Pa nyengu iyi, Hadadi wenga munamana. 18 Sonu yiwu angutuwa ku Midiyani kuluta ku Parani.+ Ku Parani angutoku anthulumi anyaki ndipu anguluta ku Ijipiti, kwaku Farawo fumu ya Ijipiti. Farawo wangumupaska nyumba Hadadi, wangumupaska so chakurya kweniso malu. 19 Farawo wangumuyanja ukongwa Hadadi, mwakuti wangumupaska mvurwa wa muwolu waki, fumukazi* Tapenesi kuti watorani nayu. 20 Pati pajumpha nyengu, mvurwa waku Tapenesi wangumubaliya mwana Hadadi, ndipu mwana mwenuyu wadanikanga kuti Genubati. Tapenesi wanguto mwana mwenuyu ndipu wangumulere* munyumba yaku Farawo. Genubati wangulutirizga kuja munyumba yaku Farawo limoza ndi ŵana aku Farawo.

21 Hadadi wanguvwa we ku Ijipiti kuti Davidi wakugona kuti wapumuwi limoza ndi apapi ŵaki akali,+ kweniso kuti Yowabu mura wa asilikali wakufwa.+ Sonu Hadadi wangukambiya Farawo kuti: “Ndizomerezeni kuti ndiwere kucharu changu.” 22 Kweni Farawo wangumufumba kuti: “Ntchinthu wuli cho usoŵa kwaku ini po ukhumba kuwere kucharu chaku?” Iyu wangumuka kuti: “Palivi, kweni ndizomerezeni kuti ndikengi.”

23 Chiuta wanguyuskiya so Solomoni murwani munyaki.+ Murwani uyu wenga Rezoni mwana waku Eliyada yo wanguthaŵa Hadadezeri+ mbuyaki, fumu ya ku Zoba. 24 Davidi wati waŵathereska,*+ iyu wanguwunganisa anthulumi ndipu wanguja mulongozgi wa gulu la vigeŵenga. Mwaviyo anguluta ku Damasiko+ ndi kuchija kweniko, ndipu iyu wangwamba kulamuliya ku Damasiko. 25 Rezoni wanguja murwani wa Ayisirayeli mu mazuŵa ngosi ngaku Solomoni, ndipu wangusazgiyapu pa masuzgu ngo Hadadi wanguchitiska. Iyu watinkhanga Ayisirayeli pa nyengu yo walamuliyanga ku Siriya.

26 Penga so Yerobowamu+ mwana waku Nebati, wa mu fuku laku Efurayemu, wakutuliya ku Zereda. Iyu wenga mteŵeti waku Solomoni,+ anyina ŵenga choko ndipu adanikanga kuti Zeruwa. Nayu so wangwamba kugarukiya* fumu.+ 27 Chifukwa cho wangugarukiya fumu ndi ichi: Solomoni wanguzenga Chimbumira*+ ndipu wangujala mpata wa Tawuni yaku Davidi awisi.+ 28 Sonu Yerobowamu mwenuyu wenga munthu wanthazi. Solomoni wati wawona kuti mnyamata uyu wagwira ntchitu mwaphamphu, wangumusankha kuti waje wakuwonere ŵanthu wosi+ akutuliya munyumba yaku Yosefi wo agwiranga ntchitu nge akapolu. 29 Pa nyengu yeniyi, Yerobowamu wangutuwa mu Yerusalemu, ndipu mchimi Ahiya+ wa ku Shilo wangukumana nayu panthowa. Ahiya wanguvwala chakuvwala chifya ndipu yiwu ŵenga ŵaŵi pe kudondu. 30 Ahiya wanguko chakuvwala chifya cho wanguvwala ndipu wanguchikeruwa kuja vigamba 12. 31 Pavuli paki wangukambiya Yerobowamu kuti:

“Topu vigamba 10, chifukwa Yehova Chiuta waku Isirayeli wakamba kuti: ‘Ini ndikeruwengi ufumu ndi kuwutuzgamu mu manja mwaku Solomoni, ndipu yiwi ndikupaskengi mafuku 10.+ 32 Kweni fuku limoza lilutirizgengi kuja laki+ chifukwa cha mteŵeti wangu Davidi,+ kweniso chifukwa cha Yerusalemu, tawuni yo ini ndasankha pakati pa mafuku ngosi ngaku Isirayeli.+ 33 Ini ndichitengi venivi chifukwa chakuti yiwu andijowo,+ ndipu ajikamiya Ashitoreti chiuta munthukazi wa ŵanthu a ku Sidoni, Kemoshi chiuta wa Amowabu kweniso Milikomu chiuta wa Aamoni. Yiwu aleka kwenda mu nthowa zangu chifukwa achita cha cho ini ndiwona kuti ntchamampha, kweniso aleka kulondo marangu ngangu ndi vyeruzgu vangu, nge mo awisi a Davidi anguchitiya. 34 Kweni ndituzgengemu ufumu wosi cha mu manja mwaki, ndipuso ndimusiyengi kuti walutirizgi kuja mulongozgi mu mazuŵa ngosi nga umoyu waki, chifukwa cha mteŵeti wangu Davidi yo ini ndingusankha,+ pakuti iyu wanguvwiya marangu ngangu kweniso ulongozgi wangu. 35 Kweni ndazamuphanga ufumu mu manja mwa mwana waki ndi kuwupereka kwaku yiwi; ndazakukupaska mafuku 10.+ 36 Mwana waki ndazakumupaska fuku limoza, kuti mteŵeti wangu Davidi walutirizgi kuja ndi nyali pa masu pangu mu Yerusalemu,+ tawuni yo ini ndasankha kuti ndiŵikeku zina langu. 37 Ini ndikutongi ndipu yiwi ulamuliyengi vinthu vosi vo ukhumba, kweniso ujengi fumu mu Isirayeli. 38 Asani uvwiyengi vosi vo ndikulamulengi, ndipu uyendengi mu nthowa zangu, kweniso asani uchitengi cho ini ndiwona kuti ntchakwenere mwakusunga marangu ngangu ndi ulongozgi wangu nge mo mteŵeti wangu Davidi wanguchitiya,+ ini nani ndiŵengi nawi. Ndikuzengiyengi nyumba yo yiŵengeku mpaka muyaya nge mo ndamuzenge Davidi,+ kweniso ndikupaskengi Isirayeli. 39 Chifukwa cha venivi, ndilengesengi mphapu yaku Davidi,+ kweni nyengu zosi cha.’”+

40 Mwaviyo, Solomoni wanguyesesa kuti wabayi Yerobowamu, kweni Yerobowamu wanguthaŵiya ku Ijipiti, kwaku Shishaki+ fumu ya Ijipiti. Iyu wangulutirizga kuja ku Ijipiti+ mpaka po Solomoni wangufwiya.

41 Mbiri yosi yaku Solomoni, vosi vo wanguchita ndipuso zeru zaki, asi vikulembeka mubuku la mbiri yaku Solomoni?+ 42 Mazuŵa ngosi ngo Solomoni wangulamuliya Ayisirayeli ku Yerusalemu, ngangukwana vyaka 40. 43 Pavuli paki Solomoni wangugona kuti wapumuwi limoza ndi apapi ŵaki akali. Iyu wanguŵikika mu Tawuni yaku Davidi awisi. Mwana waki Rehobowamu+ ndiyu wanguja fumu mumalu mwaku iyu.

12 Rehobowamu wanguluta ku Sekemu, pakuti Ayisirayeli wosi anguza ku Sekemu+ kuti amuvwaliki ufumu.+ 2 Yerobowamu mwana waku Nebati wati wavwa ŵaka nkhani iyi, (iyu wenga weche ku Ijipiti chifukwa chakuti wanguthaŵa Fumu Solomoni ndipu wajanga kweniko ku Ijipiti),+ 3 ŵanthu angumudanisa. Pavuli paki, Yerobowamu ndi mpingu wosi wa Ayisirayeli anguza kwaku Rehobowamu ndi kukamba kuti: 4 “Awusu angutipingiza goli lizitu.+ Kweni asani yiwi utipepuskiyengeku ntchitu yakufyo yo awusu angutipaska, kweniso asani utipepuskiyengeku goli lizitu* lo awusu angutipingiza, isi tikuteŵetiyengi.”

5 Iyu wanguŵamuka kuti: “Lutani, ndipu mukawe so asani pajumpha mazuŵa ngatatu.” Mwaviyo, ŵanthu wo anguluta nadi.+ 6 Sonu Fumu Rehobowamu yingupempha ulongozgi kwa anthulumi arara* wo ateŵetiyanga awisi a Solomoni pa nyengu yo ŵenga amoyu, ndipu yinguŵafumba kuti: “Kumbi mundipaskengi ulongozgi wuli wakuti ndiŵamuki ŵanthu yaŵa?” 7 Yiwu angumumuka kuti: “Asani msanawale yiwi ujengi mteŵeti wa ŵanthu yaŵa, ndipu uvwiyengi vo yiwu apempha, kweniso asani uŵamukengi umampha, yiwu ajengi ateŵeti ŵaku nyengu zosi.”

8 Kweni iyu wangukana kuvwiya ulongozgi wo anthulumi arara* angumupaska, ndipu wangufumba anyamata wo wangukuliya nawu limoza, wo sonu ŵenga ateŵeti ŵaki.+ 9 Iyu wanguŵafumba kuti: “Kumbi mungapereka ulongozgi wuli kuti tiŵamuki ŵanthu yaŵa wo andikambiya kuti, ‘Utipepuskiyeku goli lo awusu angutipingiza’?” 10 Anyamata wo wangukuliya nawu limoza angumukambiya kuti: “Ŵanthu yaŵa wo akukambiya kuti, ‘Awusu angutipingiza goli lizitu, kweni yiwi utipepuskiyeku,’ uŵamuki kuti, ‘Kachikumbu kangu kamana, kaŵengi kakhomi ukongwa kuluska chiwunu cha ada. 11 Ada angukupingizani goli lizitu, kweni ini ndisazgiyengepu pa goli linu. Ada angukuthyapuwani ndi malikhwechu, kweni ini ndikuthyapuweningi ndi vikoti vaminga.’”

12 Yerobowamu ndi ŵanthu wosi anguza kwaku Rehobowamu pa zuŵa lachitatu nge mo fumu yinguŵakambiya kuti: “Mukawe pa zuŵa lachitatu.”+ 13 Kweni fumu yinguŵamuka mwaukali ŵanthu, ndipuso yingukana ulongozgi wo anthulumi arara* anguyipaska. 14 Rehobowamu wanguŵamuka mwakukoliyana ndi ulongozgi wo anyamata angumupaska, ndipu ŵanthu wo wanguŵakambiya kuti: “Ada angukupingizani goli lizitu, kweni ini ndisazgiyengepu pa goli linu. Ada angukuthyapuwani ndi malikhwechu, kweni ini ndikuthyapuweningi ndi vikoti vaminga.” 15 Mwaviyo, fumu yinguŵavwiya cha ŵanthu, pakuti Yehova ndiyu wanguchitiska kuti vinthu visinthi viyo,+ kuti mazu ngo Yehova wangukambiya Yerobowamu mwana waku Nebati, kuziya mwaku Ahiya+ wa ku Shilo, ngafiskiki.

16 Ayisirayeli wosi ŵati awona kuti fumu yakana kuŵavwiya, ŵanthu angukambiya fumu kuti: “Kumbi te ndi chigaŵa wuli mwaku Davidi? Isi tilivi chihara mu mwana waku Jese. Weriyani kwa achiuta ŵinu yimwi Ayisirayeli! Sonu uwoneriyengi nyumba yaku pe yiwi Davidi!” Pavuli paki, Ayisirayeli anguwere kunyumba zawu.*+ 17 Kweni Rehobowamu wangulutirizga kulamuliya Ayisirayeli wo ajanga mumatawuni nga ku Yuda.+

18 Pavuli paki, Fumu Rehobowamu yingutuma Adoramu+ yo wawoneriyanga ŵanthu wo angusankhika kuti agwirengi ntchitu nge akapolu, kweni Ayisirayeli wosi angumuponya mya mpaka kufwa. Fumu Rehobowamu yingukwera galeta laki ndipu yinguthaŵiya ku Yerusalemu.+ 19 Mpaka msanawale, Ayisirayeli ŵeche kugarukiya+ nyumba yaku Davidi.

20 Ayisirayeli ŵati avwa ŵaka kuti Yerobowamu waza, angumudanisiya ko anguwungana kuti amusankhi kuja fumu ya Ayisirayeli wosi.+ Palivi munthu weyosi yo wangulondo nyumba yaku Davidi kupatuwaku fuku laku Yuda.+

21 Rehobowamu wati wafika ŵaka ku Yerusalemu, nyengu yeniyo, wanguwunganisa nyumba yosi yaku Yuda kweniso fuku laku Benjamini. Iyu wanguwunganisa asilikali 180,000 akusambizika umampha* kuti akachiti nkhondu ndi nyumba yaku Isirayeli, ndi chilatu chakuti aweze ufumu kwaku Rehobowamu mwana waku Solomoni.+ 22 Sonu mazu ngaku Chiuta wauneneska nganguza kwaku Shemaya+ munthu waku Chiuta wauneneska ngakuti: 23 “Ukakambiyi Rehobowamu mwana waku Solomoni fumu ya ku Yuda, nyumba yaku Yuda, fuku laku Benjamini kweniso ŵanthu wosi kuti, 24 ‘Yehova wakamba kuti: “Mungalutanga cha kuchichita nkhondu ndi abali ŵinu Ayisirayeli. Weyosi wawere kunyumba yaki, chifukwa ini ndini ndachitiska kuti venivi vichitiki.”’”+ Mwaviyo yiwu anguvwiya mazu ngaku Yehova, ndipu anguwere kunyumba zawu nge mo Yehova wanguŵakambiya.

25 Pavuli paki, Yerobowamu wanguzenga tawuni ya* Sekemu+ muchigaŵa chamapiri cha Efurayemu, ndipu wangwamba kuja kweniko. Wati watuwa ku Sekemu, wanguzenga tawuni ya* Penuwelu.+ 26 Kweni mumtima mwaki Yerobowamu wangukamba kuti: “Sonu ufumu uweriyengi kunyumba yaku Davidi.+ 27 Asani ŵanthu yaŵa alutirizgengi kuluta kuchipereka sembi panyumba yaku Yehova ku Yerusalemu,+ mitima yawu yiweriyengi kwa mbuyawu Fumu Rehobowamu ya ku Yuda. Nadi panu, yiwu andibayengi ndipu aweriyengi kwa Fumu Rehobowamu ya ku Yuda.” 28 Fumu yati yafumba ulongozgi, yingupanga ŵana a ng’ombi ŵaŵi agolidi,+ ndipu yingukambiya ŵanthu kuti: “Musuzgika ukongwa kuluta ku Yerusalemu. Ewuyu Chiuta winu Ayisirayeli yo wangukutuzgani mucharu cha Ijipiti.”+ 29 Pavuli paki, mwana wa ng’ombi yumoza wangumuŵika ku Beteli,+ ndipu munyaki wangumuŵika ku Dani.+ 30 Venivi vinguchitiska kuti abudi,+ ndipu ŵanthu achifikanga mpaka ku Dani kuti akasopi mwana wa ng’ombi yo wenga kweniko.

31 Yerobowamu wanguzenga so nyumba zakusopiyamu pamalu ngapachanya kweniso wangusankha ŵanthu bweka wo ŵenga Alevi cha kuti aje asembi.+ 32 Yerobowamu wangujalikiska so phwandu mu mwezi wa 8 pa zuŵa la 15 mu mwezi wenuwu, nge phwandu lo lachitikanga ku Yuda.+ Paguŵa la sembi lo wanguzenga ku Beteli,+ wanguperekiyapu sembi ku ŵana a ng’ombi wo wangupanga. Ku Beteli kwenuku, wangusankha so asembi kuti ateŵetiyengi pamalu ngapachanya ngo wanguzenga. 33 Pa zuŵa la 15 mu mwezi wa 8, mwezi wo iyu wanguwujalikiska yija, wangwamba kupereka sembi paguŵa la sembi lo wanguzenga ku Beteli. Iyu wangujalikiskiya so phwandu ŵanthu a ku Isirayeli, kweniso wangukwera paguŵa la sembi kuti wapereki sembi ndipuso sembi ya josi.

13 Mwakukoliyana ndi mazu ngaku Yehova, munthu waku Chiuta+ wanguza ku Beteli kutuwa ku Yuda pa nyengu yo Yerobowamu wanguma pafupi ndi guŵa la sembi+ kuti wapereki sembi ya josi. 2 Ndipu mwakukoliyana ndi mazu ngaku Yehova, iyu wangudaniriziya guŵa la sembi mazu ngakususkana ndi guŵa lenili kuti: “Yiwi guŵa la sembi, guŵa la sembi yiwi! Yehova wakamba kuti: ‘Awona! Mwana yo wadanikengi kuti Yosiya+ wabalikengi munyumba yaku Davidi! Ndipu asembi wo ateŵete mumalu ngapachanya wo apereka sembi ya josi paku yiwi, iyu wazakuŵapereka sembi paku yiwi, kweniso iyu wazamuwotcha viwanga va ŵanthu paku yiwi.’”+ 3 Pa zuŵa lenili, munthu waku Chiuta wangupereka chisimikizu* ndipu wangukamba kuti: “Ichi ntchisimikizu* cho Yehova wakamba: Awonani! Guŵa la sembi liswekengi ndipu vyotu* vo ve paguŵa lenili vikhutukiyengi pasi.”

4 Fumu Yerobowamu yati yavwa ŵaka mazu ngo munthu waku Chiuta wauneneska wangukamba ngakususkana ndi guŵa la sembi la ku Beteli, yingunyoloske janja laki munthu yo kutuliya paguŵa la sembi ndipu yinguti: “Mukoni!”+ Nyengu yeniyo, janja lo yingunyoloske munthu waku Chiuta lingumila,* ndipu yingutondeka kuliweze mumalu mwaki.+ 5 Pavuli paki, guŵa la sembi lingusweka ndipu vyotu vingukhutukiya pasi kutuwa paguŵa lenili mwakukoliyana ndi chisimikizu* cho munthu waku Chiuta wauneneska wangukamba, nge mo Yehova wangukambiya.

6 Sonu fumu yingukambiya munthu waku Chiuta wauneneska kuti: “Chondi mupemphi Yehova Chiuta waku kuti wandichitiyi lisungu* ndipu undipemphere kuti janja langu liwere mumalu mwaki.”+ Mwaviyo, munthu waku Chiuta wauneneska wangupempha lisungu kwaku Yehova ndipu janja la fumu linguwere mumalu mwaki. 7 Sonu fumu yingukambiya munthu waku Chiuta wauneneska kuti: “Tiyi kunyumba ukaryi chakurya ndipuso nkhakupaski mphasu.” 8 Kweni munthu waku Chiuta wauneneska wangukambiya fumu kuti: “Chinanga mungandipaska hafu ya nyumba yinu, ndingaluta cha kuchirya chiŵandi pamwenga kuchimwa maji kunyumba yinu. 9 Chifukwa Yehova wangundikambiya mazu ngakuti: ‘Ungachiryanga chiŵandi cha pamwenga kuchimwa maji, ndipu pakuwe ungachijumphanga nthowa yo unguziya cha.’” 10 Mwaviyo, pakuwe wangujumpha nthowa yinyaki, iyu wangujumpha so nthowa yo wangwendamu pakuluta ku Beteli cha.

11 Sonu penga mchimi munyaki wakukota yo wajanga ku Beteli. Ŵana ŵaki ŵati afika kunyumba angumukonkhoske vinthu vosi vo munthu waku Chiuta wauneneska wanguchita ku Beteli kweniso mazu ngo wangukambiya fumu. Ŵana yaŵa ŵati aŵakonkhoske ivi awusewu, 12 awusewu anguŵafumba kuti: “Kumbi waselere nthowa niyi?” Ŵana ŵaki angumulongo nthowa yo munthu waku Chiuta wauneneska yo wangutuliya ku Yuda wanguselere. 13 Sonu iyu wangukambiya ŵana ŵaki kuti: “Ndiŵikiyenipu chakujapu pabulu.” Yiwu angumuŵikiyapu chakujapu ndipu wangukwerapu.

14 Iyu wangulondo munthu waku Chiuta wauneneska ndipu wangumusaniya waja pasi pa chimiti chikulu. Sonu wangumufumba kuti: “Kumbi ndiwi munthu waku Chiuta wauneneska yo watuliya ku Yuda?”+ Iyu wangumuka kuti: “Hinya ndini.” 15 Mchimi wakukota wangukambiya munthu waku Chiuta kuti: “Tiyi kunyumba kuti ukaryi chiŵandi.” 16 Kweni iyu wangumuka kuti: “Ini ndingawelere cha ndi yimwi pamwenga kuzomera mdanu winu, kweniso ndingarya cha chiŵandi pamwenga kumwa maji kunu kwinu. 17 Chifukwa Yehova wangundikambiya kuti, ‘Ungachiryanga chiŵandi cha pamwenga kuchimwa maji kweniko. Pakuwe ungachijumphanga nthowa yo unguziya cha.’” 18 Mchimi wakukota wangukambiya munthu waku Chiuta kuti: “Ini nani nde mchimi nge yiwi ndipu mungelu wandikambiya mazu ngakutuliya kwaku Yehova ngakuti, ‘Kamuwezi, uzi nayu kunyumba yaku kuti waziryi chiŵandi ndi kumwa maji.’” (Kweni iyu wamupusikanga.) 19 Mwaviyo, munthu waku Chiuta wanguwelere ndi mchimi yo kuti wakaryi chiŵandi ndi kumwa maji kunyumba yaki.

20 Pa nyengu yo ŵenga pathebulu, mazu ngaku Yehova nganguza kwa mchimi yo wanguchimuweza. 21 Mchimi yo, wangwamba kudaniriziya munthu waku Chiuta wauneneska yo wangutuliya ku Yuda kuti, “Yehova wakamba kuti: ‘Chifukwa chakuti wagarukiya dangu laku Yehova kweniso watondeka kusunga vo Yehova Chiuta waku wangukulamula, 22 mumalu mwaki wawelere kuti uziryi chiŵandi ndi kuzimwa maji kumalu ngo iyu wangukukambiya kuti, “Ungachiryanga chiŵandi cha pamwenga kuchimwa maji,” thupi laku liŵikikengi mumuwunda wa apapi ŵaku akali cha.’”+

23 Munthu waku Chiuta wauneneska wati warya chiŵandi ndi kumwa, mchimi wakukota wanguŵika chakujapu pabulu kuti mchimi yo wanguchimuweza wakwerepu. 24 Pavuli paki, munthu waku Chiuta wangusoka, kweni wangukumana ndi nkharamu panthowa ndipu yingumubaya.+ Thupi laki linguponyeka pamsewu, ndipu bulu wanguma pamphepeti paki. Nkharamu nayu yinguma pamphepeti pa thupi lo. 25 Sonu penga anthulumi wo ajumphanga ndipu anguwona thupi lo linguponyeka pamsewu kweniso nkharamu yo yinguma pafupi ndi thupi lo. Yiwu anguza mutawuni yo mwajanga mchimi wakukota ndipu angukambiya ŵanthu vakukwaskana ndi nkhani yeniyi.

26 Mchimi wakukota yo wanguchimuweza kumsewu wati wavwa nkhani iyi, nyengu yeniyo wangukamba kuti: “Mwenuyu ndi munthu waku Chiuta wauneneska yo wangugarukiya dangu laku Yehova.+ Sonu Yehova wamupereka ku nkharamu kuti yimuyukiyi ndi kumubaya, mwakukoliyana ndi mazu ngo Yehova wangukamba ngakukwaskana ndi iyu.”+ 27 Iyu wangukambiya ŵana ŵaki kuti: “Ndiŵikiyenipu chakujapu pabulu.” Mwaviyo yiwu anguŵikapu. 28 Pavuli paki, iyu wanguluta ndipu wanguchisaniya thupi lo linguponyeka pamsewu. Wangusaniya so bulu ndi nkharamu vo vinguma pafupi ndi thupi lo. Nkharamu yingurya cha thupi pamwenga kuyukiya bulu. 29 Mchimi yo, wangunyamuwa thupi la munthu waku Chiuta wauneneska ndipu wangulikweza pabulu. Pavuli paki, wanguza nayu kutawuni ya kwaki kuti wakamuliyi ndi kumuŵika mumasanu. 30 Mwaviyo iyu wanguŵika thupi lo mumuwunda waki, ndipu amuliyanga kuti: “Kotu ama, mubali wangu!” 31 Wati wamuŵika mumasanu, wangukambiya ŵana ŵaki kuti: “Asani ndazifwa, muzindiŵiki mumuwunda wo ndaŵika munthu waku Chiuta wauneneska. Viwanga vangu, muziviŵiki pafupi ndi viwanga vaki.+ 32 Chifukwa mazu ngosi ngaku Yehova ngo iyu wangukamba ngakususkana ndi guŵa la sembi la ku Beteli, kweniso ngakususkana ndi nyumba zosi zakusopiyamu zo ze mumalu ngapachanya+ mumatawuni nga ku Samariya, ngafiskikengi nadi.”+

33 Chinanga kuti panguchitika vinthu ivi, Yerobowamu wangusintha cha nthowa yaki yiheni, kweni wangulutirizga kusankha asembi kutuliya mu ŵanthu bweka kuti ateŵetiyengi mumalu ngapachanya.+ Munthu weyosi yo wakhumbanga kuja wasembi, iyu wamuŵikanga pa udindu wenuwu* ndipu wakambanga kuti: “Muzomerezeni nayu kuti waje yumoza mwa asembi a mumalu ngapachanya.”+ 34 Ubudi wenuwu wo nyumba yaku Yerobowamu+ yinguchita, unguchitiska kuti yibwanganduliki kweniso yituzgikepu pacharu chapasi.+

14 Pa nyengu yeniyo, Abiya mwana waku Yerobowamu wangutama. 2 Sonu Yerobowamu wangukambiya muwolu waki kuti: “Chondi soka, uluti ku Shilo, kweni ujibisi kuti ŵanthu aleki kukuziŵa kuti ndiwi muwolu waku Yerobowamu. Awona! Mchimi Ahiya we kweniko. Iyu ndiyu wangukamba kuti ini ndazamuja fumu ya ŵanthu yaŵa.+ 3 Uto viŵandi 10, makeki kweniso botolu la uchi, ndipu uluti kwaku iyu. Iyu wakukukambiya vo vichitikiyengi mnyamata uyu.”

4 Muwolu waku Yerobowamu wanguchita nadi vo mulumu waki wangumukambiya. Iyu wangusoka, wanguluta ku Shilo+ ndipu wangufika kunyumba yaku Ahiya. Masu ngaku Ahiya ngenga thwanuu, kweni walereskanga cha chifukwa wenga wakukota.

5 Kweni Yehova wangukambiya Ahiya kuti: “Kutuza muwolu waku Yerobowamu kuti wazikufumbi vakukwaskana ndi mwana waki, pakuti mwana waki watama. Ini ndikukambiyengi vakuti umukambiyi.* Asani wafika, wajibisengi kuti yiwi uleki kumuziŵa.”

6 Muwolu waku Yerobowamu wati wafika ŵaka pakhomu, Ahiya wanguvwa mdinu wa malundi ngaki ndipu wangukamba kuti: “Sere muwolu waku Yerobowamu. Ntchifukwa wuli utijibisa kuti uleki kuziŵika? Ini ndatumika kuti ndikukambiyi uthenga wanthazi. 7 Luta ukakambiyi Yerobowamu kuti, ‘Yehova Chiuta waku Isirayeli wakamba kuti: “Ini ndingukukweza pakati pa ŵanthu ŵaku, ndipu ndingukusankha kuti uje mulongozgi wa ŵanthu ŵangu Ayisirayeli.+ 8 Pavuli paki ndingukeruwa ufumu ndi kuwutuzgaku kwaku Davidi, ndipu ndinguwupereka kwaku yiwi.+ Kweni yiwi wachita vinthu mwakupambana ndi mteŵeti wangu Davidi, yo wangusunga marangu ngangu kweniso wangundilondo ndi mtima waki wosi mwakuchita vinthu vamampha pe pa masu pangu.+ 9 Kweni yiwi wachita vinthu viheni ukongwa kuluska ŵanthu wo ŵengaku yiwi wechendaje fumu. Yiwi wajipangiya chiuta munyaki ndipuso vikozgu vachisulu* kuti undikwiyisi,+ kweniso wandilazgiya msana.+ 10 Pa chifukwa chenichi, ndiwisiyengi soka pa nyumba yaku Yerobowamu, ndipu ndipeyengi* munthulumi weyosi* munyumba yaku Yerobowamu, kusazgapu munthu wawuliwuli kweniso wakulopwa mu Isirayeli. Ndipeyiyengi limu nyumba yaku Yerobowamu+ nge mo munthu wapeye mavi nga nyama mpaka po ngosi ngatuliyapu! 11 Weyosi wa mu banja laku Yerobowamu yo wazamufwiya mutawuni, wazamuryika ndi agalu; ndipu weyosi yo wazamufwiya mudondu, wazamuryika ndi viyuni vamude, pakuti Yehova ndiyu wakamba venivi.”’

12 “Sonu soka, uwere kunyumba yaku. Asani lundi laku lachikanda ŵaka mutawuni, mwana yo wafwengi. 13 Ayisirayeli wosi amuliyengi ndipuso amuŵikengi mumuwunda, pakuti pa ŵanthu wosi a mu banja laku Yerobowamu, iyu yija ndiyu waŵikikengi mumuwunda. Ve viyo chifukwa chakuti munyumba yosi yaku Yerobowamu, mwaku iyu pe ndimu Yehova Chiuta waku Isirayeli wasaniyamu chinthu chamampha. 14 Yehova wajiyuskiyengi fumu kuti yilamuliyengi Ayisirayeli. Fumu yeniyi yazamuparanya* nyumba yaku Yerobowamu+ kwamba pa zuŵa lenilo mpaka munthazi, ndipu chinanga ndi sonu panu yingachita venivi. 15 Yehova wakhatengi Ayisirayeli nge deti lo lisukunyika mumaji, ndipuso waŵazuwuwengi mucharu chamampha ichi cho wangupaska apapi ŵawu akali,+ ndipu waŵaparanyiyengi kutali kujumpha Msinji,*+ chifukwa ajipangiya mapolu ngakupaturika*+ ndipu akwiyisa Yehova. 16 Iyu wajowongi Isirayeli chifukwa cha maubudi ngo Yerobowamu wachita, ndipuso ngo wachitiska kuti Ayisirayeli achiti.”+

17 Muwolu waku Yerobowamu wati wavwa ivi, wangusoka ndi kwamba ulendu, ndipu wangufika ku Tiriza. Wati wafika ŵaka pakhomu la nyumba, mwana wangufwa. 18 Mwaviyo, yiwu angumuŵika, ndipu mwakukoliyana ndi mazu ngo Yehova wangukamba kuporote mwa mchimi Ahiya mteŵeti waki, Ayisirayeli wosi angumuliya.

19 Mbiri yosi yaku Yerobowamu, mo wanguchitiya nkhondu+ kweniso mo wangulamuliya, vikulembeka mubuku la mbiri ya mu nyengu ya mafumu nga ku Isirayeli. 20 Mazuŵa ngosi ngo Yerobowamu wangulamuliya ngangukwana vyaka 22. Pavuli paki Yerobowamu wangugona kuti wapumuwi limoza ndi apapi ŵaki akali,+ ndipu Mwana waki Nadabu ndiyu wanguja fumu mumalu mwaku iyu.+

21 Pa nyengu yeniyi, Rehobowamu mwana waku Solomoni wanguja fumu ku Yuda. Rehobowamu wenga ndi vyaka 41 pa nyengu yo wangujaliya fumu, ndipu wangulamuliya kwa vyaka 17 ku Yerusalemu, tawuni yo Yehova wangusankha+ pa mafuku ngosi ngaku Isirayeli kuti yije malu ngakuti waŵikeku zina laki.+ Zina la anyina aku Rehobowamu lenga Nama ndipu ŵenga achiamoni.+ 22 Ayuda achitanga vinthu viheni pa masu paku Yehova,+ ndipu chifukwa cha maubudi ngo anguchita, angumukwiyisa ukongwa kuluska mo apapi ŵawu akali anguchitiya.+ 23 Nawu angulutirizga kuzenga malu ngapachanya, vipilala vakupaturika ndipuso mapolu ngakupaturika*+ pamtunthu wewosi+ kweniso pasi pa chimiti chechosi chakubiriŵira.+ 24 Mucharu cho mwenga so mahuli nganthulumi nga panyumba yakusopiyamu.+ Yiwu anguchita so vinthu vosi vaukazuzi vo mitundu yo Yehova wanguyidikisa pa masu pa Ayisirayeli yachitanga.

25 Mu chaka chachinkhondi cha ulamuliru wa Fumu Rehobowamu, Fumu Shishaki+ ya ku Ijipiti yinguza kuziyukiya Yerusalemu.+ 26 Shishaki wanguto chuma cho chenga munyumba yaku Yehova kweniso chuma cho chenga munyumba ya fumu.*+ Iyu wanguto chechosi kusazgapu vishangu vagolidi vo Solomoni wangupanga.+ 27 Mwaviyo, Fumu Rehobowamu yingupanga vishangu vamkuŵa kuti yiweziyepu pa vishangu vagolidi vo vingutoleka, ndipu yinguvipereka kwa alongozgi ŵa alonda* wo ajanga pakhomu la nyumba ya fumu. 28 Asani fumu yituza kunyumba yaku Yehova, alonda anyamuwanga vishangu venivi, ndipu pavuli paki aviweziyanga muchipinda cha alonda.

29 Mbiri yosi yaku Rehobowamu ndipuso vosi vo wanguchita, asi vikulembeka mubuku la mbiri ya mu nyengu ya mafumu nga ku Yuda?+ 30 Pakati paku Rehobowamu kweniso Yerobowamu, pachitikanga nkhondu kaŵikaŵi.+ 31 Pavuli paki Rehobowamu wangugona kuti wapumuwi limoza ndi apapi ŵaki akali ndipu wanguŵikika limoza ndi apapi ŵaki akali mu Tawuni yaku Davidi.+ Anyina ŵenga a Nama ndipu ŵenga achiamoni.+ Mwana waki Abiyamu*+ ndiyu wanguja fumu mumalu mwaku iyu.

15 Mu chaka cha 18 cha ulamuliru wa Fumu Yerobowamu+ mwana waku Nebati, Abiyamu wangwamba kulamuliya ku Yuda.+ 2 Iyu wangulamuliya kwa vyaka vitatu ku Yerusalemu. Anyina ŵenga a Mayaka+ mzuku waku Abishalomu. 3 Iyu wangulutirizga kwenda mu maubudi ngo awisi anguchita iyu wechendaje fumu. Mtima waki wenga wamphumphu cha* kwaku Yehova Chiuta waki, ndipu ungupambana ndi mtima waku Davidi mpapi waki wakali. 4 Kweni chifukwa chaku Davidi,+ Yehova Chiuta waki wangumupaska nyali Abiyamu mu Yerusalemu+ mwa kumupaska mwana yo wanguza pavuli paki, ndipuso wanguchitiska kuti Yerusalemu walutirizgi kujapu. 5 Chiuta wanguchita venivi chifukwa Davidi wanguchita vinthu vo Yehova wativiwona kuti vamampha ndipu wangupetukiya kumphepeti cha pa chechosi cho Iyu wangumulamula mu mazuŵa ngosi nga umoyu waki, kupatuwaku pa nkhani yaku Uriya Mhiti.+ 6 Ndipu penga nkhondu pakati paku Rehobowamu kweniso Yerobowamu mu mazuŵa ngosi nga umoyu waki.+

7 Mbiri yosi yaku Abiyamu kweniso vosi vo wanguchita, asi vikulembeka mubuku la mbiri ya mu nyengu ya mafumu nga ku Yuda?+ Panguchitika so nkhondu pakati paku Abiyamu ndi Yerobowamu.+ 8 Pavuli paki, Abiyamu wangugona kuti wapumuwi limoza ndi apapi ŵaki akali, ndipu angumuŵika mu Tawuni yaku Davidi. Mwana waki Asa+ ndiyu wanguja fumu mumalu mwaku iyu.+

9 Mu chaka cha 20 cha ulamuliru wa Fumu Yerobowamu ya ku Isirayeli, Asa wangwamba kulamuliya ku Yuda. 10 Iyu wangulamuliya ku Yerusalemu kwa vyaka 41. Ambuyaki ŵenga a Mayaka+ mzuku waku Abishalomu. 11 Asa wanguchita vinthu vo Yehova wativiwona kuti vakwenere,+ nge mo wanguchitiya Davidi mpapi waki wakali. 12 Iyu wangudikisa mahuli nga pa nyumba yakusopiyamu mucharu cho,+ ndipuso wangutuzgamu angoza wosi akuseruska* wo apapi ŵaki akali angupanga.+ 13 Iyu wangutuzgapu so ambuyaki a Mayaka+ pa udindu wa ufumukazi, chifukwa angupanga ngoza wakuseruska ukongwa kuti ŵanthu asopiyengi polu lakupaturika.* Asa wangudumuwa ngoza wawu wakuseruska,+ ndipu wanguchimuwotcha mu Dambu la Kidironi.+ 14 Kweni malu ngapachanya ngangutuzgikamu cha.+ Chinanga kuti venga viyo, mtima waku Asa wenga wamphumphu* kwaku Yehova pa umoyu waki wosi.* 15 Asa wanguto vinthu vo iyu ndi awisi anguvitowesa ndipu wanguza navu munyumba yaku Yehova. Vinthu vo wanguza navu venga siliva, golidi kweniso viyaŵi vakupambanapambana.+

16 Pachitikanga nkhondu kaŵikaŵi pakati paku Asa ndi Basha+ fumu ya ku Isirayeli. 17 Sonu Basha fumu ya ku Isirayeli wanguza kuziyukiya Yuda, ndipu wangwamba kuzenga* Rama,+ kuti ŵanthu alekengi kutuwa pamwenga kuluta kwaku* Asa fumu ya ku Yuda.+ 18 Ivi vati vachitika, Asa wanguto siliva yosi kweniso golidi yosi yo wangujaku muvipinda vakusungamu chuma munyumba yaku Yehova, kweniso muvipinda vakusungamu chuma munyumba ya fumu* ndipu wangumupereka kwa ateŵeti ŵaki. Pavuli paki, Fumu Asa yinguŵatuma kuti aluti kwaku Beni-hadadi fumu ya ku Siriya.+ Beni-hadadi wenga mwana waku Tabirimoni mwana waku Heziyoni ndipu wajanga ku Damasiko. Fumu Asa yinguŵatuma kuti akamukambiyi kuti: 19 “Pe phanganu pakati paku ini ndi yiwi kweniso pakati pa ada ndi awusu. Ndakutumiziya siliva kweniso golidi nge mphasu. Iza uziswi phanganu lo le pakati paku yiwi ndi Basha fumu ya ku Isirayeli, kuti iyu watuweku kwaku ini.” 20 Beni-hadadi wanguvwiya Fumu Asa ndipu wangutuma ŵara ŵa asilikali ŵaki kuti akachiti nkhondu ndi matawuni nga ku Isirayeli. Yiwu anguyukiya Iyoni,+ Dani,+ Abelu-beti-maka, Kinereti yosi kweniso charu chosi cha Nafutali. 21 Basha wati wavwa ŵaka venivi, nyengu yeniyo wanguleka kuzenga* Rama ndipu wangulutirizga kuja ku Tiriza.+ 22 Pavuli paki, Fumu Asa yingudanisa Ayuda wosi, pengavi yo wangujaku, ndipu yiwu anguchinyamuwa mya kweniso mathabwa ngo Basha wazengiyanga ku Rama. Vinthu venivi Fumu Asa yinguzenge* tawuni ya Geba+ ku Benjamini ndipuso tawuni ya Mizipa.+

23 Mbiri yosi yaku Asa, ntchitu zanthazi zo iyu wanguchita, vinthu vosi vo wanguchita ndipuso matawuni ngo iyu wanguzenga,* asi vikulembeka mubuku la mbiri ya mu nyengu ya mafumu nga ku Yuda? Kweni wati wakota, maphazi ngaki nganguchita matenda.+ 24 Pavuli paki, Asa wangugona kuti wapumuwi limoza ndi apapi ŵaki akali, ndipu angumuŵika limoza ndi apapi ŵaki akali mu Tawuni yaku Davidi ambuyaki. Mwana waki Yehosafati+ ndiyu wanguja fumu mumalu mwaku iyu.

25 Nadabu+ mwana waku Yerobowamu wanguja fumu ku Isirayeli mu chaka chachiŵi cha ulamuliru wa Fumu Asa ya ku Yuda, ndipu iyu wangulamuliya Ayisirayeli kwa vyaka viŵi. 26 Iyu wangulutirizga kuchita vinthu viheni pa masu paku Yehova, kweniso kwenda mu nthowa ya awisi+ ndi mu ubudi wawu wo anguchitiska kuti Ayisirayeli achiti.+ 27 Basha mwana waku Ahiya wa munyumba yaku Isakara wangunozge chiŵembu Nadabu ndipu wangumubayiya ku Gibetoni,+ tawuni ya Afilisiti. Venivi vinguchitika pa nyengu yo Nadabu ndi Ayisirayeli wosi anguzingiliza Gibetoni. 28 Basha wangubaya Nadabu mu chaka chachitatu cha ulamuliru wa Fumu Asa ya ku Yuda, ndipu iyu ndiyu wanguja fumu mumalu mwaki. 29 Iyu wati waja ŵaka fumu, wangubaya weyosi munyumba yaku Yerobowamu. Wangusiyaku munthu weyosi cha wamoyu wa mu banja laku Yerobowamu. Wanguwonesesa kuti weyosi wabayika mwakukoliyana ndi mazu ngo Yehova wangukamba kuziya mwaku Ahiya mteŵeti waki wa ku Shilo.+ 30 Venga viyo chifukwa cha maubudi ngo Yerobowamu wanguchita kweniso ngo wanguchitiska kuti Ayisirayeli achiti, ndipuso chifukwa chakuti wangumukwiyisa ukongwa Yehova Chiuta waku Isirayeli. 31 Mbiri yosi yaku Nadabu ndipuso vinthu vosi vo wanguchita, asi vikulembeka mubuku la mbiri ya mu nyengu ya mafumu nga ku Isirayeli? 32 Pachitikanga nkhondu kaŵikaŵi pakati paku Asa ndi Basha fumu ya ku Isirayeli.+

33 Mu chaka chachitatu cha ulamuliru wa Fumu Asa ya ku Yuda, Basha mwana waku Ahiya wanguja fumu ya ku Isirayeli ku Tiriza, ndipu iyu wangulamuliya kwa vyaka 24.+ 34 Kweni iyu wangulutirizga kuchita vinthu viheni pa masu paku Yehova+ kweniso wangwenda mu nthowa yaku Yerobowamu ndipuso mu ubudi waki wo wanguchitiska kuti Ayisirayeli achiti.+

16 Mazu ngaku Yehova ngakususkana ndi Basha nganguza kwaku Yehu+ mwana waku Haneni,+ kuti: 2 “Ini ndingukusoska kutuliya pafuvu ndipu ndingukuŵika kuti uje mulongozgi wa ŵanthu ŵangu Ayisirayeli,+ kweni yiwi ungulutirizga kwenda mu nthowa yaku Yerobowamu ndipuso unguchitiska ŵanthu ŵangu Ayisirayeli kuti abudi, ndipu yiwu angundikwiyisa chifukwa cha maubudi ngawu.+ 3 Sonu ndimupeyiyengi limu Basha kweniso nyumba yaki, ndipu nyumba yaki ndiyichitiskengi kuti yije nge nyumba yaku Yerobowamu+ mwana waku Nebati. 4 Munthu weyosi wa mu banja laku Basha yo wazamufwiya mutawuni, wazamuryika ndi agalu; ndipu weyosi wa mu banja laki yo wazamufwiya mudondu, wazamuryika ndi viyuni vamude.”

5 Mbiri yosi yaku Basha, vo wanguchita ndipuso ntchitu zanthazi zo iyu wanguchita, asi vikulembeka mubuku la mbiri ya mu nyengu ya mafumu nga ku Isirayeli? 6 Pavuli paki, Basha wangugona kuti wapumuwi limoza ndi apapi ŵaki akali ndipu angumuŵika ku Tiriza.+ Mwana waki Ela ndiyu wanguja fumu mumalu mwaku iyu. 7 Mazu ngaku Yehova nganguza so kwa mchimi Yehu mwana waku Haneni ngakususkana ndi Basha kweniso nyumba yaki chifukwa cha vinthu vosi viheni vo iyu wanguchita pa masu paku Yehova mwakumukwiyisa ndi ntchitu za manja ngaki, vo vinguchitiska kuti nyumba yaki yije nge nyumba yaku Yerobowamu, kweniso chifukwa chakuti wangumubaya.*+

8 Mu chaka cha 26 cha ulamuliru waku Asa fumu ya ku Yuda, Ela mwana waku Basha wanguja fumu ya ku Isirayeli ku Tiriza, ndipu iyu wangulamuliya kwa vyaka viŵi. 9 Zimuri mteŵeti waki, yo wenga mulongozgi wa hafu ya asilikali akukwera pamagaleta, wangumunozge chiŵembu Ela pa nyengu yo Ela wenga ku Tiriza wachimwa mpaka kuloŵe ku nyumba yaku Ariza yo wenga wakuwonere nyumba yachifumu ku Tiriza. 10 Zimuri wangusere munyumba ndipu wangumukhata+ mpaka kumubaya. Ivi vinguchitika mu chaka cha 27 cha ulamuliru waku Asa fumu ya ku Yuda, ndipu iyu wanguja fumu mumalu mwaku Ela. 11 Wati waja fumu kweniso wati waja ŵaka pampandu waufumu, wangubaya munthu weyosi munyumba yaku Basha. Iyu wangusiyaku munthulumi* weyosi cha wamoyu, kwali ndi mubali* waku Basha pamwenga mubwezi waki. 12 Mwaviyo, Zimuri wangupeye limu nyumba yosi yaku Basha mwakukoliyana ndi mazu ngaku Yehova ngo wangukamba kuziya mwa mchimi Yehu ngakususkana ndi Basha.+ 13 Venivi vinguchitika chifukwa cha maubudi ngosi ngo Basha ndi mwana waki Ela anguchita ndipuso maubudi ngo anguchitiska kuti Ayisirayeli achiti mwakukwiyisa Yehova Chiuta waku Isirayeli chifukwa cha angoza ŵawu aŵakaŵaka.+ 14 Mbiri yosi yaku Ela kweniso vosi vo wanguchita, asi vikulembeka mubuku la mbiri ya mu nyengu ya mafumu nga ku Isirayeli?

15 Mu chaka cha 27 cha ulamuliru waku Asa fumu ya ku Yuda, Zimuri wanguja fumu kwa mazuŵa 7 ku Tiriza pa nyengu yo asilikali angujintha msasa ku Gibetoni,+ tawuni ya Afilisiti. 16 Pavuli paki, asilikali wo ŵenga mumsasa anguvwa kuti: “Zimuri wangunozga chiŵembu ndipuso wabaya fumu.” Sonu Ayisirayeli wosi angusankha Omuri,+ mura wa asilikali kuti waje fumu ya ku Isirayeli pa zuŵa lenili mumsasa. 17 Omuri ndi Ayisirayeli wosi wo wenga nawu angutuwaku ku Gibetoni ndipu anguluta kuchizingiliza tawuni ya Tiriza. 18 Zimuri wati wawona kuti tawuni yaphangika, wangusere mukanyumba kakuthopoka kakukho ko kenga pa nyumba* ya fumu. Wangukawotcha iyu we mukati ndipu wangufwiya mwenimo.+ 19 Ivi vinguchitika chifukwa cha maubudi ngo wanguchita, pakuti wanguchita vinthu viheni pa masu paku Yehova mwa kwenda mu nthowa yaku Yerobowamu ndipuso chifukwa cha ubudi wo wanguchitiska kuti Ayisirayeli achiti.+ 20 Mbiri yosi yaku Zimuri ndipuso chiŵembu cho wangunozga, asi vikulembeka mubuku la mbiri ya mu nyengu ya mafumu nga ku Isirayeli?

21 Penga pa nyengu yeniyi po Ayisirayeli angugaŵikana mu magulu ngaŵi. Gulu lakwamba lingwamba kulondo Tibini mwana waku Ginati ndipu lakhumbanga kuti waje fumu, kweni gulu linyaki lalondonga Omuri. 22 Gulu lo lalondonga Omuri linguthereska gulu lo lalondonga Tibini mwana waku Ginati. Mwaviyo, Tibini wangufwa ndipu Omuri wanguja fumu.

23 Mu chaka cha 31 cha ulamuliru waku Asa fumu ya ku Yuda, Omuri wanguja fumu ya ku Isirayeli, ndipu wangulamuliya kwa vyaka 12. Ku Tiriza wangulamuliya kwa vyaka 6. 24 Iyu wangugula phiri la Samariya kwaku Shemeri ndi siliva wakukwana matalenti* ngaŵi, ndipu wanguzengapu tawuni paphiri lenili. Tawuni yeniyi wanguyipaska zina lakuti Samariya*+ pakutole zina laku Shemeri mweneku* wa phiri lo. 25 Omuri wangulutirizga kuchita vinthu viheni pa masu paku Yehova ndipu wanguchita vinthu viheni ukongwa kuphara wo ŵengapu iyu wechendaje fumu.+ 26 Iyu wangwenda munthowa zosi zaku Yerobowamu mwana waku Nebati ndipuso mu ubudi wo wanguchitiska kuti Ayisirayeli achiti mwakukwiyisa Yehova Chiuta waku Isirayeli ndi angoza ŵawu aŵakaŵaka.+ 27 Mbiri yosi yaku Omuri, vo wanguchita kweniso ntchitu zaki zosi zanthazi, asi vikulembeka mubuku la mbiri ya mu nyengu ya mafumu nga ku Isirayeli? 28 Sonu Omuri wangugona kuti wapumuwi limoza ndi apapi ŵaki akali ndipu wanguŵikika ku Samariya. Mwana waki Ahabu+ ndiyu wanguja fumu mumalu mwaku iyu.

29 Ahabu mwana waku Omuri wanguja fumu ya ku Isirayeli mu chaka cha 38 cha ulamuliru waku Asa fumu ya ku Yuda, ndipu Ahabu mwana waku Omuri wangulamuliya Ayisirayeli kwa vyaka 22 ku Samariya.+ 30 Ahabu mwana waku Omuri wanguchita vinthu viheni ukongwa pa masu paku Yehova kuluska anyaki wosi wo ŵengapu iyu wechendaje fumu.+ 31 Iyu wanguwona nge kuti kwenda mu maubudi ngaku Yerobowamu+ mwana waku Nebati nkhanthu kamana, chifukwa wanguto so Yezebeli+ mwana munthukazi waku Etibala fumu ya ku Sidoni+ kuti waje muwolu waki, kweniso wangwamba kuteŵete Bala+ ndi kumujikamiya. 32 Iyu wanguzenge so Bala+ guŵa la sembi pa nyumba* yaku Bala yo wanguzenga ku Samariya. 33 Ahabu wangupanga so polu lakupaturika.*+ Iyu wanguchita vinthu vinandi viheni vakukwiyisa Yehova Chiuta waku Isirayeli kuluska mafumu nganyaki ngosi nga ku Isirayeli ngo ngengaku iyu wechendaje fumu.

34 Mu mazuŵa ngaku Ahabu, Hiyeli wa ku Beteli wanguzenga so Yeriko. Wati wazenga ŵaka fawundeshoni, mwana waki wakwamba Abiramu wangufwa, ndipu wati waŵika ŵaka visasa, mwana waki wakumaliya Segubu wangufwa. Venivi vingukoliyana ndi vo Yehova wangukamba kuporote mwaku Yoswa mwana waku Nuni.+

17 Sonu Eliya*+ wa ku Tishibi, yo wajanga ku Giliyadi+ wangukambiya Ahabu kuti: “Ndilapizga mu zina laku Yehova Chiuta wamoyu, Chiuta waku Isirayeli yo ini nditimuteŵete,* kuti mu vyaka ivi kuŵengevi dungwi pamwenga vuwa mpaka po ini ndazamukambiya!”+

2 Mazu ngaku Yehova nganguza kwaku iyu kuti: 3 “Utuweku kunu, uluti kuvuma* ndipu ukabisami mu Dambu la Keriti, kuvuma kwa Yorodani. 4 Ukamwengi maji mukamsinji ko ke kweniko, ndipu ndilamulengi achaholi kuti akakupaskengi chakurya.”+ 5 Nyengu yeniyo, iyu wanguluta ndipu wanguchita mwakukoliyana ndi mazu ngaku Yehova. Wanguluta ndi kwamba kuja mu Dambu la Keriti lo le kuvuma* kwa Yorodani. 6 Ndi mlenji, achaholi azimupaskanga chiŵandi ndi nyama, mazulu azimupaskanga so chiŵandi ndi nyama, ndipu wamwanga maji mukamsinji.+ 7 Kweni pati pajumpha mazuŵa, kamsinji ko kangukamuka,+ chifukwa mucharu cho mwengavi vuwa.

8 Sonu mazu ngaku Yehova nganguza kwaku iyu kuti: 9 “Soka, uluti ku Zarefati tawuni ya ku Sidoni ndipu ukaje kweniko. Awona! Ndilamulengi choko kuti chikakupaskengi chakurya.”+ 10 Sonu iyu wangusoka ndi kuluta ku Zarefati. Wati wafika pageti latawuni, wangusaniya choko cho chatondonga nkhuni. Iyu wangudana munthukazi yo ndi kukamba kuti: “Chondi, ndipaskeku maji ngamanavi mukapu kuti ndimwi.”+ 11 Munthukazi yo wachiluta kuchito maji, Eliya wangumukambiya kuti: “Chondi, undipingiyeku kachiŵandi.” 12 Munthukazi yo wangumuka kuti: “Ndilapizga mu zina laku Yehova Chiuta winu wamoyu, ndilivi chiŵandi, kweni nde ndi timawufwa timanavi muchiŵiya chikulu kweniso timafuta timanavi muchiŵiya chimana mbwenu.+ Sonu nditondo tinkhuni kuti nkhabiki chakurya chakuti ini ndi mwana wangu tiryi. Asani tarya mbwenu tilindizgengi nyifwa.”

13 Sonu Eliya wangukambiya munthukazi yo kuti: “Ungawopanga cha. Luta ukachiti nge mo wakambiya. Kweni chakwamba, ukandibikiyi dankha kachiŵandi kakuzunguliya mwakugwiriskiya ntchitu vo we navu, ndipu ukazi naku kwaku ini. Pavuli paki, ungachibika chakurya chakuti yiwi ndi mwana waku muryi. 14 Pakuti Yehova Chiuta waku Isirayeli wakamba kuti: ‘Ufwa wo we muchiŵiya chikulu umalengi cha, ndipuso mafuta ngo nge muchiŵiya chimana ngamalengi cha, mpaka pa zuŵa lo Yehova wazamuwisiya vuwa pacharu chapasi.’”+ 15 Mwaviyo, munthukazi yo wangusoka ndi kuchichita vo Eliya wangumukambiya, ndipu iyu limoza ndi Eliya kweniso ŵanthu a munyumba yaki angurya kwa mazuŵa nganandi.+ 16 Ndipu Mwakukoliyana ndi mazu ngo Yehova wangukamba kuziya mwaku Eliya, ufwa wo wenga muchiŵiya chikulu ungumala cha, kweniso mafuta ngo ngenga muchiŵiya chimana ngangumala cha.

17 Pavuli pa vinthu venivi, mwana wa munthukazi yo wenga mweneku wanyumba, wangutama. Matenda nga mwana yo ngangufika paheni ukongwa mwakuti wanguleka kututa.+ 18 Ivi vati vachitika, munthukazi yo wangukambiya Eliya kuti: “Kumbi ndakunangiyaninji* yimwi munthu waku Chiuta wauneneska? Kumbi mwaziya kuzindikumbusa ubudi wangu kweniso kuzindibayiya mwana wangu?”+ 19 Kweni Eliya wangumumuka kuti: “Ndipaski mwana waku.” Sonu iyu wanguto mwana mumanja mwa munthukazi yo ndi kuluta nayu muchipinda chamuchanya cho wajangamu, ndipu wangumugoneka pabedi laki.+ 20 Sonu iyu wangudaniriziya Yehova kuti: “Yimwi Yehova Chiuta wangu,+ kumbi choko ichi cho ndija nachu mwachiwisiya so soka mwa kubaya mwana waki?” 21 Pavuli paki, wangukotama pachanya pa mwana yo katatu ndipu wangudaniriziya Yehova kuti: “Yehova Chiuta wangu, chondi zomerezani kuti umoyu wa mwana uyu uwere mwaku iyu.” 22 Yehova wanguvwa pemphu laku Eliya,+ mwakuti umoyu wa mwana yo unguweriyamu mwaku iyu, ndipu wangusisipuka.*+ 23 Sonu Eliya wanguto mwana yo, wangusika nayu muchipinda chamuchanya ndikuluta nayu mukati mwa munyumba yo, ndipu wangumupereka kwa anyina. Eliya wangukamba kuti: “Awona, mwana waku ngwamoyu.”+ 24 Munthukazi yo wangukambiya Eliya kuti: “Sonu ndaziŵa kuti yimwi ndimwi nadi munthu waku Chiuta,+ ndipu mazu ngaku Yehova ngo nge mumulomu mwinu, ngauneneska.”

18 Pati pajumpha nyengu, mu chaka chachitatu,+ mazu ngaku Yehova nganguza kwaku Eliya kuti: “Luta, ukajilongo kwaku Ahabu, ndipu ini ndiwisengi vuwa pacharu chapasi.”+ 2 Mwaviyo Eliya wanguluta kuchijilongo kwaku Ahabu. Pa nyengu iyi nja yingufika paheni ukongwa mu Samariya.+

3 Pa nyengu yeniyi, Ahabu wangudana Obadiya yo wenga wakuwonere nyumba yachifumu. (Obadiya wamuwopanga ukongwa Yehova, 4 ndipu pa nyengu yo Yezebeli+ wabayanga* achimi aku Yehova, Obadiya wanguto achimi 100, wanguŵagaŵa mu magulu nga ŵanthu 50 ndi kuŵabisa mumphanji. Iyu waŵapaskanga viŵandi ndipuso maji.) 5 Ahabu wangukambiya Obadiya kuti: “Uluti mucharu chosi ndipu ukayendere akasupi kweniso madambu. Panyaki tingasaniya uteka wakukwana kuti mahachi kweniso nyulu* vije vamoyu, kuti nyama zidu zileki kufwa zosi.” 6 Sonu yiwu angugaŵana charu chakuti weyosi wayendemu. Ahabu wanguluta yija ndipu wanguselere kunthowa yinyaki, Obadiya nayu wanguluta yija ndipu wanguselere kunthowa yinyaki.

7 Obadiya we pa ulendu, Eliya wanguza kuzikumana nayu. Nyengu yeniyo, Obadiya wangumuziŵa ndipu wanguwa pasi kavunama ndi kukamba kuti: “Kumbi ndimwi, ambuya a Eliya?”+ 8 Iyu wangumuka kuti: “Hinya, ndini. Luta ukakambiyi ambuyaku kuti: ‘Eliya waza.’” 9 Kweni Obadiya wangukamba kuti: “Kumbi mbubudi wuli wo ndachita kuti yimwi mundipereki kwaku Ahabu ini ndamteŵeti winu kuti wandibayi? 10 Ndilapizga mu zina laku Yehova Chiuta winu wamoyu kuti kulivi mtundu pamwenga ufumu ko ambuya aleka kutumaku munthu kuti wakakupenjeniku. Asani ufumu ndipuso mtundu wo wakamba kuti, ‘Kunu kulivi,’ ambuya awuchitiskanga kulapizga kuti watondeka nadi kukusaniyani.+ 11 Sonu mbwenu yimwi mukamba kuti, ‘Luta ukakambiyi ambuyaku kuti: “Eliya waza.”’ 12 Asani ini ndatuwaku ŵaka kwaku yimwi, mzimu waku Yehova ukunyamuliyeningi+ kumalu ko ini ndilekengi kuziŵaku, ndipu asani ndachikambiya Ahabu kweni wazikusaniyani cha, walekengi cha kundibaya. Kweni ini ndamteŵeti winu ndaja ndichiwopa Yehova kutuliya pa unamana wangu. 13 Kumbi yimwi ambuya mukuvwa cha vo ndinguchita pa nyengu yo Yezebeli wabayanga achimi aku Yehova? Ini ndingubisa achimi 100 aku Yehova mumphanji mu magulu nga ŵanthu 50, ndipu ndaŵapaskanga viŵandi kweniso maji.+ 14 Kweni sonu yimwi mukamba kuti, ‘Luta ukakambiyi ambuyaku kuti: “Eliya waza.”’ Nadi panu, yiwu andibayengi.” 15 Kweni Eliya wangumuka kuti: “Ndilapizga mu zina laku Yehova wa mizinda, Chiuta wamoyu yo ini nditimuteŵete* kuti msanawale ini ndijilongongi pa masu paku Ahabu.”

16 Mwaviyo, Obadiya wanguluta kuchikumana ndi Ahabu kweniso kuchimukambiya, ndipu Ahabu wanguluta kuchikumana ndi Eliya.

17 Ahabu wati wawona ŵaka Eliya wangumufumba kuti: “Kumbi ndiwi, yiwi wachitiska kuti Ayisirayeli akumani ndi suzgu yikulu?”

18 Eliya wangumuka kuti: “Ndini cha ndachitiska kuti Ayisirayeli akumani ndi masuzgu, kweni yiwi ndi nyumba ya awusu ndimwi mwachitiska, chifukwa mukujowo marangu ngaku Yehova kweniso mukwamba kulondo Abala.+ 19 Sonu udanisi Ayisirayeli wosi kuti azi kwaku ini pa Phiri la Karimeli,+ kweniso udanisi achimi 450 aku Bala ndipuso achimi 400 a polu lakupaturika*+ wo aturya pathebulu laku Yezebeli.” 20 Mwaviyo, Ahabu wangutumiziya uthenga ŵanthu wosi a ku Isirayeli kweniso wanguwunganisa achimi pamoza pa Phiri la Karimeli.

21 Sonu Eliya wangundere kufupi ndi ŵanthu wosi ndipu wangukamba kuti: “Kumbi mulutirizgengi kuganthiya pakati pa maŵanaŵanu ngaŵi* mpaka zuŵanji?+ Asani Yehova ndiyu Chiuta wauneneska, mulondoni;+ kweni asani ndi Bala, mbwenu londoni iyu!” Kweni ŵanthu angumumuka kekosi cha. 22 Pavuli paki, Eliya wangukambiya ŵanthu kuti: “Ini pe ndini mchimi waku Yehova yo wajaku,+ kweni achimi aku Bala alipu 450. 23 Tipaskiki ng’ombi zimanazimana ziŵi zinthulumi, yiwu asankhepu yimoza, ayidumuwi vigaŵavigaŵa ndipu ayiŵiki pankhuni, kweni angaŵikangaku motu cha. Ini ndinozgengi ng’ombi yinyaki ndipu ndiyiŵikengi pankhuni kweni ndiŵikengeku motu cha. 24 Pavuli paki, mudaniyi pa zina laku chiuta winu,+ ndipu nani ndidanengi pa zina laku Yehova. Chiuta yo wamukengi mwakugwiriskiya ntchitu motu, ndiyu walongongi kuti ndi Chiuta wauneneska.”+ Ŵanthu wosi ŵati avwa ivi, angumuka kuti: “Vo mwakamba ve umampha.”

25 Sonu Eliya wangukambiya achimi aku Bala kuti: “Chifukwa chakuti mulipu mwanandi, muyambi ndimwi kusankhapu ng’ombi yimana yimoza yinthulumi ndipu muyinozgi. Pavuli paki, mudaniyi pa zina laku chiuta winu, kweni mungaŵikangaku motu cha.” 26 Sonu yiwu anguto ng’ombi yo angupaskika, anguyinozga kweniso angulutirizga kudaniya pa zina laku Bala, kutuwa mlenji mpaka msana pakati. Yiwu akambanga kuti: “Yimwi a Bala, mutimuki!” Kweni pengavi mazu ndipuso pengavi yo wangumuka.+ Yiwu angulutirizga kundwikandwika kuzunguliya guŵa la sembi lo angupanga. 27 Ndi msana pakati, Eliya wangwamba kuŵaseka ndipu wanguŵakambiya kuti: “Mudanirizengi ukongwa! Pakuti iyu ndi chiuta!+ Panyaki waŵanaŵana pamwenga waluta kuchijiwovya.* Panyaki wagona ndipu wakhumbika kuti munthu munyaki wamuyuski!” 28 Yiwu adanirizanga ukongwa kweniso ajichekanga ndi vimayi ndipuso mikondu mwakukoliyana ndi mudawuku wawu mpaka ndopa zingusuluwa liŵavu losi. 29 Kutuwa ndi msana, yiwu angulutirizga kuchita vinthu nge achimi mpaka pa nyengu yakupereke sembi ya mbewu yamazulu, kweni pengavi mazu ndipuso pengavi yo wangumuka; pengavi yo wanguŵikaku maŵanaŵanu.+

30 Pati pajumpha nyengu, Eliya wangukambiya ŵanthu wosi kuti: “Zani pafupi ndi ini.” Mwaviyo, ŵanthu wosi angundere kufupi ndi iyu. Pavuli paki, wangunozga so guŵa la sembi laku Yehova lo lingubwangandulika.+ 31 Eliya wanguto mya 12 mwakukoliyana ndi unandi wa mafuku nga ŵana aku Yakobe, yo Yehova wangumukambiya kuti: “Zina laku lijengi Isirayeli.”+ 32 Mya yeniyi, wanguzenge guŵa la sembi+ kuti zina laku Yehova litumbikiki. Pavuli paki, wangukumba ngalandi kuzunguliya guŵa losi la sembi. Ngalandi iyi yenga yisani, mwakuti usani waki wenga wakuti mungakwana kupandamu mbewu yakukwana miyesu yiŵi ya seya.* 33 Pavuli paki, wanguŵikapu nkhuni, wangudumuwa ng’ombi yimana yinthulumi vigaŵavigaŵa ndipu wanguyiŵika pachanya pa nkhuni.+ Sonu wangukamba kuti: “Zazani maji mumisuku yikuluyikulu yinayi ndipu mungadiri pasembi yakupiriza kweniso pankhuni.” 34 Iyu wangukamba kuti: “Chitani so venivi kachiŵi.” Mwaviyo, yiwu anguchita nadi vo wanguŵakambiya. Wanguŵakambiya so kuti: “Chitani so venivi kachitatu.” Yiwu anguchita nadi venivi kachitatu. 35 Maji nganguyendere kuzunguliya guŵa losi la sembi, ndipu mungalandi namu wanguzazamu maji.

36 Nyengu yakupereke sembi ya mbewu yamazulu+ yati yakwana, mchimi Eliya wanguluta panthazi ndi kukamba kuti: “Yehova Chiuta waku Abrahamu,+ Isaki+ ndipuso Isirayeli, viziŵiki msanawale kuti yimwi ndimwi Chiuta mu Isirayeli, ndipu ini nde mteŵeti winu, kweniso kuti ndachita vosi ivi chifukwa cha mazu nginu.+ 37 Ndimukeni yimwi Yehova! Ndimukeni kuti ŵanthu yaŵa aziŵi kuti yimwi Yehova ndimwi Chiuta wauneneska, ndipuso kuti yimwi mung’anamuwa mitima yawu kuti awere kwaku yimwi.”+

38 Sonu motu waku Yehova ungusika kutuliya kuchanya ndipu ungupiriza sembi yakupiriza,+ nkhuni, mya kweniso fuvu, ndipu ungukamuskiya limu maji ngo ngenga mungalandi.+ 39 Ŵanthu wosi ŵati awona ivi, mwaliŵiliŵi anguwa pasi kavunama ndi kukamba kuti: “Yehova ndiyu Chiuta wauneneska! Yehova ndiyu Chiuta wauneneska!” 40 Pavuli paki, Eliya wanguŵakambiya kuti: “Koni achimi aku Bala! Mungazomerezanga cha kuti chinanga njumoza wathaŵi!” Nyengu yeniyo, anguŵako ndipu Eliya wanguza nawu kukamsinji ka* Kishoni.+ Iyu wanguŵabayiya kweniko.+

41 Sonu Eliya wangukambiya Ahabu kuti: “Lutanga, ukaryi ndi kumwa, chifukwa kuvwika kupoma kwa chivuwa chikulu.”+ 42 Mwaviyo, Ahabu wanguluta kuchirya kweniso kuchimwa. Kweni Eliya wanguluta pachanya pa phiri la Karimeli, ndipu wangujikama pasi, chisku chaki chenga pakati pa makongonu ngaki.+ 43 Sonu Eliya wangukambiya mteŵeti waki kuti: “Kwere kunena, ukawoni chakuchiri kunyanja.” Mwaviyo, iyu wanguluta kuchiwona ndipu wangukamba kuti: “Kulivi kanthu kekosi.” Eliya wangumukambiya maulendu 7 kuti: “Weriyaku.” 44 Pa ulendu wa 7, mteŵeti waki wangukamba kuti: “Wonani! Kwe kamtambu kamana ko kawoneka nge chikufi cha janja la munthu, ndipu kakwera kutuliya munyanja.” Sonu Eliya wangukamba kuti: “Luta ukakambiyi Ahabu kuti, ‘Mangiriya galeta laku! Lutanga kuti chivuwa chileki kukujaliza!’” 45 Pa nyengu yeniyi, kuchanya kungwamba kufipa chifukwa cha mitambu, mphepu yingwamba kuputa kweniso chivuwa chikulu chingwamba kuwa.+ Ahabu wangulutirizga ulendu waki mpaka wanguchifika ku Yezereli.+ 46 Kweni janja laku Yehova linguza paku Eliya, ndipu wangumanga chakuvwala chaki muchiwunu.* Iyu wangutchimbiya ndipu wangujumpha Ahabu mpaka wanguchifika ku Yezereli.

19 Sonu Ahabu+ wangukambiya Yezebeli+ vosi vo Eliya wanguchita kweniso mo wangubayiya achimi wosi ndi lipanga.+ 2 Yezebeli wati wavwa ivi, wangutuma munthu kwaku Eliya kuchimukambiya kuti: “Asani kufika mawa pa nyengu nge yeniyi ndilekengi kukuchitiska kuja nge* achimi wo, mbwenu achiuta andilangi ndipuso asazgiyeku!”* 3 Eliya wanguchita mantha ukongwa. Mwaviyo, wangusoka ndi kuthaŵa kuti wataski umoyu waki.+ Wangufika ku Beresheba+ wa ku Yuda+ ndipu wangusiya mteŵeti waki kweniko. 4 Iyu wangwenda ulendu wa zuŵa limoza ndipu wangufika kuchipululu. Wanguza ndi kuja pasi pa kachimiti ka mweyu ndipu wangupempha kuti wafwi. Iyu wangukamba kuti: “Mbwenu ndavuka navu! Sonu yimwi Yehova, tuzganimu umoyu wangu,+ pakuti ini nde wamampha kuluska apapi ŵangu akali cha.”

5 Pavuli paki, wangugona tulu pasi pa kamiti ka mweyu. Mwamabuchibuchi mungelu wangumukwaska+ ndi kumukambiya kuti: “Yuka uryi.”+ 6 Wati walereska, wanguwona kuti kumutu kwaki kwenga chiŵandi chakuzunguliya cho chenga pamya yakufunda kweniso jagi ya maji. Iyu wangurya ndi kumwa ndipu wangugona so. 7 Pavuli paki, mungelu waku Yehova wanguza so kachiŵi, ndipu wangumukwaska ndi kukamba kuti: “Yuka uryi, pakuti ulendu uwu ukufyongi.” 8 Mwaviyo, iyu wangusoka, wangurya ndi kumwa, ndipu chifukwa cha nthazi ya chakurya cho wangurya, wangwenda kwa mazuŵa 40 msana ndi usiku, mpaka wangufika ku Horebu, phiri laku Chiuta wauneneska.+

9 Wati wafika kwenuku, wangusere mumphanji+ ndipu wangugona mwenimo ndi usiku. Awonani! Mazu ngakutuliya kwaku Yehova nganguza kwaku iyu kuti: “Uchitanji kunu Eliya?” 10 Eliya wangumuka kuti: “Ini ndakuteŵetiyani mwaphamphu ukongwa yimwi Yehova Chiuta wa mizinda;+ kweni Ayisirayeli alijowo phanganu linu,+ maguŵa nginu nga sembi angabwanganduliya pasi kweniso achimi ŵinu aŵabaya ndi lipanga,+ ini pe ndini ndajaku wamoyu. Sonu apenja kuti andibayi.”+ 11 Kweni Chiuta wangukamba kuti: “Tuwa, ukami paphiri pa masu paku Yehova.” Awonani! Yehova wajumphanga+ ndipu chimphepu chikulu kweniso chanthazi chingwamba kugaŵa mapiri ndipuso kuswa majalawi pa masu paku Yehova,+ kweni Yehova wenga muchimphepu cho cha. Chimphepu chati chamala, panguchitika chidilirisi,+ kweni Yehova wenga muchidilirisi cho cha. 12 Chidilirisi chati chamala, panguza motu,+ kweni Yehova wenga mumotu wo cha. Motu wati wajumpha, pangwamba kuvwika mazu ngakuzika chapasipasi.+ 13 Eliya wati wavwa ŵaka mazu yanga, wangubisa chisku chaki muchakuvwala chaki,+ wangutuliya pabwalu ndipu wanguchima pakhomu la mphanji. Sonu panguvwika mazu ngakumufumba kuti: “Uchitanji kunu Eliya?” 14 Eliya wangumuka kuti: “Ini ndakuteŵetiyani mwaphamphu ukongwa yimwi Yehova Chiuta wa mizinda; kweni Ayisirayeli alijowo phanganu linu,+ maguŵa nginu nga sembi angabwanganduliya pasi kweniso achimi ŵinu aŵabaya ndi lipanga, ini pe ndini ndajaku wamoyu. Sonu apenja kuti andibayi.”+

15 Yehova wangumukambiya kuti: “Welere, uluti kuchipululu cha ku Damasiko. Asani wachifika, ukasankhi* Hazayeli+ kuti waje fumu ya ku Siriya. 16 Ukasankhi* so Yehu+ mzuku waku Nimushi kuti waje fumu ya ku Isirayeli, ndipuso ukasankhi* Elisha* mwana waku Shafati wa ku Abelu-mehola kuti waje mchimi yo wazamusere mumalu mwaku yiwi.+ 17 Weyosi yo wathaŵengi lipanga laku Hazayeli,+ wabayikengi ndi Yehu,+ ndipu weyosi yo wathaŵengi lipanga laku Yehu, wabayikengi ndi Elisha.+ 18 Kweniso mu Isirayeli mweche ŵanthu 7,000+ wo makongonu ngawu ngechendajikamiyepu Bala+ ndipuso milomu yawu yechendamufyofyonthepu.”+

19 Mwaviyo, Eliya wangutuwaku kwenuku ndipu wanguchisaniya Elisha mwana waku Shafati. Pa nyengu iyi, Elisha walimanga mwakugwiriskiya ntchitu pulawu yo angumangiriyaku ng’ombi ziŵi zinthulumi. Penga mapulawu 12 ngo angumangiriyaku ng’ombi ziŵiziŵi zinthulumi, ndipu pulawu yaku Elisha ndiyu yenga kukumaliya. Sonu Eliya wanguluta kwaku iyu ndipu wangumuponye chakuvwala chaki.+ 20 Elisha wanguleka ng’ombi, ndipu wangutchimbiriya kwaku Eliya ndi kukamba kuti: “Chondi, ndizomerezeni kuti nkhafyofyonthi ada ndi ama. Pavuli paki, ndikulondoningi.” Eliya wangumuka kuti: “Luta, pakuti ini ndakukaniza cha!” 21 Sonu Elisha wanguwelere, wanguto ng’ombi ziŵi zinthulumi ndipu wanguzipereka sembi. Wanguto so vimiti va pulawu ndipu wanguvigwiriskiya ntchitu pakubikiya nyama ya ng’ombi zo, pavuli paki wangupaska ŵanthu kuti aryi. Pakumaliya, wangusoka ndipu wangwamba kulondo Eliya kweniso kumuteŵete.+

20 Sonu Beni-hadadi+ fumu ya Siriya+ wanguwunganisa asilikali ŵaki wosi limoza ndi mafumu nganyaki 32 kweniso mahachi ngawu ndi magaleta ngawu. Iyu wangukwere ku Samariya+ ndi kuzingiliza tawuni yo,+ kuti wachiti nayu nkhondu. 2 Pavuli paki, Beni-hadadi wangutuma ŵanthu ku tawuni yo kuti akakambiyi Fumu Ahabu+ ya ku Isirayeli kuti: “Beni-hadadi wakamba kuti, 3 ‘Siliva waku kweniso golidi waku, vangu. Awolu ŵaku akutowa kweniso ŵana ŵaku anthulumi akuwoneka umampha, nawu so mbangu.’” 4 Iyu wati wakamba venivi, fumu ya ku Isirayeli yingukamba kuti: “Vije nge mo mwakambiya ambuya fumu yangu. Ini nde winu limoza ndi vosi vo nde navu.”+

5 Pavuli paki, ŵanthu wo angupinga uthenga anguza so ndi kuzikambiya fumu ya ku Isirayeli kuti: “Beni-hadadi wakamba kuti, ‘Ndingukutumiya uthenga wakuti: “Undipaski siliva waku, golidi waku, awolu ŵaku kweniso ŵana ŵaku anthulumi.” 6 Kweni mawa pa nyengu nge yeniyi, ndazamutuma ateŵeti ŵangu, ndipu azamupenjapenja munyumba yaku kweniso munyumba za ateŵeti ŵaku. Yiwu azamuphanga vinthu vaku vosi vakuzirwa ndipu azamuluta navu.’”

7 Sonu fumu ya ku Isirayeli yingudanisa ŵara wosi a mucharu cho ndipu yinguŵakambiya kuti: “Awonani, munthu uyu wasimikiza kuti wandiwisiyi soka, pakuti iyu wapenja awolu ŵangu, ŵana ŵangu anthulumi, siliva wangu ndipuso golidi wangu, kweni ini ndamukaniza cha.” 8 Ŵara wosi ndipuso ŵanthu wosi angumukambiya kuti: “Ungavwiyanga cha, kweniso ungakoliyananga navu cha.” 9 Sonu fumu ya ku Isirayeli yingukambiya ŵanthu wo angupinga uthenga wo Beni-hadadi wangutuma kuti: “Ambuya fumu yangu mukaŵakambiyi kuti, ‘Vosi vo mungundikambiya pakwamba ini ndamteŵeti winu ndichitengi, kweni ichi pe ndichitengi cha.’” Wati wakamba venivi, ŵanthu wo angupinga uthenga anguwere kwaku Beni-hadadi kuchimukambiya.

10 Sonu Beni-hadadi wangumutumiziya uthenga wakuti: “Mbwenu achiuta andilangi ndipuso asazgiyeku* asani ku Samariya kusanirikengi fuvu lakukwana kuti munthu weyosi yo wandilondongi wapaskiki kujanja. 11 Fumu ya ku Isirayeli yingumuka kuti: “Mukamukambiyi kuti, ‘Mungajitumbwanga cha nkhondu yechendayambi nge kuti mwaphara kali.’”*+ 12 Beni-hadadi wati wavwa ŵaka vo fumu yingumuka, pa nyengu yo iyu ndi mafumu nganyaki amwanga mumahema ngawu,* wangukambiya ateŵeti ŵaki kuti: “Nozgekiyani nkhondu!” Mwaviyo, yiwu angunozgeke kuti akachiti nkhondu ndi tawuni yo.

13 Kweni mchimi munyaki wanguza kwa Fumu Ahabu+ ya ku Isirayeli ndipu wanguyikambiya kuti: “Yehova wakamba kuti, ‘Kumbi wachiwona chigulu chosi ichi? Msanawale ini ndichiperekengi mu manja mwaku, ndipu yiwi uziŵengi kuti ini ndini Yehova.’”+ 14 Ahabu wangufumba kuti: “Mwakugwiriskiya ntchitu yani?” Mchimi yo wangumuka kuti: “Yehova wakamba kuti, ‘Mwakugwiriskiya ntchitu ateŵeti ŵa alongozgi a vigaŵa.’” Sonu iyu wangufumba kuti: “Ndiyani yo wayambisengi nkhondu?” Mchimi yo wangumuka kuti: “Ndiwi!”

15 Sonu Ahabu wanguŵerenga ateŵeti ŵa alongozgi a vigaŵa, ndipu ŵengapu 232. Pavuli paki, wanguŵerenga so anthulumi a ku Isirayeli, ndipu angukwana 7,000. 16 Yiwu angusoka ndi msana pa nyengu yo Beni-hadadi limoza ndi mafumu nganyaki 32 ngo ngamuwovyanga amwanga ndi kuloŵe mumahema.* 17 Ateŵeti ŵa alongozgi a vigaŵa ndiwu angwamba kutuwa, ndipu nyengu yeniyo Beni-hadadi wangutuma ŵanthu kuti akapereki uthenga. Yiwu angumukambiya kuti: “Kwaza ŵanthu kutuwa ku Samariya.” 18 Beni-hadadi wangumuka kuti: “Asani aziya chimangu, muŵako amoyu; ndipu asani aziya nkhondu, napu so muŵako amoyu.” 19 Kweni ateŵeti ŵa alongozgi a vigaŵa ndipuso asilikali wo aŵalondonga achituwa, 20 weyosi wangubaya murwani waki. Sonu ŵanthu a ku Siriya anguthaŵa+ ndipu Ayisirayeli anguŵalondo, kweni Beni-hadadi fumu ya ku Siriya wangukwera pahachi ndi kuthaŵa limoza ndi gulu linyaki la asilikali a pamahachi. 21 Kweni fumu ya ku Isirayeli yingutuwa ndipu yingulutirizga kubaya asilikali a pamahachi ndi a pamagaleta, ndipu yinguthereska* ŵanthu anandi a ku Siriya.

22 Pavuli paki, mchimi munyaki+ wanguza kwa fumu ya ku Isirayeli ndipu wanguyikambiya kuti: “Luta, ukawovyi asilikali ŵaku kuti aje akukho, ndipu ukawoni vo ungachita+ pakuti kukwamba kwa chaka chamawa, fumu ya ku Siriya yizengi kuti yizichiti nawi nkhondu.”+

23 Sonu ateŵeti a fumu ya ku Siriya angukambiya Beni-hadadi kuti: “Chiuta wawu ndi Chiuta wa mapiri. Ndichu chifukwa chaki atithereska. Kweni asani tingachichita nawu nkhondu pamalu ngachinyeti,* tiŵathereskengi. 24 Muchiti so ivi: Mafumu ngosi mungatuzgepu+ pa maudindu ngawu ndipu muŵikepu nduna. 25 Sonu muwunganisi* gulu la asilikali ndipu chiŵerengeru chawu chiyanani ndi cha asilikali wo akubayika, ŵanthu akukwera pamahachi ayanani ndi akukwera pamahachi wo akubayika kweniso ŵanthu akukwera pamagaleta ayanani ndi akukwera pamagaleta wo akubayika. Tiyeni tikachiti nawu nkhondu pamalu ngachinyeti* ndipu takuŵathereska. Sonu iyu wanguvwiya ulongozgi wawu ndipu wanguchita nge mo angumukambiya.

26 Kukwamba kwa chaka,* Beni-hadadi wanguwunganisa ŵanthu a ku Siriya ndipu anguluta ku Afeki+ kuti akachiti nkhondu ndi Ayisirayeli. 27 Ŵanthu a ku Isirayeli nawu so anguwungana ndipu ŵenga ndi vidya vakukwana. Yiwu anguluta kuchikumana nawu. Ŵanthu a ku Isirayeli ŵati ajintha msasa kunthazi kwa ŵanthu a ku Siriya, awonekanga nge timiskambu tiŵi ta mbuzi, penipo ŵanthu a ku Siriya anguzaza charu chosi.+ 28 Pavuli paki, munthu waku Chiuta wauneneska wanguza kwa fumu ya ku Isirayeli ndi kukamba kuti: “Yehova wakamba kuti, ‘Chifukwa chakuti ŵanthu a ku Siriya akamba kuti: “Yehova ndi Chiuta wa mapiri, iyu ndi Chiuta wa vidika cha,” ini ndiperekengi chigulu chosi chenichi mu manja mwaku,+ ndipu yiwi uziŵengi kuti ini ndini Yehova.’”+

29 Kwa mazuŵa 7, yiwu angulutirizga kuja mumisasa yo anguzenga mwakulereskana ndipu pa zuŵa la 7 nkhondu yingwamba. Ŵanthu a ku Isirayeli angubaya asilikali a ku Siriya 100,000 pa zuŵa limoza. 30 Ndipu anyaki wosi anguthaŵiya mutawuni ku Afeki.+ Kweni mpanda unguwiya anthulumi 27,000 wo angujaku. Beni-hadadi nayu so wanguthaŵiya mutawuni ndipu wangubisama muchipinda chamukati.

31 Sonu ateŵeti ŵaki angumukambiya kuti: “Awonani, tikuvwa kuti mafumu nga munyumba yaku Isirayeli, ndi mafumu nga lisungu.* Sonu tiyeni tivwali vigudulu muviwunu vidu kweniso vingwi mumitu yidu ndipu tiluti kwa fumu ya ku Isirayeli. Panyaki yingachikusiyani amoyu.”+ 32 Mwaviyo, yiwu anguvwala vigudulu muviwunu vawu kweniso vingwi mumitu yawu ndipu anguza kwa fumu ya ku Isirayeli ndi kukamba kuti: “Mteŵeti winu Beni-hadadi wakamba kuti, ‘Chondi ndisiyeni wamoyu.’” Fumu ya ku Isirayeli yingumuka kuti: “Kumbi ngwamoyu? Ndi mubali wangu.” 33 Sonu anthulumi wo anguziŵiya limu kuti viŵengi umampha, mwaviyo angumuka fumu yo mwakugwiriskiya ntchitu mazu ngo iyu yingukamba. Yiwu angukamba kuti: “Beni-hadadi ndi mubali winu.” Fumu ya ku Isirayeli yati yavwa ivi, yingukamba kuti: “Lutani mukamuto.” Sonu Beni-hadadi wanguluta kwa fumu ya ku Isirayeli ndipu yingumukweza mugaleta.

34 Beni-hadadi wanguyikambiya kuti: “Matawuni ngo ada anguphanga awusu ndikuweziyengi, ndipuso ungajula misika* ku Damasiko nge mo ada anguchitiya ku Samariya.”

Ahabu wangumuka kuti: “Chifukwa cha phanganu lenili, ndikuzomerezengi kuti ukengi.”

Wati wakamba venivi, wanguchita nayu phanganu ndipu wangumuleka kuti wakengi.

35 Mwakukoliyana ndi vo Yehova wangumulamula, yumoza mwa ŵana ŵa achimi*+ wangukambiya munyaki kuti: “Ndipumi chondi.” Kweni munthu yo wangukana kumupuma. 36 Sonu iyu wangumukambiya kuti: “Chifukwa chakuti wakana kuvwiya mazu ngaku Yehova, asani walekana ŵaka ndi ini, nkharamu yikubayengi.”* Ŵati alekana ŵaka, munthu yo wangukumana ndi nkharamu ndipu yingumubaya.

37 Yumoza mwa ŵana ŵa achimi mwenuyu, wangukumana so ndi munthu munyaki ndipu wangumukambiya kuti: “Ndipumi chondi.” Munthu yo wangumupuma mpaka kumupweteka.

38 Pavuli paki, mchimi yo wanguluta pamsewu kuchilindizga fumu. Iyu wangumanga bandeji kumasu kuti waleki kuziŵika. 39 Fumu yichijumpha, mchimi yo wanguyidaniriziya kuti: “Ini ndamteŵeti winu ndingusere pakati pa nkhondu, ndipu kunguza munthu yo wanguza ndi munthu munyaki ndipu wangundikambiya kuti, ‘Umuwonengi munthu uyu. Asani wasoŵa, umoyu waku ndiwu wazamuwezekiyapu mumalu mwa umoyu waki.+ Asani po cha, wazamulipira siliva wakukwana talenti* yimoza.’ 40 Munthu yo wandithaŵa chifukwa ndamteŵeti winu ndingutangwanika ndi vakuchitika vinyaki.” Fumu ya ku Isirayeli yingumukambiya kuti: “Cheruzgu chaku chiŵengi chenicho; wasankha wija.” 41 Sonu mwaliŵiliŵi wangufwatuwa bandeji kumasu ndipu fumu ya ku Isirayeli yingumuŵanika kuti njumoza mwa achimi.+ 42 Iyu wangukambiya Ahabu kuti: “Yehova wakamba kuti, ‘Chifukwa chakuti wazomereza kuti munthu yo ndingukamba kuti wabayiki wathaŵi mu manja mwaku,+ umoyu waku userengi mumalu mwa umoyu waki,+ ndipu ŵanthu ŵaku aserengi mumalu mwa ŵanthu ŵaki.’”+ 43 Fumu ya ku Isirayeli yati yavwa ivi, yinguluta kwawu ku Samariya+ ye ndi kandundu kweniso yaguŵa ukongwa.

21 Ivi vati vachitika, pangubuka so nkhani yakukwaskana ndi munda wa mphereska waku Naboti wa ku Yezereli. Munda wenuwu wenga ku Yezereli+ pafupi ndi nyumba yachifumu yaku Ahabu fumu ya ku Samariya. 2 Ahabu wangukambiya Naboti kuti: “Ndipaski munda waku wa mphereska kuti ndilimengemu mphangwi, chifukwa we pafupi ndi nyumba yangu. Ini ndikupaskengi munda unyaki wamampha. Napu asani ungakhumba ndingakugula munda uwu ndi ndalama.” 3 Kweni Naboti wangukambiya Ahabu kuti: “Ntchinthu chambula kwenere pa masu paku Yehova kuti ini ndikupaskeni chihara cho apapi ŵangu akali akundisiliya.”+ 4 Sonu Ahabu wanguza kunyumba yaki we ndi kandundu kweniso waguŵa ukongwa chifukwa cha vo Naboti wa ku Yezereli wangumumuka po wangumukambiya kuti: “Ndingachita cha kukupaskani chihara cho apapi ŵangu akali akundisiliya.” Pavuli paki wangugona pabedi laki, wangulereska kumphepeti ndipu wangukana kurya.

5 Muwolu waki Yezebeli+ wanguza ndi kumufumba kuti: “Ntchifukwa wuli mwe ndi chitima* ndipuso mukana kurya?” 6 Iyu wangumuka kuti: “Ntchifukwa chakuti Naboti wa ku Yezereli ndingumukambiya kuti, ‘Ndigulisi munda waku wa mphereska. Napu asani ungakhumba ndingakupaska unyaki mumalu mwa munda waku.’ Kweni iyu wandimuka kuti, ‘Ndingachita cha kukupaskani munda wangu wa mphereska.’” 7 Muwolu waki Yezebeli wangumukambiya kuti: “Asi yimwi ndimwi fumu ya ku Isirayeli? Yukani, muryi chakurya ndipu mtima winu uje wakukondwa. Ini ndikupaskeningi munda waku Naboti wa ku Yezereli.”+ 8 Yezebeli wangulemba makalata mu zina laku Ahabu, ndipu wangudindapu chidindu chaku Ahabu.+ Pavuli paki, wangungatumiza kwa ŵara+ kweniso ku ŵanthu akuzirwa wo ajanga mutawuni yaku Naboti. 9 Mu makalata ngenanga wangulembamu kuti: “Mupharazgi kuti ŵanthu afungi ndipuso Naboti waje panthazi pa ŵanthu. 10 Kweniso musaniyi ŵanthu abwekabweka ŵaŵi, aje panthazi paki ndipu apereki ukaboni wakususkana nayu+ kuti, ‘Wanyoza Chiuta kweniso fumu!’+ Pavuli paki, mumutuzgepu pa masu pa ŵanthu ndipu mumuponyi mya mpaka kufwa.”+

11 Sonu anthulumi a mutawuni yaku Naboti, ŵara kweniso ŵanthu akuzirwa wo ajanga mutawuni yeniyi, anguchita nadi nge mo vingulembeke mumakalata ngo Yezebeli wanguŵatumiziya. 12 Yiwu angupharazga kuti ŵanthu afungi ndipu Naboti angumuŵika panthazi pa ŵanthu. 13 Sonu ŵanthu ŵaŵi abwekabweka angusere ndi kuja panthazi paku Naboti ndipu angwamba kupereka ukaboni wakususkana nayu kuti: “Naboti wanyoza Chiuta kweniso fumu!”+ Pavuli paki angumutuzgiya kubwalu kwa tawuni, ndipu angumuponya mya mpaka kufwa.+ 14 Sonu yiwu angutumiziya Yezebeli uthenga wakuti: “Naboti amuponya mya ndipu wafwa.”+

15 Yezebeli wati wavwa ŵaka kuti Naboti amuponya mya ndipu wafwa, wangukambiya Ahabu kuti: “Sokani, mukato munda wa mphereska waku Naboti wa ku Yezereli,+ wo iyu wangukana kuti wakuguliseni ndi ndalama, chifukwa Naboti ngwamoyu so cha. Iyu wafwa.” 16 Ahabu wati wavwa ŵaka kuti Naboti wafwa, wangusoka ndipu wangusikiya kumunda waku Naboti wa ku Yezereli kuti wakawuto kuja waki.

17 Kweni mazu ngaku Yehova nganguza kwaku Eliya+ wa ku Tishibi kuti: 18 “Soka, luta ku Samariya ukakumani ndi Ahabu fumu ya ku Isirayeli.+ Iyu we mumunda waku Naboti, ndipu waluta kweniko kuti wakawuto kuja waki. 19 Ukamukambiyi kuti, ‘Yehova wakamba kuti: “Kumbi wabaya munthu+ ndipu wato so munda waki?”’*+ Pavuli paki, ukamukambiyi kuti, ‘Yehova wakamba kuti: “Pamalu po agalu anyangiya ndopa zaku Naboti, penipo ndipu azamunyangiya so ndopa zaku.”’”+

20 Ahabu wangukambiya Eliya kuti: “Wandisaniya wamurwani wangu anthu!”+ Iyu wangumuka kuti: “Hinya ndakusaniya. ‘Chifukwa wasimikiza mtima kuchita* vinthu viheni pa masu paku Yehova,+ 21 sonu ndikuwisiyengi soka ndipu ndikupeyiyengi limu kweniso ndibayengi munthulumi* weyosi waku Ahabu,+ kusazgapu munthu wawuliwuli ndipuso wakulopwa mu Isirayeli.+ 22 Ndipu nyumba yaku ndiyichitiskengi kuti yije nge nyumba yaku Yerobowamu+ mwana waku Nebati kweniso nge nyumba yaku Basha+ mwana waku Ahiya, pakuti wayuskiya dala ukali wangu ndipuso wachitiska kuti Ayisirayeli abudi.’ 23 Yehova wakamba so vakukwaskana ndi Yezebeli kuti: ‘Agalu aryengi Yezebeli mumunda wa ku Yezereli.+ 24 Munthu weyosi wa mu banja laku Ahabu yo wazamufwiya mutawuni, wazamuryika ndi agalu; ndipu weyosi yo wazamufwiya mudondu, wazamuryika ndi viyuni vamude.+ 25 Palivi munthu munyaki yo wakuyananapu ndi Ahabu,+ chifukwa iyu wakusimikiza mtima kuchita* vinthu viheni pa masu paku Yehova, ndipu iyu wachiskika ndi muwolu waki Yezebeli.+ 26 Iyu wakuchita vinthu vaukazuzi ukongwa mwakulondo angoza akuseruska,* nge mo achitiyanga Aamori, wo Yehova wakuŵadikisa pa masu pa Ayisirayeli.’”+

27 Ahabu wati wavwa ŵaka mazu ngenanga wangukeruwa vakuvwala vaki ndipu wanguvwala chigudulu. Iyu wangwamba kufunga, wangulutirizga kugona pasi uku wavwala chigudulu kweniso wayendanga mwachitima. 28 Pavuli paki mazu ngaku Yehova nganguza kwaku Eliya wa ku Tishibi kuti: 29 “Kumbi wawona mo Ahabu wajiyuyuliya chifukwa chaku ini?+ Chifukwa chakuti wajiyuyuwa pa masu pangu, soka lo ndingukamba, ndiliwisengi cha pa nyengu yo iyu we ndi umoyu. Kweni ndazakuliwisiya pa nyumba yaki mu mazuŵa nga mwana waki.”+

22 Kwa vyaka vitatu pengavi nkhondu pakati pa ŵanthu a ku Siriya ndi Ayisirayeli. 2 Mu chaka chachitatu, Fumu Yehosafati+ ya ku Yuda yinguluta kwa fumu ya ku Isirayeli.+ 3 Sonu fumu ya ku Isirayeli yingukambiya ateŵeti ŵaki kuti: “Kumbi muziŵa kuti tawuni ya Ramoti-giliyadi+ njidu? Kweni tiswera kuchiyito mu manja mwa fumu ya ku Siriya.” 4 Pavuli paki yingufumba Yehosafati kuti: “Kumbi ulutengi nani kuchichita nkhondu ku Ramoti-giliyadi?” Yehosafati wangumuka fumu ya ku Isirayeli kuti: “Yiwi ndi ini te amoza. Ŵanthu ŵangu ndi ŵanthu ŵaku mbamoza, ndipu mahachi ngangu ndi mahachi ngaku ngamoza.”+

5 Yehosafati wangukambiya fumu ya ku Isirayeli kuti: “Chakwamba uvwi dankha+ vo Yehova wakambengi.”+ 6 Sonu fumu ya ku Isirayeli yinguwunganisa achimi wosi pamoza. Yiwu ŵengapu anthulumi pafufupi 400, ndipu yinguŵakambiya kuti: “Kumbi ndiluti kuchichita nkhondu ndi tawuni ya Ramoti-giliyadi, pamwenga ndingalutanga cha?” Yiwu angumuka kuti: “Lutani, ndipu Yehova wayiperekengi mu manja mwinu fumu.”

7 Sonu Yehosafati wangukamba kuti: “Kumbi kunu kulivi mchimi waku Yehova? Tiyeni tifumbi Chiuta kuziya mwaku iyu.”+ 8 Fumu ya ku Isirayeli yati yavwa venivi yingukambiya Yehosafati kuti: “Kwaja munthu yumoza yo tingafumbaku vo Yehova wakambengi;+ kweni nditimutinkha,+ pakuti iyu wakambapu cha uchimi wamampha wakukwaskana ndi ini, kweni wakamba vinthu viheni pe.+ Munthu mwenuyu ndi Mikaya mwana waku Imula.” Kweni Yehosafati wangukamba kuti: “Mungakambanga viyo cha fumu.”

9 Sonu fumu ya ku Isirayeli yingudana nduna ndi kuyikambiya kuti: “Kadani Mikaya mwana waku Imula, ndipu uzi nayu kunu liŵiliŵi.”+ 10 Fumu ya ku Isirayeli ndipuso Yehosafati fumu ya ku Yuda anguja pamipandu yawu yaufumu, ndipu anguvwala vakuvwala vawu vaufumu. Yiwu anguja pamalu ngakukhwemiyapu mbewu ngo nge pageti la ku Samariya ndipu achimi wosi akambanga mauchimi pa masu pawu.+ 11 Sonu Zedekiya mwana waku Kenana wangujipangiya masengwi ngachisulu ndipu wangukamba kuti: “Yehova wakamba kuti, ‘Mwamubaya* ŵanthu a ku Siriya ndi masengwi yanga mpaka kuŵamaliya limu.’” 12 Achimi anyaki wosi nawu so akambanga uchimi wakuyanana ŵaka kuti: “Lutani ku tawuni ya Ramoti-giliyadi ndipu mwakuyithereska; Yehova wayiperekengi mu manja mwinu fumu.”

13 Munthu yo wanguluta kuchidana Mikaya wangumukambiya kuti: “Awona! Achimi anyaku wosi akamba vinthu vamampha kwa fumu. Nawi ukakambi nge yiwu; ukakambi vinthu vamampha.”+ 14 Kweni Mikaya wangukamba kuti: “Ndilapizga mu zina laku Yehova Chiuta wamoyu kuti ndamulongoro chechosi cho Yehova wandikambiya.” 15 Sonu iyu wanguza ko kwenga fumu ndipu fumu yingumufumba kuti: “Mikaya, kumbi tiluti kuchichita nkhondu ndi tawuni ya Ramoti-giliyadi, pamwenga tingalutanga cha?” Nyengu yeniyo, Mikaya wangumuka kuti: “Lutani ndipu mwakuyithereska, Yehova wayiperekengi mu manja mwinu fumu.” 16 Fumu yati yavwa venivi yingumukambiya kuti: “Ndikuchitiskengi kalinga kuti ulapizgi kuti undikambiyengi uneneska pe mu zina laku Yehova?” 17 Sonu iyu wangukambiya fumu kuti: “Ndiwona Ayisirayeli wosi ambininika mumapiri+ nge mbereri zambula mliska. Ndipu Yehova wakamba kuti: ‘Mbereri izi zilivi mliska. Weyosi wawere kunyumba yaki mwa chimangu.’”

18 Pavuli paki, fumu ya ku Isirayeli yingukambiya Yehosafati kuti: “Asi ndingukukambiya kuti, ‘Iyu wazamukambapu uchimi wamampha cha wakukwaskana ndi ini, kweni wazamukamba vinthu viheni pe’?”+

19 Mikaya wangukamba kuti: “Sonu vwani vo Yehova wakamba: Ndinguwona Yehova waja pampandu waki waufumu+ ndipu mizinda yosi yakuchanya yinguma pafupi nayu, kumaryi ndipuso kumazge kwaki.+ 20 Sonu Yehova wangukamba kuti, ‘Ndiyani wakengi kuchipusisa Ahabu kuti waluti ku Ramoti-giliyadi ndi kuchifwiya kweniko?’ Munyaki wakambanga vinyaki, ndipu munyaki nayu wakambanga so vinyaki. 21 Sonu mzimu*+ unyaki unguza ndipu unguma pa masu paku Yehova ndi kukamba kuti, ‘Ini ndakumupusisa,’ Yehova wangufumba kuti, ‘Wakumupusisa wuli?’ 22 Mzimu wo ungumuka kuti, ‘Ndikengi ndipu ndamuja mzimu waboza mumulomu mwa achimi ŵaki wosi.’+ Chiuta wangukamba kuti, ‘Wakumupusisa nadi, ndipu wamufiska kuchita venivi. Luta ukachiti venivo.’ 23 Sonu Yehova waŵika mzimu waboza mumulomu mwa achimi ŵinu wosi yaŵa,+ kweni Yehova wakamba kuti soka likuwiyeningi.”+

24 Zedekiya mwana waku Kenana wanguza pafupi ndipu wangupuma Mikaya padakama ndi kukamba kuti: “Vaja wuli kuti mzimu waku Yehova utuwi mwaku ini ndi kulongoro ndi yiwi?”+ 25 Mikaya wangumuka kuti: “Wazamuziŵa pa zuŵa lo wazamuselere muchipinda chamukati kuti ukabisami.” 26 Sonu fumu ya ku Isirayeli yingukamba kuti: “Toni Mikaya mukamupereki kwaku Amoni mulongozgi wa tawuni ndipuso kwaku Yowashi mwana wa fumu. 27 Mukaŵakambiyi kuti, ‘Fumu yakamba kuti: “Munthu uyu mumuŵiki mujeri+ ndipu mumupaskengi chakurya chimanavi kweniso maji ngamanavi mpaka po ndawere mwa chimangu.”’” 28 Kweni Mikaya wangukamba kuti: “Asani mwamuwe mwa chimangu, ndikuti Yehova walongoro nani cha.”+ Pavuli paki wangukamba so kuti: “Mwaŵanthu mosi muvwi venivi.”

29 Sonu fumu ya ku Isirayeli limoza ndi Yehosafati fumu ya ku Yuda, anguluta ku Ramoti-giliyadi.+ 30 Fumu ya ku Isirayeli yingukambiya Yehosafati kuti: “Ini ndijisinthengi kuti ndileki kuziŵika ndipu ndichitengeku nkhondu, kweni yiwi uvwali vakuvwala vaku vaufumu.” Sonu fumu ya ku Isirayeli yingujisintha+ ndipu yingwamba kuchitaku nkhondu. 31 Fumu ya ku Siriya yingulamula alongozgi 32 ŵa asilikali wo akweranga pamagaleta kuti:+ “Mungalimbananga ndi weyosi cha, kwali wangaŵa mumana pamwenga mura, kweni fumu ya ku Isirayeli pe.” 32 Ŵara ŵa asilikali wo akweranga pamagaleta ŵati awona ŵaka Yehosafati angukambiskana kuti: “Yeniyi ndi fumu ya ku Isirayeli nkhani.” Sonu yiwu angung’anamuka ndipu angwamba kulimbana nayu; kweni Yehosafati wangwamba kudaniriza kuti amuwovyi. 33 Ŵara ŵa asilikali wo akweranga pamagaleta ŵati aziŵa kuti ndi fumu ya ku Isirayeli cha, nyengu yeniyo anguwelere ndipu anguleka kumulondo.

34 Munthu munyaki wanguguza uta waki ndipu wanguponya muvu. Iyu waponyanga ŵaka nge nkhuponya,* ndipu muvu unguhoma fumu ya ku Isirayeli pamalu ngo chakuvwala chaki chamamba ngavisulu chalungananga. Mwaviyo fumu yingukambiya munthu yo wayendesanga galeta laki kuti: “Ng’anamuka undituzgemu munu mumalu ngakuchitiyamu nkhondu,* pakuti ndapwetekeka ukongwa.”+ 35 Nkhondu yingukuwa ukongwa pa zuŵa ili. Fumu anguyimika mugaleta laki mwakulereskana ndi ŵanthu a ku Siriya ndipu anguchita kuyikoku. Ndopa zo zatuwanga pachilonda zinguyendere mugaleta, ndipu chakumazulu fumu yingufwa.+ 36 Lumwi lichisere, mumsasa mosi munguvwika mazu ngakudaniriza ngakuti: “Weyosi wawere kutawuni yaki! Weyosi wawere kucharu chaki!”+ 37 Mwaviyo fumu yingufwa ndipu anguza nayu ku Samariya. Fumu yo anguyiŵika mumasanu ku Samariya. 38 Achisuka galeta pathaŵali la Samariya, agalu angunyanga ndopa zaki kweniso mahuli ngasambanga penipo,* mwakukoliyana ndi mazu ngo Yehova wangukamba.+

39 Mbiri yosi yaku Ahabu, vosi vo wanguchita, nyumba* yaminyanga ya njovu+ yo wanguzenga ndipuso matawuni ngosi ngo wanguzenga, asi vikulembeka mubuku la mbiri ya mu nyengu ya mafumu nga ku Isirayeli? 40 Pavuli paki, Ahabu wangugona kuti wapumuwi limoza ndi apapi ŵaki akali,+ ndipu mwana waki Ahaziya+ ndiyu wanguja fumu mumalu mwaku iyu.

41 Yehosafati+ mwana waku Asa wanguja fumu ya ku Yuda mu chaka chachinayi cha ulamuliru waku Ahabu, fumu ya ku Isirayeli. 42 Yehosafati wenga ndi vyaka 35 pa nyengu yo wangujaliya fumu, ndipu wangulamuliya kwa vyaka 25 ku Yerusalemu. Zina la anyina lenga Azuba, mwana munthukazi waku Shili. 43 Iyu wangulutirizga kwenda mu nthowa ya awisi a Asa.+ Wangupetuka cha pa nthowa ya awisi ndipuso wanguchita vo Yehova wativiwona kuti vakwenere.+ Kweni malu ngapachanya ngangutuzgikamu cha, ndipu ŵanthu angulutirizga kupereka sembi kweniso sembi za josi pamalu ngapachanya ngenanga.+ 44 Yehosafati wangulutirizga kuchita vinthu mwachimangu ndi fumu ya ku Isirayeli.+ 45 Mbiri yosi yaku Yehosafati, ntchitu zaki zanthazi, kweniso nkhondu zo wanguchita, asi vikulembeka mubuku la mbiri ya mu nyengu ya mafumu nga ku Yuda? 46 Mucharu cho, iyu wangutuzgamu so mahuli ngosi nganthulumi nga panyumba yakusopiyamu+ ngo ngangujaliya mu mazuŵa nga awisi a Asa.+

47 Mu nyengu yeniyi, ku Edomu+ kwengavi fumu, ndipu wachiŵi kwa fumu ndiyu wachitanga vinthu nge fumu.+

48 Yehosafati wangupanga so sitima za Tashishi* kuti ziluti ku Ofiri kuchito golidi,+ kweni zinguluta cha chifukwa chakuti zingusweka ku Eziyoni-geberi.+ 49 Penga pa nyengu yeniyi po Ahaziya mwana waku Ahabu wangukambiya Yehosafati kuti: “Ateŵeti ŵangu alutiyi limoza ndi ateŵeti ŵaku musitima,” kweni Yehosafati wanguzomera cha.

50 Pavuli paki Yehosafati wangugona kuti wapumuwi limoza ndi apapi ŵaki akali,+ ndipu wanguŵikika mumasanu limoza ndi apapi ŵaki akali mu Tawuni yaku Davidi mpapi waki wakali. Mwana waki Yehoramu+ ndiyu wanguja fumu mumalu mwaku iyu.

51 Ahaziya+ mwana waku Ahabu wanguja fumu ya ku Isirayeli ku Samariya mu chaka cha 17 cha ulamuliru waku Yehosafati fumu ya ku Yuda, ndipu wangulamuliya Ayisirayeli kwa vyaka viŵi. 52 Iyu wangulutirizga kuchita vinthu viheni pa masu paku Yehova, ndipuso wangwenda mu nthowa ya awisi+ ndi anyina,+ kweniso mu nthowa yaku Yerobowamu mwana waku Nebati, yo wanguchitiska kuti Ayisirayeli abudi.+ 53 Ahaziya wangulutirizga kuteŵete Bala+ ndi kumujikamiya, kweniso wangulutirizga kukwiyisa Yehova Chiuta waku Isirayeli,+ nge mo awisi anguchitiya.