“Tiyani mu si tsekatseki”

1-2. Mukristo a nga fananiswa ni predhiyu khu ndziya muni? (1 Vakorinto 15:58)

KHU 1978, yi vbahidwe predhiyu nya yikhongolo ngudzu Tóquio, Japão. Vathu nya vangi va samadzisidwe khedzi predhiyu yi nga simama khidzo gutiya, ambari hwane nya gu ba si giregide sirevareva nya sikhongolo dhoropani mule. Si kodzegide kharini predhiyu yile yi simama na yi tiyide? Kholu vavbahi va yi giride khu ndziya nya gu yi simama na yi tiyide ambari gya gu girega girevareva nyo khale kharini. Makristo anayo ma ngu fana ni predhiyu yeyi. Khu ndziya muni?

² Mukristo a yede gu simama na tiyide ni gu khala na dongide. A yede gu dzi emiseya gu engisa milayo ni sileletelo sa Jehovha tepo yatshavbo. (Leri 1 Vakorinto 15:58.) Uye a dzi “emisede gu engisa.” Ni gu gambe a yede gu khala muthu nya gu ‘dinganiseye,’ sa gu lombega. (Jak. 3:17) Mukristo a hevbudego gu dinganiseya, a na potsa gu khala muthu nyo lulame ngudzu ni gu potsa gu khala muthu nya gu dzumeleye satshavbo. Avba nya ndrima yeyi, hi na wona gu khethu hi nga si kodza kharini gu mba tsekatseka. Hi na wona gambe 5 silo Sathane a si thumisago gasi si hi garadzeya gu simama na hi tiyide.

HI NGA KHALA KHARINI VATHU VA TIYIDEGO?

3. Milayo muni ya Jehovha yi gomogo umo ga Mithumo 15:28, 29?

³ Jehovha khuye basi a dinganedwago khu gu vega milayo, nigu milayo yaye yi ngu vbevbuga gu pwisiswa khu vathu vaye. (Isa. 33:22) Khu giyeyedzo, huwo nya guthangeye ya Lizana myaga nyo pheye, yi khumbugide dzindziya dziraru dzi nga phasa Makristo gu simama na ma tiyide: 1) gu mba khozeya sifananiso, ganiolu va khozeya Jehovha basi, 2) gu engisa milayo ya Jehovha yi ganeyago khu novba ni 3) gu engisa nayo nya Bhibhiliya wu ganeyago khu gu potsa wubhayi. (Leri Mithumo 15:28, 29.) Makristo ma nga simama kharini na ma tiyide khu gu engisa Jehovha avba nya silo sesi sa siraru?

4. Ha gu yeyedza kharini gu khethu ha gu khozeya Jehovha basi? (Gutuledwa 4:11)

⁴ Ha gu potsa gu khozeya sifananiso, hi khozeya Jehovha basi. Jehovha a di embeya Vaisrayeli gasi gu khozeya uye basi. (Dhet. 5:6-10) Nigu tepo Jesu a nga lingwa khu Dhiyabhulosi, a di ganeya gu khuye hi yede gu khozeya Jehovha basi. (Mat. 4:8-10) Khu kharato, kha hi khozeyi sifananiso. Nigu gambe kha hi khozeyi vathu. Khu giyeyedzo, kha hi woni vathangeyi nya tshetshe, dzipfhumu mwendro vatutumi ni vaembeleyi nya ndruma nga vanungungulu. Ha gu khozeya Jehovha hi bwe hi seketeya oyu a “giride[go] silo satshavbo.”— Leri Gutuledwa 4:11.

5. Khu ginani hi engisago nayo wa Jehovha wu ganeyago khu womi ni novba?

⁵ Ethu ha gu emeya nayo wa Jehovha wu ganeyago khu womi ni novba. Khu ginani? Kholu Jehovha a gu ganeya gu khuye novba womi, a gu giningwa nya lisima gitago khiyo gwaye. (Levhi 17:14) Tepo Jehovha a nga embeya vathu gu hodza nyama khu tepo nyo pheye, Uye a di va embeya khu gu kongoma gu khuye kha va yeli gu hodza novba. (Gen. 9:4) Tshingiside nayo wowu tepo a nga ninga Nayo wa Mosi Vaisrayeli. (Levhi 17:10) Nigu Jehovha leletede huwo nya guthangeye ya lizana myaga nyo pheye gasi gu embeya Makristo yatshavbo “gu dzi hambanisa ni . . . novba.” (Mith. 15:28, 29) Ethu hi ngu tiya hi engisa nayo wowu, tepo hi hungago edzi hi na thumwago khidzo madwali.b

6. Ginani hi girago gasi hi vbanya khu milayo ya Jehovha yi ganeyago khu mavbanyelo?

⁶ Ethu ha gu engisa milayo ya Jehovha yi ganeyago khu mavbanyelo. (Hebh. 13:4) Mupostoli Pawulo a gu hi kutsa gu ‘songa’ sivbango sathu khu ndziya nyo fananise, si thulago gu khiso hi yede gu potsa gudogoreya nya guvivbe. Ha gu potsa gu khedziseya mwendro gu gira ni gevbini gi na hi girago hi gira wubhayi. (Kol. 3:5; Joba 31:1) Tepo hi lingwago gu gira gilo nyo vivbe, ha gu dzegeya gu gi potsa gasi hi si vegi wupari wathu ni Nungungulu mhangoni.

7. Ginani hi yedego gu dzi emiseya gu gira, nigu khu ginani?

⁷ Jehovha a gu vireya gu khuye hi mu “engisa khu monyo wa[thu] watshavbo.” (Rom. 6:17) Esi a hi embeyago tepo yatshavbo khyadi, nigu ethu kha hi si kodzi gu vbindrugedza milayo yaye. (Isa. 48:17, 18; 1 Kor. 6:9, 10) Ethu ha gu gira satshavbo gasi gu tsakisa Jehovha ni gu gira sasimweso esi muembi nya dzindzimo a ganedego tepo a nga khuye: “Monyo wangu wu dzi vegisede gu Iandrisa sileletelo sago, gikhati gyatshavbo kala gufa.” (Ndzi. 119:112) Ambari ulolo, Sathane a na gira satshavbo a si kodzago gasi hi si kodzi gu tiya. Dzindziya muni a dzi thumisago?

DZINDZIYA MUNI SATHANE A DZI THUMISAGO GASI GU HI VBEDZA TSHIVBA?

8. Sathane a gu thumisa kharini dzitshanisa gasi gu hi vbedza tshivba?

⁸ Dzitshanisa. Dhiyabhulosi a gu thumisa silo si na hi vbedzago tshivba khu nyamani ni mapimoni. Uye a gu vbweta gu hi ‘hodza’ gasi gu ghoha wupari wathu ni Jehovha. (1 Ped. 5:8) Makristo ya lizana myaga nyo pheye, ma di thurugisedwa, ma vetwa ni gu songwa, kholu ma nga ba ma dzi emisede gu tumbega ga Jehovha. (Mith. 5:27, 28, 40; 7:54-60) Sathane a nga gu simama gu thumisa dzitshanisa muhuno. Isoso hi ngu si wona khedzi vawugeyi va pharago khidzo vandriyathu va Rússia ni mambe mayigo. Mafuni gwatshavbo vawugeyi va ngu tshanisa vandriyathu khu dzindziya nyo hambane-hambane.

9. Ninga giyeyedzo nya esi hi yedego gu gira ha gu lingwa nya mba si tugula.

⁹ Silingo hi gu mba dzegeya gu si tugula. Sathane a gu thumisa “mano” gasi gu hi linga. (Efes. 6:11) Wona giyeyedzo gya ndriyathu moyo nyo pwani khu Bob, oyu a nga baxari ospitali gasi gu gira operasawu. Uye a di embeya vadhogodheya gu khuye kha dzumeyi gu thedwa novba. Dhogodheya a nga ba a vbweta gu mu gira operasawu, a di dzumeleyana ni esi a nga hunga. Ambari ulolo, ni wutshigu na si giri operasawu, mumbe dhogodheya a di hongola omu a nga ba a romo Bob, hwane nya gu ba valongo vaye va hongode gaya. A di embeya Bob gu khuye vadhogodheya kha va na nga thumisa novba, ganiolu va di hadzi gu khala ni novba vbafuvbi gasi gu wu thumisa wa gu vbwetega. Adzina dhogodheya a di gu pimisa gu khuye Bob a na vbindrugedza makungo yaye, kholu valongo vaye va nga ba va bwelede gaya. Ganiolu, Bob a di simama gu tiya, a dzi emiseya gu mba thedwa novba ambari gya gu girega ginani.

10. Khu ginani si gu mhango gu pimisa nga vale va gu mba ninga githawo milayo ya Jehovha? (1 Vakorinto 3:19, 20)

¹⁰ Mapimo ya vale va gu mba ninga githawo milayo ya Jehovha. Ha gu pimisa nga vale va gu mba ninga githawo milayo ya Jehovha, anethu hi na pheya gu mba ninga githawo Jehovha ni milayo yaye. (Leri 1 Vakorinto 3:19, 20.) “Wugengeyi nya litigo leli” dzitepo nya dzingi wa gu kutsedzeya vathu gu mba engisa Nungungulu. Makristo nyo khaguri ya Pergamo ni Tiyatira, ma di kutsedzedwa khu vathu va nga ba va vbanya dhoropani mule gu manega ni mavbanyelo nyo vivbe ni gu khozeya sifananiso. Jesu a di ninga wusingalagadzi mabandla yaya ya mavili, khu kotani nya olu va nga ba va dzumeleya wubhayi. (Gutu. 2:14, 20) Muhuno, vathu va hi randredego va ngu hi kutsedzeya gu manega ni mawonelo nyo vivbe. Sivbango nya ndranga ni vambe vathu va nga hi gira hi pimisa gu khethu ha gu khala ngudzu vathu nyo lulame, nigu hi yede gu ndraga milayo ya Jehovha. Khu giyeyedzo, avo va nga ganeya gu khavo khandri gigaradzo gu gira wubhayi ni gu khavo milayo nya Bhibhiliya yi ganeyago khu mavbanyelo yi vbindredwe.

11. Hi yede gu potsa gu gira ginani?

¹¹ Dzimbe dzitepo, hi nga pimisa gu khethu sileletelo hi ningwago khu Jehovha kha si pwisisege gwadi. Hi nga lingwa gu “vbindrisa . . . esi si lovidwego.” (1 Kor. 4:6) Vathangeyi nya wukhongeyi va matshigoni ya Jesu va di gu gira gighoho gegi. Avo va di engedzeya sileletelo sawe vbatshani nya Nayo, iso si nga garadzeya vathu gu wu engisa. (Mat. 23:4) Jehovha a gu hi ninga sileletelo si vbevbugago gu si pwisisa khu gu thumisa Lito laye ni hengeledzano yaye. Hi mwalo gighelo nya gu engedzeye sileletelo sathu vbatshani nya esi a hi ningago. (Mav. 3:5-7) Khu kharato, kha hi yeli gu vbindrisa esi si lovidwego mwendro gu vega milayo maningano khesi Bhibhiliya yi gu mba ganeya gu khiyo hi yede gu gira, gasi yi landriswa khu vandriyathu.

12. Sathane a gu thumisa kharini “malipha”?

¹² Malipha. Sathane a gu thumisa “sihevbudzo nya malipha” ni “silo si gomogo mafuni” gasi gu ndreyisa ni gu hambanisa vathu. (Kol. 2:8) Ga lizana myaga nyo pheye, silo soso si di gupata dzifilozofiya dzi seketedwago khu mawonelo nya vathu, sihevbudzo nya Vajudha si gu mba seketedwa omu nya milowo ni sihevbudzo si nga ba si ganeya gu khiso Makristo ma yede gu engisa Nayo wa Mosi. Silo sesi si pengiside vathu gu mbati Gifefe nya guti nya lisine, a gu Jehovha. Muhuno, Sathane a gu thumisa televisawu ni dziredhi sociais, gasi gu phalalegiseya mahungu ma gu mwalo gisekelo ni gu yeyedza mahungu nya malipha ma ganedwago khu vathangeyi nya politika. Silo sesi hi si wonide gwadi ndrani nya tungu nya COVID-19.c Dzifakazi dza Jehovha dzi nga engisa sileletelo dzi nga ningwa khu hengeledzano yathu, kha dza garadzega nga vale va nga engisa mahungu nya malipha. — Mat. 24:45.

13. Khu ginani hi yedego gu dzi woneya ni sivbungadzo?

¹³ Sivbungadzo. Hi yede gu vega gupima “avba nya silo nya lisima ngudzu.” (Filp. 1:9, 10) Sivbugandzo si nga hi beya tepo ni tshivba yathu. Silo hi girago tshigu ni tshigu nya nga gu hodza, gu seya, gu hagana ni thumo nyo dzi vbanyise, si nga hi beya tepo ha gu si wona na siri ni lisima womini gwathu. (Luka 21:34, 35) Nigu gambe tshigu ni tshigu, hi ngupwa mahungu nya mangi ma ganeyago khu politika. Kha hi yeli gu ndreyiswa khu mahungu yoyo. Nigu ha gu mba dzi woneya, adzina hi nga pheya gu seketeya politika khu monyoni ni mapimoni gwathu. Sathane a gu thumisa dzindziya dzedzi dzi khumbugidwego gasi hi si kodzi gu gira esi nya sadi. Hongoleni hi wona edzi hi nga palago khidzo milaphwi ya Sathane hi bwe hi simama na hi tiyide.

HI NGA SIMAMA KHARINI NA HI TIYIDE?

14. Ginani gi na hi phasago gu simama ni wupari nyo tiye ni Jehovha?

¹⁴ Dundruga gu khuwe khu ginani u nga hendzeledza womi wago ga Jehovha u bwe u bhabhatiswa. Uwe u di gira silo sesi sa sivili kholu u di vbweta gu manega ni wupari nyo tiye ni Jehovha. Dundruga khegi gi gu phasidego gu tugula gu khuwe u li manide lisine. U diti Jehovha u bwe u pheya gu mu haladza ni gu mu ninga githawo. U di haguleya gukhodwa ni gu kutsega gu dzi laya. U di ema gu gira esi Jehovha a si nyenyago u bwe u pheya gu gira esi si mu tsakisago. U dzipwide nu tshulugide tepo u nga tugula gu khuwe Jehovha a gu divalede. (Ndzi. 32:1, 2) U di patega omu nya mitshangano nya Wukristo u bwe u pheya gu bhuleya vambe esi u si hevbudego. Kha nga Mukristo u dzi hendzeledzidego ni gu bhabhatiswa, u womo ndziyani nya womi, nigu u dzi emisede gu gira satshavbo u si kodzago gasi gu simama avba nya ndziya yeyi. — Mat. 7:13, 14.

15. Khu ginani gu hevbula ni gu dundrugeya esi hi si hevbudego si hi phasago?

¹⁵ Hevbula Lito la Nungungulu u bwe u dundrugeya khilo. Simbo wu nga simama na wu tiyide, wo ba wuri ni mikhamba nya yikhongolo, yi tsitsegidego gwadi. Khu kharato, ho ba hiri ni gukhodwa nyo tiye, hi na si kodza gu simama na hi tiyide. Tepo simbo wu dandrago, mikhamba yakone ya gu dandra ngudzu yi bwe yi engedzeya gunava. Tepo hi hevbulago ni gu dundrugeya khesi hi hevbudego, ha gu tiyisa gukhodwa gwathu hi bwe hi tiyisega gu khethu dzindziya dza Jehovha khyadi. (Kol. 2:6, 7) Dundruga khedzi sithumi sa gale si phasegidego khidzo khu sileletelo ni wusingalagadzi wa Jehovha. Khu giyeyedzo, Ezekiyeli vegide gwadi gupima tepo ngilozi yi nga ba yi dusa dzimedhidha nya tempele a wonesidwego. Giwoniso gegi gi tiyiside Ezekiyeli, nigu hi ngu hevbula gilogyo nya edzi hi nga emeyago khidzo milayo ya Jehovha, avba nya wukhozeyi nya guage.d (Ezek. 40:1-4; 43:10-12) Anethu hi nga wuyedwa ha gu dzi ninga tepo nya gu hevbule ni gu dundrugeya gwadi khesi hi si hevbulago umo nya Lito la Nungungulu.

16. Khu gu ba Bob a tiyiside monyo waye si mu vhikede kharini? (Ndzimo 112:7)

¹⁶ Tiyisa monyo wago. Pfhumu Dhavhidhe yeyedzide gu khuye a ngu haladza Jehovha tepo a nga embeleya gu khuye: “Nungungulu, monyo wangu wu tiyide.” (Ndzi. 57:7, NM) Anethu hi nga tiyisa monyo wathu khu gu tumba Jehovha khu monyo wathu watshavbo. (Leri Ndzimo 112:7.) Wona edzi isoso si phasidego khidzo Bob a khumbugidwego gupheyani nya ndrima. Tepo a nga embedwa gupwani vadhogodheya kha va na nga thumisa novba, ganiolu va na wu vega vbafuvbi wa gu vbwetega, uye a di dzegeya gu va embeya gu khuye: A bari gu mwa gu vbweta gu nyi theya novba, eni nyi na duga khu ospitali momu. Khu gu landreya Bob a di ganeya gu khuye: “Eni kha nya nga kanakana khesi nyi nga ba nyi gira, nigu kha nya nga garadzega khesi si nga hadzi girega.”

17. Hi nga hevbula ginani khu giyeyedzo gya Bob? (Wona fotu.)

¹⁷ Bob a di gu tiyide kholu a di gu hungide gu simama na tiyide na si hongoli ospitali. Nyo pheye, a di gu vbweta gu tsakisa Jehovha. Nya wuvili, a di hevbula esi Bhibhiliya ni mabhuku ma seketedwago umo nya Bhibhiliya ma ganeyago khu womi ni novba. Nya wuraru, a di gu tiyisega gu khuye a di hadzi gu wuyedwa a gu landrisa gileletelo gya Jehovha. Anethu hi nga manega ni monyo nyo tiye, ambari ha gu tshangana ni gevbini gigaradzo.

18. Giyeyedzo gya Bharaki gya gu hi hevbudza kharini gu tumba Jehovha? (Wona fotu avba nya kapa.)

¹⁸ Tumba Jehovha. Wona edzi Bharaki a dugeledego khidzo khu gu ba a tumbide gileletelo gya Jehovha. Ga tepo nyo khaguri, Vaisrayeli kha va nga ba va dongide gasi gu dwana nyimpi, kholu va diri mwalo matshari. Ganiolu, Jehovha a di embeya Bharaki gasi gu ya dwana ni muthangeyi nya masotshwa ya Khanani, Sisera ni libuthu laye. (Val. 5:8) Muprofeti nya nyamayi Dhebhora, a di embeya Bharaki gu tshiga khu sigomoni, gasi guya manana ni Sisera a nga ba ari ni 900 dzikareta nya nyimpi. Ambari olu si nga ba si wonega gu khatshi Vakhanani va di hadzi gu pala, Bharaki a di engisa gileletelo gya Dhebhora. Tepo masotshwa ma nga tshiga khu gigomoni gya Tabhori, Jehovha a di wisa ndzadzi nya yikhongolo ngudzu. Dzikareta dza Sisera, dzi di pfhugeya maragani, khavbovbo Bharaki a pala khu gu phaswa khu Jehovha. (Val. 4:1-7, 10, 13-16) Khu ndziya nyo fane, ethu hi na si kodza gu pala ha gu tumba Jehovha ni sileletelo a hi ningago, khu gu thumisa hengeledzano yaye.— Dhet. 31:6.

DZI EMISEYE GU SIMAMA NA WU TIYIDE

19. Khu ginani u vbwetago gu simama na wu tiyide?

¹⁹ Na hi ngo vbanya mafuni momu nyo vivbe, hi yede gu dzi garadzeya gu dwana gasi hi simama na hi tiyide. (1 Thim. 6:11, 12; 2 Ped. 3:17) Hi yede gu dzi emiseya gu mba vbeya tshivba tepo hi tshaniswago, tepo hi tshanganago ni silingo hi gu mba dzegeya gu si tugula, nigu gambe hi yede gu potsa gu pimisa nga vale va gu mba ninga githawo milayo ya Jehovha, malipha ni sivbungadzo. (Efes. 4:14) Wulangani nya isoso, hi nga simama na hi tiyide khu gu haladza Jehovha ni gu engisa sileletelo saye. Khu tepo yayimweyo, hi yede gu dinganiseya. Ga ndrima yi landreyago, hi na bhula gu khethu khu ginani Jehovha ni Jesu va gu siyeyedzo nya sadi nya gu dinganiseye.