NDRIMA NYA GIHEVBULO 32
Khala muthu nya gu dinganiseye nga Jehovha
“Vathu vatshavbo gu vbwetega va wona gu khavo enu kha mwa banga mihungu.” — FLP. 4:5.
NDZIMO 89 Gupwa, u engisa, gasi u kategiswa
ESI HI NA SI HEVBULAGO AVBA NDRIMA YEYI:a
U di gu tsakeya gu khala simbo muni? (Wona paragrafu 1)
1. Ethu hi yede gufana ni simbo khu ndziya muni? (Wona fotu.)
“PHUVBO kha yi si kodzi gu fanya simbo wu vbevbugago gupetega.” Malito yaya, ma gu yeyedza gu khayo misimbo yi yede gu dzi vbevbugisa mwendro gupetega tepo phuvbo yi vetago khu tshivba gasi yi simama na yi tiyide. Anethu hi yede gu dzi vbevbugisa tepo hi tshanganago ni sigaradzo womini gwathu gasi hi si kodza gu simama gu thumeya Jehovha na hi tsakide. Khu ginani? Hi yede gu dinganiseya khu gu dzi pwananisa ni giemo gya gu vbindrugedza ni gu ninga githawo mawonelo ni makungo ya vambe.
2. Makhalelo muni ma na hi phasago gu dzi pwananisa ni giemo gya gu vbindrugedza, nigu ginani hi na bhulago khigyo avba nya ndrima yeyi?
2 Kha nga sithumi sa Jehovha, ha gu vbweta gu dinganiseya, gudzinogisa ni gu yeyedza wuwadi. Avba nya ndrima yeyi, hi na wona edzi makhalelo yaya ma phasidego khidzo Makristo nyo khaguri gu emisana ni gu vbindrugedza gu giregidego womini gwawe. Hi na wona gambe edzi makhalelo yaya ma nga hi phasago khidzo. Gupheya, hongoleni hi hevbula khu giyeyedzo nya gyadi gya Jehovha ni Jesu nya gu dinganiseye.
JEHOVHA NI JESU VA NGU DINGANISEYA
3. Ha gu dziti kharini gu khethu Jehovha a ngu dinganiseya?
3 Jehovha a gu ranwa pwani “Giwindri,” kholu uye a tiyide nigu kha tsekatseki. (Dhet. 32:4) Khu kharato, anuye a ngu dinganiseya. Tepo silo si vbindrugedzago mafuni momu, Jehovha a gu dzi vbevbugisa a bwe a tiyisega khuye satshavbo a tumbisidego si na girega. Uye vangide vathu khu mufananiso waye ni makodzelo nya gu dzipwananise ni gu vbindrugedza nya siemo. Umo nya Bhibhiliya hi ngu mana matshina nya milayo ma hi phasago gu hunga makungo khu wugengeyi, ambari ha gu tshangana ni gigaradzo muni. Giyeyedzo gya Jehovha ni matshina a hi ningago ma gu hi phasa guti gu khethu ambari olu a gu “Giwindri,” uye a ngu dinganiseya.
4. Ninga giyeyedzo nya edzi Jehovha a yeyedzidego khidzo gu dinganiseya. (Levhi 5:7, 11)
4 Dzindziya dza Jehovha dzi vbelede nigu dzi vbevbugide gu dzi landrisa. Uye kha garadze. Khu giyeyedzo, wona edzi Jehovha yeyedzidego khidzo gu dinganiseya. Uye kha nga ba a vireya gu khuye Vaisrayeli nya sisiwana mwendro nya sighanyi va dusa miphaso yayimweyo ga dzimbe dzitepo, ganiolu a di gu dzumeleya vambe gu gira miphaso guya khu siemo sawe.— Leri Levhi 5:7, 11.
5. Ninga giyeyedzo nya edzi Jehovha a yeyedzidego khidzo gudzinogisa ni pweya-wusiwana.
5 Gudzinogisa ni pweya-wusiwana wa Jehovha wu ngu mu kutsa gu dinganiseya. Khu giyeyedzo, Jehovha yeyedzide khuye a di gu dzi nogisa tepo a nga vbweta gu fuvisa vathu nya gu vivbedwe khu monyo Sodhoma. Khu gu thumisa dzingilozi, Jehovha a di embeya Loti gasi a ya sihala sigomoni, ganiolu Loti a di bomba gu hongola eyi. Khu kharato, a di lomba gu thaveya Zowari gumogo ni ndranga yaye. Zowari gu diri gidhoropana egi Jehovha a nga vbweta gu gi tshungunula. Jehovha na gurumedzide Loti gu gira esi a nga mu embeya, ganiolu wulangani nya isoso Jehovha a di dzumeleya Loti gu hongola Zowari a bwe a si tshungunuli gidhoropana gile. (Gen. 19:18-22) Hwane nya myaga nyo khaguri, Jehovha yeyedzide pweya-wusiwana vathu va Ninivha. Uye a di rumeya muprofeti Jona gasi gu ya embeya vathu va Ninivha khuye va na fuviswa gumogo ni lidhoropa lawe. Ganiolu, tepo Vaninivha va nga dzi laya, Jehovha a di va pweya gisiro a bwe a si tshungunuli lidhoropa lile. — Jona 3:1, 10; 4:10, 11.
6. Ninga giyeyedzo nya edzi Jesu a pimedzedego khidzo Jehovha.
6 Jesu a pimedzede Jehovha khu gu dinganiseya. Uye a di rumedwa mafuni gasi gu ta tshumayela “dzinvuta dzi dzimedego dza ndrangani ga na Israyeli.” Ganiolu, yeyedzide gudinganiseya tepo a nga ba a gira thumo wowu. Khu giyeyedzo, nyamayi moyo a nga ba a siri Muisrayeli a di lomba Jesu gu vbulugisa gyanana gyaye gi nga ba giri ni “lidhimoni li [gi] tshanisa[go] ngudzu.” Khu wuwadi, Jesu a di gira esi nyamayi wule a nga mu lomba. (Mat. 15:21-28) Wona gimbe giyeyedzo. Tepo Jesu a nga pheya thumo waye nya gu tshumayele, a di khuye: “Oyu a nyi bombago . . . nyi na mu bomba neni.” (Mat. 10:33) Ganiolu, tepo Pedro a nga mu bomba guraru, ina Jesu anuye a mu bombide? Ahihi. Jesu a di gu dziti khuye Pedro a di dzi layide khesi a giridego nigu a diri muthu nya gutumbege. Hwane nya gu ba a wusidwe khu gufane a dzi wonegiside ga Pedro a bwe a mu tiyisegisa khuye a di mu divalede nigu a di gu mu haladza. — Luka 24:33, 34.
7. Guya khu Vafilipi 4:5, ha gu vbweta khethu vathu va hi wona khu ndziya muni?
7 Hi wonide gu khethu Jehovha Nungungulu ni Jesu Kristo va ngu dinganiseya. Ethu ke? Jehovha o vireya gu khuye anethu hi dinganiseya. (Leri Vafilipi 4:5.) Wuvbindrugedzeyi nyo khaguri nya livhesi leli wari khuwo: “Yeyedza khu mithumo gu khuwe u ngu dinganiseya.” Hi nga dzi wudzisa khethu: ‘Ina vathu va ngu nyi wona nga muthu nya gu dinganiseye, a dzi vbevbugisago ni gu laphisa monyo? Mwendro va gu nyi wona nga muthu nya kanu, nyo garadze mwendro gu banga hungo? Ina nyi ngu gurumedza vathu gu gira silo khu mawonelo yangu? Ina nyi ngu engiseya vambe nyi bwe nyi gira esi va si vbwetago sa gu kodzega?’ Tepo hi dzi garadzago gu khala vathu nya gu dinganiseye ha gu pimedzeya Jehovha ni Jesu. Hongoleni hi wona siemo sivili nya lisima hi yedego gu dinganiseya, tepo giemo gyathu gi vbindrugedzago ni tepo mawonelo ni makungo yathu ma hambanago ni aya ya vambe.
KHALA MUTHU NYA GU DINGANISEYE TEPO GIEMO GYAGO GI VBINDRUGEDZAGO
8. Ginani gi na hi phasago tepo giemo gyathu gi vbindrugedzago? (Wona tshamuselo wa vbavbatshi.)
8 Gudinganiseya sa gu pata gu dzi vbevbugisa tepo giemo gyathu gi vbindrugedzago. Gu vbindrugedza nya giemo gu nga hi vangeya sigaradzo hi nga mba si vireya. Khu giyeyedzo, hi na tshuka hi dwala, hi hamuga dzitsapawu nigu sigaradzo nya politika si nga tshuka si hi kuha khu ndziya nyo khaguri. (Muh. 9:11; 1 Kor. 7:31) Gu vbindrugedza nyo khaguri umo nya hengeledzano yathu, gu nga tshuka gu khala gilingo gwathu. Ni gevbini gigaradzo u tshanganago nagyo u nga si kodza gu dzi pwananisa nagyo wa gu gira silo sesi nya 4: 1) gu dzumeya khuwe giemo gyago gi vbindrugedzide, 2) gu mba vega gupima avbo nya silo si vbindridego, 3) gu vega gupima avbo nya silo nya sadi ni 4) gu gireya silo nya sadi vambe.b Hongoleni hi wona edzi vandriyathu nyo khaguri va wuyedwego khidzo khu gu gira silo sesi.
9. Ginani wu giridego patwa mowo tepo wu nga tshangana ni sigaradzo?
9 Dzumeya gu khuwe giemo gyago gi vbindrugedzide. Emanuele ni Francesca va di hatwa gasi gu thuma kha nga vamisiyonariyu ga limbe litigo. Tepo va nga pheya gu hevbuleya limbe lidime ni guti vandriyathu va libandlani lawe nya liphya, tungu nya COVID-19 wu di pheya, si lomba gu va khala hwindzo ni vambe. Nya mba tsakisa khu gu mamayi wa Francesca a difa. Francesca a di gu vbweta ngudzu gu manega vbafuvbi ni valongo vaye, ganiolu kha sa kodzega khu mahungo nya tungu. Ginani gi mu phasidego gu emisana ni sigaradzo sesi? Gupheya, Emanuele ni Francesca va di gombeya gumogo kha nga patwa gasi va mana tshivba nya gu emisane ni sigaradzo nya tshigu ni tshigu. Jehovha a di engisa milombelo yawe khu gu thumisa hengeledzano yaye. Khu giyeyedzo, avo va di tiyiswa khu ndriyathu moyo a nga khuye: “Ha gu vbiredzeya gu dzumeleyana ni giemo nya giphya hi na si kodza gu simama gutsaka ni gu gira silo nya sadi ndrani nya giemo gyogyo nya giphya.”c Nya wuvili, va di dzi emiseya gu tshukwadzisa matshumayelelo yawe khu gu thumisa telefoni ni gu pheya sihevbulo nya siphya nya Bhibhiliya. Nya wuraru, va dzumede gu phaswa khu vandriyathu ni gu va bonga khu lihaladzo va yeyedzidwego khavo. Ndriyathu moyo nya nyamayi a di gu va rumeleya livhesi khu mesaji tshigu ni tshigu. Anethu ha gu dzi emiseya gu dzi pwananisa ni giemo nya giphya, hi na tsaka khesi hi si kodzago gu gira.
10. Ndriyathu moyo a si kodzide kharini gu dzi pwananisa ni gu vbindrugedza nya giemo?
10 U nga vegi gupima avbo nya silo si vbindridego. Christina, ndriyathu moyo wa România a vbanyago Japão, a khunguvanyegide tepo libandla nya Gingiza umo a nga ba a beya mitshangano li nga segwa. Ambari ulolo, kha vega gupima ga esi si nga girega. Khu kharato, a di gira satshavbo a nga si kodza gasi gu tshumayela ni gu seketeya libandla li nga ba li thumisa lidimi la Japão. Uye a di lomba moyo nya dzikolegha dzaye dza thumotuno gu mu hevbudza gu ganeya gwadi lidimi leli. Nyamayi wule a di dzumeya gu thumisa Bhibhiliya ni broxura Vbanya nu tsakide kala gupindruga! gasi gu hevbudza Christina gu ganeya lidimi la Japão. Khu kharato, Christina a si kodzide gu ganeya gwadi lidimi lile. Nya gu tsakise gambe khu gu, nyamayi wule a di gu vbweta gu hevbula nya singi khu Bhibhiliya. Ha gu mba vega gupima avbo nya silo si nga vbindra, hi dzi garadzeya gu gira silo nya sadi nigu hi na mana makategwa nya mangi hi nga mba ma vireya.
11. Ginani gi phasidego patwa nyo khaguri tepo wu nga ba wu tshangana ni sigaradzo?
11 Gireya silo nya sadi vambe. Patwa nyo khaguri wu vbanyago tigoni umo thumo wathu wu himbedzedwago, wu di hamuga silo nya gu dzi vbanyise khiso kholu tigoni mule gu diri ni gigaradzo nya gu kale dzitsapawu. Ginani patwa wowu wu giridego gasi gu dzi pwananisa ni giemo gegi? Uwo wu di vbevbugisa womi wawo, wulangani nya gu vege gupima avbo nya sigaradzo sawe uwo wu di khala na wu pharegide thumoni nya gu tshumayele gasi gu phasa vambe. (Mith. 20:35) Mwama wakone wari khuye: “Khu kotani nya olu hi khalago na hi pharegide thumoni nya gu tshumayele ethu hi mwalo tepo nya yingi nya gu pimise khu sigaradzo sathu, ganiolu hi na ni tepo nya yingi nya gu gire esi Nungungulu a vbwetago khuye hi gira.” Tepo giemo gyathu gi vbindrugedzago hi yede gu dundruga gu khethu, gilo nya lisima gu phasa vambe ngudzu-ngudzu khu gu tshumayela.
12. Giyeyedzo gya mupostoli Pawulo gya gu hi hevbudza ginani?
12 Hi yede gu dzi vbevbugisa tepo hi girago thumo wathu nya gu tshumayele. Vathu hi va tshumayelago va na ni mawonelo nya gu hambane khu Nungungulu, va guta khu malanga nya gu hambane nigu va na ni mitumbunuku nya gu hambane. Mupostoli Pawulo a di gu dzi pwananisa ni siemo nya gu hambane-hambane, nigu ethu hi nga hevbula khu giyeyedzo gyaye. Jesu a di hatha Pawulo gasi gu thuma kha nga “mupostoli . . . [wa] vanyamayigo.” (Rom. 11:13) Khu kharato, Pawulo tshumayede Vajudha, Vagreki, vathu va nga ba va hevbude ngudzu, ava va nga mba hevbula ngudzu ni dzipfhumu. Gasi gu kuha myonyo nya vathu vatshavbo, Pawulo a di dzi gira “satshavbo gasi gu mana vathu nya mafumbo yatshavbo.” (1 Kor. 9:19-23) Vathu a nga ba a ganeya navo, a di gu dundrugeya khumo va nga ba vata khumo ni esi va nga ba va si khodwa, isoso si mu phaside gu dzi pwananisa navo gasi gu va phasa gu khodwa ga Nungungulu. Anethu hi na dugeleya thumoni gwathu nya gu tshumayele ha gu dzi pwananisa ni giemo gya moyo ni moyo hi mu manago.
NINGA GITHAWO MAWONELO YA VAMBE
Ha gu khala vathu nya gu dinganiseye, hi na si kodza gu ninga githawo mawonelo ya vambe (Wona dziparagrafu 13)
13. Guya khu 1 Vakorinto 8:9, mhango muni hi yedego gu yi potsa maningano ni gu ninga githawo mawonelo ya vambe?
13 Gu dinganiseya gu na hi phasa gambe gu ninga githawo mawonelo ya vambe. Khu giyeyedzo, vandriyathu nya vangi nya vanyamayi va ngu gola gu gira makiyaji, ganiolu vambe kha va si goli. Vandriyathu nyo khaguri va ngu gola gu seya wadwa khu gu dinganiseya, ganiolu vambe kha va dzine ni gu wu wona. Hatshavbo hi ngu dzina gu manega ni womi nya wadi, nigu ha gu dwala hi ngu dzi garadzeya gu thumwa madwali khu vadhogodheya, ganiolu khu dzindziya nya gu hambane. Ha gu pimisa gu khethu tepo yatshavbo ha gu gira esi nya sadi hi bwe hi zama gu kutsedzeya vandriyathu gu gira esi ethu hi girago, hi na tshuka hi va pengisa hi bwe hi andrisa gu mba pwanana libandlani. Khu lisine, ethu kha hi vbweti gu gira silo sesi. (Leri 1 Vakorinto 8:9; 10:23, 24) Hongoleni hi wona siyeyedzo sivili si na hi phasago gu thumisa matshina nya milayo nya Bhibhiliya gasi hi simama gu dinganiseya ni gu andrisa gurula.
Ha gu khala vathu nya gu dinganiseye, hi na si kodza gu ninga githawo mawonelo ya vambe (Wona dziparagrafu 14)
14. Matshina muni hi yedego gu ma dundruga tepo hi hathago sombo mwendro mapilelo nya ndzudzu?
14 Sombo ni mapilelo nya ndzudzu. Jehovha kha hi embeyi sombo hi yedego gu ambala, ganiolu a hi ningide matshina nya milayo nya Bhibhiliya gasi hi ma ladrisa. Hi yede gu ambala sombo si yeyedzago khiso hi ngu rungudza Nungungulu, hi ngu dinganiseya, hi ngu dzinogisa nigu khasi “vbindrisi pimo.” (1 Thim. 2:9, 10; 1 Ped. 3:3) Khu kharato, kha hi vbweti gu ambala sombo si na ndrindrago ngudzu gupima nya vathu. Matshina nya milayo ma nga phasa madhota gu potsa gu vega milayo yi ganeyago khu sombo ni mapilelo nya ndzudzu. Khu giyeyedzo, madhota nya libandla nyo khaguri ma di vbweta gu phasa vaphya va nga ba va pimedzeya mapilelo nya ndzudzu nya mba na githawo ya zonani gwavo. Madhota ma nga va phasa kharini nya mba vega nayo? Muwoneleyi moyo nya sirkwitu a di gengedza madhota gu embeya vandriyathu nya vama khuye: “Wa gu ba u romo giluvelotuno vandriyathu va gu khedziseya ngudzu nyo bwe va si pwisisi esi u ganeyago, gyomo gi nga mba khalega avbo nya sombo sago mwendro edzi u nga piya khidzo ndzudzu.” Mawonelo yaya ma phaside gu lulamisa gigaradzo nya mba vbwetega gu vega nayo.d
Ha gu khala vathu nya gu dinganiseye, hi na si kodza gu ninga githawo mawonelo ya vambe (Wona dziparagrafu 15)
15. Matshina ni milayo muni yi nga hi phasago gu hunga edzi hi na thumwago khidzo? (Varoma 14:5)
15 Gu khathaleya womi wathu. Makristo yatshavbo ma yede gu hunga edzi ma nga khathaleyago khidzo womi wawo. (Gal. 6:5) Tepo Makristo ma hungago edzi ma na thumwago khidzo madwali nyo khaguri ma yede gu engisa milayo nya Bhibhiliya yi ganeyago khu gu potsa novba ni wudhemoni. (Mith. 15:20; Gal. 5:19, 20) Ga simbe siemo, ayo ma nga hatha edzi ma na thumwago khidzo. Vandriyathu nyo khaguri va ngu hunga gu thumwa khu vadhogodheya khu dzindziya nyo hambane-hambane. Adzina hi nga tiyisega gu khethu mathumelo nyo khaguri ma nga phasa mwendro ne, ganiolu hi yede gu ninga githawo vandriyathu khu gu va diga va dzi hungeya edzi va vbwetago gu thumwa khidzo. Khu kharato, hi yede gu dundruga silo sesi nya 4: 1) Mufumo wa Nungungulu khuwo basi wu na vbanyisago vathu vatshavbo. (Isa. 33:24) 2) Makristo yatshavbo ma yede gu ‘tiyisega’ khu esi si gu sadi gwavo. (Leri Varoma 14:5.) 3) Kha hi yeli gu lamula vambe khesi va hungago gu gira mwendro gu gira silo si na va ndreyisago. (Rom. 14:13) 4) Makristo ma ngu yeyedza lihaladzo nigu pwisisa gu khayo gupwanana nya libandla gu na ni lisima ngudzu guvbindra mawonelo yawe. (Rom. 14:15, 19, 20) Ha gu simama gu dundruga khu silo sesi, hi na simama gupwana ni vandriyathu hi bwe hi patega avbo nya gu andrise gurula libandlani.
Ha gu khala vathu nya gu dinganiseye, hi na si kodza gu ninga githawo mawonelo ya vambe (Wona dziparagrafu 16)
16. Lidhota nyo khaguri li nga yeyedza kharini gu khilo li ngu dinganiseya la gu ba liri ni mambe madhota? (Wona dzifotu.)
16 Madhota ma yede gu vega giyeyedzo nya gyadi nya gu dinganiseye. (1 Thim. 3:2, 3) Khu giyeyedzo, lidhota nyo khaguri kha li yeli gu vireya gu khilo mambe madhota ma thumisa mawonelo yalo tepo yatshavbo, adzina kholu li gu na ni myaga nya yingi guvbindra mambe madhota. Li ngu dziti gu khilo liphuvbo nya guage khilo li kutsago yatshavbo madhota gu ninga mawonelo ma na phasago gu hunga makungo nya yadi. Nigu, madhota yatshavbo ma gu dzumeleyana ni makungo ma hungidwego na ma si dwani ni milayo nya Bhibhiliya, lidhota li dinganiseyago li na dzumeleyana ni makungo yoyo ambari na liri ni mambe mawonelo nyo hambane.
WUYELO HI WU MANAGO KHU GU KHALA VATHU NYA GU DINGANISEYE
17. Ha gu wuyedwa kharini khu gu khala vathu nya gu dinganiseye?
17 Makristo ma ngu wuyedwa ngudzu khu gu khala vathu nya gu dinganiseye. Hi na ni wupari nya wadi ni vandriyathu, nigu libandla li ngu tsaka ha gu vbanya khu gurula. Hi ngu tsaka ngudzu khu gu wona makhalelo ni mitumbunuko nya gu hambane-hambane vbakari nya vathu va Jehovha. Nigu si ngu tsakisa guti gu khethu ambari na hi hambanide, hi ngu khozeya Jehovha gumogo. Gu diga satshavbo, ha gu tsaka khu gu dziti khethu ha gu pimedzeya Jehovha Nungungulu, oyu a dinganiseyago khu gu vbeleya.
NDZIMO 90 Hongoleni hi tiyisana
a Jehovha ni Jesu va ngu dinganiseya, nigu avo va gu vbweta gu khavo anethu hi haguleya likhalelo leli. Ha gu dinganiseya si na hi vbevbugeya gu dzi pwananisa ni giemo tepo silo si vbindrugedzago womini wathu; ha gu ba hi tshangana ni madwali, gu hamuga dzitsapawu nigu gambe hi na patega avbo nya gu andrise gupwanana ni gurula libandlani.
b Wona ndrima yi gu khiyo “Como lidar com mudanças” umo nya Khendzugani! nya N.° 4 nya 2016.
c Wona vhidhiyu yi gu khiyo: Gubhudzisana ni ndriyathu Dmitriy Mikhaylov yi gomogo avba nya ndrima yi gu khiyo “Jehovha a ngu vbindrugedza tshanisa yi khala wufakazi” umo nya Thumo ni mavbanyelo yathu nya wukristo — Gibhukwana nya mitshangano nya Março-Abril nya 2021.
d Gasi gu mana mambe mahungo ma ganeyago khu sombo ni mapilelo nya ndzudzu, wona gihevbulo 52 nya libhuku Vbanya nu tsakide kala gupindruga!