Gukhodwa ni mithumo si ngu hi gira hi khala vathu nyo lulame

1. Tepo hi dundrugeyago khu gukhodwa ga Abrahama, giwudziso muni hi yedego gu dzi gira?

NYA VANGI va ngupwa na gu ganedwa khu Abrahama, ambari ulolo kha vati nya singi khuye. Ganiolu, ethu hi ngu muti gwadi Abrahama. Bhibhiliya ya gu rana Abrahama gu khiyo “papayi nya vatshavbo vale va gu na ni gukhodwa.” (Rom. 4:11) Adzina u nga dzi wudzisa gu khuwe: ‘Ina nyi nga si kodza gu manega ni gukhodwa nyo tiye nya nga ogu ga Abrahama?’ Ina, u nga si kodza.

2. Khu ginani si gu na ni lisima gu hevbula khu giyeyedzo gya Abrahama? (Jakobe 2:22, 23)

² Mweyo nya dzindziya hi nga dzi thumisago gasi hi si kodza gu manega ni gukhodwa nyo tiye nya nga ogu ga Abrahama khu gu hevbula khu giyeyedzo gyaye. Tepo yatshavbo, Abrahama a di gu gira esi a nga ba a embedwa khu Nungungulu. Khu kharato, a di hongola ga limbe litigo li nga ba li romo hwindzo ni gaya gwaye, a vbanya omu nya matendra khu myaga nya yingi, nigu a di gu dzi emisede gu ningeya gyanana gyaye Isaki kha nga muphaso. Satshavbo sesi sa gu yeyedza gu khiso a diri ni gukhodwa nyo tiye. Gukhodwa ga Abrahama ni mithumo yaye, si mu giride a tsakedwa khu Jehovha a bwe a khala pari yaye. (Leri Jakobe 2:22, 23.) Jehovha o vbweta gu khuye hatshavbo gumogo nago hi tsakedwa khuye hi bwe hi khala dzipari dzaye. Khigyo gighelo gi nga gira Jehovha a kutsa Pawulo ni Jakobe gu lova umo nya Bhibhiliya giyeyedzo gya Abrahama. Hi na bhula khesi libhuku la Varoma gipimo 4 ni Jakobe gipimo 2 ma ganeyago khu Abrahama. Mabhuku yaya ya mavili ma gu ganeya khu gilo nya lisima maningano khu Abrahama.

3. Khu livbini livhesi nya Bhibhiliya li nga khumbugwa khu Pawulo ni Jakobe?

³ Pawulo ni Jakobe va khumbugide malito ma gomogo omu ga Genesi 15:6, ma gu khayo: “Abra[ha]ma a di khodwa ga PFHUMU Nungungulu, khu kota[ni] nya gukhodwe gwaye, Nungungulu a di mu wona nari muthu a lulamidego.” Ga Jehovha, muthu nyo lulame khu wule a girago gugola gwaye ni gu mu tsakisa. Si ngu tsakisa gu dziti gu khethu ambari olu hi gu vathu nya mba vbeleya, Jehovha a nga hi wona na hi lulamide nigu na hiri mwalo gihoso. Khu lisine, u ngu dzina gu khuwe Jehovha a gu wona nga muthu a lulamidego. Olu hi na wona gighelo gi giredego Jehovha a wona Abrahama nga muthu a lulamidego, nigu ginani hi yedego gu gira gasi anethu a hi wona khu ndziya yayimweyo.

GASI GU KHALA VATHU NYO LULAME HI YEDE GU MANEGA NI GUKHODWA

4. Ginani gi himbedzeyago vathu gu khala vathu nyo lulame?

⁴ Pawulo ga lidangaliya laye a nga loveya Varoma, tshamusede gu khuye vathu vatshavbo sighohi. (Rom. 3:23) Ina ka, sa gu kodzega kharini gu Jehovha a wona vambe vathu na va lulamide nigu na vari mwalo sihoso? Gasi gu phasa Makristo gu mana hlamulo nya giwudziso gegi, Pawulo tshamusede maningano khu Abrahama.

5. Khu ginani Jehovha a nga rana Abrahama gu khuye muthu nyo lulame? (Varoma 4:2-4)

⁵ Abrahama a di gu vbanya Khanani tepo Jehovha a nga mu rana gu khuye muthu nyo lulame. Khu ginani Jehovha a nga rana Abrahama gu khuye muthu nyo lulame? Ina kholu Abrahama a nga ba a landra Nayo wa Mosi khu gu vbeleya? Ahihi. (Rom. 4:13) Ha gu siti isoso kholu Nayo wa Mosi wu ningedwe vathu va Israyeli 400 myaga, hwane nya gu ba Nungungulu a ranide Abrahama gu khuye muthu nyo lulame. Ganiolu, khu ginani Jehovha a nga rana Abrahama gu khuye muthu nyo lulame? Jehovha yeyedzide wuwadi Abrahama nigu a mu ranide gu khuye muthu nyo lulame khu kotani nya gukhodwa gwaye. — Leri Varoma 4:2-4.

6. Khu ginani Jehovha a wonago vathu nya mba vbeleya na va lulamide?

⁶ Pawulo a tshamusede gu khuye muthu a khodwago ga Nungungulu, “gukhodwa gwaye gu na mu gira muthu nya gululame.” (Rom. 4:5) Pawulo a di engedza gu khuye: “Esi khiso Dhavhidhe a nga ganeya tepo a ganedego khu gutsaka gu manwago khu muthu oyu Nungungulu a mu wonago na lulamide, ambari o ba a sa [mu] thumeya, khuye: ‘Va ngu tsaka vale mithumo yawe nya guvivbe yi divaledwego ni vale sighoho sawe si fenengedzidwego. A ngu tsaka muthu wule Jehovha a na gu mba theya kota khu sighoho saye.’” (Rom. 4:6-8; Ndzi. 32:1, 2) Nungungulu a ngu divaleya sighoho sa vale va khodwago gwaye. Uye a gu divaleya khu gu vbeleya nigu kha khaleyi gu dundruga sihoso a giridego muthu yoyo. Gwaye, muthu yoyo a lulamide nigu a mwalo gihoso khu kotani nya gukhodwa gwaye.

7. Khu ginani hi ganeyago gu khethu sithumi sa Jehovha sa gale si di gu lulamide?

⁷ Lisine gu Abrahama, Dhavhidhe ni sithumi nyo tumbege sa Jehovha si ranidwe gupwani vathu nyo lulame, ambari ulolo avo kha va nga ba va vbelede nigu va diri sighohi. Ganiolu, khu kotani nya gukhodwa va nga ba vari nago, Jehovha kha ninga lisima sihoso sawe ambari gu va fananisa ni vathu va gu mba mu khozeya. (Efes. 2:12) Ga lidangaliya laye a lovedego Varoma, Pawulo a tshamusede gu khuye hi yede gu manega ni gukhodwa ha gu vbweta gu khala pari ya Jehovha. Khu kharato, kha nga Abrahama ni Dhavhidhe, ha gu manega ni gukhodwa nya gu tiye hi na khala nethu dzipari dza Jehovha.

GUPWANANA MUNI GU GOMOGO AVBA NYA GUKHODWA NI MITHUMO?

8-9. Mawonelo muni nyo hosege vathangeyi nya dzitshetshe va gu nawo khesi Pawulo ni Jakobe va lovidego, nigu khu ginani?

⁸ Yi ngu vbindra myaga nya yingi, vathangeyi nya dzitshetshe na va gu ganedzisana gu khavo gukhodwa ni mithumo khu gevbini gi gu na ni lisima. Vambe va gu hevbudza gu khavo gasi muthu a vbanyiswa a yede gu khodwa ga Pfhumu Jesu Kristo. Adzina u di ngapwa vathu na va gu ganeya gu khavo: “Khodwa ga Jesu nigu u na vbanyiswa.” Vathangeyi nya wukhongeyi va gu thumisa malito ya Pawulo ma gu khayo: ‘Nungungulu a gu va wona na va lulamide, ambari vo ba va sa mu thumeya.’ (Rom. 4:6) Khu kharato, vambe va gu ganeya gu khavo muthu “a na vbanyiswa” a gu hongola ga malanga tshetshe yoyo yi ma wonago na ma hathegide mwendro gu gira silo nya sadi. Adzina va nga khumbuga malito ma gomogo umo ga Jakobe 2:24 ma gu khayo: “Muthu a gu wonwa na lulamide khu kotani nya mithumo nasiri khu gukhodwa basi?”

⁹ Khu kotani nya mawonelo yaya nyo hambane, sihevbuli nyo khaguri nya Bhibhiliya sa gu pimisa gu khiso Pawulo ni Jakobe kha va pwanani avba nya mahungu ma ganeyago khu gukhodwa ni mithumo. Guya khesi Vakhongeyi nyo khaguri va ganeyago, Pawulo a gu khodwa gu khuye muthu a yede gu manega ni gukhodwa gasi a tsakisa Nungungulu, nigu Jakobe a gu khodwa gu khuye muthu a yede gu manega ni mithumo gasi gu tsakisa Nungungulu. Muhevbudzi nyo khaguri nya tshetshe a ganede gu khuye: “Jakobe kha nga ba a pwisisa gu khuye khu ginani Pawulo a nga ba a ganeya gu khuye muthu a yede gu manega ni gukhodwa gasi gu khala muthu nyo lulame, nigu ganede gambe gu khuye Jakobe kha nga ba a dzumeleyana ni tshamuselo wa Pawulo.” Ganiolu, khu gu thumisa liphuvbo nya guage, Jehovha a di kutsa Pawulo ni Jakobe gu lova silo sesi. (2 Thim. 3:16) Khu kharato, malangaliya ya Pedro ni Jakobe ma na hi phasa gu pwisisa mahungu yaya.

10. “Mithumo” muni Pawulo a nga ba a ganeya khiyo? (Varoma 3:21, 28) (Wona fotu.)

¹⁰ “Mithumo” muni Pawulo a nga ba a ganeya khiyo omu ga Varoma 3 ni 4? Uye a di gu ganeya khu ‘sigiro nya Nayo,’ a gu Nayo wa Mosi wu ningedwego Gigomoni gya Sinayi. (Leri Varoma 3:21, 28.) So wonegisa gu khatshi dziteponi dza Pawulo, Makristo nyo khaguri nya Vajudha si di gu va garadzeya gu dzumeya gu khavo Nayo wa Mosi ni mithumo yakone kha wa nga ba wu thuma gambe. Khu kharato, Pawulo a di thumisa giyeyedzo gya Abrahama gasi gu va tiyisegisa gu khuye vathu kha va nga ba va yede gu landra Nayo wa Mosi gasi gu tsakisa Nungungulu, ganiolu va di yede gu manega ni gukhodwa. Isoso si ngu hi tiyisa kholu sa gu hi hevbudza gu khiso ha gu khodwa ga Nungungulu ni Kristo, hi na tsakedwa khu Nungungulu a bwe a hi wona nga vathu nyo lulame.

11. “Mithumo” muni Jakobe a ganedego khiyo?

¹¹ Ganiolu, “mithumo” Jakobe a yi khumbugidego omu nya gipimo 2 kha yi gimbeleyani ni Nayo wa Mosi. Jakobe a di gu ganeya khu mithumo mwendro silo si nga ba si girwa khu Makristo tshigu ni tshigu. Khiyo mithumo yoyo yi yeyedzago gu khiyo Mukristo nyo khaguri a na ni gukhodwa nya lisine khu Nungungulu mwendro ne. Wona siyeyedzo sivili Jakobe a si thumisidego.

12. Jakobe tshamusede kharini gupwanana gu gomogo avba nya gukhodwa ni mithumo? (Wona fotu.)

¹² Ga giyeyedzo nyo pheye, Jakobe a di ganeya gu khuye Makristo ma yede gu phara vathu vatshavbo khu ndziya nyo fane. Uye a di ninga giyeyedzo nya mwama moyo a nga phara gwadi gighanyi a nyenya gisiwana. Jakobe a di khuye mwama wule a di gu dzi wona nari ni gukhodwa, ganiolu mithumo yaye yi di gu ganedza esi a ganeyago. (Jak. 2:1-5, 9) Ga giyeyedzo nya wuvili, Jakobe a gu ganeya khu ndriyathu nyo khaguri a nga wona mumbe ndriyathu a gu mwalo sombo nyo ambale ambari guhodza ga litshigu lolo, ganiolu a si mu phase. Ambari olu a ganeyago gu khuye a na ni gukhodwa, esi a girago kha si yeyedze isoso. Jakobe lovide gu khuye: “Gukhodwa nya mba na mithumo gu fude.” — Jak. 2:14-17.

13. Giyeyedzo muni Jakobe a gi thumisidego gasi gu yeyedza gu khuye gukhodwa gu yede gu gimbileyana ni mithumo? (Jakobe 2:25, 26)

¹³ Jakobe khumbugide Rahabe nga giyeyedzo nya gyadi nya oyu a yeyedzago gukhodwa khu mithumo. (Leri Jakobe 2:25, 26.) Rahabe a di gu pwide maningano khu Jehovha nigu a di gu dziti gu khuye a gu phasedzeya Vaisrayeli. (Jos. 2:9-11) Uye a yeyedzide gukhodwa gwaye khu mithumo, khu gu siha vama vavili nya Vaisrayeli avo womi wawe wu nga ba wu romo mhangoni. Kha nga handro wakone, nyamayi yoyo a nga ba a siri Muisrayeli a wonidwe nga muthu nyo lulame gu fana ni Abrahama khu kotani nya gukhodwe gwaye. Giyeyedzo gya Rahabe gya gu hi hevbudza gu khigyo gukhodwa gwathu gu yede gu gimbeleyana ni mithumo yathu.

14. Khu ginani hi ganeyago gu khethu esi Pawulo ni Jakobe va lovidego si di gu tshamuseya silo nyo hambane?

¹⁴ Khu kharato, Pawulo ni Jakobe va di gu tshamuseya gupwanana gu gomogo avba nya gukhodwa ni mithumo, ganiolu khu dzindziya nyo hambane. Pawulo a di gu embeya Makristo nya Vajudha gu khuye kha ma na nga tsakedwa khu Jehovha ma gu gira basi mithumo yi gimbeleyanago ni Nayo wa Mosi, nari gu Jakobe a di gu ganeya gu khuye Makristo ma yede gu yeyedza gukhodwa khu gu gireya silo nya sadi vambe.

15. Dzindziya muni hi nga dzi thumisago gasi gu yeyedza gukhodwa gwathu khu mithumo? (Wona fotu.)

¹⁵ Jehovha kha nga ba a ganeya gu khuye gasi a hi wona nga vathu nyo lulame hi yede gu gira khu gu vbeleya esi Abrahama a giridego. Khu lisine, dzomo dzindziya nya dzingi hi nga dzi thumisago gasi gu yeyedza gukhodwa gwathu khu mithumo. Hi nga hakha gwadi avo va gu vaphya libandlani, gu phasa vandriyathu va tshanganago ni sigaradzo ni gu gireya silo nya sadi valongo vathu. Ha gu gira isoso, hi na tsakedwa khu Nungungulu a bwe a hi kategisa. (Rom. 15:7; 1 Thim. 5:4, 8; 1 Joh. 3:18) Ndziya nya lisima hi nga yi thumisago gasi gu yeyedza gukhodwa gwathu khu gu bhuleya vambe mahungu nya yadi khu sighingi. (1 Thim. 4:16) Hatshavbo hi nga yeyedza khu mithumo yathu gu khethu, hi ngu tumba gu khethu situmbiso sa Jehovha si na tadzisega nigu dzindziya dzaye khyadi. Ha gu gira isoso, hi na tiyisega gu khethu Nungungulu a na hi wona na hi lulamide nigu hi na khala dzipari dzaye.

GUTUMBA GU NGU TIYISA GUKHODWA GWATHU

16. Ginani egi Abrahama a nga ba a gi vireya gi nga tiyisa gukhodwa gwaye?

¹⁶ Libhuku la Varoma gipimo 4 la gu ganeya khu gimbe gilo hi nga gi hevbulago ga Abrahama, a gu lisima nya gutumba. Jehovha a di tumbisa khu gu thumisa Abrahama gu khuye “mayigo nya mangi” ma na kategiswa. Dundrugeya khu gitumbiso gegi nyo mbure Abrahama a nga ba a gi vireya. (Gen. 12:3; 15:5; 17:4; Rom. 4:17) Yi vbindride myaga nya yingi, ganiolu tepo Abrahama a nga ba ari ni 100 myaga ni gu Sara nari ni 90, va di ngari mwalo gyanana. Guya khu mawonelo nya vathu, kha sa nga ba si kodzega gu Abrahama ni Sara va velega gyanana. Egi gi diri gilingo ga Abrahama. “[Ganiolu] khu kotani nya gutumba a nga ba ari nago, uye a di gu khodwa gu khuye a di hadzi khala papayi nya mayigo nya mangi.” (Rom. 4:18, 19) Nigu khu lisine esi Abrahama a nga ba a si vireya si tadzisegide. Khu gu hegisa, uye a di khala papayi wa Isaki, a gu gyanana a nga ba a gi vireya khu maho nyo fuviye. — Rom. 4:20-22.

17. Ha gu dziti kharini gu khethu si ngu kodzega gu wonwa na hi lulamide khu Nungungulu ni gu khala dzipari dzaye?

¹⁷ Kha nga hi si wonidego, hi nga tsakedwa khu Jehovha a bwe a hi wona nga vathu va lulamidego gufana ni Abrahama. Khu lisine, Pawulo ganede khu silo sesi tepo a nga ganeya gu khuye: “Malito ma gu khayo ‘wonidwe nari’ kha ma lowa khu kotani yaye [Abrahama] basi, ganiolu ma lovidwe khu kotani yathu nethu; anethu hi na wonwa nga vathu nyo lulame kholu hi khodwago ga Nungungulu oyu a wusidego Jesu.” (Rom. 4:23, 24) Nga Abrahama, hi yede gu yeyedza gukhodwa nyo tiye khu mithumo ni gutumba. Pawulo simamide gu ganeya khu gutumba omu ga Varoma gipimo 5, nigu khiso hi na bhulago khiso avba nya ndrima yi landreyago.