Mitshamuselo yi gomogo omu nya mabhuku ma khumbugidwego omu nya Gibhukwana nya mitshangano nya thumo ni mavbanyelo
2-8 NYA MARÇO
DZITHOMBA NYA LITO LA NUNGUNGULU | GENESI 22–23
“Nungungulu a di linga Abrahama”
(Genesi 22:1, 2) Hwane nya gugirege satshavbo sesi, Nungungulu a di linga Abrahama. A di mu rana, khuye: “Abrahama!” Abrahama a di hakha, khuye: “Nyi womo avba.” 2 A di mu embela, khuye: “Dzega mwanago Isaki, gyanana gyago gya gimwegyo basi u gi golago ngudzu, u bela ndzilani u gu hongola tigoni ga Muriya. Nu vbohide iyoyo, u na mu songa u gira khuye mhamba nya phaso nya guvbiswe, gigomoni nyi na gu nonedzago.”
w12 1/1 paj. 23, dzindri. 4-6
Khu ginani Jehovha a nga lomba Abrahama gu a ningeya gyanana gyaye kha nga muphaso?
Nga wona malito aya Jehovha a embedego Abrahama: “Dzega mwanago Isaki, gyanana gyago gya gimwegyo basi u gi golago ngudzu . . . u na mu songa u gira khuye mhamba nya phaso nya guvbiswe.” (Genesi 22:2) Wona nya gu khuwe Jehovha a di khuye Isaki ‘gyanana gyago u gi golago ngudzu.’ Jehovha a di gu dziti gu khuye Isaki khwa lisima ngudzu ga Abrahama. Jehovha a diri ni gu dzipwa nyo fane khu gyanana gyaye, Jesu. Lihaladzo la Jehovha khu Jesu li khongolo ngudzu nyo bwe a ganeya na gu romo khu ndzadzini na gu thula Jesu khuye “Mwamana wangu nya gigodwa ngudzu.” — Marko 1:11; 9:7
Wona gambe gu khuwe avba nya gilombo gya Jehovha ga Abrahama ganede lito “gira wihindzi NM.” Muhevbuli nyo khaguri nya Bhibhiliya ganede gu khuye, gu kala Nungungulu a thumisa lito leli so yeyedza gu khiso “PFHUMU yi di gu dziti edzi gi lemedego khidzo gilombo gegi yi nga gi girago.” Adzina gilombo gegi gi giride gu Abrahama apwa guvbisa monyoni; khu gu fana, nga dundrugeya khu gu vbisa a gu pwidego Jehovha tepo a nga ba a wona gyanana gyaye na gi tshaniseka gi bwe gifa. Nya mba kanakana Jehovha pwide guvbisa nya gu a di nga si gupwi gu khugeya.
Ambari olu adzina saye si nga hi theyago hwanga gu dundrugeya khu gilombo egi Jehovha a giridego Abrahama, gwadi gu hi dundruga gu khethu Jehovha kha dzumeleya gu khuye Abrahama a songa gyanana gyaye kha nga muphaso. Jehovha vbulugiside Abrahama avba nya wuvi a nga hadzi wupwa khu gu luza gyanana gyaye; kha nga dzumeleya gu khuye Isaki a songwa. Ambari ulolo, Jehovha kha nga feleya “Mwamana waye, a nga mu ningela khu kotani yathu.” (Varoma 8:32) Khu ginani Jehovha a giridego isoso, ambari olu si nga ba si vbisa? Uye giride esi kholu a di gu vbweta gu khuye “hi mane guvbanya.” (1 Johane 4:9) Nga wonani lihaladzo leli la Nungngulu khethu! Ina kha hi kutsegi nethu gu gira gilogyo gasi gu mu bonga khu lihaladzo leli?
(Genesi 22:9-12) Na va vbohide wulanga wule va nga leletedwago khu Nungungulu, Abrahama a di gira giluvelo, a gu handzega avbo dzikhuni, a hunga mwanaye Isaki, a mu handzega vbadzikhunitunu vbatshani nya giluvelo. 10 Abrahama a di khusedza libogo a gu dusa ngala a vbweta gu paya gyanana gyaye. 11 Aholu ngilozi ya Nungungulu yi di mu rana khu vbatshani Ndzadzini, khiyo: “Abrahama! Abrahama!” Uye a di hakha, khuye: “Nyi womo avba.” 12 Yi di engedza gambe yi mu embela, khiyo: “U nga khusi libogo lago u songa gyanana, u nga gi bayisi. Olu nyi ngu wona gu kheni u na ni githawo ga Nungungulu, kholu khwa nyi bombela mwanago, gyanana gyago nya gimwegyo basi.”
(Genesi 22:15-18) Khavbo avbo, ngilozi ya Nungungulu yi di rana gambe Abrahama nya wuvili khu vbatshani ndzadzini, 16 khiyo: “Nyi ngu sambanya khu lina langu furi gu ganela Pfhumu gukheni, olu u giridego kharati, u si feleli gu nyi ninga mwanago, gyanana gyago nya gimwegyo basi, 17 Eni nyi na gu kategisa; nyi na engedzela livelego lago khu sanana nya singi ngudzu, nya gutale kha nga dzinyeledzi dza ndzadzini, kha nga mafu nya fungu wa phwani. Sanana sago si na khozisa valala vawe si gu va dzegela madhoropa yawe. 18 Mayigo yatshavbo ya mafuni, ma na kategiswa khu ga melego wago, kholu uwe u yingiside magana yangu.”
w12 10/15 paj. 23, ndri. 6
Egisa Nungungulu u bwe u wuyedwa khu situmbiso saye a si sambanyidego
Gasi gu phasa vathu,va gu sighohi, Jehovha Nungungulu sambanyide khu gu thumisa malito nya nga aya “‘Nyi ngu sambanya khu guvbanya gwangu’ a ngu ganela Mune PFHUMU Nungungulu.” (Ezek. 17:16) Bhibhiliya yi ngu ganeya khu 40 dzitepo ni gu vbindra tepo Jehovha a giridego sisambanyo. Yimbe tepo giyeyedzo gi tidwango ngudzu khegi nya mabhulo ya Nungungulu ni Abrahama. Ndrani nya myaga nya yingi Jehovha girede Abrahama situmbiso nya singi si sambanyidwego, sa gu tshanganiswa sa gu yeyedza gu khiso Gitugulwana gi tumbisidwego gi di hadzi guta khavba ga Isaki gyanana gya Abrahama. (Gen. 12:1-3, 7; 13:14-17; 15:5, 18; 21:12) Khavbovbo Jehovha a di linga Abrahama khu ndziya nyo lemele ngudzu, a di mu ruma gu ningeya gyanana gyaye nyo gi haladze ngudzu kha nga muphaso. Nya mba hweya Abrahama a di engisa nigu a diri vbafuvbi ni gu songa gyanana gyaye tepo gilozi ya Nungungulu yi nga mu himbedzeya. Khavbovbo Nungungulu a di sambanya khuye: “Nyi ngu sambanya khu lina langu furi gu ganela Pfhumu gukheni, olu u giridego kharati, u si feleli gu nyi ninga mwanago, gyanana gyago nya gimwegyo basi, Eni nyi na gu kategisa; nyi na engedzela livelego lago khu sanana nya singi ngudzu, nya gutale kha nga dzinyeledzi dza ndzadzini, kha nga mafu nya fungu wa phwani. Sanana sago si na khozisa valala vawe si gu va dzegela madhoropa yawe. Mayigo yatshavbo ya mafuni, ma na kategiswa khu ga melego wago, kholu uwe u yingiside magana yangu.” — Gen. 22:1-3, 9-12, 15-18.
Kemba dzithomba nya liphuvbo
(Genesi 22:5) A di embela sithumi saye, khuye: “Enu tshalani avba ni giburwana. Eni ni gyanana hi na vbindra hi hongola mbeli hi ya khozela. Hi na wuya nugunugu hi ta mu mana avba.”
w16.02 paj. 11, ndri. 13
Jehovha a di khuye “pari yangu”
Hwane nya gu gimbiye pfhuka nyo khaguri ni sithumi saye, Abrahama a di khuye: “Enu tshalani avba ni giburwana. Eni ni gyanana hi na vbindra hi hongola mbeli hi ya khozela. Hi na wuya nugunugu hi ta mu mana avba.” (Gen. 22:5) A di gu vbweta gu khuye Ginani Abrahama khu malito yaya? Ina a di gu lipheya sithumi saye tepo a nga si embeya khuye uye ni Isaki va na wuya nari gu a di gu dziti gu khuye a di hadzi ningeya Isaki kha nga muphaso? Ahihi. Bhibhiliya yi ngu hi phasa gu pwisisa esi Abrahama a nga ba a si pimisa. (Leri Vahebheru 11:19.) Abrahama a di gu khodwa avba nya gu wuga ga vafudego. Khu kharato uye wonide gu khuye “Nungungulu na ni makodzelo nya wuse Isaki khu gufani.” Abrahama ni Sara va di gumbide tepo Jehovha a nga va ninga makodzelo nya gu mane gyanana. (Hebh. 11:11, 12, 18) Abrahama wonide gu khuye gimwalo gi tandregago ga Jehovha. Khu kharato, ni gevbini gi nga hadzi dugeleya ga litshigu lile nyo garadze, Abrahama a di gu dziti gu khuye Jehovha a na wusa gyanana gyaye nyo gi haladze khu gufani. Khu ndziya yoyo satshavbo situmbiso sa Jehovha si di hadzi tadzisega. Si ngu pwala gu Abrahama a ranwa gu pwani “babe wa vatshavbo vale va khodwago”!
(Genesi 22:12) Yi di engedza gambe yi mu embela, khiyo: “U nga khusi libogo lago u songa gyanana, u nga gi bayisi. Olu nyi ngu wona gu kheni u na ni githawo ga Nungungulu, kholu khwa nyi bombela mwanago, gyanana gyago nya gimwegyo basi.”
it-1 paj. 315, dzindri. 2-3
Guti esi si na giregago na si si gu giregi, silo si hungidwego na si si gu giregi
Makodzelo nyo wone esi si nga gu tago. Makodzelo yoyo ma yede gu pwanana ni milayo nya gululame ya Nungungulu ma bwe ma pwanana gambe ni esi a si yeyedzidego khuye omu nya Lito laye. Gu hambana ni sihevbudzo si ganeyago khu guti wumindru, milowo nya yingi yo yisa avba nya wugevisisi nyo khaguri wa Nungungulu nya silo si gomogo muhuno ni esi si hungidwego na va gu dzi seketeya avba nya wugevisisi wowo.
Khu kharato omu ga Genesi 11:5-8, go ganedwa khu tepo Nungungulu a nga vega gupima avba nya esi si nga ba si girega mafuni, a gevisisa gwadi esi si nga ba si girega Bhabheli nigu khu tepo yoyo a di hunga esi si nga ba si yedwe gu girwa gasi gu projeto yile nya gu vbahe yi si hongoli mbeli. Hwane nya gu ba guvivba gu tadzide madhoropa ya Sodhoma ni Ghomora, Jehovha a di tivisa Abrahama khu makungo a nga ba a ma giride nya gu gevisise gwadi madhoropa yaya (khu gu thumisa dzingilozi) gasi gu tiyisega gu khuye “huwa yi vbohidego dzindzeveni khiyo kamwe va giridego. Nyi na ya liti lisine.” (Ge 18:20-22; 19:1) Nungungulu a di gu ‘dzipwananisa ni Abrahama,’ nigu tepo Abrahama a nga ba ari vbafuvbi ni gu songa gyanana gyaye gasi gu gira muphaso, Jehovha a di khuye: “Olu nyi ngu wona gu kheni u na ni githawo ga Nungungulu, kholu khwa nyi bombela mwanago, gyanana gyago nya gimwegyo basi.” — Ge 18:19; 22:11, 12; fananisa ni Ne 9:7, 8; Ga 4:9.
9-15 NYA MARÇO
DZITHOMBA NYA LITO LA NUNGUNGULU | GENESI 24
“Mwangadzi wa Isaki”
(Genesi 24:2-4) Abrahama a di embela githumi gyaye nya gikhongolo gya ndrangani gwaye, egi gi thangelago silo saye satshavbo, khuye: “Vega mandza yago vbanyongatunu gwangu, 3 Nya gu vbweta gu kheni u sambanye khu lina la PFHUMU Nungungulu wa ndzadzini ni Nungungulu wa mafuni, khuwe, gima khu na nga vbwetela gyanana gyangu, nyamayi vbakari ga vanyamahegyane nya lifumbu nya Vakhanani nyi vbanyago vbakari gwawe. 4 Aholu, u na hongola tigoni gwathu, ga valongo vangu, u na ya hatha iyo mwangadzi wa gyanana gyangu Isaki.”
wp16.3 paj. 14, ndri. 3
“Ina. Nyi ngu dzina”
Abrahama a di gira Eliyezeri a sambanya khuye kha na nga vbweteya Isaki nyamayi nya muKhanani. Khu ginani? Kholu vaKhanani kha va nga ba va ninga githavo ambari gu khozeya Jehovha Nungungulu. Abrahama a di gu dziti gu khuye Jehovha a na tsayisa vathu vale nya gu gire silo nyo vivbe khu tepo yakone. Abrahama kha nga ba a vbweta gu khuye gyanana gyaye nya gigodwa gi dzi pwananisa ni vathu vale ni mithumo yawe nya mba hadzega. Uye a di gu dziti gambe gu khuye Isaki a diri ni thumo nya lisima avba nya gu tadzisege nya situmbiso sa Nungungulu. — Genesi 15:16; 17:19; 24:2-4.
(Genesi 24:11-15) A di khidzimisa dzingameriya gasi gu dzi hefemudza vbavbandze nya lidhoropa, vbafuvbi ni nambo. A diri silambo, guhwani nya lidambo, gikhati vanyamahegyane va dugago va ya rega mati.12 Githumi gi di ganela khu monyoni gwaye, khigyo: “PFHUMU Nungungulu wa Abrahama, mune wangu, Gira khuwe nyi mane muhuno egi nyi gi vbwetago, wonegisa wuwadi wago ga mune wangu Abrahama.” 13 Wona gukhuwe nyi emide vbafuvbi nya nambo yoyu dzimbiri dza dhoropani momu dzi tago guta rega mati. 14 Nyamahegyane wule nyi na mu lombago, kheni: “Gira wuhindzi u wegedza khali yago nyi kodza gu sela mati, a gu hakha khuye sela, nyi na ninga gambe mati dzingameriya dzago dzi sela, a na khale uye u mu hathidego gu khala mwangadzi wa githumi gyago Isaki. Khu kharati nyi na dziti gukheni u wonegiside wuwadi ga mune wangu.” 15 Githumi gi si gu vbedzi gu ganela, Rebheka, gyanana gya Bhetuweli, gyanana gya Milika ngadza Nahori, ndruye wa Abrahama, a di vboha na vbagaride khali yaye.
wp16.3 paj. 14, ndri. 4
“Ina. Nyi ngu dzina”
Eliyezeri a gu tshamuseya khuye, tepo a nga vboha vbanambotunu vafuvbi ni dhoropani ga Harani a di gombeya ga Jehovha Nungungulu. Khu lisine uye lombide ga Jehovha gasi a kodza gu hatha gwadi nyamahegyane a nga ba a hadzi gu tshadha ni Isaki. Khu ndziya muni? Eliyezeri a di lomba Nungungulu gu khuye nyamayegyane a nga ba a hadzi gu tshadha ni Isaki a di yede gu hongola vbanambotunu. Nigu a gu lomba mati nyo seye nyamahegyane wule a di yede gu ninga gambe dzingameriya. (Genesi 24:12-14) Khu mani a nga vboha vbanambotunu khu tepo yile? Khu Rhebeka! Nga dundrugeya khedzi Rebheka a nga hadzi dzipwa khidzo na ri khatsi a di pwide Eliyezeri na gu tshamuseya matimu yatshavbo ga valongo vaye!
(Genesi 24:58) Va di rana Rebheka va mu wudzisa, khavo: “U ngu dzina gu hongola ni mwama yoyu, gani?” Uye a di hakha, khuye: “Ina. Nyi ngu dzina.”
(Genesi 24:67) Khu vbale, Isaki a di dzega Rebheka a mu bedza tshatshani ga mayi waye Sara, a mu hakha kha nga mwangadzi waye, a mu haladza. Isaki a di tangadziswa kharati hwane nya gufe ga mayi waye.
wp16.3 paj. 14, dzindri. 6-7
“Ina. Nyi ngu dzina”
Dzisemana hwane, Eliyezeri a di gu ganede ni Abrahama khu isoso tepo a nga mu wudzisa khuye “ahati nyamahegyane a gu bomba nyi landra? Abrahama a di hakha khuye: “Uwe u na tshulega ga gisambanyo gegi nyi giridego nago.” (Genesi 24:39, 41) Ndrangani ga Bhetuweli mawonelo ya Rebheka ma diri ni lisima. Eliyezeri tsakide ngudzu khu kotani nya olu a nga dugeleya avba nya thumo a ningidwego, khu kharato khu dzimindru dzi nga landreya a di wudzisa khuye a nga dzega Rebheka a hongola naye Khanani gani. Ganiolu va ndrangani gwaye va di gu vbweta gu khavo a khala gambe 10 matshigu. Khu gu hegisa avo va di khavo: “Hi na rane nyamahegyane hi mu wudzisa a gu pimisa ginani.” — Genesi 24:57.
Ga tepo yeyi Rebheka a di yede gu hunga gilo nya lisima gi nga hadzi vbindrugedza womi waye. Ginani a nga ba a yede gu ganeya? Ina na giride gugola ga papayi waye ni ndriyaye gasi a lomba gu a si giri lipfhumba laye? Mwendro a di hadzi wona nga lithomo gu patega avba nya sigiro esi Jehovha a nga ba a si dongiseya? Hlamulo waye wu yeyedzide edzi a nga ba a gu wona khidzo guvbindrugedza gogo ga avba ni avba womini waye. Si di gu garadza, ganiolu uye a di khuye: “Ina. Nyi ngu dzina.” — Genesi 24:58.
Kemba dzithomba nya liphuvbo
(Genesi 24:19, 20) Na sede, nyamahegyana a di khuye: “Nyi nguya rega gambe mambe nyita sedza dzingameriya dzago, kala dzi kodwa.” 20 A di dzegela gu guhula khali nya mati umo nya gighowolo a tutuma a bwelela gambe namboni aya rega mati a ta sedza dzingameriya dzaye dzatshavbo.
wp16.3 dzipaji. 12-13
“Ina. Nyi ngu dzina”
Ga listhigu nyo khaguri hwane nya gu tadze khali yaye, mwama moyo nya gu gumbe a di mu hedzimeleya. Uye a di khuye: “Khu wuhindzi wago, nyivbe nyi sela vbadugwana mati ya khalini gwago.” Igyogyo gi diri gilombo nya gu vbevbuge nigu gi giridwe khu ndziya yi yeyedzago githawo. Rebheka a wonide gu khuye mwama wule a di guta khu hwindzo. Khu kharato nya mba hweya a di dzega khali yaye a mu ninga mati a seya kala a si kodza gu tshima lidora a nga ba a liphwa. Wonide gambe gu khuye vbafuvbi gwaye gu diri ni 10 dzingameriya dzi nga ba di khidzimide, ganiolu sigholowo sadzo kha sa nga ba si tade khu mati. Gambe wonide gu khuye mwama wule nya wadi a di gu mu khedziseya, nigu Rebheka a di gu vbweta gu yeyedza wuwadi. Khu kharato uye di khuye: “Nyi nguya rega gambe mambe nyita sedza dzingameriya dzago, kala dzi kodwa.” — Genesi 24:17-19.
Rebheka khanga ba a dzi emisede basi gu ninga mati dzingameriya ganiolu a di dzi emisede gu dzi ninga mati nyo eneye kala dzi tshima lidora. Gameriya mweyo yi di gu si kodza gu seya 95 dzilitro nya mati. Na ri khatsi dzingameriya dzi di gupwa ngudzu lidora Rebheka na thumide ngudzu kala dzi kodwa. Ganiolu so wonegisa gu khatsi dzingameriya dzi di sipwi ngudzu lidora. Ina Rebheka a di guti gilogyo khu isoso? Ahihi. Uye a di dzi emisede gu gira ni gevbini gasi gu hakha gwadi mwama wule nya gute khu limbe litigo. Mwama wule dzumede sile a ningidwego. Khavbovbo uye a di khala a khedziseya gwadi tepo Rebheka a nga ba a gira thumo nya gu regeleye mati a thedzeya omu nya sigholowo. — Genesi 24:20, 21.
wp16.3 paj. 13, tshamuselo wa vbavbatshi.
“Ina. Nyi ngu dzina”
Isoso si giregide na li gu pfhola. Matimu kha ma ganeyi khu dzihora Rebheka a vbedzidego nari nambotunu. Nigu kha ma yeyedzi gu khayo va ndrangani gwaye va di gu lade tepo uye a nga vbedza khiyo gu thuma nigu kha ma ganeyi khu muthu nyo khaguri a nga hongola a ya vbweta gu yati egi gi nga ba gi mu gira a hweya.
(Genesi 24:65) Uye a di wudzisa githumi, khuye: “Khu mani mwama a hi khingago khu thembweni?” Githumi gi di hakha, khigyo: “Khu mune wangu.” Khavbo avbo, Rebheka a di dzegela gufenengela khovbeni khu mwendra.
wp16.3 paj. 15, ndri. 3
“Ina. Nyi ngu dzina”
Khu guhegisa li di vboha litshigu li tshamusedwego gu pheyani nya ndrima. Tepo va nga tshatuga Negebhi, Rebheka a di wona mwama na gu gimbiya thembweni. Si di gu wonega khatsi a di garade. “Uye a di tshiga khu gu vbiredza khavbo nya ngameriya,” adzina saye kha vireya gu khuye ngameriya yi khidzima gasi a tshiga, khu kharato a di wudzisa khuye: “Khu mani mwama a hi khingago khu thembweni?” Tepo a nga tugula gu khuye khu Isaki a di dzegela gufenengela khovbeni khu mwendra. (Genesi 24:62-65) Khu ginani? Edzi si wonegago khidzo a di gu yeyedza githawo khoyu a nga hadzi khala mwama waye. Ganiolu ga vambe muhunu va nga ganeya khavo magirelo yoyo nya gu dzi vege vbavbatsi dza ma vbidredwe. Ganiolu lisine kheli, gani vama gani vanyamayi vatshavbo va nga hevbula gilo nya lisima ga Rebheka avba nya likhalelo nya gu dzi vege vbavbatshi, khu mani a si vbwetigo gu manega ni likhalelo leli?
16-22 NYA MARÇO
DZITHOMBA NYA LITO LA NUNGUNGULU | GENESI 25–26
“Esawu a di rengisa wukoma”
(Genesi 25:27, 28) Sikhwathana si di dandra, Esawu a di khala musoti nya wadi, mwama nya likhabi. Gasi Jokobe a diri muthu nya gurule, a di vbanya mitshatshani. 28 Isaki a di gola ngudzu Esawu, kholu a di gu gola gusota, aholu Rebheka a di gola ngudzu Jakobe.
it-1 paj. 464
Jakobe
Gu hambana ni Esawu gyanana nyo godwe khu papayi wagyo, gi nga ba gi ri musoti nya sirego, nyo ganeye ngudzu ni gu gimbiya ngudzu, Jakobe a gu yeyedzwa pwani “muthu nya gurule, [Heb., tam] a di vbanya mitshatshani,” a nga ba a vbanya womi nyo rule ni gu tsakisa, a di gu khataleya gwadi mithumo ya ndrangani nigu a di gu godwa ngudzu khu mamayi waye. (Ge 25:27, 28) Lito leli nya giHebheru tam li ngu thumiswa mambe malanga gasi gu ganeya khava va tsakedwago khu Nungungulu. Khu giyeyedzo, “Avo va golago gu songa vathu, va gu vengana ni muthu nya gululame,” ambari ulolo Jehovha a ngu tumbisa khuye ‘muthu yoyu nya gululame a na mana gurula.’ (Mav 29:10; Ndz 37:37) Mwama yoyu nyo tumbege Joba “A diri muthu nya gululame a nga bani a nyenya gighoho.” — Job 1:1, 8; 2:3.
(Genesi 25:29, 30) Tshigu mwedo Jakobe a di gu phula guhodza. Esawu a di wuya khu khabini na garade ngudzu. 30 A di embela Jakobe, khuye: “Nyi ngu gu lomba, nyi dige nyi hodza guhodza gwago nya gufuvile gwadi, kholu nyi garade ngudzu.” Khigyo gi nga gira va ninga Esawu lina nya gupwani khu Edhomi.
(Genesi 25:31-34) Khavbo avbo, Jakobe a di phindrula, khuye: “Guphela nyi rengisele wukoma wago.” 32 Esawu a di hakha, khuye: “Wu na nyi phasa ginani wukoma olu nyifago khu ndzala?” 33 Jakobe a di mu embela, khuye: “Sambanya kamwe olu.” Uye a di sambanya, a gu rengisa kharati wukoma waye ga Jakobe. 34 Khavbo avbo, Jakobe a di mu ninga gibaba ni mbiya nya dzinyemba. Esawu a di hodza a sela; na vbedzide a di khuga a hongola. Khidzo kharato Esawu a nga luzago khidzo wukoma waye.
w19.02 paj. 16, ndri. 11
Khu ginani hi yedego gu bonga?
Ya walo khu gu vambe vathu va khumbugwago omu nya Bhibhiliya kha va yeyedza gubonga. Khu giyeyedzo, ambari olu Esawu a dandrisidwego khu vavelegi va nga ba va haladza ni gu thava Jehovha, uye kha yeyedza gubonga khu silo nya guage a nga ba ari naso. (Leri Vahebheru 12:16.) Gu yeyedzide kharini gu mba bonga gwaye? Khu makolo, Esawu a di rengisa wukoma waye khu parato nya guhodza. (Gen. 25:30-34) Khu hwane nya tepo, Esawu a di dzi laya khesi a giridego. Ganiolu khu kotani nya olu a yeyedzidego gu mba bonga khu silo nya guage, a diri mwalo gighelo nyo sole khu gu mba hakha makategwa nya wukoma.
it-1 paj. 327
Matewula, oyu a pheyago khuye gu velegwa
Dziteponi dza gale, gyanana nya matewula gi diri ga giemo nyo khugege ndrangani nigu khigyo gi nga ba gi tshikedza avba nya wuhungo nya ndranga. Igyo khigyo gi nga ba gi hakha thomba nya yingi ga papayi wagyo. (Dhet 21:17) Rubeni a di khala vbafuvbi ni Josefe tepo va nga ba va hodza, koma gukhedza khu tanga yaye. (Ge 43:33) Ganiolu Bhibhiliya khandri tepo yatshavbo yi zundzago gyanana nya koma guya khedzi si sasamedzidwego khidzo avba nya gu velegwe. Gutala nya dzitepo wuzundzu wa gu yiswa avba ga gyanana nyo tumbege na siri avba ga gyanana nya koma. — Ge 6:10; 1Dzik 1:28; fananisa ni Ge 11:26, 32; 12:4; wona HERANÇA; PRIMOGENITURA, DIREITO DE.
Kemba dzithomba nya liphuvbo
(Genesi 25:31-34) Khavbo avbo, Jakobe a di phindrula, khuye: “Guphela nyi rengisele wukoma wago.” 32 Esawu a di hakha, khuye: “Wu na nyi phasa ginani wukoma olu nyifago khu ndzala?” 33 Jakobe a di mu embela, khuye: “Sambanya kamwe olu.” Uye a di sambanya, a gu rengisa kharati wukoma waye ga Jakobe. 34 Khavbo avbo, Jakobe a di mu ninga gibaba ni mbiya nya dzinyemba. Esawu a di hodza a sela; na vbedzide a di khuga a hongola. Khidzo kharato Esawu a nga luzago khidzo wukoma waye.
(Vahebheru 12:16) Dzi woneleni, gasi ni moyo nya enu a si khali muthu nya gudange nayo ni gumbana githawo ga silo si agidego, kha nga Esawu a nga rengisa wukoma waye khu gufela mbiya nya guhodze.
w17.12 paj. 15, dzindri. 5-7
Siwudziso sa valeri
Olu hongoleni hi leri libhuku la Vahebheru 12:16 li gu khilo: “Dzi woneleni, gasi ni moyo nya enu a si khali muthu nya gudange nayo ni gumbana githawo ga silo si agidego, kha nga Esawu a nga rengisa wukoma waye khu gufela mbiya nya guhodze.” Khu ginani Pawulo a lovidego malito yaya?
Pawulo kha nga ba a ganeya khava va nga ba vari vakokwe va Mesiya. Kha nga wu yeyedzago mongo uye a di gu kutsa maKristo gasi ma ‘tula dzindzila nya gululame.’ Khu kharato ma di hadzi gu mba ‘segedwa wuhigo wa Nungungulu’. (Heb 12:12-16) Mupostoli Pawulo ganede khuye maKristo kha mayeli gu gira wubhayi. Kholu ma gu gira isoso ma na fana ni Esawu a nga mba yeyedza gu bonga khu silo nya lisima a hegisa khu gu gorosa Jehovha.
Esawu a di gu vbanya dziteponi dza Abrahama, nigu uye adzina manide lithomo nya gu ningeye nuye miphaso. (Ge 8:20, 21; 12:7, 8; Job 1:4, 5) Esawu kha nga ba a ninga lisima silo nya liphuvo kholu uye dzumede gu diga yatshavbo mathomo a nga ba a ri nawo khu kotani nya mbiya nya guhodza. Gu diga isoso, Nungungulu a di ganede gu khuye situgulwana sa Abrahama si di hadzi emisana ni gu tshaniseka, khu kharato adzina khiso a nga si thava. (Ge 15:13) Esawu gambe yeyedzide khu abude gu khuye kha ningi lisima silo nya liphuvbo khu gu a tshadha ni vanyamayi vavili va nga ba va si khozeyi Jehovha. (Ge 26:34, 35) Nga khedza gu hambana, Jakobe tshadhide ni githumi nyo tumbege gya Nungungulu nya lisine! — Gen. 28:6, 7; 29:10-12, 18.
(Genesi 26:7) A gu wudziswa khu vathu va tigoni mule khu mahungu ya mwangadzi waye, uye a di va hakha, khuye: “I ndriyangu,” kholu a di gu pimisa monyoni gwaye, khuye: “Vathu va wulanga wowu va na nyi songa khu kotani nya Rebheka, kholu a diri nyamayi nya gumbure ngudzu.”
it-2 paj. 808, ndri. 5
Malipha
Ambari olu malipha ma gu siri yadi nigu Bhibhiliya yi ngu ma bomba khu gu vbeleya, kha si thuli gu khiso muthu yede gu phalalegiseya silo ga vathu va si yedwigo khu gu siti. Jesu Kristo ganede khuye: “Mu nga dzegi silo nya gukatege mu ninga dzimbwa, dzi nga mi wugelani dzi mi hodza; kha nga gambe, mu nga dzegi dzindralama dzanu mu ninga dzikhumba, dzi nga gandredzedwa.” (Mt 7:6) Khigyo gighelo gi nga gira gu Jesu dzimbe dzitepo a si ganeyi satshavbo si pategago avba nya mahungu nyo khaguri mwendro gu ningeya mihlamulo nyo kongome a gu wona gu khuye si na ni mhango. (Mt 15:1-6; 21:23-27; Joh 7:3-10) Khu lisine esi si giridwego khu Abrahama, Isaki, Rahabhe ni Eliya nya gu sihe lisine maningano ni ava va nga ba va si khozeyi Nungungulu si nga wonwa khu ndziya nyo fane. — Ge 12:10-19; gip 20; 26:1-10; Jos 2:1-6; Jak 2:25; 2Dzf 6:11-23.
23-29 NYA MARÇO
DZITHOMBA NYA LITO LA NUNGUNGULU | GENESI 27–28
“Jakobe a di hakha makategwa yaye”
(Genesi 27:6-10) Rebheka a di embela mwanaye Jakobe, khuye: “Nyi ngari gupwa babe wago a na gu embela ndriyago Esawu, khuye: 7 ‘Indra uya sota u ta nyi phulela nyama nya gunone nyi hodza, kholu nya gu vbweta gu gu kategisa mahoni ga PFHUMU Nungungulu na nyi si gufi.” 8 Olu, upwa gwadi mwanangu, esi nyi gu embelago. 9 Indra phandroni u ya mola siphongwana sivili nya gunone, u nyi resela. Eni nyi nata si dongisela gwadi nyi phulela babe wago nyama nya gutshambe gwadi kha nga idzo a yi golago khidzo uye. 10 “U na yisa ga babe wago aya hodza, afela gu gu kategisa na si gufi.”
w04 4/15 paj. 11, dzindri. 4-5
Rebheka — Nyamayi nya sighinghi a nga ba a ninga githavo Nungungulu
Bhibhiliya kha yi ganeyi gu khiyo Isaki a di gu dziti gu khuye Esawu a di hadzi thumeya Jakobe. Ni ga gevbini giemo Rebheka ni Jakobe va di gu dziti gu khavo makategwa yale ma diri yaye. Khu kharato Rebheka a di gira gilogyo tepo a nga pwa Isaki na gu embeya Esawu khuye a di hadzi gu mu kategisa ni tepo a nga mu pwago na gu mu ruma gu mu dongiseleya nyama a nga hadzi guya sota. Gu dzi emiseya ni sighingi esi Rebheka a nga ba a ri naso na nga ri muphya kha nga si diga. Uye a di lomba Jakobe gasi a mu reseya siphongwana sivili. A di hadzi dongiseya guhodza gu nga ba gu godwa ngudzu khu mwama waye. Khu kharato Jakobe a di yede gu dzi gira Esawu gasi a hakha makategwa. Ganiolu Jakobe a di kanakana gu gira isoso. Khu lisine Papayi waye a di hadzi tugula iso si nga girega a bwe a mu suveya silo nya mba sadi. Rebheka a di gurumedza khuye: “Giva gyogyo gi na thegela eni, mwanangu.” Khu hwane a di vegedzedzeya gwadi Jakobe khu ndziya nya gu a si tugudwi khu mwama waye a bwe a mu rumeya gwaye. — Genesi 27:1-17.
Bhibhiliya kha yi ganeyi gu khiyo khu ginani Rebheka a giridego isoso. Nya vangi kha va dzumeleyani naso ganiolu Bhibhiliya kha yi giri isoso nigu Isaki kha nga solasola tepo a nga tugula gu khuye khu Jakobe a nga hakhago makategwa. Vbavbandzi nya soso Isaki a di engedzeya gambe silo nyo khaguri avba nya makategwa. (Genesi 27:29; 28:3, 4) Rebheka a di gu siti esi Jehovha a ganedego maningano ni sanana saye. Khu kharato, a di gira gilogyo gasi gu Jakobe a mana makategwa ma nga ba ma mu lumba. Isoso khu lisine si di gu yelana ni gugola ga Jehovha. — Varoma 9:6-13
(Genesi 27:18, 19) Jakobe a diya ga babe waye aya, khuye: “Baba wangu.” Isaki a di hakha, khuye: “Nyi womo avba, gasi khuwe mani, mwanangu?” 19 Jakobe a di hakha babe waye, khuye: “Kheni Esawu, gyanana gyago nya matiwula; nyi giride esi u nga nyi ruma. Nyi ngu gu Iomba u wuga, u khala, u hodza nyama nyi nga sotago, gasi u nyi kategisa.”
w07 10/1 paj. 31, dzindri. 2-3
Siwudziso sa valeri
Bhibhiliya kha yi ganeyi khu satshavbo sighelo si nga gira gu Rebheka ni Jakobe va gira silo khu ndziya yeyi, ganiolu so yeyedza gu khiso si giregide khu ndziya nya mba yi vireya. Hi yede gu wona gu khethu lito la Nungungulu kha li seketeyi mwendro gu kona esi Rebheka ni Jakobe va giridego, nigu kha yi tshiyi wulanga nya malipha ni gu kona. Bhibhiliya gambe yi ngu ninga mahungu nyo pwisisege maningano nesi si giregidego.
Nya gupheye, matimu mo si vega gwadi guagani gu khiso Jakobe a diri ni fanelo nya gu mane makategwa ya Babe waye, ganiolu Esawu ahihi. Dziteponi hwane, Jakobe a di rengide khu nayo wukoma wa ndriyaye Esawu livbaha laye, a nga rengisa wukoma khu kotani nya mbiya nya guhodza kholu a di gupwa ndzala. Esawu “a di kanyisa wukoma waye.” (Genesi 25:29-34) Khu kharato tepo a nga hidzimeya ga papayi waye, Jakobe a di gu vbweta makategwa ma nga ba ma mu lumba.
(Genesi 27:27-29) Jakobe a di hidzimela aya mu bhejari. Na gupwa gunungela gwadi dzingandzu dzaye, a di mu kategisa, khuye: “Ina, gunungela ga gyanana gyangu, gu ngu fanana ni gubhumula nya Iithembwe li kategisidwego khu PFHUMU Nungungulu. 28 Nungungulu a na gu ninge thondrwane ya ndzadzini ni gunona nya mafu, gu na manege talo nya tirigu ni vbinyu! 29 Mayigo ma na gu khozele, ma na khidzime mahundzu nya vathu mbeli gwago! Fumela vandriyago, mbeli gwago si na noge sanana sa mayi wago! A na vadwe oyu a na gu valago, a kategiswe oyu a gu kategisago.”
it-1 paj. 332, ndri. 6
Makategwa
Dziteponi dza Abrahama, Papayi a di gu oloveya gu kategisa sanana saye na si gufi. Gu diri mahungu nya lisima ngudzu nigu ma di gu ningwa ngudzu lisima. Khu kharato Isaki a di kategisa Jakobe na gu khuye a gu kategisa Esawu. Isaki a di ganeya khu makategwa ni gu dugeleya ga Jakobe mbeli ga ndriyaye Esawu, nya mba kanakana a di gu lomba ga Jehovha gasi ma tadzisega makategwa yoyo, kha nga olu Isaki a nga ba a ri gikhumo ni gu a di gumbide. (Genesi 27:1-4, 23-29; 28:1, 6; Heb 11:20; 12:16, 17) Khu hwane nya tepo, Isaki na gu siti satshavbo si pategago, a di dzumeya a bwe engedzeya makategwa. (Ge 28:1-4) Jakobe, na si gufi, a di kategisa sanana sivili sa Josefe nyo pheye, khu hwane a kategisa iso saye. (Ge 48:9, 20; 49:1-28; Heb 11:21) Khu gufana Mosi na si gufi a kategisa litigo latshavbo la Israyeli. (Dhet 33:1) Ga satshavbo siemo soso, mihandro yakone yo yeyedza gu khiyo avo va di gu ganeya guya khu siprofeto. Ga dzimbe dzitepo na gu ganeya khu makategwa yoyo, mandza ya mukategise ma di gu handzegwa hungoni ga oyu a vbwetago gu kategiswa. — Ge 48:13, 14.
Kemba dzithomba nya liphuvbo
(Genesi 27:46–28:2) Rebheka a di embela Isaki, khuye: “Nyi ngu garadzega ngudzu guvbanyani gwangu khu kotani ya vanyamahegyane nya Vahiti; Jakobe nuye a gu dzegana ni nyamayi nya Muhiti kha nga avo, i tshukwana nyifa basi?”
28 Isaki a di rana Jakobe, a mu kategisa, a mu laya, khuye: “Gima u nga dzegi nyamayi vbakari ga vanyamahegyane nya Vakhanani. Khuga u hongole tigoni ga Padhani-Arani, ndrangani ga Bhetuweli, babe wa mayi wago, u naya dzega mwangadzi ga sanana sa Laboni, ndruye wa mayi wago.
w06 15/4 paj. 6, dzindri. 3-4
U nga bhula kharini ni pari yago nya wugadzi?
Ina Isaki ni Rebheka va diri ni mabhulo nya yadi khu gyawe? Hwane nya gu gyanana gyawe Esawu gi tshadhide ni sanana sivili sa Vahiti gu manegide sigaradzo nya sikhongolo ndrangani. Rebheka a di gu khaleya gu embeya Isaki khuye: ‘Nyi ngu garadzega ngudzu guvbanyani gwangu khu kotani ya vanyamahegyane nya Vahiti; go kala Jakobe [gyanana nya nandra] a dzegana ni nyamayi nya Muhiti kha nga avo, i tshukwana nyifa basi.’ (Genesi 26:34; 27:46) Somo gu agani gu khiso esi Rebheka a ganedego si di gu yeyedza gu garadzega gwaye.
Isaki a di embeya Jakobe livbaha la Esawu gu khuye kha nga ba a yede gu dzegana ni sanana nya vaKhanani. (Genesi 28:1, 2) Isoso so yeyedza gu khiso Rebheka a di si kodzide gu vega mawonelo yaye. Isaki ni Rebheka va di gu manega ni mabhulo nya yadi tepo va nga ba va emisana ni sigaradzo nyo lemeye nya ndranga, nigu avo giyeyedzo nya gyadi ga ethu muhuno. Ahanti a bari gu patwa kha wu si kodzi gu pwana avba nya mahungu nyo khaguri? Ginani wu nga girago?
(Genesi 28:12, 13) Khavbo avbo, Jakobe a di lora. A di wona gilito na gi tsitsidwe mafuni, tshokhatunu gakone na gu ghuma ndzadzini, avbo nya gilito gyogyo, gu di lita ni gu tshiga dzingilozi dza Nungungulu. 13 Khu vbatshani gakone, a di khade PFHUMU Nungungulu a mu embela, khuye: “Eni kheni PFHUMU Nungungulu wa koko wago Abrahama ni Nungungulu wa babe wago Isaki. Nyi na gu ninga uwe gumogo ni livelego lago, litigo leli u ladego avbo.
w04 15/1 paj. 28, dri. 6
Dzithomba dza omu nya libhuku la Genesi — II
28:12, 13 — Khu wevbini tshamuselo nya ndroro wa Jakobe nya “exikadha”? Exikadha yeyi adzina yi nga ba yi fana ni dzixikadha nya siwindri yi di gu yeyedza gu khiyo gu diri ni pwanano ndzandzini ni mafuni. Gu kala gu wonega dzingilosi dza Nungungulu na dzi gu lita ni gu tshiga khu ga exikadha yoyo, si di gu yeyedza gu khiso dzingilozi dzi di gu gira thumo nya lisima ngudzu nya gu woneleye avba ga Jehovha ni vathu va tsakedwago khu Nungungulu. — Joh 1:51.
30 NYA MARÇO – 5 NYA ABRIL
DZITHOMBA NYA LITO LA NUNGUNGULU | GENESI 29–30
“Mutshadho wa Jakobe”
(Genesi 29:18-20) Kha nga Jakobe a nga bani a gu gola ngudzu Rakeli, a di ganela, khuye: “Nyi na gu thumela livbandre na mivili myaga nyi fela gu dzega Rakeli, nyamahegyane wago nya nandra.” 19 Laboni a di hakha, khuye: “I tshukwana ngudzu gu mu ningela gwago, guvbindra gu mu ningela ga mumbe mwama; khala ndrangani gwangu.” 20 Jakobe khu gufela Rakeli, thumide livbandre na mivili myaga; aholu uye a di yi wona kha nga matshigu madugwana; kholu a di gu haladza ngudzu Rakeli.
w03 15/10 paj. 29, ndri. 6
Jakobe ningide lisima silo nya liphuvbo
Pwanano nya mutshadho wu di gu girwa khu gu livba tengo nya gyagadzyana gi vbwetago gu tshadha ga valongo vagyo. Khu hwane, nayo wa Mosi wu di gu yeyedza khuwo gu yedwe gu livbwa 50 singerengere nya parata kha nga tengo nya gu livbwe gyagadzyana. Mwama nyo khaguri nyo pwane khu Gordon Wenham wari khuye gu diri “giningwa nya lisima ngudzu” nya gu gi livbwa, ganiolu ga dzimbe dzitepo gi di gu “wonedwa vbavbatshi.” (Dhewuteronome 22:28, 29) Jakobe kha nga livba dzitsapawu. A di dziemiseya gu thumeya Laboni khu 7 myaga. Kha nga olu nya gu “dziteponi dza bhabhiloni, vathu va di gu hakha gingerengere gimwegyo nya parata mwendro metadho khu ngima a gu gira thumo nyo khaguri” (a gu 42 ni 82 singerengere khu 7 myaga), Wenham wari khuye “Jakobe tumbiside Laboni giningwa nya lisima ngundzu, khu gu vbweta gu tshadha ni Rakeli.” Nya mba hweya Laboni a di dzumeya. — Genesi 29:19.
(Genesi 29:21-26) Jakobe a di embela Laboni, khuye: “Nyivbe mwangadzi wangu, kholu matshigu yangu ma vbede, olu nyi ngu yela gu dzegana naye.” 22 Laboni a di ramba vathu vatshavbo va wulanga wule a gira buzo. 23 Aholu, ni wutshigu, Laboni a di yisa mwanaye Liya ga Jakobe. Uye a di hengela lidawu naye. 24 Laboni a di dzega githumi gyaye nya nyamayi nya gupwani khu Zilipa, a ninga mwanaye Liya gasi gi mu thumela. 25 Ni dzimindru, gikhati Jakobe a nga wonago gukhuye gasi khu Liya a gu naye, a di embela Laboni, khuye: “Ginani esi u nyi giredego? Gasi eni kha nya gu thumela livbandre na mivili myaga khu gola Rakeli, gani? Khu ginani olu u nga nyi pemba?” 26 Laboni a di hakha, khuye: “Tigoni gwathu kha hi olovedzi kharato, gu ningela nyamahegyane nya nandra ahegudza uye nya koma gu dzegwa.
w07 1/10 dzipaji. 8-9
Matimu ma si tsakisigo ya vandriye vavili “va vbahidego nyumba ya Israyeli”
Ina Liya a di gira makungu nya gu kanganyise Jakobe? Mwendro a di gurumedzwa gu engisa papayi waye? Rakeli a diri hayi? Ina uye a di gu siti esi si nga ba si girega? Abari gu a di gu dziti, dzipwide kharini? Ina na kanyiside gu gola ga papayi waye? Bhibhiliya kha yi ningi mihlamulo nya siwudziso sesi. Gani Rakeli ni Liya va pimiside gilogyo khu mahungu yaya, gani ne, lisine khu gu esi si giregidego gu diri givalo ga Jakobe. Nigu nandru wu diri wa Laboni nasiri sanana saye, khu kharato Jakobe a di khuye: “Gasi eni kha nya gu thumela livbandre na mivili myaga khu gola Rakeli, gani? Khu ginani olu u nga nyi pemba?” Laboni a di hakha, khuye: “Tigoni gwathu kha hi olovedzi kharato, gu ningela nyamahegyane nya nandra ahegudza uye nya koma gu dzegwa.” (Genesi 29:25-27) Isoso si giride gu Jakobe a manega ni vanyamayi nya vangi iso si nga wusa lidiwo nya likhongolo.
it-1 paj. 459, ndri. 4
Mutshadho
Buzo. Avba nya mutshadho gu di si girwi basi giphitsha, ganiolu buzo nya mutshadho tigoni ga Israyeli gu diri gigiro nya gu tsakise kamo ngudzu. Khu litshigu nya mutshadho, gyagadzaya khigyo gi nga ba gi dongiseya silo nyo khaguri ndrangani gwagyo. Gupheya igyo gi di gu hamba gi bwe gi dzi todzeya khu mafura nyo nungeye. (Eze 23:40) Dzimbe dzitepo khu gu phaswa khu vambe va nyamayi, gi di gu dzi hungeleya mikeka ni mwendra nyo age na wu mbhurisedwe gwadi guya khavba gi si kodzago khavbo. (Jer 2:32; Gut 19:7, 8; Ndz 45:13, 14) Gi di gu dzi thedzeya silo nya gu dzi mbhuriseye ni siwindri nya lisima, gya gu ba gi ri ni makodzelo nyo gire isoso (Isa 49:18; 61:10; Gut 21:2), khu gu landreya gi di gu fenengedzwa khu mwendra nyo vbevbuge a gu vhewu yi nga ba yi khuga khu hungoni kala mawundruni. (Isa 3:19, 23) Isoso so tshamuseya gwadi gu khiso khu ginani Laboni a nga si kodza gu kanganyisa Jakobe, gu kala Jakobe a si dziti gu khuye Laboni a di gu mu ninga Liya vbavbandze ga Rakeli. (Ge 29:23, 25) Rebheka a di fenengedza khovbe tepo a nga vboha vbafuvbi ga Isaki. (Ge 24:65) Isoso si di gu yeyedza githawo egi nyamahegyane a nga ba a ri nagyo khoyu a na dzeganago naye kha nga hungo. — 1Ko 11:5, 10.
(Genesi 29:27, 28) Olu vbedza semana yeyi nya buzo, hi na gu ninga gambe mumbe, u na thuma gambe yimbe livbandre na mivili myaga ndrangani gwangu.” 28 Jakobe a di gira kharato. Guvbelani nya semana nya buzo, Laboni a di mu ninga mwanaye Rakeli, a khala mwangadzi waye.
Kemba dzithomba nya liphuvbo
(Genesi 30:3) Rakeli a di hakha, khuye: “Egi githumi gyangu Bhila, indra u ya hengela nagyo malawu, gasi a velega wulangani gwangu. Khavbo gwaye, eni neni nyi na mana sanana.”
it-1 paj. 52
Gu gira gu muthu nyo khaguri a khala gyanana gyago
Rakeli ni Liya va di gu wona sanana nyo velegwe khu Jakobe ni sithumi sawe kha nga sanana sawe ‘nyo si velege kamo vabune.’ (Ge 30:3-8, 12, 13, 24) Sanana soso si di gu hakha niso thomba gumogo ni sanana nyo velegwe khu vagadzi va Jakobe. Iso si diri sanana sa Jakobe kamo nigu kha nga olu sithumi sile si nga ba si lumba vagadzi vaye, Rakeli ni Liya va diri ni fanelo nya gu woneleye gambe sanana sile.
(Genesi 30:8, 24-25) Rakeli a di khuye: “Nyi dwanide ni ndriyangu, nyi mu pade!” Khu guralo, a di gi riya lina nya gupwani khigyo Nafitali. 24 A di gi riya lina nya gupwani khu Josefa, nya gukhuye: “PFHUMU Nungungulu a na nyi engedzele gambe gimbe gyanana!” 25 Hwane nya gu ba Rakeli a velegide Josefa, Jakobe a di embela Laboni, khuye: “Nyi dige nyi hongola, nyi bwelela gaya gwathu, tigoni gwangu nya mavelego.
w16.09 paj. 10, ndri. 7
Simama gu dwana gasi u kategiswa khu Jehovha
Rakeli, a nga ba a haladzwa ngudzu khu Jakobe a nuye a di gu bweta gu wona edzi gi na tadzisegago khidzo gitumbiso egi Jehovha a giredego mwama waye. Ganiolu uye a di gu emisana ni gigaradzo nya gikhongolo ngudzu gi nga ba gi khatshi gi mwalo rendre; uye a di si si kodzi gu khura mimba. Dziteponi dzile nyamayi a gu mba mana gyanana a di si khadzisegi kamo gwagi, a di si tsaki. A yi mane hayi tshivha Rakeli gasi a si kodza gu emisana ni gigaradzo gegi nya gu ne gi diri mwalo tshivbani gwaye? Uye gima kha vbeya tshivba. Uye a di simama gu dzigaradzeya gu pala gu vbeya tshivba a bwe a engedzeya gu gira milombelo. Jehovha engiside milombelo yaye, nigu khu gu gimbiya nya tepo a di velega sanana. Gi ngu pwisisega gighelo gi nga gira Rakeli a ganeya khuye: “Nyi dwanide . . . nyi mu pade!” — Genesi 30:8, 24-25.