Julio

Putum tuku Jesús tlawalh, xmilagros chu tuku wa, limasiya tuku makgkatsi chu tuku lakpuwan xTlat (Juan 14:9). Xmilagros Jesús kinkamasiyaniyan pi xla chu xTlat lu kinkapaxkikgoyan. Jesús tlawalh milagros xlakata nakamapanuni latamanin tuku xkamakgapatinama. Makgtum, kakuchilh chatiy lakgaxokgo ( Mat. 20:​30-34). Biblia wan pi Jesús «kalakgalhamalh» chu kamalakawanilh. Tachuwin xagriego nema matitaxtikan «kalakgalhamalh» kilhchanima tuku makgkatsiyaw kkinakujkan chu asta tlawa pi nakinkakatsaniyan tuku titaxtuma achatum. Xtalakgalhaman Jesús limasiyalh la xlilhuwa xkapaxki latamanin, chu uma talakgalhaman wa tuku makgpuwantinilh nakamawi tiku xtsinksmakgo chu namapaksa tiku xkgalhi lepra (Mat. 15:32; Mar. 1:41). Tlan nalipawanaw pi Jehová, “xalakgalhamana” Dios, chu xKgawasa lu kinkapaxkikgoyan, chu lu nitlan limakgkatsikgo akxni patinamaw (Luc. 1:78; 1 Ped. 5:7). Xlakan lu masputuputunkgo taʼakglhuwit nema kgalhiyaw. w23.04 3:​4, 5

Lu xlakaskinka pi nalakgmakganaw nixatlan talakapastakni nema anan kxkakilhtamaku Satanás. Xlakata nalimatsamayaw kintalakapastaknikan tuku tlan, talakaskin nalikgalhtawakgayaw Biblia, naʼanaw ktamakxtumit chu nalichuwinanaw Dios. Jehová malaknu pi ni katimastalh talakaskin pi nala tuku nialhla natayaniyaw (1 Cor. 10:​12, 13). Xlakata ni namakgxtakgaw Jehová kʼuma xatuwa kilhtamaku, katlawaniw oración. Xla lakaskin pi kawaniw “putum tuku lilakgaputsa kinakujkan” (Sal. 62:8). Kamalanki chu kapaxtikatsini putum tuku tlawa mimpalakata. Kaskini pi kamakgtayan ni napekuana akxni lichuwinana xtachuwin chu kamakgtayan natayaniya tuku tuwa titaxtuya, chu kaskini kamakgtayan ni natlawaya tuku nitlan. Nitu katlawalh pi nialh natlawaniya oración Jehová. w23.05 7:​17, 18

¿Tuku xlakata anaw ktamakxtumit? Xlakata malankiputunaw Jehová (Sal. 26:12; 111:1). Nachuna, ktamakxtumit tlan lamakgpuwantiniyaw kinchatunukan k’uma xakatuwa kilhtamaku (1 Tes. 5:11). Akxni mastayaw kintakgalhtinkan malankiyaw Jehová chu kamaʼakgpuwantiniyaw kinatalankan. Pero max anan tuku tuwa namakgkatsiyaw: max lu pekuanaw chu ni mastaputunaw kintakgalhtinkan, o max makglhuwa nachaxaw kimakankan pero ni makglhuwa nakinkamaxkikanan talakaskin nakgalhtinanaw. ¿Tuku nakinkamakgtayayan? Apóstol Pablo lichuwinalh tuku kilitlawatkan akxni anaw ktamakxtumit: «Kalamatliwakglhwi». Komo ankgalhin nalilakpuwanaw pi kintakgalhtinkan tlan nakamatliwakglha amakgapitsin maski ni lhuwa tuku nawanaw, nialh lu katipekuaw namastayaw. Chu maski ni makglhuwa nakinkawanikanan pi kamastaw kintakgalhtinkan, nalipaxuwayaw pi amakgapitsin na tlan namastakgo (1 Ped. 3:8). w23.04 20:​1-3

Maski judíos tachin xwilakgo kBabilonia 70 kata, la uku tlantiya xtaxtukgo chu xtaspitkgolh kʼIsrael (Esd. 1:​2-4). Kajwatiya Jehová tlan xtlawa pi chuna xlalh, xlakata babilonios ni xkamakgxtakgkgo tiku tachin xkalinkgo (Is. 14:​4, 17). Pero Babilonia akgchipaka, chu xasasti mapakgsina makatsininalh pi judíos tlan xtaxtukgolh. Putum judíos xlilaksakatkan xwanit tuku natlawakgo: namakgxtakgkgo Babilonia o anta natamakgxtakgkgo. Makgapitsi judíos xlinkgoya kata chu nialhla makgat xtlawankgo. Chu lhuwa judíos xlakachinkgonit kBabilonia, wa xlakata xkachikinkan xliʼakxilhkgo. Xlakan xlakpuwankgo pi Israel xkachikin xnatlatnikan xalamakgasa xlitaxtu. Nachuna, makgapitsi judíos xtlajakgonit lhuwa tumin kBabilonia. Wa xlakata max tuwa xmakgkatsikgo namakgxtakgkgo xchikkan chu xatlan taskujut nema xkgalhikgo chu naʼankgo latamakgo kʼakgtum kachikin nema ni xlakgapaskgo. w23.05 14:​1, 2

Biblia kinkamakgpuwantiniyan natayaniyaw, nalakgalhamananaw chu napaxkinanaw. Lucas 21:19 wan: «Xlakata natayaniyatit asta kxlisputni, namakglhtinanatit milatamatkan». Colosenses 3:12 wan: «Kakgalhitit talakgalhaman chu tapaxkit». Chu 1 Tesalonicenses 4:​9, 10 na kinkawaniyan: «Dios kamasiyaninitan nalapaxkiyatit. […] Pero kkastakyawayan natalan, pi chuntiya tlakg katlawatit uma». Umakgolh tachuwin xkawanimaka tiku xlimasiyamakgolha pi xtayanikgo, xlakgalhamanankgo chu xpaxkinankgo. Pero xtalakaskin pi chuntiya tlakg xlimasiyakgolh umakgolh tayat. Chu nachuna kilitlawatkan. Xlakata chuna natlawayaw, kalilakpuwaw tuku tlawakgolh xapulana kstalaninanin Cristo xlakata xkgalhikgolh umakgolh tayat chu kastalaniw xliʼakxilhtitkan. Komo chuna natlawayaw, akxni lama nawan lhuwa tapatin, katsininitawa nawan la tayanikan chu liwana lakkaxwilinitaw nawan chuntiya natayaniyaw. w23.07 3, 4:4, 8

Uma tiji kinkamaxkiyan talakaskin nakakninaniyaw Jehová, chu namakglhtinanaw tasikulunalin nema nalimin xTamapakgsin Dios. Wa xlakata, tiku xatalaksakni chu «amakgapitsi borregos», talakaskin ni namakgxtakgaw uma tiji (Juan 10:16). Lata kkata 1919, lhuwa latamanin taxtukgonit kxaLanka Babilonia, o nixaxlikana takanajla, chu tlawamakgolh “kTiji xaSanto”. Jehová kamakgtayalh judíos xlakata ni tuwa xchankgolh kxkachikinkan akxni taxtukgolh kBabilonia. Mapanulh putum tuku xkamalakgachokgo (Is. 57:14). ¿Chu tuku tlawanit Jehová kkinkilhtamakujkan? Akxni nina xchan kata 1919, Jehová kamaklakaskilh lakchixkuwin tiku ni xmakgxtakgkgo xlakata xlakkaxwilikgolh tiji (katamalakxtupi Isaías 40:3). Xlakan lu liskujkgolh xlakata latamanin tiku tlan likatsikgo xmakgxtakgkgolh nixaxlikana takanajla chu xmakgtapakgsikgolh kparaíso xaʼespiritual, niku xlakkaxwilikanita xaskulunku takaknin. w23.05 15, 16:​8, 9

Jehová lakaskin pi xatapaxuwan kaskujniw (2 Cor. 9:7). Komo chuna, ¿tuku xlakata lu kiliskujatkan wi tuku nalakgchanaw komo nichuna tlawaputunaw? Kalilakpuwaw apóstol Pablo. Xla wa: «Liwana kʼakgastakyawa kimakni chu kmapakgsi chuna la chatum skujni» (1 Cor. 9:​25-27). Pablo lu liskujli natlawa tuku Jehová xlakaskin pi xtlawalh, asta maski nichuna xtlawaputun. Uma lu makgapaxuwalh Jehová chu sikulunatlawalh xlakata skujnanilh (2 Tim. 4:​7, 8). Jehová na lu lipaxuwa akxni akxilha pi lu liskujaw nalakgchanaw tuku lakkaxwilinitaw, asta maski ni lu tlawaputunaw. ¿Tuku xlakata? Xlakata tapaxkit nema kgalhiniyaw wa tuku kinkamakgpuwantiniyan chuna natlawayaw maski ni lu tlawaputunaw. Jehová sikulunatlawalh Pablo chu na nakinkasikulunatlawayan (Sal. 126:5). Akxni naʼakxilhaw pi Jehová kinkasikulunatlawaman, tlakg xatapaxuwan natlawayaw uma taskujut. w23.05 29:​9, 10

Apóstol Pablo lichuwinalh pi tiku ni xʼamakgo lakgtaxtukgo kxkilhtamaku Jehová xtachuna la tiku lhtatakgonit. Akxni chatum lataman lhtatanit, ni katsi tuku lama chu la titaxtuma kilhtamaku. Ni katsi komo wi tuku lu xlakaskinka lama chu wi tuku xlitlawat. Wa uma tuku kaʼakgspula lhuwa latamanin: xtachuna pi lhtatakgonit (Rom. 11:8). Ni kuenta tlawakgo tuku limasiya pi lamaw «kxaʼawatiya kilhtamaku» chu pi lakatsu wi lhuwa tapatin (2 Ped. 3:​3, 4). Akinin katsiyaw pi chuna la titaxtuma kilhtamaku tlakg skgalalh kilitawilatkan. (1 Tes. 5:6). Wa xlakata, ni lakapala tuku natlawayaw chu liwana nalakpuwanaw. Komo ni xtlawaw, max kaj lakapala namakgtanuyaw tuku xalak kakilhtamaku. Akxni tlakg talakatsuwima nawan xkilhtamaku Jehová, tlakg tuwa nakinkakitaxtuniyan ni namakgtanuyaw kkakilhtamaku. Pero xʼespíritu Dios nakinkamakgtayayan ni lakapala tuku natlawayaw chu nalaksakaw tuku tlan (Luc. 12:​11, 12). w23.06 10:​6, 7

¿Tuku lakapastaka akxni kgaxpata tukuwani Sansón? Max lakapastaka pi chatum tliwakga chixku xwanit. Uma xlikana, pero na tlawalh tuku nitlan nema liminilh lhuwa taʼakglhuwit. Maski chuna, Jehová wa kuenta tlawalh takanajla nema limasiyalh chu matsokgninalh kBiblia xliʼakxilhtit xlakata wi tuku nakinkamasiyaniyan. Jehová maklakaskilh Sansón xlakata xtlawalh tuku kaks malakawaninan xlakata xmakgtayalh xkachikin, Israel. Akglhuwa kata alistalh, Jehová malakpuwanilh apóstol Pablo pi xtsokgwililh xtukuwani Sansón akxni xkalichuwinama xliʼakxilhtitkan kskujnin tiku limasiyakgolh takanajla (Heb. 11:​32-34). Sansón lipawa Jehová asta akxni xtitaxtuma tuku lu tuwa. Xliʼakxilhtit lhuwa tuku kinkamasiyaniyan. w23.09 2:​1, 2

Tuku nakinkamakgtayayan natayaniyaw wa pi ankgalhin nawaniyaw Jehová tuku makgkatsiyaw (1 Tes. 5:17). Max la uku ni titaxtupat tuku lu tuwa. Pero ¿putsaya xtapulalit Jehová akxni wi tuku lisitsiya, wi tuku lilakgaputsaya o ni katsiya tuku natlawaya? Komo lismaniya skiniya tamakgtay Jehová chali chali, ni tuwa katimakgkatsi nalipawana akxni natitaxtuya tuku tlakg tuwa. Nalipawana pi xla ankgalhin namakgtayayan (Sal. 27:​1, 3). Tlan natayaniyaw tuku tuwa natitaxtuyaw akxni lama nawan lhuwa tapatin komo tayaniyaw tuku tuwa titaxtuyaw la uku (Rom. 5:3). ¿Tuku xlakata chuna wanaw? Lhuwa natalan wankgo pi akxni titaxtukgo tuku tuwa chu tayanikgo, kamakgtaya natayanikgo tuku tlakg tuwa titaxtukgo alistalh. Akxni Jehová kamakgtaya natayanikgo, tlakg kanajlakgo pi xla xlikana kamakgtayaputun. Chu uma takanajla, kamatliwakglha xlakata natayanikgo tuku nakalakgmin alistalh (Sant. 1:​2-4). w23.07 3, 4:​7, 8

Xlakata Jehová taktuju chu lakgalhamaninan, ni xatsakatwa likatsi. Limasiyalh pi taktuju akxni x’ama kamasputu tiku xlamakgo kSodoma. Kamalakgachalh x’ángeles xlakata xwanikgolh Lot pi xtsalalh chu x’alh kkasipijni. Pero Lot xpekuan, wa xlakata tasaskinilh Jehová xkamaxkilh talakaskin pi xla chu xfamilia x’ankgolh kZóar, akgtum aktsu kachikin nema na xʼamaka masputukan. Jehová tlan xafuerza xtiwanilh Lot pi xkgalhakgaxmatli tuku xwaninit, pero maxkilh talakaskin na’an kZóar chu ni masputulh uma kachikin maski chuna xlakkaxwilinit (Gén. 19:​18-22). Jehová na kalimasiyanilh xtalakgalhaman tiku xlamakgo kNínive. Malakgachalh palakachuwina Jonás xlakata xkawanilh pi kachikin x’amaka malakgsputukan xlakata lu nitlan xlikatsikgo. Pero Jehová kalakgalhamalh chu katapatilh ninivitas xlakata nitlan limakgkatsikgolh xtalakgalhinkan (Jon. 3:​1, 10; 4:​10, 11). w23.07 21:5

¿Tuku kinkamasiyaniyan tuku titaxtulh Jehoás? Xla xtachuna xwanit la kiwi nema ni pulhman aknu xtankgaxekg, xmaklakaskin xtastakyaw Jehoiadá xlakata tliwakglh xtayalh. Akxni Jehoiadá nilh chu apóstatas stakyawakgolh Jehoás, xla makgxtakgli Jehová. Akinin ni kilipekuanitkan Jehová kaj xlakata amakgapitsin chuna tlawakgo chu kinkamakgtayakgoyan. Xlakata tliwakga nawan kintakanajlakan, tlakg kilipaxkitkan Jehová. Tlakg paxkiyaw akxni kgalhtawakgayaw chu tlawayaw oración (Jer. 17:​7, 8; Col. 2:​6, 7). Jehová kajwatiya kinkaskiniyan tuku wan Eclesiastés 12:13: «Kapekuani xaxlikana Dios chu kakgalhakgaxpatti xlimapakgsin, xlakata wa uma tuku xlitlawat chixku». Komo napekuaniyaw Jehová, natayaniyaw tuku tuwa chu ni katimakgxtakgwi. Nitila katilaktlawalh chuna la talalinaw Jehová. w23.06 18, 19:​17-19

Pulaktum tuku limasiya pi Jehová namakgantaxti xtamalaknun, wa umakgolh tachuwin: «Tiku xwi kpumapakgsin wa» (Apoc. 21:5a). Umakgolh tachuwin lu xlakaskinka xlakata unu makgtum maklakaskinkan lata xlimakgtutu chuwinan Jehová klibro xla Apocalipsis. Wa xlakata, wa Jehová tiku litayama pi namakgantaxti xtamalaknun, ni chatum ángel, nipara wa Jesús. Uma kinkamakgtayayan tlakg nalipawanaw tuku wan alistalh, xlakata Jehová «nila akgsaninan» (Tito 1:2). Xlikana pi tlan nalipawanaw tuku wan Apocalipsis 21:​5, 6. Kalichuwinaw tachuwin «¡Kaʼakxilhti!». Tachuwin xagriego nema matitaxtikan «¡Kaʼakxilhti!» makglhuwa tatsokgtawilanit kʼApocalipsis. ¿Chu tuku wan Dios alistalh? Xla wan: «Kmasastima putum tuku anan». Maski Jehová lichuwinama tuku natlawa kkilhtamaku nema aku mima, liwana katsi pi uma tamalaknun xlikana nakgantaxtu chu wa xlakata chuwinan xtachuna la komo tlawamaja (Is. 46:10). w23.11 3:​7, 8

Apóstol Pedro chuntiya liskujli namakgatlaja tuku xlakpuwan chu tuku nitlan xmakgkatsi. Akxni Jesús wa pi x’ama patinan chu x’ama niy xlakata xmakgantaxtilh tuku xlichuwinankanit, Pedro wanilh pi nichuna x’ama akgspula (Mar. 8:​31-33). Makglhuwa, Pedro chu amakgapitsi apóstoles lita’akglhuwikgolh tiku tlakg xlakaskinka xlitaxtu (Mar. 9:​33, 34). Katsisni akxni chipaka Jesús, Pedro chukuʼaktinilh xtakgen chatum chixku (Juan 18:10). Chu uma katsisni makgtutu wa pi ni xlakgapasa Jesús (Mar. 14:​66-72). Alistalh lu tasalh, pero Jesús nikxni lakpuwa pi nialh x’ama tatliwakglhpara. Akxni xlakastakwananita, Jesús maxkilh talakaskin xlimasiyanilh pi lu xpaxki. Wanilh pi xkakuentajtlawalh kstalaninanin (Juan 21:​15-17). Pedro xatapaxuwan makgamakglhtinalh uma taskujut. Wa xlakata anta xwi kJerusalén kPentecostés chu lilaksakka espíritu santo. w23.09 21, 22:​6, 7

Apóstol Pedro kawanilh lakgkgolotsin: «Kamapuchwayanitit kgamputum xborregos Dios» (1 Ped. 5:​1-4). Liwana katsiyaw pi lakgkgolotsin lu kapaxkikgo xnatalankan chu kakuentajtlawaputunkgo. Pero max min kilhtamaku tuwa makgkatsikgo namakgantaxtikgo uma taskujut xlakata lu lhuwa taskujut kgalhikgo o lu tlakgwankgonit. Komo wix chuna titaxtupat, kawani Jehová la makgkatsiya. Pedro tsokgwililh: «Komo wi tiku kaskujnani amakgapitsin, chuna katlawalh xlakata Dios maxki litliwakga» (1 Ped. 4:11). Max minatalan titaxtumakgo taʼakglhuwit nema nila katilakkaxtlawakgolh kʼuma kakilhtamaku. Pero kalakapastakti pi Jesucristo, «xapuxku mapuchwayanina», tlan nakamakgtaya la uku chu kxasasti kakilhtamaku. Jehová lakaskin pi lakgkgolotsin nakapaxkikgo xnatalankan, nakakuentajtlawakgo chu tlan liʼakxilhtit nakalitaxtunikgo. w23.09 29, 30:​13, 14

Akinin ni kiliputsatkan xliskgalalakan latamanin. Komo natsukuyaw lakpuwanaw chuna la xlakan, max namakgxtakgaw Jehová chu nalakatsalayaw xlimapakgsin (1 Cor. 3:19). «Liskgalala xalak uma kakilhtamaku» ankgalhin kinkamatlawiputunan tuku lakgatiyaw. Natalan xalak Pérgamo chu Tiatira, mastakgolh talakaskin pi tiku xtlawakgo talakgxtumit nema ni xlitatlawat chu xkakninanikgo ídolos, xkamatlawikgolh tuku nitlan. Jesús kastakyawalh xlakata nialh talakgalhin xliʼakxilhmakgo talakgxtumit nema ni xlitatlawat (Apoc. 2:​14, 20). Max tiku xalak kifamiliajkan o atanu nakinkawanikgoyan pi katlawaw tuku lakaskinaw chu kalakatsalaw xlimapakgsin Jehová. Max nakinkawanikgoyan pi xtastakyaw Biblia nialh makgtayanan. Namin kilhtamaku, max nalakpuwanaw pi Jehová ni liwana kinkawaniyan la natlawayaw tuku kinkaskiniyan. Max asta nalakpuwanaw natlawayaw «tuku ni tatsokgnit» (1 Cor. 4:6). w23.07 16:​10, 11

María, xtse Jesús, xmaklakaskin litliwakga. Xʼama kgalhi aktsu skgata maski nina xmakgaxtokga. Ni xkatsi la kakuentajtlawakan kamanan, pero xʼama makgastaka Mesías. Chu xtalakaskin pi xwanilh José, tiku xʼama tatamakgaxtokga, pi xʼama kgalhi aktsu skgata maski niti xtatalakgxtuminit (Luc. 1:​26-33). ¿La makglhtinalh María litliwakga? Makglhtinalh xtamakgtaykan amakgapitsin. Akgtum liʼakxilhtit, wanilh ángel Gabriel pi tlakg xlitachuwinalh xlakata taskujut nema Jehová xlakgayawama (Luc. 1:34). Alistalh, alh lakgapaxialhnan Elisabet, xtalilakgapasni, anta «kkasipijni» xalak Judá. Xla wanilh María laktlan tachuwin, chu Dios tlawalh pi Elisabet xlichuwinalh tuku x’ama makgantaxti kskgata María (Luc. 1:​39-45). María wa pi Jehová xlitlawanit «putum uma xatliwakga xmakxpan» (Luc. 1:​46-51). Jehová kamaklakaskilh ángel Gabriel chu Elisabet xlakata namatliwakglha María. w23.10 14, 15:​10-12

Anankgo 144,000 tiku xatalaksakni chu lu tlan talalinkgo Jehová. Akxtum nataskujkgo Jesús kʼakgapun chu sacerdotes nalitaxtukgo (Apoc. 14:1). Dios kalilaksaka xʼespíritu chu kamakgamakglhtinan chuna la xkamanan. XaSanto nema xwi ktabernáculo kilhchanima chuna la talalinkgo Dios (Rom. 8:​15-17). Chu Tlakg xaSanto nema xwi ktabernáculo kilhchanima akgapun, niku wi Jehová. «Cortina» nema xlitapapitsi niku xaSanto chu niku Tlakg xaSanto kilhchanima xmakni Jesús. Xtiyatliwa ni xmaxki talakaskin natanu kʼakgapun chu Sacerdote tiku tlakg kgalhi limapakgsin nalitaxtu ktemplo xaʼespiritual. Akxni makamastalh xlatamat, malakkilh tiji xlakata tiku kalaksakkanit tlan xlatamakgolh kʼakgapun. Xlakata xatalaksakni tlan nalatamakgo kʼakgapun, talakaskin nakalakgpalinikan xmaknikan (Heb. 10:​19, 20; 1 Cor. 15:50). w23.10 28:13

Gedeón ni sitsilh akxni efraimitas nitlan lichuwinankgolh (Juec. 8:​1-3). Taktujulh chu kakgaxmatnilh, chu uma tlawalh pi xlakan nialh ksitsikgolh. Lakgkgolotsin xalak congregación nachuna xlitlawatkan akxni wi tiku nitlan kalichuwinan. Kaks xlikgaxmatatkan chu ni xatasitsi xlikgalhtinatkan (Sant. 3:13). Uma nalimin takaksni kcongregación. Gedeón ni lakaskilh pi xmalankika akxni kamakgatlajalh madianitas, wata malankilh Jehová (Juec. 8:​22, 23). Lakgkgolotsin na tlan chuna natlawakgo komo wa namalankikgo Jehová akxni wi tuku tlan kakitaxtuni (1 Cor. 4:​6, 7). Komo chatum kgolotsin nawanikan pi lu tlan la masiya, max tlan nawan pi tuku lichuwinalh kilhtiyalh kBiblia chu pi wa xkachikin Jehová tiku liwana kinkamasiyaniyan la namakgalhtawakgenanaw. Na tlan nalilakpuwankgo komo chuna la masiyakgo wa Jehová limalankimakgo o xʼakstukan kalimalankimaka. w23.06 4:​7, 8

Komo ni tunkun kgantaxtu tuku skiniyaw Jehová, kalilakpuwaw: «¿Xlilat tuku kskinima?». Max lakpuwanaw pi katsiyaw tuku tlakg tlan kimpalakatakan, pero max tuku skimaw kkiʼoracioneskan ni wa tuku tlakg tlan nakitaxtu. Max skinimaw Jehová pi kalakkaxtlawalh akgtum taʼakglhuwit, pero max chuna la lakaskinaw pi kalakkaxlalh nitlan katikitaxtulh alistalh. Chu max makgapitsi tuku skinaw kkiʼoracioneskan ni wa tuku Jehová lakaskin (1 Juan 5:14). Kalilakpuwaw akgtum tamakgaxtokgat tiku skinikgo Jehová pi xkgawasakan ni kamakgxtakgli xaxlikana. Tlan xlakpuwaw pi tlan tuku skimakgo. Pero Jehová niti mafuerzajlini naskujnani. Xla lakaskin pi putum akinin, kaskujniw xlakata chuna tlawaputunaw (Deut. 10:​12, 13; 30:​19, 20). Wa xlakata, ¿tuku tlan xtiskinkgolh uma natlatni? Pi Jehová xkamakgtayalh namasiyanikgo xkgawasakan napaxki Jehová chu xʼamigo nawamputun (Prov. 22:6; Efes. 6:4). w23.11 21:5; 23:12

Kalimasiyanimaw amakgapitsin pi kapaxkiyaw akxni tlan kamamakgkatsiniyaw. Maktum libro wan pi tachuwin xagriego nema Pablo maklakaskilh «tlan mamakgkatsininankan» kilhchanima «pi natayaya kxpaxtun chatum lataman xlakata namatliwakglha akxni titaxtuma tuku tuwa». Akxni tlan mamakgkatsiniyaw tiku patinama, makgtayayaw chuntiya natlawan ktiji nema linan klatamat. Akxni chatum tala lipuwama chu akinin tatasayaw chu ni makgxtakgaw, limasiyanimaw pi paxkiyaw (2 Cor. 7:​6, 7, 13). Xlakata tlan nakamamakgkatsiniyaw amakgapitsin, talakaskin nakalakgalhamanaw. Pulana lakgalhamanaw chu uma kinkamakgpuwantiniyan tlan namamakgkatsiniyaw. Pablo wa pi xlakata Jehová kalakgalhaman latamanin, maʼakgpuwantini tlan nakamamakgkatsini. Wa pi Jehová «Tlat tiku kgalhi lhuwa talakgalhaman chu Dios tiku tlan kamamakgkatsini latamanin» (2 Cor. 1:3) w23.11 9, 10:​8-10

Katsiyaw pi natitaxtuyaw tuku tuwa. Kalilakpuwaw tuku kawanilh Pablo kstalaninanin Cristo xalak Tesalónica: «Akxni anta xakkatawilachan, xakkawaniyana pi xakamaw titaxtuyaw umakgolh takatsanajwat, chu wa uma tuku ktitaxtumaw» (1 Tes. 3:4). Chu tiku xalak Corinto, kawanilh: «Klakaskinaw kakatsitit, natalan, xpalakata taʼakglhuwit nema kkgalhiw [...] chu ni liwana xakkatsiyaw komo xakamaw lakgtaxtuyaw» (2 Cor. 1:8; 11:​23-27). La uku, katsiyaw pi na natitaxtuyaw takatsanajwat (2 Tim. 3:12). Lata kanajlani Jesús chu tsuku stalaniya, max miʼamigos chu tiku xalak mifamilia nitlan likatsinikgonitan. ¿Kgalhinita taʼakglhuwit kmintaskujut xlakata ni akgskgawinana o ni kgalhanana? (Heb. 13:18). ¿Putsastalanikgonitan mapakgsinanin xlakata kalitachuwinana amakgapitsin mintakgalhkgalhin? Maski lhuwa tuku tuwa titaxtuyaw, Pablo kinkawaniyan pi kapaxuwaw. w23.12 10, 11:​9, 10

Jacob titaxtulh lhuwa tuku tuwa. Chatiy xkamanan, Simeón chu Leví, maxkajwanikgolh xtukuwani xfamilia chu xtukuwani Jehová. Chu Raquel, xpuskat tiku tlakg xpaxki, nilh akxni malakachinilh xlichatiy xkgawasa. Alistalh, xlakata analh akgtum lanka tatsinksni, Jacob alh latama kʼEgipto akxni xlina kata (Gén. 35:​16-19; 37:28; 45:​9-11, 28). Maski titaxtulh umakgolh tuku nitlan, Jacob nikxni makgatsankgalh takanajla nema xkgalhini Jehová chu xtamalaknun. Chu Jehová liwana limasiyalh pi Jacob lu xmakgapaxuwa. Akgtum liʼakxilhtit, Jacob lhuwa tuku maʼakgstokgwililh xlakata Jehová ksikulunatlawama. Chu max Jacob lu paxtikatsinilh Dios akxni tatanokglhpa José, tiku xlakpuwan pi xninita. Jacob tayanilh putum tuku tuwa xlakata lu tlan xtalalin Jehová (Gén. 30:43; 32:​9, 10; 46:​28-30). Akinin na tlan natayaniyaw putum tuku nitlan nakinkalakgchinan komo lu tlan talalinaw Jehová. w23.04 15:​6, 7

Anta kSalmo 23, David wa pi xlipawan pi Jehová xpaxki chu xkuentajtlawa. Lichuwinalh pi Jehová xlitaxtu chuna la xMapuchwayanina, chu lichuwinalh la xlatalalin. David nitu xlipekuan xlakata xkatsi pi Jehová xpulalima, chu xla ankgalhin xputsa xtamakgtay. Xkatsi pi Jehová ankgalhin xʼama paxki. ¿Tuku xlakata David lu xlipawan Dios? Xmakgkatsi pi Jehová lu liwana xkuentajtlawa xlakata ankgalhin xmaxkinit tuku xmaklakaskin. Na xkatsi pi xmakgapaxuwama Jehová chu pi xla xʼamigo xliʼakxilha. Wa xlakata, liwana xkatsi pi kaxatukawa tuku xtitaxtulh kxlatamat, Jehová ankgalhin xʼama maxki tuku xmaklakaskilh. Xlipawan pi tapaxkit nema Jehová xkgalhini, tlakg lanka xwanit nixawa tuku xla xlilakgaputsa, chu uma xmakgapaxuwa chu tlan xmamakgkatsini (Sal. 16:11). w24.01 28, 29:​12, 13

Lata sputli xliʼAkgtiy Guerra kxLikalanka Katiyatni, kskujnin Jehová tlan lichuwinankgonit xatlan tamakatsinin. Lhuwa lakgapaskgonit Jehová, chu la uku tlakg lichuwinamaka Dios. Lakgkgolotsin tiku xatalaksakni chuntiya putsakgo xtapulalit Cristo chu lu liskujkgo xlakata tuku nakinkawanikgoyan wa tuku Jehová chu Jesús lakaskinkgo. Chu kamaklakaskinkgo superintendentes de circuito chu lakgkgolotsin xlakata nakamakatsinikgo congregaciones tuku xlitlawatkan. Lakgkgolotsin tiku xatalaksakni, chu putum amakgapitsin lakgkgolotsin, wilakgo «kxpakgastakat» Cristo (Apoc. 2:1). Xlikana pi min kilhtamaku tlawakgo tuku nitlan chuna la Moisés, Josué chu apóstoles (Núm. 20:12; Jos. 9:​14, 15; Rom. 3:23). Pero liwana katsiyaw pi Jesús kapulalima. Wa xlakata, pulaklhuwa tuku kinkalimasiyaniyan pi tlan nakalipawanaw tiku Jehová kalaksaknit xlakata nakinkapulalinan. w24.02 23, 24:​13, 14

Malankiyaw Jehová akxni xatapaxuwan lichuwinanaw xtukuwani. Akxni kalitachuwinanaw Dios latamanin, lakaskinaw pi xlakan kalakgapasputunkgolh chu na kapaxkikgolh chuna la akinin paxkiyaw (Sant. 4:8). Lu lakgatiyaw kamasiyaniyaw tuku wan Biblia xlakata la likatsi Jehová, pi xapaxkina, xaʼakgstitum, xaskgalala chu lu tliwakga. Atanu la tlan namalankiyaw Jehová chu namakgapaxuwayaw xnaku, wa pi natlawayaw chuna la xla. Akxni chuna tlawayaw, latamanin max naʼakxilhkgo pi akinin nichuna likatsiyaw la amakgapitsin chu max nalilakpuwankgo tuku xlakata chuna likatsiyaw (Mat. 5:​14-16). Max namin kilhtamaku tlan nakalitachuwinanaw tuku xlakata akinin chuna likatsiyaw. Xatlan kintayatkan natlawa pi tiku tlan likatsikgo natalakatsuwiniputunkgo kiDioskan. Akxni tlawayaw putum uma, makgapaxuwayaw xnaku Jehová (1 Tim. 2:​3, 4). w24.02 10:7

Kgawasa, xlakata tlakg tlan kstalanina Cristo nalitaxtuya, kakatsini wi tuku natlawaya. Uma namakgtayayan tlakg tlan namakgantaxtiya tuku nalakgayawakana kcongregación, tlan nakatalalipina amakgapitsin chu namakgtayayan natekgsa tuku nakalimakgskujwiya mifamilia. Kakatsini liwana nakgalhtawakgaya chu natsokgnana. Biblia wan pi tiku likgalhtawakga xTachuwin Dios chu lilakpuwan, paxuwa chu tlan kitaxtuni (Sal. 1:​1-3). Uma namakgtayayan nakatsiya tuku lakpuwan Jehová, chu liwana nalakapastaknana (Prov. 1:​3, 4). Natalan maklakaskinkgo xtamakgtaykan tiku tlan nakamasiyanikgo xtastakyaw Biblia. Komo liwana nakatsiniya kgalhtawakgaya chu tsokgnana, tlan nalakkaxwiliya taʼakgchuwin chu mintakgalhtin ktamakxtumit, chu namatliwakglha xtakanajlakan amakgapitsin. Nachuna, tlan natsokgwiliya tuku namatliwakglha mintakanajla chu tuku nakalimakgpuwantiniya amakgapitsin. w23.12 26, 27:​9-11

Akxni pekuana, kalilakpuwanti akxni Jehová malakgsputunita nawan Satanás. Kʼasamblea regional kata 2014 matitaxtika liʼakxilhtit niku chatum tala xkalitachuwinama xfamilia tuku xwa 2 Timoteo 3:​1-5 komo xlichuwinalh la nawan latamat kParaíso: «Kxasasti kakilhtamaku naʼanan tapaxuwan, xlakata latamanin nalapaxkikgo, napaxkikgo tuku xla xtakanajlakan, nataktujukgo, tlan nalichuwinankgo Dios chu latamanin, nakakgalhakgaxmatkgo xnatlatnikan, napaxtikatsininankgo, ni katimakgxtakgnankgolh, napaxkikgo xfamiliajkan, tlan nakatalakkaxlakan, ni katilimawakanankgolh tuku nitlan, namachokgokgo tuku tlawaputunkgo, ni xalakluku, napaxkikgo tuku tlan, ni katikatlawanikgolh tuku nitlan xʼamigos, ni xalaktsakatni, ni lanka katikamakgkatsika, napaxkikgo Dios chu ni wa tuku nalipaxuwakgo chu nalilatamakgo xtakakninkan; chu wix ni kakatamakgatlini». Kalismani nalichuwinana la nawan latamat kParaíso. w24.01 6:​13, 14

¡Lu tlan limakgkatsiyaw pi «Jehová lu makgapaxuwa» tuku tlawa putuminika xkachikin! (Sal. 149:4). Pero max min kilhtamaku makgapitsi kskujnin taxlajwanikgo chu lakpuwankgo: «¿Makgapaxuwa Jehová tuku akit ktlawama?». Lhuwa kskujnin Jehová xalamakgasa na tuwa makgkatsikgolh nakanajlakgo pi xmakgapaxuwa tuku xtlawamakgo (1 Sam. 1:​6-10; Job 29:​2, 4; Sal. 51:11). Biblia wan pi maski akinin makglakgalhinanin tlan namakgapaxuwayaw Jehová. ¿Tuku kilitlawatkan? Kilimasiyatkan pi kanajlaniyaw Jesucristo chu kilitamunutkan (Juan 3:16). Chuna limasiyayaw kxlakatinkan amakgapitsin pi makgxtakgnitaw kintalakgalhinkan chu malaknuninitaw Dios pi natlawayaw xtalakaskin (Hech. 2:38; 3:19). Jehová lu paxuwa akxni tlawayaw uma xlakata x’amigos nalitaxtuyaw. Komo lu naliskujaw namakgantaxtiyaw tuku malaknuniw Jehová akxni tamakamastaniw, namakgapaxuwa tuku tlawayaw chu tlan nakinkatalalinan (Sal. 25:14). w24.03 26:​1, 2

Tlan nastalaniyaw xliʼakxilhtitkan apóstoles chu chuntiya nalichuwinanaw xtachuwin Dios maski mapakgsinanin nakinkawanikgoyan pi nialh chuna katlawaw. Kalipawaw pi Jehová nakinkamakgtayayan namakgantaxtiyaw tuku kinkalakgayawanitan. Kaskiniw pi kakinkamaxkin liskgalala, kakinkamakgtayan ni napekuanaw, chu pi katayaniw tuku tuwa. Max lu patinamaw xlakata nilh tiku lu xpaxkiyaw, max kinkaputsastalanimakan, tatatlayaw, lipuwanaw o tuwa tuku titaxtuma kifamiliajkan. Pandemias chu guerras tlawanit pi tlakg tuwa namakgkatsiyaw putum umakgolh. Kalitachuwinanti Jehová tuku makgkatsiya, chuna la xwani chatum tlan amigo. Kalipawanti pi Jehová namakgtayayan (Sal. 37:​3, 5). Oración tlan nakinkamakgtayayan natayaniyaw ta’akglhuwit (Rom. 12:12). Jehová katsi tuku titaxtukgo kskujnin chu «kgaxmata akxni tasaskinikgo tamakgtay» (Sal. 145:​18, 19). w23.05 5, 6:​12-15

Akxni nalaksakaw tuku lu xlakaskinka, kililakputsananitkan «tuku xtalakaskin Jehová» chu alistalh nalaksakaw tuku natlawayaw (Efes. 5:17). Akxni putsayaw tastakyaw xalak Biblia, limasiyamaw pi katsiputunaw tuku lakpuwan Jehová xlakata tuku tlawaputunaw. Komo nalilatamayaw umakgolh tastakyaw, tlan tuku nalaksakaw. Satanás, tiku lixkajni likatsi, lu tlan xlimakgkatsilh pi wa lu xliskujwi tuku xalak kakilhtamaku chu nialh xkgalhiw kilhtamaku naskujnaniyaw Dios (1 Juan 5:19). Lu ni tuwa kitaxtu wa tlakg xtapalh naliʼakxilhaw tumin, takgalhtawakga o kintaskujutkan nixawa naputsayaw la tlakg tlan naskujnaniyaw Jehová. Komo chuna xkinkaʼakgspulan, uma xlimasiyalh pi tsukumaw lakpuwanaw chuna la kakilhtamaku. Xlikana, ni wamputun pi putum uma nitlan, pero nikxni wa pulana kiliwilitkan kkilatamatkan. w24.03 24:​16, 17