Ajanika Makani aKabbuku Kamuswaangano waBuumi Amulimu Wesu
NOVEMBER 6-12
LUBONO LUZWA MUJWI LYALEZA | AMOSI 1-9
“Amuyandaule Jehova, Mube Abuumi”
w04 11/15 24 ¶20
Amuyanduule Jehova Uulingula Myoyo
20 Kweelede kuti teekwali kuba pe kumuntu muIsrayeli wakali kuyanda kukkala kasyomekede kuli Jehova muchindi eecho. MaKristu boonse bapati abaniini mazubaano, balizi kuti teekuba pe kulisiyanisya anyika. Pesi kuyanda Leza akuchita nzyayanda kwakasungwaazya bamwi maIsrayeli kuti bakakatile mubukombi bwakasimpe. Eezi zyakapa kuti Jehova ababuzye makani akusungwazya ajanika mulugwalo lwa Amosi 5:4 akuti: “Amuyandaule ndime, mube abuumi.” Nikuba mazubaano; Leza uchibafwida luzyalo bantu beempwa abamuyanduula kwiinda mukujana luzibo lwakasimpe luli muJwi lwakwe akuchita nzyayanda. Kubweza ntaamu eeyi teekuuba pe, pesi kuchita oobo kupa kuti tukajane buumi butamani.—Johane 17:3.
jd 90-91 ¶16-17
Komba Jehova Kweendelana Azyeelelo Zyakwe Zisumpukide
16 Mwaalumi wakusaanguna Adamu wakasala chabufuba-fuba kwiinda mukutabelesya zyeelelo Jehova zisumpukide zyakuziba chibi achibotu. Tuyoosala chabusongo na? Amosi wakatupa nchenjezyo iiyandikana naakati: “Amusule bubi akuyandisya bubotu.” (Amosi 5:15) William Rainey Harper wakazooba Professor muzintu zyamilaka kuyunivesiti yakuChicago, lugwalo oolu wakalupandulula kuti: “Zyeelelo zyakuziba chibi achibotu zyakali mumizeezo yaAmosi, zyeendelana akuyanda kwaYahweh.” Muzeezo ooyu nguwo ngutujana mubasinsimi bali 12. Tulakuyanda na kubelesya zyeelelo zyaJehova zisumpukide zyakuziba chibi achibotu? Zyeelelo eezi ziliyubunwide muBbayibbele kuyungizya waawo, zyakapandululwa amaKristu basimide mubukombi bapanga “muzike musyomesi uucenjede.”—Matayo 24:45-47.
17 Kusula zintu zibi kutugwasya kutantamuka kuchita zintu Leza nzyatayandi. Muchikozyano muntu ulakonzya kuziba mapenzi ayetwa akaambo kakweebela zifanikisyo zyaponogilafi zizwa aintaneti akuzitantamuka. Pesi ‘buntu bwakwe bwamumoyo’ bumupa kuti maWebbusayiti aponogilafi awabone biyeni? (BaEfeso 3:16) Kwiinda mukubelesya malayilile aajanika mulugwalo lwa Amosi 5:15, kuyoomuubila kusula bubi. Kuchita oobo kuyoomugwasya kuti azunde munkondo yamubukombi.
Kuyanduula Lubono muJwi lyaLeza
w07 10/1 14 ¶8
Makani Aazwa Mubbuku lyaJoeli alyaAmosi
2:12. Tatweelede kutyompya mapayona, balangizi beendeenda, mamishinali ababeleka kuBbeteli kwiinda mukubasungilizya kuti baleke mulimu wabo wachiindi choonse kuchitila kuti bakabeleke milimu ipa kuti bajane mali nyingi. Pesi tweelede kubasungwaazya kuti bayinkilile kunembo mumilimu yabo mibotu njibachita.
w07 10/1 14 ¶6
Makani Aazwa Mubbuku lyaJoeli alyaAmosi
8:1, 2—“Cisuwo camicelo yamainza” chakali kutondeezyaanzi? Chakali kutondeezya kuti buzuba bwaJehova bwakali bwaba afwiifwi. Michelo yamayinza ibwezelelwa kumamanino achiindi chakutebula, chaamba kuti kumamanino aamayinza. Chiindi Jehova naakapa kuti Amosi abone “cisuwo camicelo yamainza,” zyakali kutondeezya kuti kunyonyoonwa kwachisi chamaIsrayeli kwakali kwaba afwiifwi. Nkinkaako, Leza wakabuzya Amosi kuti: “Mamamanino asika kubantu bangu ba-Israyeli. Nsikooyoobalekelalela limbi.”
NOVEMBER 13-19
LUBONO LUZWA MUJWI LYALEZA | OBADIYA 1–JONA 4
“Yiya Kuzwa Kukubisya Kwako”
ia 114 ¶22-23
Wakayiya Kuzwa Kukubisya Kwakwe
22 Kutegwani atala aJona? Wakakutondeezya na kulumba Jehova kwiinda mukumuswiilila? Iiyi. Nikwakiinda mazuba aatatu sikati amansiku, inswi yakeeta Jona kunkomwe yalwizi mpawo “yakaluka Jona anyika injumu.” (Jona 2:10) Amuyeeyesesye—muzintu zyoonse eezi, Jona taakali kunookonzya pe kuyamba kuyoosika kunkomwe! Pesi wakeelede kuziba nkwakeelede kuya kuzwa mpuyakamulukila nswi. Kuzwa waawo, kulumba kwakwe kwakasunkwa. Lugwalo lwa Jona 3:1, 2, lwaamba kuti: “Lino ijwi lya-Jehova lwakasika lwabili kuli-Jona, liti, Buka, koya ku-Nineve, munzi ulya mupati, ukakambauke kulinguwo makani ngundakulailila.” Jona wakachita biyeni?
23 Jona wakazumina mpawaawo. Nkaambo tubala kuti: “Elyo Jona wakabuka akwiinka ku-Nineve, mbuli mbwakalaililwa ajwi lya-Jehova.” (Jona 3:3) Nisimpe, Jona wakaswiilila. Zili antanganana kuti Jona wakayiya kuzwa kukubisya kwakwe. Andiswe tweelede kutobelezya lusyomo lwaJona. Nkaambo toonse tulabisya akutachita kabotu. (Rom. 3:23) Ikuti twabisya, tulalengwaana na, naa kuti twiiya kuzwa kukubisya kwesu kuchitila kuti twiinkilile kunembo katubelekela Leza chakulibombya?
Kuyanduula Lubono muJwi lyaLeza
w07 11/1 13 ¶5
Makani Aazwa Mubbuku lyaObadiya, Jona alyaMika
10—Bantu bakuEdomu ‘bakanyonyoonwa biyeni mane kukabe kutamani’? Mbuli mbukwakasinsimidwe, chisi chaEdomu, mfulumende yakubusena nkubakali kukkala bantu aabo, zyakali zyamana. Mwaami waBbabbiloni utegwa Nabonidus wakazunda chisi chaEdomu akati-kati kamwaanda wamunyaka wa6 B.C.E. Kuzoosika mumwaanda wamunyaka wa4 B.C.E., busena bwakali kukkalwa abantu bakuEdomu bwakazookkalwa amaNebbatiya, mpawo bantu bakuEdomu bakazookkala muchisi chaJuda nkuchili kumusanza kubusena butegwa Negebu, kumamanino busena oobu bwakazootegwa Idumiya. Basilumamba bakuRoma nibakanyoonyona Jerusalemu mu70 C.E., bantu bakuEdomu teebakachizibinkene pe.
jd 112 ¶4-5
Kubajata Kabotu Bamwi Kweendelana Akuyanda kwaLeza
4 Tulakonzya kujana chiiyo chiyandikana kuzwa munzila Leza mbaakabapa mulandu banaEdomu, nyika yakali afwiifwi akwakali kukkala maIsrayeli nkaambo tubala kuti: “Utakondelelwi munyoko mubuzuba mbwaba mubuzike. Utasekeleli bana ba-Juda mubuzuba bwalunyonyooko lwabo.” (Obadiya 12) Bantu bakuTuro bakali ‘banyina’ bamaIsrayeli nkaambo bakali kuuzizyania zintu, pesi banaEdomu bakali ‘banyina’ bamaIsrayeli bachoonzyo nkaambo bakali bazukulu baEsawu mumbile waJakobo. Nikuba Jehova banaEdomu wakali kubaamba kuti ‘mbananyina’ bamaIsrayeli. (Deuteronomo 2:1-4) Nkinkaako, zyakali kuchisya moyo kubona banaEdomu kababotelwa chiindi maJuda nibakali kupenzegwa abanaBbabbiloni.—Ezekiele 25:12-14.
5 Zili antanganana kuti Leza teezyakamubotela pe banaEdomu nzibakachitila maJuda bananyina. Tulakonzya kulibuzya kuti, Leza uyibona biyeni nzila njindibajataayo bakombima?’ Imwi nzila njitweelede kubikkila maanu nkuba amaboneno aali kabotu kumukombima akumujata kabotu ikuti watubisizya. Muchikozyano, atuteedi umwi muKristu wakubisizya naa ulakaambo anzubo yako. Ikuti “kujisi kaambo,” kumukwesu ooyo ulamukkwichizya na, naa tukoozibikkila maanu naa uleezya kuti mukabambulule kaambo aako? (BaKolose 3:13; Joshua 22:9-30; Matayo 5:23, 24) Kuchita oobo kulakonzya kupa kuti utamujati kabotu mukombinyokwe, nkaambo ulakonzya kutamwaambuuzya kabotu, kutamusangalizya naa kutalika kumwaambuula zitali kabotu. Kuyungizya waawo, atuteedi mukwesu ooyu wazoochita chibi, mpawo kweelela kuti apegwe lulayo naa asungwaazigwe abaalu bamumbungano. (BaGalatiya 6:1) Uyoochita mbuli abana Edomu na kubotelwa chiindi mukombinyokwe naanjila mubuyumu-yumu? Leza uyanda kuti utondeezye bube buli biyeni?
NOVEMBER 20-26
LUBONO LUZWA MUJWI LYALEZA | MIKA 1-7
“Niinzi Jehova Nchayanda Kulindiswe?”
w08 5/15 6 ¶20
Tweelede Kubajata Biyeni Bamwi?
20 Mumeso aLeza, bweenzuma mbutuli aabo abakombima ububona kachili chintu chiyandikana loko mubukombi bwesu bwakasimpe. Jehova taakali kuzitambula pe zituuzyo zyabanyama bakali kweetwa abantu bakatali kubajata kabotu beenzinyina. (Mik. 6:6-8) Pesi Jesu wakabuzya basikwiiya bakwe kuti “fwambaana kuzuminana asinkondonyoko.” (Mt. 5:25) Kweendelana amakani aaya, Pawulu wakalemba kuti: “Nimwaba abukali, mutabisyi. Mutabbizyi izuba bukali bwanu. Mutapi Saatani busena abuniini.” (Ef. 4:26, 27) Ikuti twanyema, tweelede kutola ntaamu chakufwambaana kuchitila kuti tutakkali katunyemede nkaambo kuchita oobo kupa kuti Dyabbulosi ajane busena mulindiswe.—Luka 17:3, 4.
w12 11/1 22 ¶4-7
“Jehova Uyanda Kuti Tuchiteenzi?”
“Kucita bululami.” Bbala lyachiHebrayo lyakuti “bululami,” kweendelana abbuku limwi lipandulula mabala, lyaamba “kuchita zintu zili kabotu nkutukala.” Leza uyanda kuti beenzuma tubajate munzila iili kabotu kweendelana azyeelelo zyakwe. Tutondeezya bululami kwiinda mukutasaluula bantu akusyomeka muzintu zyoonse nzituchita. (Levitiko 19:15; Isaya 1:17; BaHebrayo 13:18) Ikuti twabajata munzila yabululami bamwi, ziyoopa kuti abalabo batujate munzila yabululami.—Matayo 7:12.
“Kuyanda luzyalo.” Leza tayandi kuti tutondeezye luzyalo luzutu pesi uyanda kuti tuyande kuba aluzyalo. Bbala lyachiHebrayo lyakuti “luzyalo” (cheʹsedh) lilakonzya kwaamba “luyando lutamani.” Umwi sichikolo uyiya zyaBbayibbele wakaamba kuti: mabala akuti “luyando, luse aluzyalo taakonzyi kulipandulula kabotu bbala lyakuti (cheʹsedh); pesi woonse kali aatatu kuti abikkwaamwi alipandulula munzila yeelede.” Ikuti katuli aluzyalo, tulalutondeezya kwiinda mukugwasya bamwi chakuliyandila. Kuchita oobo kupa kuti tubotelwe chiindi nitupa bamwi—Incito 20:35.
“Akweenda cakulibombya a-Leza wako.” MuBbayibbele, bbala lyakuti “kweenda” lyaamba “kutobelezya mukuchita chimwi chintu.” Tweenda aLeza kwiinda mukutobelezya nzila njitweelede kuponaayo iijanika muBbayibbele. Ikuti tweende munzila eeyi, tweelede “kuli bombya”. Biyeni? Chiindi nitulibombya kuli Leza, tutondeezya kulichesya kulinguwe akuziba mputugolela. Nkinkaako, “kweenda cakulibombya” chaamba kuziba zintu Leza nzyayanda akuziba nzitweelede kuchita.
Tulamulumba Jehova nkaambo tayandi kuti tuchite zintu nzitutakonzyi. Ulakutambula kweezya nkutuchita mukumukomba. (BaKolose 3:23) Ulizi mputugolela. (Intembauzyo 103:14) Ikuti twaba bantu balibombya, kuyootubotezya kweendaawe. Kujana wachita biyeni kuti uyiye kweenda aLeza? Kweenda aLeza kupa kuti tujane zilongezyo zyiingi.—Tusimpi 10:22.
Kuyanduula Lubono muJwi lyaLeza
w07 11/1 15 ¶6
Makani Aazwa Mubbuku lyaObadiya, Jona alyaMika
2:12, NW—Businsimi buli atala ‘akuyobololwa kwabasyeede baba-Israyeli’ bwakazuzikizigwa lili? Kuzuzikizigwa kwakusaanguna kwakachitika mu537 B.C.E., chiindi maJuda bakasyeede nibakabweeda kulimbabo kabazwa kuBbabbiloni mubuzike. Mazubaano, businsimi oobu bulikuzuzikizigwa kubana “ba-Israyeli ba-Leza.” (BaGalatiya 6:16) Kuzwa mu1919, maKristu bananikidwe balikuyobololwaamwi “mbuli mbelele mucaanda canzizyo.” Kuzwa mu1935 kabali amwi ‘ankamu mpati,’ ‘yambelele zimwi’ balikumvwika mbuli “kuyobeka kwabantu.” (Ciyubunuzyo 7:9; Johane 10:16) Boonse basumpula bukombi bwakasimpe.
w03 8/15 24 ¶20
Jehova Uyanda Kuti Tuchiteenzi?
20 Kubona zilongezyo zizwa kuli Jehova kutugwasya kuti tutobelezye chikozyano chaMika. Mika wakaamba kuti: “Njoolindila Leza walufutuko lwangu.” (Mika 7:7) Majwi aaya ayendelana biyeni akweenda kwesu chakulibombya aLeza? Kuba amuuya wakulindila naa kuba amoyo mulamfu kutugwasya kuti buzuba bwaJehova tutaboni kuti bwanonoka. (Tusimpi 13:12) Nichoonzyo, toonse tulindila mamanino anyika eeyi mbi. Nkinkaako, mviki amviki bantu biingi balikutalisya kweenda aLeza. Kuziba makani aaya kupa kuti tube amuuya wakulindila. Umwi Kamboni waba achiindi kali mukasimpe wakaamba kuti: “Ikuti ndayeeya minyaka yiinda ku55 kandichita mulimu wakukambawuka, ndibona kuti taakwe chintu nchindakasweekelwa mukulindila Jehova. Kulubazu lumwi, taakwe nindikakataazikana loko.” Wakali waba muchiimo chili boobu na anduwe?
NOVEMBER 27–DECEMBER 3
LUBONO LUZWA MUJWI LYALEZA |NAHUMU 1–HABAKUKU 3
“Kkala Kulibambilide Chabusungu Muzintu Zyabukombi”
w07 11/15 10 ¶3-5
Makani Aazwa Mubbuku lyaNahumu, Habakuku alyaZefaniya
2:1. Tweelede kukkala katulibambilide chabusungu muzintu zyabukombi mbuli Habbakkukku. Alubo tweelede kuzumina akuswiilila chiindi nitwasolwa naa nitwapegwa lulayo.
2:3; 3:16. Atulindile katuli alusyomo lwakuti buzuba bwaJehova buzoosika alubo tutalubi kuti bulasika chakufwambaana.
2:4. Tweelede kulisimya akusyomeka kuchitila kuti tukafutuke mubuzuba bwaJehova bwakubeteka.—BaHebrayo 10:36-38.
Kuyanduula Lubono muJwi lyaLeza
w07 11/15 9 ¶2
Makani Aazwa Mubbuku lyaNahumu, Habakuku alyaZefaniya
2:6—Nziizili “zijazyo zyamilonga” zyakajulwa? Zijazyo naa milyango yaambwa aawa, nkukolomoka kwamiduli yamuunzi waNineve akaambo kamaanzi aMulonga waTigrisi. Bantu bamuNeneve teebakayoowa loko pe chiindi banaBbabbiloni amaMede nibasika kuzoobalwana mu632 B.C.E. Nkaambo miduli yamuunzi wabo bakali kwiibona kuti ilisimide akuti milamfu zyakuti taakwe wakali kukonzya kunjila. Pesi mvula mpati yakawa, yakapa kuti mulonga waTigrisi upawule. Kweendelana azyakaambwa asikwiiya zyachiindi Diodorus wakati, “bbazu limwi lyamuunzi lyakanjilwa amaanzi mpawo miduli yakadilika.” Mbuli mbukwakasinsimidwe, milyango yamuunzi yakajulika, mpawo muunzi waNeneve wakazundwa chakufwambaana mbuli mulilo uuwumpa masokwe.—Nahumu 1:8-10.
w07 11/15 10 ¶10
Makani Aazwa Mubbuku lyaNahumu, Habakuku alyaZefaniya
3:17-19. Nikuba kuti tulakonzya kuswaanana abuyumu-yumu Armagedoni kiitakasika aniyaakusika, tulakonzya kuba alusyomo lwakuti Jehova uyootupa kuti tube “basintaze” mbukunga tunoozumanana kumubelekela katubotelwa.