Malifalensi Aamu Kabbuku Kamuswaangano Wabuumi Amulimo Wesu
DECEMBER 7-13
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | LEVITIKO 10-11
“Tweelede Kumuyanda Kapati Jehova Kwiinda Mbotuyanda Banamukwasyi”
(Levitiko 10:1, 2) Lino bana ba Aroni, ba Nadabu a Abihu bakabweza akuleta umwi aumwi kakunyamwida mulilo kakwe akubikka tununkilizyo alintuto. Mpoonya bakatalika kuumpa tununkilizyo tutazumizyidwe kubusyu bwa Jehova, eeco ncaatakabalailila kucita. 2 Mpoonya kwakaboola mulilo kuzwa kuli Jehova akubaumpa, aboobo bakafwa kubusyu bwa Jehova.
it-1 1174
Cintu Citazumizyidwe
Mulilo Atununkilizyo Zitazumizyidwe. Kulugwalo lwa Levitiko 10:1, ibbala lya Chihebrayo lyakuti zar (naa kuti za·rahʹ; ilyaamba, cintu ceenzu) lyakabelesyegwa kwaamba tununkilizyo tutazumizyidwe bana ba Aroni, nkokuti Nadabu a Abihu ntobakaumpa kubusyu bwa Jehova twalo ntwaatakabalailila alimwi itwakapa kuti abajaye amulilo. (Lev. 10:2; My. 3:4; 26:61) Kumane Jehova wakaambila Aroni kuti: “Toyelede kunywa waini naa zyakunywa zimwi zikola, yebo abana bako nomunjila mutente lyakuswaanganina kutegwa mutafwi. Ooyu mulawo walyoonse alyoonse mumazyalani aanu. Oobu mbomweelede kwaandaanya cintu cisetekene acintu cisesemya, cintu cisalala acintu cisofweede, akuti muyiisye bana Israyeli milawo yoonse Jehova njaakabaambila kwiinda muli Musa.” (Lev. 10:8-11) Eeci citondezya kuti Nadabu a Abihu bakalikoledwe, calo cakapa kuti baumpe mulilo ngobatakazumizyidwe. Kweelede kuti mulilo ooyu tiiwakazumizyidwe andiza akaambo kaciindi ncowakaumpwa, busena, alimwi anzila mbowakaumpwa, naa twakali tununkilizyo twiindene atwaambidwe kulugwalo lwa Kulonga 30:34, 35. Aboobo kukolwa tiicakali cilitamizyo cakucita cibi cili boobu.
(Levitiko 10:4, 5) Aboobo Musa wakaita Misayeli a Elizafana, ibana ba Uzieli, usyi Aroni musyoonto, akubaambila kuti: “Amuboole afwaafwi mubweze banabokwanu kuzwa mulubuwa lwatente lisalala, mubatole anze aankambi.” 5 Aboobo bakaboola akubabweza baalumi aabo kabacisamide zisani zyabo zyabupaizi akubatola anze aankambi, mbubonya Musa mbwaakabaambila.
(Levitiko 10:6, 7) Kumane Musa wakaambila Aroni abana bakwe bamwi, Eleazara a Itamara kuti: “Mutaleki kukamuna masusu aanu, alimwi mutazapuli zisani zyanu kutegwa mutafwi akuti Leza atakalalili mbungano yoonse. Banabokwanu bana Israyeli boonse bayoobalila aabo Jehova mbaanyonyoona amulilo. 7 Tamweelede kuzwa kumulyango watente lyakuswaanganina kutegwa mutafwi, nkaambo mafwuta aakunanika aa Jehova ali alindinywe.” Aboobo bakacita mbubonya mbuli Musa mbwaakaambide.
Sena Mwakanjila Kale Mukulyookezya kwa Leza?
Musa mwanookwabo a Aroni wakajana buyumu-yumu mubana bakwe bobilo. Kamuyeeya buyo mbwaakalimvwa ciindi bana bakwe ba Nadabu a Abihu nibakapaizya mulilo uumbi kuli Jehova amane wakabajaya. Masimpe eeci cakapa kuti cilongwe cabo abazyali cimane. Pele kuli acimbi cakacitika. Jehova wakalailila Aroni abana bakwe basyomeka kuti: “Mutatebezyi masusu aanu nekuba kudeluula zyakusama zyanu [mukulila], kuti mutafwi, kuti bukali [bwa Jehova] butasikili imbungano yoonse yabantu.” (Lev. 10:1-6) Kaambo kalalimvwisya. Mbotumuyanda Jehova kweelede kwiindana ambotubayanda banamukwasyi batasyomeki.
Kuyandaula Mbono Zyakumuuya
(Levitiko 10:8-11) Mpoonya Jehova wakati kuli Aroni: 9 “Toyelede kunywa waini naa zyakunywa zimwi zikola, yebo abana bako nomunjila mutente lyakuswaanganina kutegwa mutafwi. Ooyu mulawo walyoonse alyoonse mumazyalani aanu. 10 Oobu mbomweelede kwaandaanya cintu cisetekene acintu cisesemya, cintu cisalala acintu cisofweede, 11 akuti muyiisye bana Israyeli milawo yoonse Jehova njaakabaambila kwiinda muli Musa.”
Tweelede Kusalala Mubukkale Bwesu Boonse
Kutegwa katusalala, tweelede kwaalanga-langa Magwalo cakulomya akucita ceeco Leza ncayanda. Amulange-lange cakacitikila bana ba Aroni, balo ibakajaigwa ciindi nobakapaizya “tununkilizyo tutazumizyidwe,” ambweni bakali koledwe. (Lev. 10:1, 2) Amubone Leza ncaakaambila Aroni. (Amubale Levitiko 10:8-11.) Sena cibalo eeci caamba kuti tatweelede kunywa bukoko katutanaunka kumiswaangano ya Bunakristo? Amuyeeye kujatikizya twaambo ootu: Tatuli ansi aa Mulawo. (Rom. 10:4) Mumasena amwi, basyomima balabelesya bukoko busyoonto ciindi nobalya kabatanaunka kumiswaangano. Nkapu zyone zyawaini zyakabelesyegwa lya Pobwe Lyakwiindilila. Ciindi naakatalisya Ciibalusyo, Jesu wakapa baapostolo bakwe waini kuti banywe, walo iwakali kwiiminina bulowa bwakwe. (Mt. 26:27) Bbaibbele lilakasya kukolwa. (1Kor. 6:10; 1Tim. 3:8) Banakristo banji manjezyeezya aabo alakonzya kubakasyila limwi kunywa bukoko kabatanatalika kubeleka mulimo uusetekene uuli woonse. Nokuba boobo, bukkale buliindene mucisi cimwi acimwi, pele cintu ciyandika kapati ku Banakristo ncakuti beelede kucikonzya “kwaandaanya ciluzi acitaluzi” kutegwa bakkomanisye Leza kwiinda mukusalala.
(Levitiko 11:8) Tamweelede kulya nyama yabanyama aaba naa kuguma mitunta yabo pe. Nkaambo balisofweede kulindinywe.
it-1 111 ¶5
Banyama
Milawo eeyi iijatikizya zyakulya yakali kubeleka buyo kulibaabo ibakali kweendelezyegwa a Mulawo wa Musa, mbwaanga lugwalo lwa Levitiko 11:8 lwaamba kuti: “Nkaambo balisofweede kulindinywe,” kwaamba bana Israyeli. Kumanizyigwa kwa Mulawo kwiinda mulufwu lwacipaizyo ca Kristo Jesu, kwakapa kuti milawo eeyi imwaigwe, aboobo bantu boonse lino batobela cakaambwa kuli Nowa lyazambangulwe kujatikizya banyama.—Kol. 2: 13-17; Matl. 9:3, 4.
AMUSUNGWAALE MUMULIMO WAMUMUUNDA
Ino ncinzi cakapa kuti Musa abanyemene bana ba Aroni ba Eleazara a Itamara nobakafwa ibanyina ba Nadabu a Abihu, alimwi mbuti bukali bwakwe mbobwakamana?—Lev. 10:16-20.
Nokwakainda buyo ciindi cisyoonto kuzwa bapaizi nobakatalika mulimo wabo mutempele lyakubunganina, Jehova wakabajaya bana ba Aroni ba Nadabu a Abihu akaambo kakuti bakabelesya mulilo watakazumizyidwe. (Lev. 10:1, 2) Musa wakaambila Aroni kuti abaambile bana bakwe kuti batabalili ibanyina bakafwa. Kalitanalampa, Musa wakanyemena Eleazara a Itamara akaambo kakuti tiibakailya nyama yampongo yakupaizya zibi. (Lev. 9:3) Ino nkaambo nzi Musa ncaakabanyemena?
Milawo Jehova njaakapa Musa yakali kwaamba kuti mupaizi iwakali kutuula cipaizyo cazibi wakeelede kulya zibeela zimwi zyanyama mulubuwa lwa tente lyakubunganina. Kucita boobo, cakali kutondezya kuti mipailo yabaabo bakali kutuula yaingulwa. Nokuba boobo, ikuti bulowa bumwi bwacituuzyo bwatolwa Kubusena Busalala, bwalo mbobusena bwakusaanguna mutempele, cituuzyo eeci tiicakeelede kuligwa pe. Muciindi caboobo, cakeelede kuumpwa.—Lev. 6:24-26, 30.
Musa naakabona cakacitika buzuba oobu, wakabona kuti cilayandika kapati kwaatobela malailile oonse Jehova ngaakapa. Naakabona kuti mpongo yakupaizya zibi yaumpwa, kanyemede wakabuzya Eleazara a Itamara ncobatakailida nyama kweelana amalailile akaambo kakuti bulowa bwamunyama ooyu tiibwakapegwa kuli Jehova Mubusena Busalala.—Lev. 10:17, 18.
Aroni wakauvwiila mubuzyo ngwaakabuzya Musa akaambo kakuti basinsimi ibakali kupona bakacita oobo nkaambo wakabazumizya. Akaambo kakujayigwa kwabana bakwe bobilo, ndiza Aroni wakali kuyeeya kuti taaku mupaizi wakali kukonzya kulya nyama yakupaizya zibi buzuba oobo. Ndiza wakali kuyeeya kuti kulya nyama eeyi takukonzyi kumukkomanisya Jehova nokuba kuti tiibakajatikizyidwe mumulandu ngobakacita ba Nadabu a Abihu.—Lev. 10:19.
Ndiza Aroni wakali kuyeeya kuti akaambo kakuti cakali ciindi cakusaanguna kucita mulimo ooyu wabupaizi, bakeelede kubikkila maano kapati kuti bamukkomanisye Leza nomuba mutuntu tusyoonto. Nokuba boobo, zyina lya Jehova lyakasampaulwa aba Nadabu a Abihu aboobo Leza wakabajaya. Aboobo Aroni wakali kuyeeya kuti bamukwasyi wabapaizi bakabisya tiibakeelede kulya cipaizyo cisalala.
Kuboneka kuti Musa wakabukkomanina bwiinguzi bwa Aroni akaambo kakuti Bbaibbele lyaamba kuti: “Amvwe obo, Musa wakakuta.” (Lev. 10:20) Kulibonya kuti awalo Jehova wakakkomana abwiinguzi mbwaakapa Aroni.
DECEMBER 14-20
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | LEVITIKO 12-13
“Amwiiye Kumilawo Iijatikizya Cinsenda”
(Levitiko 13:4, 5) Pele kuti naa kabala kakatuba aalukanda lwakwe akulibonya kuti takabbookede kwiinda lukanda lumbi lwamubili akuti boya tiibwatuba, mupaizi weelede kumuzandula muntu ooyo mazuba aali ciloba. 5 Mupaizi uyoomulanga-langa alimwi mubuzuba bwaciloba, eelyo ikuti naa kwalibonya mbuli kuti bulwazi bwamana, akuti tiibwayandilila mulukanda, weelede kumuzandula mazuba aambi aali ciloba.
Sena Talicigwasyi naa Lyaamba Masimpe Nokuba Kuti Ndyakaindi?
• Kuzandula bantu baciswa.
Mulawo wa Musa wakali kwaamba kuti bantu baciswa bulwazi bwacinsenda bakeelede kuzandulwa. Myaka ibalilwa ku 700 yainda, ciindi nokwakali malwazi aayambukila mukaindi kasyoonto, nceciindi bamadokota nobakaizyiba njiisyo eeyi akutalika kwiibelesya, yalo iicigwasya kapati amazuba aano.—Levitiko caandaano 13 a 14.
(Levitiko 13:45, 46) Zisani zyasicinsenda zyeelede kuzapaulwa, masusu aakwe taayelede kukamunwa alimwi weelede kulivwumba kumulomo akoompolola kuti, ‘Ndilisofweede, ndilisofweede!’ 46 Ciindi coonse ncali abulwazi unoosofweede. Mbwaanga muntu ooyo ulisofweede, weelede kukkala alikke anze aankambi.
Sena Mulizyi?
Ba Juda bansiku bakali kubuyoowa bulwazi bwacinsenda ibwakadumide kapati kaindi. Bulwazi oobu buyoosya alimwi buyambukila bwakali kukonzya kulwana nsinga zyamuntu uuciswa bulwazi oobu akupa kuti zinyonganine limwi alimwi akulemana buya. Kunyina musamu wakali kukonzya kuponya bulwazi bwacinsenda. Muciindi caboobo, aabo ibakali kuciswa bulwazi oobu bakali kukkala balikke alimwi bakeelede kucenjezya bamwi kujatikizya bulwazi bwabo.—Levitiko 13:45, 46.
(Levitiko 13:52) Weelede kucuumpa cisani eeco, cibe caboya naa camulembo muuba-uba, naa cintu cili coonse cacikutu caba abulwazi, nkaambo mbulwazi bwacinsenda ciyambukila. Ceelede kuumpwa mumulilo.
(Levitiko 13:57) Nokuba boobo, ikuti kacicilibonya kucisani naa muntali yamubulamfwu naa yamubwamba bwacisani naa mucintu cili coonse cacikutu, nkokuti bulwazi oobo buyabuyandilila, alimwi weelede kuumpa cintu cili coonse cijisi bulwazi mumulilo.
it-2 238 ¶3
Cinsenda
Kuzisani amumaanda. Cinsenda cakali kujanika akuzisani zyaboya naa kumilembo myuuba-uba, naa kuzintu zyacikutu. Pele cakali kumana kuti cisani eeco cawasyigwa, alimwi kwakali bubambe bwakucizandula. Pele kuti kwalibonya bulwazi bwamubala wanyanzabili uuvwelene awamungunga waji naa uusalala-salala, nkokuti bulwazi oobo bulayambukila alimwi cisani cakeelede kuumpwa. (Lev. 13:47-59) Ikuti kubwaanda bwaŋanda kwalibonya mubala wanyanzabili uuvwelene amungunga waji, mupaizi wakali kwiijala ŋanda eeyo. Andiza kwakali kuyandika kwaakolomona mabwe aajisi bulwazi, mpoonya akubupala bwaanda bwa ŋanda nkoili mukati, kumane mabwe alimwi abulongo bwapalwa zyakali kuyoosowelwa kunze aamunzi ooko kusowelwa zintu zisofweede. Ikuti naa bulwazi bwatalika alimwi, nkokuti ŋanda eeyo yakalisofweede alimwi yakeelede kumwaigwa, kumane mabwe aanjiyo, zisamu abulongo zyakali kusowelwa kunze aamunzi ooko kusowelwa zintu zisofweede. Pele kuti ŋanda yaambwa kuti ilasalala kwakali kubikkwa bubambe bwakwiisalazya. (Lev. 14:33-57) Kwakali kwaambwa kuti cinsenda icakali kuba kuzisani naa kumaanda cakali musyobo wankubi; pele kulibonya kuti makani aaya ngakuyeeyela buyo.
Kuyandaula Mbono Zyakumuuya
(Levitiko 12:2) “Ambila bana Israyeli kuti, ‘Ikuti naa mukaintu wamita akutumbuka mwana musankwa, ulasofwaala mazuba aali ciloba, ulasofwaala mbubonya mbuli mazuba ngali kumwezi.
(Levitiko 12:5) “‘Ikuti naa watumbuka mwana musimbi, nkokuti ulasofwaala mazuba aali 14, mbubonya mbuli ciindi nali kumwezi. Uyoozumanana kulisalazya kubulowa kwamazuba aambi aali 66.
Twaambo Tupati-Pati Kuzwa Mubbuku lya Levitiko
12:2, 5—Ino nkaambo nzi kutumbuka ncokwakali kupa kuti mutumbu ‘asofwaale’? Izibeela zyamubili zyakuzyalila zyakabambilwa kuti kakuzyalilwa bantu balondokede. Nokuba boobo, akaambo kabusungu bwacibi bwakakonwa, ibuumi butalondokede alimwi ibubisya bwakatambukila akubana. Iziindi zili mbozibede ‘zyakusofwaala’ akaambo kakutumbuka alimwi atwaambo tumbi mbuli mazuba aakutondwa kwamukaintu alimwi akusowa bwaalumi, zyakapa kuti bana Israyeli bazibe bubi mbubakakona. (Levitiko 15:16-24; Intembauzyo 51:5; Ba-Roma 5:12) Milawo yakulisalazya yakali kuyandika yakali kukonzya kubagwasya bana Israyeli kubona mbocakali kuyandika cipaizyo cacinunuzyo kutegwa civwumbe zibi akupilusya kulondoka kwabantu. Nkaambo kaako Mulawo wakababeda “simalelo mane kusikila kuciindi nca[akazya] Kristo.”—Ba-Galatiya 3:24.
(Levitiko 12:3) Mubuzuba bwalusele, mwana weelede kupalulwa.
Sena Talicigwasyi naa Lyaamba Masimpe Nokuba Kuti Ndyakaindi?
• Ciindi cakupalulwa.
Mulawo wa Leza wakali kwaamba kuti mwana musankwa weelede kupalulwa mubuzuba bwalusele kuzwa naazyalwa. (Levitiko 12:3) Kwaambwa kuti bulowa bwabana bavwanda bulafwambaana kwaangana kwainda nsondo yomwe kuzwa ciindi nobazyalwa. Lyansiku, kabutanasika busilisi busumpukide, kulindila kwamazuba aayinda kunsondo yomwe kabatanapalulwa cakali kubakwabilila kapati.
DECEMBER 21-27
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | LEVITIKO 14-15
“Bakombi Bakasimpe Beelede Kusalala”
(Levitiko 15:13-15) “‘Lino naa zintu izyali kusensa zyaleka eelyo muntu ooyo wapona, uyoobala mazuba aali ciloba aakusalazyigwa kwakwe alimwi weelede kuwasya zisani zyakwe akusamba mumaanzi aayenda eelyo uyoosalala. 14 Mubuzuba bwalusele, weelede kubweza nziba zyobilo naa twana twankwilimba tobilo, akuboola kubusyu bwa Jehova kumulyango watente lyakuswaanganina akumupa mupaizi. 15 Mupaizi uyootuula tuyuni ootu, kamwi kayooba kacituuzyo cazibi mpoonya kamwi kayooba kacituuzyo cuumpwa, eelyo uuyoomanya milandu yamuntu ooyo kubusyu bwa Jehova kujatikizya bulwazi bwakwe bwakusensa kubwaalumi.
it-1 263
Kusamba
Kusamba kwakulisalazya kwakali kuyandika kubana Israyeli boonse akaambo katwaambo twiindene-indene. Muntu uuli woonse wakazwa akupona kubulwazi bwacinsenda, kufwumbwa ooyo iwakaguma zintu izyakali kugumwa abaabo ‘balisensa kubwaalumi,’ imwaalumi iwakali kuzwa bwaalumi, mukaintu iwakazwa kumwezi, naa bantu ibakali koonana, ‘bakalisoofweede’ alimwi bakeelede kusamba. (Lev. 14:8, 9; 15:4-27) Muntu wakali mutente imwakali mutunta, naa iwakaguma mutunta ‘wakalisofweede,’ alimwi wakeelede kusalazyigwa amaanzi. Ikuti umwi wakaka kutobela milawo eeyi, ‘wakeelede kujaigwa akati kambungano, nkaambo wakasofwaazya tente lyakukombela lya Jehova.’ (My. 19:20) Aboobo kusamba kubelesyedwe munzila yacikozyanyo ikwaamba busalali mumeso aa Jehova. (Int. 26:6; 73:13; Is. 1:16; Ezk. 16:9) Kusanzyigwa a Jwi lya Leza lyakasimpe, iliimininwa amaanzi, kulijisi nguzu zyakusalazya.—Ef. 5:26.
(Levitiko 15:28-30) “‘Nokuba boobo, ikuti naa bulowa ibwali kuzwa bwaleka, weelede kubala mazuba aali ciloba kuzwa nobwaleka, kuzwa waawo ulasalala. 29 Mubuzuba bwalusele, weelede kubweza nziba zyobilo naa twana twankwilimba tobilo, akutuleta kumupaizi kumulyango watente lyakuswaanganina. 30 Mupaizi uyootuula tuyuni ootu, kamwi kayooba kacituuzyo cazibi mpoonya kamwi kayooba kacituuzyo cuumpwa, eelyo uyoomanya milandu yamukaintu ooyo kubusyu bwa Jehova kujatikizya kuzwa bulowa.
it-2 372 ¶2
Kuunka Kumwezi
Awalo mukaintu wakali kubonwa kuti ulisofweede kuti kazwa bulowa mazuba manji ciindi naatakali kumwezi, naa kuti kuzwa bulowa “kwiindilila aciindi cakwe cakuba kumwezi,” calo cakali kupa kuti zintu mpaakali koona naa kukkala kazisofwaala, kubikkilizya abantu ibakali kuziguma. Ikuti bulowa bwaleka kuzwa, wakeelede kubala mazuba aali ciloba, naya asalale. Mubuzuba bwalusele mukaintu ooyo wakeelede kuleta nziba zyobilo naa twana twankwilimba tobilo kumupaizi, walo iwakali kumanya milandu yakwe, kwiinda mukupa Jehova tuyuni ootu, komwe kakali cituuzyo cazibi mpoonya kamwi kakali cituuzyo cuumpwa.—Lev. 15:19-30.
(Levitiko 15:31) “‘Aboobo mweelede kubagwasya bana Israyeli kuti basalale, kutegwa batafwi mubusofwaazi bwabo akaambo kakusofwaazya tente lyangu lyakukombela, ilili akati kabo.
it-1 1133
Busena Busalala
2. Tente lyakubunganina, kumbele ilyakazooba tempele. Busena boonse kubikkilizya alubuwa lwatente lyakuswaanganina alimwi amabuwa aamutempele, bwakali busena busalala. (Kul. 38:24; 2Mak. 29:5; Mil. 21:28) Kumulyango aalubuwa kwakali cipaililo cakupaizizya alimwi acakusambila camukuba. Eezyi zyakali zintu zisalala. Balikke bantu ibakali kusalala mbabakali kunjila mulubuwa lwatente lyakuswaanganina ciindi cili coonse; mbubwenya buyo, kunyina iwakeelede kunjila mumabuwa aatempele kuti kasofweede. Mucikozyanyo, mukaintu uusofweede tanaakeelede kuguma cintu cili coonse cisalala naa kunjila mubusena busalala. (Lev. 12:2-4) Alimwi buya, bana Israyeli bakali kusofwaazya tente lyakukombela kuti bazumanana kabasofweede. (Lev. 15:31) Aabo ibakali kuleta zituuzyo zyakulisalazya kucinsenda bakali kugolela buyo kumulyango aalubuwa. (Lev. 14:11) Muntu uuli woonse wakasofweede iwakali kulya cipaizyo calumvwano kutente lyakuswaanganina naa kutempele, wakeelede kujaigwa.—Lev. 7:20, 21.
Kuyandaula Mbono Zyakumuuya
(Levitiko 14:14) “Mpoonya mupaizi uyoobweza bulowa bwacituuzyo camilandu akubulamba kukutwi kwakululyo mpokulaansi kwayooyo uulisalazya akucaala cakwe cakujanza lyalulyo acakukuulu kwakululyo.
(Levitiko 14:17) Mpoonya mafwuta amwi uyakwaalamba kukutwi kwakululyo mpokulaansi kwayooyo uulisalazya akucaala cakwe cakujanza lyalulyo acakukuulu kwakululyo atala aabulowa bwacituuzyo camilandu.
(Levitiko 14:25) Mpoonya uyoojaya mugutu ooyo uucili mwana wacituuzyo camilandu, eelyo mupaizi uyoobweza bulowa bwacituuzyo camilandu akubulamba kukutwi kwakululyo mpokulaansi kwayooyo uulisalazya akucaala cakwe cakujanza lyalulyo acakukuulu kwakululyo.
(Levitiko 14:28) Mpoonya mupaizi uyoobikka mafwuta aamwi aali mujanza lyakwe kukutwi kwakululyo mpokulaansi kwayooyo uulisalazya akucaala cakwe cakujanza lyalulyo acakukuulu kwakululyo abusena mpoonya mpaakalamba bulowa bwacituuzyo camilandu.
it-1 665 ¶5
Kutwi
Ciindi naakali kunanikwa mupaizi ku Israyeli, Musa wakalailwa kubweza bulowa bumwi bwamugutu wakubikkwa aabupaizi, akubulamba kukutwi kwakululyo kwa Aroni alimwi akwabana bakwe, kubikkilizya akujanza lyalulyo akukuulu kwakululyo, kutondezya kuti nzyobakali kuswiilila, mulimo ngobakali kucita, alimwi ambobakali kweenda zyakeelede kutondezya cakali kucitika. (Lev. 8:22-24) Mbubwenya buyo, aciindi naakali kusalazyigwa sicinsenda, Mulawo wakali kwaamba kuti mupaizi wakeelede kubweza bulowa bumwi bwamugutu wacituuzyo camilandu, kubikkilizya amafwuta aakatuulwa, akuzilamba kukutwi kwalulyo kwasicinsenda. (Lev. 14:14, 17, 25, 28) Ibubambe bukozyenye aboobu bwakali kucitwa kumuntu iwakalyaabide kuzumanana kukkala kali muzike kuli simalelaakwe kukabe kutamani. Ikuti caba boobo, muzike ooyo wakeelede kutolwa kumunsende wamulyango, mpoonya simalelaakwe wakali kuyoodonkola kutwi kwakwe akabulo kakudonkozya. Cipulo eeci cakali kutondezya kuti muzike unakumumvwida simalelaakwe mubuumi bwakwe boonse.—Kul. 21:5, 6.
(Levitiko 14:43-45) “Ikuti naa bulwazi bwatalika alimwi muŋanda musyule lyakugusya mabwe aali abulwazi, kwiipala akwiisyingulula alimwi, 44 nkokuti mupaizi weelede kunjila akwiilanga-langa alimwi. Ikuti bulwazi bwayandilila muŋanda, ncinsenda ciyambukila. Ŋanda eeyo ilisofweede. 45 Eelyo uyoolailila kuti ŋanda eeyo imwaigwe–mabwe aanjiyo, zisamu, abulongo bwayo boonse–akutolwa kunze aamunzi ooko kusowelwa zintu zisofweede.
g 1/06 14, kabbokesi
Sena Nkubi Ilayandika Naa Taiyandiki?
NKUBI MUMAZUBA AAKAINDI
Bbaibbele lilaamba kujatikizya ‘bulwazi bwacinsenda muŋanda,’ nkokuti kuŋanda iini. (Levitiko 14:34-48) Ibantu baamba kuti ‘cinsenda eeci ciyambukila,’ musyobo wankubi, pele makani aaya taasinizyidwe pe. Pele kufwumbwa mbocibede, Mulawo wa Leza wakali kulailila bamukamwini ŋanda kugusya mabwe aakajisi bulwazi oobu, kubupala bwaanda boonse bwamukati, akusowa bulongo bwapalwa kunze aamunzi ooko kusowelwa “zintu zisofweede.” Ikuti bulwazi bwatalika alimwi, nkokuti ŋanda yoonse yakalisofweede, aboobo yakeelede kumwaigwa, mpoonya mabwe aanjiyo, zisamu, abulongo bwayo boonse zyakeelede kusoogwa. Malailile aaya aagaminide aa Jehova akali kutondezya luyando ndwaakajisi kubantu ambwaakali kububikkila maano buumi bwabo.
DECEMBER 28–JANUARY 3
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | LEVITIKO 16-17
“Buzuba Bwakumanya Milandu Ancobwaamba Kulindinywe”
(Levitiko 16:12) “Weelede kubweza twakunyamwida mulilo tuzwide makala aamulilo aazwa acipaililo kubusyu bwa Jehova, alimwi maanza aakwe oonse obilo kaazwide tununkilizyo tubotu, eelyo weelede kuzileta kunze aacisitilizyo.
Ziiyo Nzyotukonzya Kwiiya ku Bbuku lya Levitiko
Amubale Levitiko 16:12, 13. Amweezeezye icakali kucitika mu Buzuba Bwakumanya Milandu: Mupaizi mupati wakali kunjila mutente lyakubunganina. Eeci nciindi cakusaanguna akati kaziindi zyotatwe nzyaakeelede kunjila mu Busena Busalalisya buzuba oobo. Kujanza limwi, wakali kunyamuna cibikkilo icakazwide tununkilizyo, mpoonya kujanza limbi, wakali kunyamuna kakunyamwida mulilo kangolida ikakazwide makala aamulilo. Wakali kwiima kumbele aacisitilizyo icakali kuvwumba manjililo aa Busena Busalalisya. Katondezya bulemu kapati, wakali kunjila mu Busena Busalalisya akwiima kumbele aabbokesi lyacizuminano. Munzila yacikozyanyo, wakali kwiima kumbele lya Jehova Leza! Mpoonya mupaizi wakali kutila tununkilizyo kabotu-kabotu amakala aamulilo, kumane ŋanda yoonse yakali kuzula tununkilizyo tujisi bweema bubotu. Kuzwa waawo, wakali kunjila alimwi mu Busena Busalalisya kajisi bulowa bwazituuzyo zyacibi. Amubone kuti wakali kusaanguna kuumpa tununkilizyo katanapa bulowa bwazituuzyo zyacibi.
(Levitiko 16:13) Weelede kubikka tununkilizyo amulilo kubusyu bwa Jehova, alimwi busi bwatununkilizyo bweelede kuvwumba civwunisyo ca Bbokesi, eeco cili atala lya Bumboni, kutegwa atafwi.
Ziiyo Nzyotukonzya Kwiiya ku Bbuku lya Levitiko
Ncinzi ncotukonzya kwiiya kujatikizya kubelesyegwa kwatununkilizyo ikwakali kucitwa mu Buzuba Bwakumanya Milandu? Bbaibbele litondezya kuti mipailo yabakombi ba Jehova basyomeka iitambulwa ili mbuli tununkilizyo. (Int. 141:2; Ciy. 5:8) Amuyeeye kuti kwiinda mukutola tununkilizyo kumbele lya Jehova, mupaizi mupati wakali kutondezya bulemu kapati. Mbubwenya buyo, ciindi notupaila kuli Jehova, tulatondezya bulemu kapati. Tulalumba kapati kuti mulengi wabubumbo boonse ulatuzumizya kubandika anguwe alimwi akuba acilongwe anguwe, mbubonya mwana mbwacita kuli bausyi. (Jak. 4:8) Ulatutambula katuli balongwe bakwe! (Int. 25:14) Eelo kaka tulalumba kapati kucoolwe eeci cakuti kunyina notuyanda kucita cintu cili coonse icikonzya kumunyemya.
(Levitiko 16:14, 15) “Weelede kubweza bulowa bwamupoho akubusansaila amunwe wakwe kumbele lyacivwunisyo kulubazu lwakujwe, alimwi akusansaila bulowa bumwi amunwe wakwe ziindi zili ciloba kumbele lyacivwunisyo. 15 “Mpoonya uyookajaya kajembwe kacituuzyo cazibi zyabantu, alimwi weelede kuleta bulowa kunze aacisitilizyo akubusansaila kumbele lyacivwunisyo mbubonya mbwaakacita bulowa bwamupoho.
Ziiyo Nzyotukonzya Kwiiya ku Bbuku lya Levitiko
Amuyeeye kuti mupaizi mupati wakali kusaanguna kuumpa tununkilizyo katanapa zipaizyo. Kwiinda mukucita boobo, wakali kuba masimpe kuti ulakkomaninwa a Leza. Ncinzi ncotukonzya kwiiya kuliceeci? Ciindi naakali anyika, katanapa buumi bwakwe kacili cipaizyo, Jesu wakeelede kusaanguna kucita cintu cimwi iciyandika kapati kwiinda kupa lufwutuko kubantu. Ino ncintu nzi eeco? Wakeelede kusaanguna kusyomeka alimwi akumvwida Jehova mubuumi bwakwe kutegwa Jehova acitambule cipaizyo cakwe. Kwiinda mukucita boobo, Jesu wakatondezya kuti kucita zintu munzila njayanda Jehova ncecintu ciyandika kapati. Kuyungizya waawo, Jesu wakabusumpula bweendelezi, nkokuti wakatondezya kweelela kwabweendelezi bwa boonse bwaanyika Bausyi.
Kuyandaula Mbono Zyakumuuya
(Levitiko 16:10) Pele kajembwe ikawidwa cisolo icitondezya kuti nka Azazeli keelede kwiimikwa kakali kaumi kubusyu bwa Jehova kuti kamanye milandu, kutegwa kalekwe kaunke munkanda kakali ka Azazeli.
it-1 226 ¶3
Azazeli
Mbubwenya mbwaakaamba mwaapostolo Paulo, kwiinda mukutuula buumi bwakwe bulondokede kabuli cipaizyo cazibi zyabantu, Jesu wakacita cintu cipati kapati kwiinda ceeco cakali kukonzya kuzuzikizyigwa “abulowa bwabapoho abwampongo.” (Heb. 10:4, 11, 12) Aboobo, wakabeleka kali sikunyamuna zibi zyesu, nkokuti ‘sikutola malwazi eesu,’ alimwi iwakayaswa akaambo kansotoko zyesu.’ (Is. 53:4, 5; Mt. 8:17; 1Pet. 2:24) ‘Wakatola’ zibi zyabantu boonse ibajisi lusyomo mucipaizyo cakwe. Wakatondezya bubambe mbwabikkide Leza bwakumanya zibi cakumaninina. Munzila eezyi, mujembwe “wa Azazeli” wiiminina cipaizyo ca Jesu Kristo.
(Levitiko 17:10, 11) “‘Kufwumbwa muntu waluzubo lwabana Israyeli naa mweenzu uukkala akati kanu uulya bulowa buli boonse, ndiyoomukaka muntu ooyo uulya bulowa, eelyo ndiyoomujaya. 11 Nkaambo buumi bwacintu cipona buli mubulowa, alimwi mebo ndamuzumizya kuti kamububelesya acipaililo kumanya milandu yanu, akaambo kakuti bulowa mbobumanya milandu nkaambo momuli buumi.
Kaambo Ncotweelede Kusalala
Amubale Levitiko 17:10. Jehova wakalailila bana Israyeli kuti tiibakeelede kulya “bulowa buli boonse.” Kulikasya kubulowa bwabanyama naa bwabantu, acalo nceelelo ca Banakristo. (Mil. 15:28, 29) Cilatuyoosya kapati twayeeya buyo kuti Leza inga takonzyi kutukkomanina akuti tulakonzya kugwisyigwa mumbungano yakwe. Tulamuyanda Leza alimwi tulayanda kumumvwida. Nociba ciindi notuyaana azintu zikonzya kubikka buumi bwesu muntenda, tulikanzide kutayungwa acintu cili coonse naa bantu aabo ibatamuzyi Jehova alimwi ibatayandi kumukomba naaceya. Inzya, tulalangilwa kukazyigwa akaambo kakulikasya kubulowa, pele swebo tweelede kusala kumvwida Leza. (Jud. 17, 18) Ino ninjiisyo nzi zikonzya kutugwasya kutegwa tube masimpe kuti tatulyi bulowa alimwi tatuzumini kubikkwa bulowa?—Dt. 12:23.