Abril

Ahati ethu ke? Ho pimisa nga Jehovha mwendro nga vathu nya litigo? Kha nga maKristo, ho dzi garadzeya gu gira esi si tsakisago Nungungulu. Ganiolu, ahati ndziya hi pimisago khiyo ke? Ina hi ngu dzi garadzeya gu pimisa nga Jehovha, si thulago gu wona silo nga edzi Jehovha a si wonago khidzo? Gasi gu gira isoso hi yede gu dzi garadza ngudzu. Ambari ulolo, si vbevbugide ngudzu gu pimisa nga vathu nya litigo kholu hi randredwe khu mavbanyelo nya litigo leli. (Efes. 2:2) Nigu, vathu nya litigo gambe va gu khathala khu silo sawe basi, khu kharato si nga gira hi lingwa gu pimisa nga avo. Khu lisine, si ngu garadza gu pimisa nga Jehovha, ganiolu si vbevbugide ngudzu gu pimisa nga vathu nya litigo. Ho dzumeleya litigo li kutsedzeya mapimo yathu, hi na pheya gu dzi fuma hi bwe hi vbweta gu dzi hungeya habune esi nya sadi ni esi nyo vivbe. (Marko 7:21, 22) Khu kharato si na ni lisima gu hevbuleya gu manega ni ‘mapimo ma tago khu ga Nungungulu’ nasiri “khu ga vathu.” w18.11 22 ¶3-4

Jehovha ganede guraru na romo khu ndzadzini gasi gu Gyanana gyaye gi dziti gu khigyo a ngu gi haladza. Nga dundrugeya khedzi isoso si tiyisidego khidzo Jesu! Jesu na ngari gu bhapatiswa tsongoni wa Joridhani, Jehovha a di ganeya malito hi ma wonago vbatshani yeyi. Khatshi mumbe muthu a pwidego malito yaya khu Johane mubhapatisi basi. Khu gu gimbiya nya tepo, na gu keneleya mwaga moyo gasi gu Jesu afa, vapostoli vararu vaye va pwide Jehovha na gu ganeya maningano ni Jesu khuye: “Oyu khu Mwamana wangu nya gu mu haladze ngudzu, a tsakisago monyo wangu; mu yingiseni.” (Mat. 17:5) Khu gu hegisa, na gu keneleya basi matshigwana gasi gu Jesu afa, Jehovha ganede gambe ni Gyanana gyaye na romo khu ndzadzini. (Joh. 12:28) Jesu a di gu dziti gu khuye a di hadzi ranwa pwani muvaleteyi ni gu khuye a di hadzi gufa khu ndziya nya dzitshoni. Ambari ulolo, uye a di gombeya gasi gu girega gugola ga Nungungulu nasiri ogu gwaye. (Mat. 26:39, 42) “Kha thela kota khu dzitshoni nya gufe [vbasimbotunu nya tshanisa, NM],” kholu a di gu vbweta gu tsakedwa khu Babe waye wulangani nyo tsakedwe khu litigo. — Hebh. 12:2. w18.07 7-8 ¶15-16

Gitepwana hwane nyo ba Jesu a emiside Gilalelo gya Pfhumu, a di yeyedza gutiya-hwambo nya gukhongolo. Khu ndziya muni? Jesu a di dzumeya gu khuye gugola ga Papayi waye gu tadzisega gwaye, ambari olu a nga ba a dziti gu khuye gu gira isoso si di gu thula gu songwa nya mba na nandru. (Mat. 26:65, 66) Jesu a di simama gu tumbega gasi gu zundza lina la Jehovha, ni gu emeya wufumu wa Nungungulu, ni gu tula ndziya nya gu vathu va mana womi nya gupindruge. Khu tepo yayimweyo, Jesu a di gu dongiseya valandreyi vaye ga esi va nga hadzi emisana naso nya mba hweya. Jesu gambe yeyedzide gutiya-hwambo khu gu mba vega gupima avba nya gugaradzega gwaye, ganiolu khu gu vega gupima avba nya esi si nga ba si vbwetega ga vapostoli vaye nyo tumbege. Gilalelo nyo vbevbuge a gi emisidego hwane nyo tutumise Judha, gi di hadzi dundrugisa valandreyi vaye nyo todzwe mihandro nya novba wu vbaladzidwego wa Jesu, ni gu patega gwawe omu nya gidzumeledzwano nya giphya. — 1 Kor. 10:16, 17. w19.01 20 ¶7-8

Khu gulandreya, Papayi waye a di ganeya khu ndzadzini, khuye: “Gale na nyi li dhumiside, gambe nyi nga na gu li dhumisa.” Jesu a di gu garadzega ngudzu kholu a di yede gu tumbega ga Jehovha kala afa. A di gu dziti gambe gu khuye a di hadzi tshaniswa ni gu songwa khu ndziya nya litsoro. (Mat. 26:38) Ganiolu ga satshavbo soso, Jesu a di gu vbweta gu dhumisa lina la Papayi waye. Jesu a di singedzwa gu pwani mwalo githawo khu Nungungulu, nigu a di gu garadzega khu gu nyenyeziswa nya lina la Nungungulu. Kha nga Jesu, anethu adzina hi ngu garadzega khu gu nyenyeziswa nya lina la Jehovha. Adzina hi ngu tshaniswa nga Jesu. Mwendro gu garadzega khu malipha ma swayedwago khu vawugeyi vathu. Adzina hi nga garadzega khedzi malipha yoyo ma nyenyezisago khidzo lina la Jehovha. Sigaradzoni soso, malito ya Jehovha ma nga hi tiyisa ngudzu. Jehovha gima kha na nga tandrega gu dhumisa lina laye. — Ndzi. 94:22, 23; Isa. 65:17. w19.03 12-13 ¶14-16

Vapizane va Jesu va di gorogide! Va di gu pimisa gu khavo Jesu a di hadzi wusedza mufumo wa Israyeli, ganiolu Jesu a di va embeya gu khuye a di hadzi tshaniswa a bwe songwa. Mupostoli Pedro a di pheya khuye gu ganeya, khuye: “Isoso si nga giregi gwago, Pfhumu! Silo nya nga isoso gima kha si na gu dugelela!” Jesu a mu hlamula khuye: “Leya, Sathane! U womo kha nga mutshunganisi wangu, kholu mapimo yago kha mati khu ga Nungungulu; aholu, khu ga vathu!” (Mat. 16:22, 23; Mith. 1:6) Khu malito yoyo, Jesu vegide guagani gu khuye mapimiselo ya Jehovha ma hambanide ni aya nya litigo leli li fumedwago khu Sathane. (1 Joh. 5:19) Pedro a di kutsa Jesu gu tsakisa gudogoreya gwaye kha nga edzi va girago khidzo vathu nya vangi va tigoni momu. Hlamulo wa Jesu ga Pedro wu yeyedzide gwadi khu khuwo uye dzumede mapimiselo ya Jehovha a bwe a bomba khu guvbeleya aya nya litigo. w18.11 21 ¶1-2

Nga dundrugeya khesi Jehovha a si wonago tepo dzimiliyoni nya vathu mafuni gwatshavbo va tshanganago gasi gu gira Gilalelo gya Pfhumu. Uye kha woni basi gidzemo nya vathu; a gu wona moyo ni moyo a gomogo. Khu giyeyedzo, uye a ngu va wona vatshavbo va tago mwaga ni mwaga. Vbakari gwawe, adzina vomo va tago ambari na va gu emisana ni sigaradzo nya sikhongolo. Vambe kha vati matshigu yatshavbo mitshanganoni yathu, ganiolu Gidundrugiso va ngu gi ninga ngudzu lisima nyo bwe va si vbweti ni gu gi luza. Jehovha a ngu wona gambe ava va ngo pheyago guta Gidundrugisotunu, adzina khu gu vbweta gu ta wona basi. Khu lisine, Jehovha a ngu tsaka ngudzu khu gu wona gu khuye nya vangi va nguta Gidundrugisotunu. (Luka 22:19) Ambari ulolo, uye a gu khathala ngudzu khu gighelo gi va tisago; khigyo gi gu na ni lisima ngudzu ga Jehovha. Hi ngu tsakeya ngudzu gu hevbudzwa khu Jehovha ni hengeledzano yaye. — Isa. 30:20; Joh. 6:45. w19.01 26 ¶1-3

Jesu a di dzi emisede gu feya vapizane vaye nigu tepo yatshavbo a di gu vbanya khu ndziya yi yeyedzago gu khiyo a di gu thangisa gugola ga vapizane vaye vbatshani nya ogu gwaye. Khu giyeyedzo, a di gu tshangana ni valandreyi vaye ambari a gu ba a garade. (Luka 22:39-46) Nigu a di gu dundrugeya khesi a nga hadzi va ninga, walangani nya esi a nga hadzi ningwa khawe. (Mat. 20:28) Ha gu gira gipandre nya wundruye nya wuKristo wu gu uwo wonga nya lisine, nigu hi ngu tsaka khu gu thumisa tepo yathu khavba si kodzegago khavbo gasi gu rana vambe vata dzi pata ni ethu. Ambari ulolo, ha gu tsakiswa ngudzu khu gu phasa “vandriyathu gukhodwani”, ganiolu ngudzungudzu vale va digidego gu thumeya Jehovha. (Gal. 6:10) Ha gu yeyedza gu khethu hi ngu va haladza khu gu va kutsa guta mitshanganoni yathu, ngudzungudzu Gidundrugisotunu. Kha nga Jehovha ni Jesu, hi ngu tsaka ngudzu tepo hi wonago muthu a nga ba digide gu thumeya Jehovha na gu bweleya ga Jehovha. — Mat. 18:14. w19.01 29-30 ¶14-15

Tepo a nga emisa Gilalelo nya gufe gwaye, Jesu a di thumisa gibaba ni vhinyu va si thumisidego avba nya Phasika basi. Jesu a di embeya vapostoli vaye gu khuye silwana sile sasivili nya litshina, gibaba ni vhinyu, si di gu emeya givili gyaye ni novba waye, a nga hadzi si ningeya khu kotani yawe. Vapostoli adzina kha va samala khu gu wona edzi gi nga ba gi vbevbugide khidzo gigiro gyogyo nya giphya. Khu ginani? Migimana hwane, ndrangani ga dzipari dzaye nya dzikhongolo ngudzu — Lazaro, Marta, ni Mariya, Jesu a di gu hevbudza. Marta a di romo nuye ndrangani, ganiolu a di pharegide ngudzu khu gu dongiseya guhodza nya gungi gasi gu ninga pfhumba waye nyo zundzege. Tepo Jesu a nga si wona, a di mu kawuka khu ndziya nya lihaladzo, a mu phasa gu wona gu khuye khandri tepo yatshavbo gu vbwetegago guhodza nya gungi. (Luka 10:40-42) Khu hwane nya tepo, na gu tshade vbadugwana basi gasi a ningeya womi waye, Jesu a di thumisa wusingalagadzi waye. w19.01 20 ¶3-4

Jehovha yeyedzide gutsakeya Jesu khu ndziya a nga ba a sa yi vireya. Tepo Jehovha a nga wusa Jesu khu gufani, a di mu “khusedza mwendro gu mu ninga gikhalo nya gikhongolo” ndzandzini. A bwe a mu ninga womi nya liphuvbo wu si figo, a gu gilo nya gu mwalo a tshukidego a ningwa! (Filp. 2:9; 1 Thim. 6:16) Ina khandri ndziya nyo samadzise yoyo Jehovha a nga tshatshazeya khiyo Jesu khu thumo waye nyo tumbege? Ginani gi na hi phasago gu vbweta gutsakedwa khu Jehovha nasiri khu litigo leli? Gu vbwetega hi vega gupima avba nya lisine nya gu khilo Jehovha tepo yatshavbo a ngu tsakeya sithumi saye nyo tumbege nigu gu tala nya dzitepo a gu si tshatshazeya khu dzindziya si gu mba dzi vireya. Hongoleni hi nga dundrugeya basi khedzi Jehovha a na hi kategisago khidzo mindru wa tshigu! Ganiolu ga tepo yeyi hi ngo emisanago ni sigaradzo nya mafu yaya nyo vivbe, gu vbwetega hi dundruga gu khethu mafu yaya ma ngu vbindra. (1 Joh. 2:17) Nigu Babe wathu nya lihaladzo, Jehovha, gima kha na nga divaledwa khu thumo wathu ni lihaladzo hi li yeyedzago khu lina laye, kholu uye “khwadi.” — Hebh. 6:10. w18.07 8 ¶17-18

Ga litshigu nya guhegise a nga hodza ni vapostoli vaye, Jesu a di gu garadzega khu gupwanana. Tepo a nga ba a gombeya navo, a di khuye a gu vbweta gu khuye vapizane vaye va khala moyo, mwendro va pwanana kha nga olu uye ni Babe va pwananago. Khu gu vapizane va Jesu va pwanana, isoso si di hadzi yeyedza vambe gu khiso Jehovha khuye a rumedego Jesu mafuni. Vathu va di hadzi guti vapizane nya lisine va Jesu khu lihaladzo lawe khu moyo ni moyo, nigu lihaladzo lolo li di hadzi va gira va engedzeya gupwanana. (Joh. 13:34, 35) Hi ngu gi pwisisa gighelo gi giridego Jesu a ganeya ngudzu khu gupwanana ga wutshigu wule. Wonide gu khuye vapostoli vaye kha va nga ba va pwana khu guvbeleya. Khu giyeyedzo, vapostoli va ganedzisanide khu gu vbweta guti gu “khu mani a gu khongolo vbakari gwawe,” kha nga esi va nga nga gira. (Luka 22:24-27; Marko 9:33, 34) Ga yimbe tepo, Jakobe ni Johane va lombide gu khavo Jesu a va ninga sikhalo nya lisima ngudzu Mufumoni wa Nungungulu gasi va khala khu mudzibambe gwaye. — Marko 10:35-40. w18.06 9 ¶1-2

Jehovha o vbweta gu khuye mwama ni ngadzi va haladzana ngudzu nyo kala lihaladzo lawe li pindruga. (Mat. 19:3-6) Wubhayi gighoho nya gikhongolo ngudzu gi yeyedzago gu mba na lihaladzo egi muthu a nga gi girago. Khu gighelo nyo pwale, nayo nya wu 7 avba nya Milayo nya Likhumi wu di gu himbedzeya gu gira wubhayi. (Dhet. 5:18) Wubhayi gighogo ga Nungungulu nigu gilo nyo vbise ga pari yago nya wugadzi. (Gen. 39:7-9) Oyu a ghohedwego a nga tshala ni wuvi wakona khu myaga nya yingi. Jehovha o vbweta gambe gu khuye sanana si tsaka ni gu sayisega. Jehovha layide vavelegi gu khuye va si si khathaleyi basi khu nyamani, ganiolu va si phasa gambe gu manega ni wupari ni Nungungulu. Vavelegi va di yede gu londrola ni yevbini tepo gasi gu phasa sanana sawe gu gola Nayo wa Jehovha ni gu wu ninga lisima. (Dhet. 6:6-9; 7:13) Vavelegi va di yede gu wona sanana sawe kha nga thomba, kha nga giningwa gi tago khiyo ga Jehovha gi yedego gu pharwa gwadi, wulangani nyo si wone nga gilogyo. — Ndzi. 127:3. w19.02 21-22 ¶5, 7

Joba simamide gu tumbega khu gu simama gu tumba gu khuye a na tshatshazedwa khu Nungungulu. A di gu khodwa gu khuye Nungungulu a ngu khathala khu gutumbega gwaye. Ambari olu a nga ba a emisana ni silingo, Joba a di gu tumba gu khuye khu guhegisa, Jehovha a na mu tshatshazeya. Kha si kanakanisi gu khiso gutumba gogo gu mu phaside gu simama gu tumbega. Jehovha a di tsaka ngudzu khu gutumbega ga Joba nyo bwe a Mu tshatshazeya ngudzu na ngari muthu nya mba vbeleya! (Joba 42:12-17; Jak. 5:11) Nigu Joba a ngo viredwa khu mambe makategwa nya mangi mbeli. Nungungulu wathu kha vbindrugedza. (Mal. 3:6) Ha gu dundruga gu khethu a ngu ninga lisima gutumbega gwathu, hi na simama gu vireya wumindru wathu khu gutumba. (1 Tes. 5:8, 9) Dzi emiseye gu simama gu tumbega! Dzimbe dzitepo u nga dzipwa nga khatshi khuwe wenga u dzi garadzeyago gu tumbega, ganiolu khandruwe wenga. U na ba uri moyo nya dzimiliyoni nya vathu va dzi garadzeyago gu tumbega mafuni. U na beya tsawani nya vama ni vanyamayi nya gu khodwe va gale va simamidego gu tumbega, ambari na va gu tumbiswa gu songwa. — Hebh. 11:36-38; 12:1. w19.02 7 ¶15-16

Tepo hi gomogo nangoni nya Gidundrugiso, gwadi hi dzi wudzisa esi: ‘Nyi nga pimidzeya kharini giyeyedzo nya lihaladzo gya Jesu? Ina nyi ngu thangisa esi si vbwetegago ga vandriyangu guvbindra esi sangu? Ina nyo vireya gu kheni vandriyangu va gira silo si gu mwalo dzitshivbani dzawe, mwendro nyi ngu theya kota khu gutandrega gwawe?’ Hongoleni hi pimedzeya giyeyedzo gya Jesu hi bwe hi yeyedza “lihaladzo nya wundruye.” Gidundrugiso nya gufa ga Kristo kha gi na nga simama gu girwa kala gupindruga. Tepo Jesu a na ‘wuyago’ ndrani nya tshanisa nya yikhongolo, a na ta tshanganisa “sihathwa” saye si ngo tshadego a hongola naso ndzadzini, khavbovbo kha hi na nga gira gambe Gidundrugiso. (1 Kor. 11:26; Mat. 24:31) Ambari olu hi na emago gu gira Gidundrugiso, hi ngu tiyisega gu khethu vathu va Jehovha va na gi dundruga gilalelo gegi nyo vbevbuge kha nga giyeyedzo nya gudzinogise, ni gutiya-hwambo, ni lihaladzo nya gu gima hi si li woni. w19.01 22 ¶17-19

Dundrugeya khedzi womi nya givili gyathu wu fananiswago khidzo ni lisima nya edzi hi yedego gu khala khidzo ndrani. Nyo pheye, gasi hi manega ni givili nyo khadzisege gwadi, gu vbwetega hi manega ni mahodzelo nya yadi, hi bwe hi oloveya gu tiyisa mili. Khu ndziya nyo fane, gasi gu hi khalega gwadi khu liphuvboni, gu vbwetega hi manega ni mahodzelo nya yadi khu liphuvboni hi bwe hi tiyisa gukhodwa gwathu ga Jehovha tepo yatshavbo. Hi nga yeyedza gukhodwa gwathu ga Jehovha khu gu vbanya khesi hi si hevbulago hi bwe hi bhuleya vambe gukhodwa gwathu. (Rom. 10:8-10; Jak. 2:26) Nya wuvili, ha gu khedza givili gyathu khu vbavbandze basi, si nga gira hi pimisa gu khethu hi na ni womi nya wadi narigu khu lisine adzina khu ndrani hi na ni madwali. Khu ndziya nyo fane, ha gu khedza basi sighingi sathu khu liphuvboni, si nga gira hi pimisa gu khethu gukhodwa gwathu gu tiyide, ganiolu adzina na hi gu haguleya gudogoreya nyo vivbe khu ndrani. (1 Kor. 10:12; Jak. 1:14, 15) Gu vbwetega hi dundruga gu khethu Sathane a gu tsakeya gu hi wona na hi pimisa nga uye. w19.01 14 ¶5

Adzina hi nga dzi wudzisa kharati: ‘Ina nyi ngu gira sasimweso? Ina nyi ngu gira esi si giridwego khu muSamariya wule nya wuhindzi?’ (Luka 10:30-35) ‘Tepo vambe va tshanisekago, ina nyi nga gira gilogyo gasi gu va phasa? Ina nyi nga engedzeya gu gira gilogyo gasi gu va phasa? Khu giyeyedzo, ina nyi nga phasa ava va dandridego khu tanga libandlani, dzinoni, mwendro sanana esi vavelegi vaso va gu mba thumeya Jehovha? Ina nyi nga ganeya khu ndziya nya yadi ga “ava va rerekago” gasi gu va tiyisa?’ (1 Tes. 5:14; Jak. 1:27) Tepo hi gireyago wuhindzi vambe, ha gu va ninga esi va si vbwetago, nigu Jesu ganede gu khuye gu ninga gu ngu hi gira hi tsaka. Gimbe gighelo khigyo nya gu hi ngu dziti gu khethu ha gu tsakisa Jehovha. (Mith. 20:35; Hebh. 13:16) Pfhumu Dhavhidhe ganede esi khu muthu a yeyedzago wuhindzi: “A na vbanyiswa khu PFHUMU Nungungulu. A mu ninga guvbanya ni gunengela mafuni.” (Ndzi. 41:1, 2) Ha gu yeyedza wuhindzi ni gupweya-wusiwana vambe, hi na giredwa nethu wuhindzi khu Jehovha nigu hi na tsaka kala gupindruga. — Jak. 2:13. w18.09 19 ¶11-12

Moyo nya ndriyathu nyo tumbege nyo pwani khu Yoshiko a di hakha mahungu nya mba tsakisa. Dhogodheya waye a di mu embeya khuye a tshade ni migimana nya yidugwana gasi gu afa. Si mu khuhide kharini isoso? Yoshiko a di dundruga malito ya omu nya Bhibhiliya a ma golago ngudzu, a gu lowo wa muhuno. Khavbovbo, na rude monyo, a di embeya Dhogodheya waye gu khuye kha nga ba a thava kholu Jehovha a di mu pharide libogo laye. Malito nya gu tiyise ma gomogo omu nya livhesi leli ma phaside ndriyathu yoyu gu tumba Jehovha khu guvbeleya. Livhesi leli li nga hi phasa nethu gu mana gurula ambari ha gu ba hi emisana ni silingo nyo garadze. Gupheyani, Jehovha thumiside Isaya gasi gu lova malito yaya gasi gu thaveleya vaJudha va nga hadzi yiswa wugumbini Bhabhiloni. Ambari ulolo, Jehovha kha lova basi mahungu yoyo gasi gu phasa vaJudha va nga ba vari wugumbini Bhabhiloni, ganiolu gasi gu phasa gambe vatshavbo vathu vaye gukhugeya tepo yoyo kala muhuno. (Isa. 40:8; Rom. 15:4) Muhuno, ha gu vbanya ga “gikhati nya sigaradzo,” nigu khiyo tepo yeyi hi vbwetago ngudzu gu tiyiswa khu malito ma gomogo omu ga libhuku la Isaya. — 2 Thim. 3:1. w19.01 2 ¶1-2

Patwa wa gu hambana khu giemo nya nga gyogyo, va ngari va na mwama ni ngadzi ambari olu va hambanidego, nigu va na tshangana ni sigaradzo. Mupostoli Pawulo ningide gambe gimbe gighelo nya gu patwa wu simama gumogo: “Kholu, mwama a si gu mukhodwa a ngu agiswa khu gukhodwa ga mwangadzi waye. Anuye nyamayi a si gu mukhodwa a ngu agiswa khu gukhodwa ga mwama waye. Nasiri guralo, sanana sanu si di hadza gu velegedwa gighohoni, aholu si agisidwe.” (1 Kor. 7:14) Makristo nya mangi ma ngu hunga gu simama ni pari yawe nya wugadzi yi gu mba thumeya Jehovha ambari so ba si si vbevbugi. Si tsakiside ngudzu tepo dzipari dzawe nya wugadzi dzi vbindrugedzidego dzi khala Dzifakazi dza Jehovha khu kotani nya gudzigaradza gwawe. (1 Kor. 7:16; 1 Ped. 3:1, 2) Mabandlani nya wuKristo mafuni gwatshavbo, gu na ni dzindranga nya dzingi dzi tsakago. Adzina u ngu wona dzindranga nya dzingi dzi tsakidego libandlani gwago, edzi vama vakona va gu vama nyo tumbege va haladzago vagadzi vawe ni vagadzi nya lihaladzo va ningago githawo vama vawe. Vatshavbo vovo va gu yeyedza gu khavo si ngu kodzega gu ninga githawo lipango. — Hebh. 13:4. w18.12 14 ¶18-19

Lito “Edheni” so thula gu khiso “Gutsakisa,” nigu lithembwe lolo wu diri wulanga nyo tsakise kamo. Wu di mburide ngudzu, ni guhodza nyo eneye ni gurula vbakari nya vathu ni sirengo. (Gen. 1:29-31) Lito nya giHebheru li vbindrugedzedwego pwani “lithembwe nya sifilori mwendro jardim” li di vbindrugedzedwa pwani pa·raʹdei·sos khu giGreki. Cyclopaedia, M’Clintock and Strong, yari khiyo muGreki a gupwa lito pa·raʹdei·sos, a di gu dundrugeya khu wulanga nyo mbure nya wukhongolo wu vhikedwego ga satshavbo si kodzago gu gu gireya guvivba, ni misimbo nyo samadzise yi velegago mihandro nyo hambanehambane, ni sitsongwana ni mwasi gasi gu hagana umo sirengo ni gu havisa dzinvuta. (Fananisa ni Genesi 2:15, 16.) Jehovha a di vega Adhamu ni Evha omu nya lithembwe nya nga ilolo, a gu paradhesi. Ganiolu kha nga olu va nga ne engisa Jehovha, va luzide lithomo nya gu vbanye Paradhesini, avo ni sanana sawe. (Gen. 3:23, 24) Ambari olu gu nga ba gu si vbanyi gambe muthu thembweni mule, so wonega khatshi lithembwe leli li simamide gu manega kala tepo nya ndrambi ya Nowa. w18.12 4 ¶3-5

Vavelegi va gu dzi garadzeya gu hevbudza sanana sawe mavbanyelo nya yadi. Sanana so hatha gu vbanya khu guya khesi si hevbudzidwego khu vavelegi vaso, si na dzi gireya makungo nya yadi si bwe si potsa sigaradzo nya singi, ni gugaradzega mwendro gu gira silo si bhi si dzi dandza na si vbide. Kha nga muvelegi nya wadi, Jehovha o vbweta gu khuye sanana saye si manega ni womi nyo tsakise ngudzu khavba si kodzegago khavbo. (Isa. 48:18) Khu kharato a gu hi hevbudza matshina nya milayo maningano ni mavbanyelo ni edzi hi yedego gu phara khidzo vambe. A gu hi kutsa gu hevbula gu wona silo khu ndziya a si wonago khiyo hi bwe hi vbanya khu guya khu milayo yaye. Isoso kha si thuli gu khiso a gu hi himbedzeya gu manega ni mawonelo yathu. Wulangani nya isoso, so hi ninga guti si bwe si hi phasa gu hunga silo khu wugengeyi. (Ndzi. 92:5; Mav. 2:1-5; Isa. 55:9) Hi na simama gu manega ni mawonelo yathu, ni gu dzi hatheya silo si na hi reseyago gutsaka. (Ndzi. 1:2, 3) Hi na phasega khu dzindziya nya dzingi ha gu pimisa nga Jehovha! w18.11 22-23 ¶7-8

Gasi gu simama gu gimbiya lisineni, kha hi yeli gu dzumeleya gu kutsedzedwa khava va si khozeyigo Jehovha. Tepo hi nga hevbula lisine, gupwanana gwathu ni valongo gumogo ni dzipari va sirigo Dzifakazi gu vbindrugedzide. Si nga gira vambe na va dzumede esi hi si khodwago, ganiolu vambe na va hi wugede. Si nga gira valongo vathu, sithumi-khwathu, sihevbuli-khwathu va hi kutsedzeya gu patega omu nya mibuzo yawe. Ginani gi na hi phasago gu bomba mikutsedzelo nyo patege omu nya sihena ni dziferiyadhu dzi gu mba tsakisa Jehovha? Gu vbwetega hi siti gwadi sighelo si girago Jehovha a si dzumeleyi dziferiyadhu dzodzo. Hi nga gira wugevisisi omu nya mabhuku yathu gasi gu hi dundruga edzi dzi phedego khidzo dziferiyadhu nyo khaguri. Ha gu dundrugeya khu sighelo nya milowo si hi girago hi si pategi omu nya dziferiyadhu dzodzo, hi na tiyisega gu khethu hi ngu gimbiya khu ndziya yi “tsakisago Pfhumu.” (Efes. 5:10) Ha gu tumba Jehovha ni Lito laye, kha hi na nga thava esi vambe vathu va si pimisago. — Mav. 29:25. w18.11 12 ¶10; 13 ¶12

Tepo womi wu vbindrugedzago khavba ni avba, hi nga garadzega ngudzu nyo bwe hi khaleya gu pimisa khu sigaradzo sathu basi. Adzina isoso na si dugelede Josefe. Ganiolu, wulangani nya isoso, uye a di zama gu gira satshavbo nya sadi a nga ba a si kodza ga giemo gyaye. Sighingi a nga ba ari naso tepo a nga ba a thumeya Potifari, khiso sasimweso a nga ba ari naso pasoni ga satshavbo a nga ba a rumwa khu muthangeyi nya lipaso. (Gen. 39:21, 22) Gufana ni Josefe, anethu hi nga tshuka hi emisana ni gigaradzo hi si dzitigo gu khethu hi na rini. Ganiolu ho timiseya hi bwe hi gira satshavbo nya sadi hi si kodzago, Jehovha a na hi kategisa. (Ndzi. 37:5) Ambari ho ba hi garadzega, kha hi na nga ‘rereka’ mwendro gu vbeledwa khu gutumba. (2 Kor. 4:8) Jehovha a na ba ari ni ethu, ngudzungudzu ho vega gupima thumoni nya gutshumayele. w18.10 24 ¶11; 25 ¶13

Wa gu dzipwa kharini o tshuka muthu nyo khaguri u mu tigo ni gu mu ninga githawo a divala lina lago mwendro gu mba guti kamo? Isoso si nga gu vbisa ngudzu. Khu ginani? Khu gu hatshavbo hi na ni gudogoreya nya tumbunugo nyo vbwete gu tidwa vambe. Ganiolu ha gu vbweta gu khethu va gira simbe nyo vbindre gu dundruga lina lathu basi. Ha gu vbweta gu khethu vati makhalelo yathu ni esi hi girago. (Mite. 11:16; Joba 31:6) Ganiolu ha gu mba dzi woneya, godogoreya gogo nya tumbunugo nyo vbwete gu tidwa gu nga hi ndreyisa. Litigo la Sathane li nga hi gira hi vbweta gu khala vathu nya ndruma ni lisima. Tepo isoso si giregago, kha hi yeyedzi gu tsakeya ni gu khozeya Babe wathu wa ndzadzini, Jehovha Nungungulu, khu ndziya yi mu ninganago. — Gutu. 4:11. w18.07 3 ¶1-2

Kha si hi samadzisi gu ba Sathane ni madhemoni yaye va khutsedzeya vathangeyi gu ganeya “malipha.” (1 Thim. 4:1, 2) Si vivbide ngudzungudzu ga vathangeyi nya wukhongeyi gu ganeya malipha. Khu ginani? Kholu o tshuka muthu nyo khaguri a khodwa sihevbudzo sawe nya malipha a gira silo si vengwago khu Nungungulu, a na luza lithomo nyo vbanye kala gupindruga. (Hos. 4:9) Jesu a di gu dziti gu khuye vathangeyi nya wukhongeyi va matshiguni yaye va di gu kanganyisa vathu. A di tiya a va embeya khuye: “Libango gwanu, enu vapfhadzi, vahevbudzi nya Nayo ni Vafarisi, mu legalegago ni mayigo, mu khilela mataro mu gimbila mu vbweta mupizane moyo basi. Na mu mu mane, mwa gu mu nyenyezisa, . . . a gu fanedwa khu gu rinywa phalani nya nilo mwendro Ghehena,” a gu gufuviswa nya pindrugedwa. (Mat. 23:15) Jesu a di khuye vathangeyi vale nya wukhongeyi va di gu fana ni papayi wawe Dhiyabhulosi, a gu “gighevenga.” — Joh. 8:44. w18.10 4-5 ¶5-6

A di gu vbweta gu khuye ginani Jesu? A di engedzeya khuye: “Nengelani mu ghiya, kholu tshatshazelo wanu wu na bani wuri wukhongolo Ndzadzini. Kholu khidzo kharati va nga sanisago khidzo vaprofeti va gale.” (Mat. 5:12) Tepo vapostoli va nga vetwa va bwe a himbedzedwa gu tshumayela, “va di duga khu phathani mwendro nyumbani nya wulamuli nya giJudha na va tade khu gunengela.” Lisine gu kha va tsakiswa khu gu vetwa. Ganiolu avo va di tsakide kholu va ‘ningidwe wuhigo nya gusaniswe’ khu kotani nya lina la Jesu. (Mith. 5:41) Muhuno nugo, vathu va Jehovha va ngu timiseya na va tsakide tepo va tshaniswago khu kotani nya lina la Jesu. (Jak. 1:2-4) Gufana ni vapostoli, kha hi gu tsakeyi gutshaniseka mwendro gu tshaniswa. Ganiolu ha gu simama na hi tumbegide ga Jehovha, a na hi ninga gutiya-hwambo gu vbwetegago gasi gu timiseya. Ha gu ba hi tsakedwa khu Nungungulu wathu nya gutsake, hi nga tsaka nethu ha gu ba hi wugedwa khu wukhongeyi mwendro ndrangani. — 1 Thim. 1:11. w18.09 20 ¶18-20

Khu kotani nya olu hi vbanyago “gikhati nya sigaradzo,” nigu womi wu “tade khu sigaradzo ni gu tshaniseka,” vathu nya vangi va gu dogoreya ni gu dzi songa. (2 Thim. 3:1-5) Mwaga ni mwaga gu ngu tshwedza tanga nya 800 000 vathu, si thulago moyo ndrani nya 40 dzisegundo. Ya walo khiyo nya gu vambe nya vandriyathu va ngu ba va dzipwa kharato va bwe va dzi songa. Ambari vandriyathu va gu ba si dundrugeyi gu dzi songa, nya vangi muhuno va ngu tshangana ni sigaradzo nigu va ngu vbweta gu dzipwa na va haladzwa. Vambe va ngu wugedwa ni gu hegwa. Vambe va ngu tsorodzedwa mwendro gu poyiledwa mithumoni. Vambe va garade khu gu thuma nya mba tshaya mwendro gu vbedza mithumo khu matshigu ma vegisidwego. Vambe va ngu emisana ni sigaradzo dzindragani, adzina va poyiledwa khu pari nya wugadzi yi sirigo Fakazi. Kha nga handro wakone nya sigaradzo soso ni simbe, vathu nya vangi libandlani va tade khu sifuta ni silondra monyoni. w18.09 13 ¶3, 5

Vavelegi nya maKristo va nga thuma ni Jehovha khu gu phasa sanana sawe gu dzi vegeya misuwo nyo thumeye Jehovha. Vavelegi nya vangi va giride isoso. Kha nga handro wakone, khu gu gimbiya nya tepo sanana sawe si hungide gu thumeya Jehovha thumoni nya tepo yatshavbo, ambari go ba guri hwindzo ni gaya. Vambe va gu thuma kha nga vamisiyonariyo, vambe kha nga vapiyonero umo gu vbwetegago ngudzu vahuweleyi, vambe va gu thumeya Bheteli. Lisine gu sanana sa gu thumeya hwindzo ni gaya, vavelegi kha va na nga mana gu vbungadza ngudzu naso nga edzi va nga ba va dzina khidzo. Ganiolu, khu gudzina avo va gu kutsa sanana sawe gu simama gu thumeya Jehovha ni hayini si gomogo. Khu ginani? Khu gu va ngu tsaka ngudzu khu gu wona sanana sawe na si gu thangisa Jehovha guvbanyani gwaso. Gu tala nya vavelegi vovo va gu dzipwa nga Ana, a nga khuye a gu “resa” gyanana gyaye Samuweli ga Jehovha. Va gu li wona na liri lithomo nya likhongolo ngudzu gu thuma gumogo ni Jehovha khu ndziya yoyo. — 1 Sam. 1:28. w18.08 22 ¶4

Jesu khandri a di khuye kha si na nga kodzega. A di bwe khuye: “Mu kategide enu, sisiwana; kholu khwanu Mufumo wa Nungungulu.” (Luka 6:20) Ganiolu isoso kha si thuli gu khiso satshavbo sisiwana si di hadzi engisa Jesu si bwe si hakha makategwa nyo hathege. Gu na ni sisiwana nya singi si nga ne landreya Jesu. Lisine kheli, kha hi yeli gu lamula wupari nya muthu ni Jehovha khu guya khu dzithomba a gu nadzo. Vbakari nya vathu va Jehovha, gu na ni vandriyathu nya vama ni vanyamayi va ghanyidego ni vambe va gu sisiwana. Ganiolu vatshavbo va ngu mu haladza Jehovha va bwe va mu thumeya khu monyo watshavbo. Milowo yi ngu gengedza ava va ghanyidego khiyo va nga ‘tumbi thomba nyamba tiya. Va na tumbe Nungungulu.’ (1 Thim. 6:17-19) Lito la Nungungulu gambe li ngu gengedza satshavbo sithumi sa Jehovha, esi si ghanyidego ni esi si gu sisiwana gu khilo gu gola dzitsapawu mhango. (1 Thim. 6:9, 10) Ha gu wona vandriyathu nga edzi Jehovha a va wonago khidzo, kha hi na nga va lamula khu guya khesi va gu naso mwendro va gu mwalo naso. w18.08 12-13 ¶11-12

Gu vbwetega gu hi yeyedza Jehovha edzi hi bongago khidzo kholu hi lumbago uye kha nga vathu vaye. Hi ngu dziti gu khethu gu hendzeledza womi wathu gwaye, gilo nya lisima ga satshavbo hi nga hungago gu gira. Khu kharato hi dzi emisede gu potsa ni gevbini gi nyenywago khu Jehovha. Nigu hi ngu haladza ni gu ninga githawo vandriyathu kholu anavo va gu lumba Jehovha. (Rom. 12:10) Bhibhiliya yi ngu tumbisa gu khiyo: “PFHUMU Nungungulu kha na diga vathu vaye.” (Ndzi. 94:14) Igyogyo gitumbiso nyo tiye. Ambari go dugeleya ginani, Jehovha a na ba ari ni ethu. Ambari ha gufa, kha na nga hi divala. (Rom. 8:38, 39) “Ha gu vbanya ha gu vbanyela Pfhumu, ha gufa gambe ha gufela Pfhumu. Kholu gani hi ngu vbanya, gani hi ngufa, ha gu lumba Pfhumu.” (Rom. 14:8) Hi virede khu maho nyo fuviye tepo eyi Jehovha a na wusago dzipari dzaye dzatshavbo nyo tumbege dzi fudego. (Mat. 22:32) Nigu ambari muhuno hi ngu dzi buza khu siningwa nya singi nyo tsakise sa Babe wathu. Kha nga yi ganeyago Bhibhiliya, “li kategide litigo lile Nungungulu a gu uye [Jehovha, NM], ni vathu a va hathidego gu khala thomba yaye.” — Ndzi. 33:12. w18.07 26 ¶18-19

Vambe va nga pimisa gu khavo kha nga olu silo nya nga sihevbulo, ni thumo si gu sa mawonelo nya muthu ni muthu, avo va tshulegide gu hatha ni gevbini va gi vbwetago gyo nga nga ne dwanisana ni livhalo lawe. Va nga dundrugeya khu malito ya Pawulo ma gu khayo: “Khu ginani gutshulega gwangu gu lamudwa khu mahingigedzo ya mumbe muthu, na?” (1 Kor. 10:29) Ambari olu hi tshulegidego gu dzi hatheya silo soso, gu vbwetega gu hi dundruga gu khethu gutshulega gwathu gu na ni mivbingano nigu gyatshavbo hi gi hathago gi na ni mihandro yagyo. Kigyo gi giridego Pawulo a lova malito nya lowo wa muhuno. Khu kharato ambari olu hi tshulegidego gu dzi hatheya silo sathu habune, esi hi si vbwetago khandriso si gu na ni lisima ngudzu. w18.04 12 ¶10

Mukristo muhuno a nga ganeya gu khuye a ngu khozeya Jehovha ganiolu khu lisine na gu gira silo esi Jehovha a si nyenyago. (Judha 11) Si nga gira na gu dzi garadza gutshumayelani a bwe a manega mitshanganoni yatshavbo. Ganiolu khu tepo yamweyo, na gu dzumeleya gu fumwa khu mapimo nyo vivbe, gu dundrugeya khu silo nyo vivbe, ni livengo. (1 Joh. 2:15-17; 3:15) Mapimo yaya ma nga hi yisa gighohoni. Si nga gira vambe vathu na va si siti esi hi si pimisago mwendro hi si girago, ganiolu Jehovha a ngu siti. Uye a ngu si wona ho ba hi si emi naye khu guvbeleya. (Jer. 17:9, 10) Ambari ho tshuka hi gira gihoso nyo khaguri, Jehovha kha dzegeyi gu hi tsukula. Ho ba hi bede khu hungo ndziyani nya mhango, Jehovha a gu hi rana, khuye: “Wuyani gwangu.” Jehovha a ngu si pwisisa gu khuye hi ngu dwana ni guwegeleya nyo gire silo nyo vivbe. Ganiolu uye o vbweta gu khuye hi tiya hi wugeya esi nyo vivbe. (Isa. 55:7) Ho gira isoso, uye a ngu tumbisa gu khuye a na hi phasa a bwe a hi ninga tshivba yi vbwetegago gasi gu pala gudogoreya gwathu nyo vivbe. — Gen. 4:7. w18.07 16 ¶5-6