Siwudziso si girwago khu valeri

Ginani egi mulovi wa Mavingu 30:18, 19 a nga ba a vbweta gu ganeya tepo a nga khuye: “Ndzila nya mwama a haladzanago ni mbiri” kha hi nga ba hi ‘yi pwisisa?’

Vathu nya vangi va ngu dzi wudzisa gu khavo mavhesi yaya ma gu tshamuseya ginani, ambari ni vale va yitigo gwadi Bhibhiliya. Lowo watshavbo avba nya Tradução do Novo Mundo wari khuwo: “Somo silo siraru si nyi samadzisago ngudzu, nigyo nya wu na nyi si gi pimigo; Ndzila nya lighama damboni, ndzila nya nyoga musiwindrini, ndzila nya paketi vbakari nya mati ni ndzila nya mwama a haladzanago ni mbiri.” — Mav. 30:18, 19.

Gale hi di gu pwisisa gu khethu malito ma gu khayo “ndzila nya mwama a haladzanago ni mbiri” ma na ni mongo nya mba wadi. Khu ginani? Kholu mambe mavhesi nya gipimo gegi, ma gu tshamuseya silo nya mba sadi si gu mba ganeya gu khiso “basi.” (Mav. 30:15, 16) Nigu livhesi 20 la gu ganeya khu “nyamayi nya gibhayi” a ganeyago gu khuye kha gira gilo nyo vivbe. Khu kharato, hi di gu pimisa gu khethu livhesi leli la gu thula silo si giregago nya mba tugudwa khu vambe. Hi di gu pimisa gu khethu gu fana ni lighama li vbuvbago li hongola hwindzo, nyoga wu gimbiyago avba nya giwindri, ni ngalava yi gimbiyago phwani ganiolu na yi romo hwindzo, muthu a nga gira gilo nyo khaguri nya mba tugudwa khu muthu. Guya khu mapimo yaya, hi di gu pwisisa gu khethu malito ma gu khayo “ndzila nya mwama a haladzanago ni mbiri” mo thula silo nyo vivbe — muphya nya mba wadi a sengedzeyago gyagadzyana nya gu divale, igyo nya mba dziti esi si giregago.

Ganiolu, sa gu wonegisa gu khiso livhesi leli la gu ganeya khu gilo nya gyadi. Mulovi a di gu ganeya basi khu silo si nga ba si mu hlamadzisa.

Milowo nya Gihebheru yi ngu ema ni mawonelo nya gu khayo malito yaya ma gu thula silo nya sadi. Guya khu Léxico Teológico do Antigo Testamento, lito nya Gihebheru li vbindrugedzidwego gu pwani “nyi si gi pimigo” omu ga Mavingu 30:18 “la gu thula gigiro muthu . . . a gi wonago na gi gu hlamadzisa ambari kamo gu mbura.”

Muhevbudzi nyo pwani khu Crawford H. Toy, wa Univhersidhadhi ya Harvard, eyi Estados Unidos, anuye a ganede gu khuye malito yaya nya Bhibhiliya kha ma thuli gilo nyo vivbe. Uye a ganede gu khuye: “Mulovi a di gu zama gu tshamuseya edzi si hlamadzisago khidzo silo soso.”

Khu kharato, hi nga hegisa khu gu khethu malito ma gu romo omu ga Mavingu 30:18, 19 ma gu tshamuseya silo nyo hlamadzise khu lisine, ambari hi gu mba si pwisisa. Gu fana ni mulovi nya Bhibhiliya, hi ngu hlamadziswa khedzi lighama li vbuvbago khidzo, edzi nyoga wu gu mwalo mawundru wu khwirirago khidzo musiwindrini ni edzi ngalava yi lemeyago khidzo yi gimbiyago matini ni edzi muphya nya nyamayi a nga haladzago khidzo muthu nyo khaguri ni gu tsaka vatshavbo.