Watchtower BIBLIOTECA KʼINTERNET
Watchtower
BIBLIOTECA KʼINTERNET
totonaco
  • BIBLIA
  • LIKGALHTAWAKGA
  • TAMAKXTUMIT
  • mwbr18 septiembre págs. 1-5
  • Referencias xlakata Tuku natalikgalhtawakga Xlatamat chu xtaskujut kstalanina Cristo

Nitu video xlakata tuku laksakti.

Kakilatapatiw, ni liwana tasiya uma video.

  • Referencias xlakata Tuku natalikgalhtawakga Xlatamat chu xtaskujut kstalanina Cristo
  • Referencias xlakata Tuku natalikgalhtawakga Xlatamat chu xtaskujut kstalanina Cristo kata 2018
  • Subtítulos
  • 3-9 XLA SEPTIEMBRE
  • 10-16 XLA SEPTIEMBRE
  • 17-23 XLA SEPTIEMBRE
  • 24-30 XLA SEPTIEMBRE
Referencias xlakata Tuku natalikgalhtawakga Xlatamat chu xtaskujut kstalanina Cristo kata 2018
mwbr18 septiembre págs. 1-5

Referencias xlakata Tuku natalikgalhtawakga Xlatamat chu xtaskujut kstalanina Cristo

3-9 XLA SEPTIEMBRE

TUKU LHUWA XTAPALH XALAK BIBLIA | JUAN 1, 2

Kaputsaw kBiblia tuku lhuwa xtapalh

(Juan 1:1) Akxni nina tuku xʼanan Tachuwin xwija, chu Tachuwin anta xtawi Dios, chu Tachuwin dios xwanit.

nwtsty notas xla takgalhtawakga xlakata Jn 1:1

Tachuwin: O «Logos». Tachuwin xagriego ho lógos maklakaskinkan kʼuma texto la tuku lilakgapasnankan. Nachuna maklakaskinkan kJuan 1:14 chu kʼApocalipsis o Revelación 19:13. Juan maklakaskin uma akxni lichuwinan pi Jesús xlatamanita kʼakgapun, akxni xtlawama xtaskujut unu kkatiyatni la chatum chixku tiku ni xkgalhi talakgalhin chu akxni xʼanita kʼakgapun. Jesús xpalakachuwinan Dios, uma wamputun, pi Dios xmaklakaskin xlakata tlan xkatachuwinalh amakgapitsi xkamanan la ángeles chu latamanin. Wa xlakata, tlan nawanaw pi akxni Jesús nina xmin kKatiyatni, Jehová xmaklakaskin Tachuwin akxni xkatachuwinan latamanin, chatum ángel tiku xpalakachuwinan (Gé 16:7-11; 22:11; 31:11; Éx 3:2-5; Jue 2:1-4; 6:11, 12; 13:3).

xtawi: Kʼuma tatsokgni tachuwin xagriego pros kilhchanima pi lakatsu latawi chu tlan latalalin. Na masiya pi ni lakxtum tiku kalichuwinamaka, chu unu lichuwinamaka Tachuwin chu kajwatiya xaxlikana Dios.

Tachuwin dios xwanit: «Tachuwin» kilhchanima Jesús (kaʼakxilhti nota xlakata Tachuwin). Juan ni xwamputun pi Tachuwin wa Dios tiku kgalhi putum litliwakga. Watiya versículo wan pi «Tachuwin» anta «xtawi Dios», wa xlakata tlan nawanaw pi ni watiya tiku kalichuwinamaka. Jesús lichuwinankan la Dios xlakata wa xapuxku xkgawasa Dios nema tlakg xlakaskinka, chu Dios maklakaskilh xlakata natlawa putum tuku anan. Makgapitsi Biblias xaʼinglés, francés chu alemán matitaxtikgo chuna la tatsokgtawilanit kTraducción del Nuevo Mundo, niku taʼakgatekgsa pi «Tachuwin» «la Dios» xwanit. Colosenses 2:9 kgalhmakgtaya uma versículo akxni wan pi «Cristo litsama xtayat Dios». Tachuwin xagriego «la Dios» tamaklakaskin kSeptuaginta xlakata natamatitaxti xaHebreo tachuwin «Dios» o «la Dios» nema tlan kilhchani «tiku kgalhi litliwakga». Akxni Tachuwin limapakuwikan «la Dios» o «kgalhi litliwakga» tatalakxtumi tuku wan Isaías 9:6, niku lichuwinan pi Mesías xʼamaka limapakuwikan «Tliwakga Dios» (ni «Dios tiku kgalhi putum litliwakga»).

(Juan 1:29) Lichali, akxilhli pi Jesús xlakgmima, chu wa: «¡Kaʼakxilhti, xBorrego Dios, tiku xapa xtalakgalhinkan latamanin!

nwtsty nota xla takgalhtawakga xlakata Jn 1:29

xBorrego Dios: Akxni Jesús xtamununita chu Akgskgawini xtsakgsanita, Juan tiku xMununan limapakuwilh «xBorrego Dios». Uma tachuwin kajwatiya tamaklakaskin unu chu kJuan 1:36 (kaʼakxilhti sgd, pulaktu 4 págs. 20, 21). Xlilat natamalakxtumiyaw Jesús la tantum borrego. Biblia lichuwinan lhuwa liʼakxilhtit xla kskujnin Dios nema xmakamaxkikgo borregos xlakata xkatsikgo pi makglakgalhinanin xwankgonit chu xtalakatsuwiniputunkgo. Umakgolh tamakamastan limasiyalh tuku Jesús xʼama tlawa akxni makamastalh xlatamat nema ni xkgalhi talakgalhin xpalakata latamanin. Tachuwin «xBorrego Dios» tlan xtakikilhti kpulaklhuwa textos xalak Biblia. Xlakata Juan tiku xMununan liwana xlakgapasa Tatsokgni xaHebreo xtachuwin max xkilhchanima: borrego nema Abrahán makamastalh xlakgxokgo Isaac (Gé 22:13), borrego xla Pascua nema israelitas makgnikgolh akxni xʼamaka kalakgmaxtukan kʼEgipto (Éx 12:1-13), o borrego nema chali chali xmakamastakan tsisa chu kakgotanun kxpumakamastan Jehová kJerusalén (Éx 29:38-42). Max Juan xlakapastakma tuku wa palakachuwina Isaías, niku Jehová wa pi kskujni xʼamaka linkan «xtachuna la tantum borrego nema amaka makgnikan» (Is 52:13; 53:5, 7, 11). Akxni apóstol Pablo tsokgli xapulana carta nema kamalakgachanilh Corintios limapakuwilh Jesus «kiborregojkan xla Pascua» (1Co 5:7). Apóstol Pedro lichuwinalh pi xkgalhni Cristo lu lilakgatit xwanit, «xtachuna tantum aktsu [borrego] ntu nitu pasanit, chu na ni mpala xatalakgalhin» (1Pe 1:19). Chu libro xla Apocalipsis limaklakaskin liwaka puxamakitsis tachuwin nema kaj wi tuku kilhchanima xlakata nalimapakuwi Jesús «Borrego» (kaʼakxilhti makgapitsi liʼakxilhtit: Ap 5:8; 6:1; 7:9; 12:11; 13:8; 14:1; 15:3; 17:14; 19:7; 21:9; 22:1).

10-16 XLA SEPTIEMBRE

TUKU LHUWA XTAPALH XALAK BIBLIA | JUAN 3, 4

«Jesús litachuwinan Dios chatum samaritana»

(Juan 4:6, 7) Anta xwi xpozo Jacob. Jesús xtlakgwanit xlakata lu makgat xtlawankgonit, anta lakatsu xwi kpozo. Max tastunut xwanit. 7 Milh makutu chuchut chatum puskat xalak Samaria. Jesús wanilh: «Kakintawa chuchut».

nwtsty nota xla takgalhtawakga xlakata Jn 4:6

xtlakgwanit: Kajwatiya unu Tatsokgni wan pi Jesús «xtlakgwanit». Max tastunut xwanit. Max uma tsisa, Jesús xtlawanit lata kxakaxtum Jordán (Judea) asta kSicar (Samaria), kkgantum tiji nema lakaʼakxtu xʼan chu max 900 metros xlitalhman xwanit o liwaka (kaʼakxilhti sgd, pulaktu 4, págs. 20, 21).

Kaputsaw kBiblia tuku lhuwa xtapalh

(Juan 3:29) Litatawilat tsumat wa tapakgsini litatawilat kgawasa. Pero xʼamigo litatawilat kgawasa, akxni lakatsu ya chu kgaxmata xtachuwin lu lipaxuwa xlakata chuwinan litatawilat kgawasa. Wa xlakata akit lu klitsama uma tapaxuwan.

nwtsty nota xla takgalhtawakga xlakata Jn 3:29

xʼamigo litatawilat kgawasa: Makgasa, chatum tlan xʼamigo litatawilat kgawasa, xlitaxtu la tiku xpalakachuwinan chu wa xlakgaya nalakkaxtlawa kapsnat xla tamakgaxtokgat. Xwankan pi tlan taskujut xtlawanit akxni tsumat chu kgawasa xtamakgaxtokgkgo. Kilhtamaku akxni xtamakgaxtokgkgo, xʼankgo kxchik litatawilat kgawasa o kxchik xtlat, niku xʼamaka wayankan. Akxni xwayamaka, xʼamigo litatawilat kgawasa xlipaxuwa akxni xkgaxmata pi litatawilat kgawasa xtachuwinama tsumat, xlakata uma xwamputun pi xmakgantaxtinit xtalakgatay. Juan tiku xMununan xʼakstu limapakuwika «xʼamigo litatawilat kgawasa». Jesús wa litatawilat kgawasa chu kstalaninanin xlitaxtukgo litatawilat tsumat. Juan tiku xMununan lakkaxwililh xtiji Mesías akxni kamalakgapasnilh Jesucristo xapulana tiku xʼamakgo litaxtukgo «litatawilat tsumat» (Jn 1:29, 35; 2Co 11:2; Ef 5:22-27; Ap 21:2, 9). Akxni «xʼamigo litatawilat kgawasa» xmakgantaxti tuku xlakgaya, nialh xlakaskinka xlitaxtu. Wa xlakata, akxni Juan akstu lichuwinanka chu lichuwinalh Jesús, wa: «Xla chuntiya natalhuwitilha xtaskujut, pero akit chuntiya xlitaʼaktsuwitilhat kintaskujut» (Jn 3:30).

(Juan 4:10) Jesús wanilh: «Komo xtilakgapasti tamaskiwin nema kaj xachunata masta Dios, chu ama tiku waniman: “Kakintawa chuchut”, wix xtiskini, chu xla xtimaxkin chuchut nema masta latamat».

nwtsty nota xla takgalhtawakga xlakata Jn 4:10

chuchut nema masta latamat: Xagriego «xastakna chuchut». Tachuwin xagriego nema tamaklakaskin unu kilhchanima chuchut nema tlawama, taxtunu o musnu, o xchuchut akgtum pozo nema minacha kxtampin tiyat. Wa xlakata, chuchut nema masta latamat ni xtachuna la chuchut nema makgstokgwilikanit kʼakgtum cisterna. Anta kLevítico 14:5, tachuwin xahebreo nema matitaxtikan «chuchut nema tlawama» wamputun «xastakna chuchut». Anta kJeremías 2:13 chu 17:13, wan pi Jehová wa «xkilhtsukut [o xtaxtunu] xastakna chuchut», uma wamputun chuchut nema masta latamat. Akxni Jesús tachuwinalh samaritana, maklakaskilh tachuwin «xastakna chuchut» nema kaj wi tuku xkilhchanima, pero samaritana xapulana akgatekgsli pi Jesús xkilhchanima chuchut tuku likgotnanaw (Jn 4:11).

17-23 XLA SEPTIEMBRE

TUKU LHUWA XTAPALH XALAK BIBLIA | JUAN 5, 6

«Kastalani Jesús xliputum minaku»

(Juan 6:9-11) «Unu wi chatum aktsu kgawasa tiku kgalhi makkitsis kaxtalanchu xla cebada chu tantiy laktsu skiti. Pero ¿la nakaʼakchani uma xputumkan?». 10 Jesús wa: «Kakawanitit lakchixkuwin katawilakgolh». Xlakata xʼanan lhuwa sakgat, lakchixkuwin anta tawilakgolh, max akgkitsis mil xlilhuwakan. 11 Jesús tiyalh kaxtalanchu, chu akxni xmaxkinita paxtikatsinit Dios, kamaʼakgpitsinilh tiku anta xwilakgolh; nachuna tlawalh xlakata laktsu skiti, chu xlakan wayankgolh asta kgalhkgaskgolh.

nwtsty nota xla takgalhtawakga xlakata Jn 6:10

lakchixkuwin anta tawilakgolh, max akgkitsis mil xlilhuwakan: Kajwatiya Evangelio xla Mateo wan pi «ni kataputlekgeka lakpuskatin chu laktsu kamanan» akxni lichuwinan uma milagro (Mt 14:21). Max uma kilhtamaku Jesús tlawalh milagro xlakata nakamawi liwaka 15,000 latamanin.

(Juan 6:14) Akxni latamanin akxilhkgolh milagro tuku tlawalh, tsukukgolh wankgo: «Xlikana pi wa uma palakachuwina tiku xʼama min kkakilhtamaku».

(Juan 6:24) Wa xlakata, akxni lhuwa latamanin akxilhkgolh pi nipara Jesús chu nipara xtamakgalhtawakgen xwilakgolh anta, tajukgolh kxbarcojkan chu ankgolh kCapernaum xlakata naputsakgo Jesús.

nwtsty nota xla takgalhtawakga xlakata Jn 6:14

palakachuwina: Lhuwa judíos xalak pulana siglo xkgalhkgalhikgo pi Mesías xlitaxtulh palakachuwina xtachuna la Moisés nema lichuwinan Deuteronomio 18:15, 18. Kʼuma tatsokgni, tachuwin xʼama min kkakilhtamaku xkilhchanima tuku lu xkgalhkgalhimakgo, xmilh Mesías. Kajwatiya Juan lichuwinan uma.

(Juan 6:25-27) Akxni tekgskgolh kxakilhtutu pupunu, wanikgolh: «Rabí, ¿tuku kilhtamaku chita unu?». 26 Jesús kakgalhtilh: «Xlikana kkawaniyan: wixin kimputsayatit, ni kaj xlakata akxilhtit milagros, wata kaj xlakata watit kaxtalanchu chu kgalhkgastit. 27 Wata wa kaliskujtit taway nema ni lakxla chu masta latamat nema ni kgalhi xlisputni, nema xKgawasa chixku nakamaxkiyan; xlakata wa uma tiku xaTlat, wa Dios, limasiyanit pi tlan akxilha».

(Juan 6:54) Putum tiku naliwayan kiliwa chu nalikgotnan kinkgalhni kgalhi latamat nema ni kgalhi xlisputni, chu akit nakmalakastakwani kxaʼawatiya kilhtamaku.

(Juan 6:60) Akxni kgaxmatkgolh uma, lhuwa xtamakgalhtawakgen wankgolh: «Tuwa makgamakglhtinankan uma taʼakgchuwin; ¿tiku tlan kgaxmata?».

(Juan 6:66-69) Xlakata uma, lhuwa xtamakgalhtawakgen lakgtaspitkgolh tuku xtlawakgo xapulana, chu nialh xtalapulakgo. 67 Wa xlakata Jesús kawanilh kgalhkutiy xʼapóstoles: «Wixin ¿na pimputunatit?». 68 Simón Pedro kgalhtilh: «Malana, ¿tiku naklakganaw? Wix kgalhiya tachuwin nema linan klatamat nema ni kgalhi xlisputni. 69 Akinin kkanajlanitaw chu kkatsinitaw pi wix xaSanto tiku malakgachanit Dios».

nwtsty notas xla takgalhtawakga xlakata Jn 6:27, 54

taway nema ni lakxla chu masta latamat nema ni kgalhi xlisputni: Jesús akxilhli pi makgapitsi latamanin kstalanikgo xla chu xʼapostoles xlakata wi tuku xmakglhtinamputunkgo. Wayankan chali chali kinkamakgtayayan ni naniyaw, pero litatliwakglhkan xTachuwin Dios tlan nakinkamaxkiyan latamat nema nikxni sputa. Jesús kawani putum umakgolh latamanin pi kaliskujkgolh taway tuku «masta latamat nema ni kgalhi xlisputni», uma wamputun, pi kaliskujkgolh xlakata nakgalhikgo tuku xla xtakanajlakan chu nalimasiyakgo pi kanajlakgo tuku katsinimakgo (Mt 4:4; 5:3; Jn 6:28-39).

naliwayan kiliwa chu nalikgotnan kinkgalhni: Tuku tatsokgnit pulana masiya pi umakgolh tachuwin kilhchanima nalimasiyakan pi kanajlanikan Jesucristo (Jn 6:35, 40). Jesús wa uma tachuwin kkata 32, wa xlakata, ni wa xlichuwinama Taway xla kiMalanakan, akgtum xlilakapastakkan nema xʼama lakkaxwili akgtum kata alistalh. Xlakata lichuwinalh uma akxni atsinu xtsankga natlawakan «Pascua nema xtlawakgo judíos» (Jn 6:4), max akxni latamanin kgaxmatkgolh uma, kamalakapastakalh uma paskua chu la xlilakaskinka litaxtulh xkgalhni borrego xlakata lakgmaxtulh latamat katsisni akxni israelitas taxtukgolh kʼEgipto (Éx 12:24-27). Jesús xmasiyaputun pi xkgalhni lu xlakaskinka xʼama litaxtu xlakata kstalaninanin tlan xkgalhikgolh latamat nema kgalhi xlisputni.

Kaputsaw kBiblia tuku lhuwa xtapalh

(Juan 6:44) Nila tiku nakilakgmin komo ni wa kinTlat tiku kimalakgachanit natlawa pi nakilakgmin, chu akit nakmalakastakwani kxaʼawatiya kilhtamaku.

nwtsty nota xla takgalhtawakga xlakata Jn 6:44

natlawa pi nakilakgmin: Maski verbo xagriego nema maklakaskinkan unu wamputun «xwatalinankan» chu maklakaskinkan akxni xwatalinkan tsalh nema kgalhi skiti (Jn 21:6, 11), uma ni wamputun pi Dios kaxwatatiya latamanin maski ni lakaskinkgo. Uma tuku wa Jesús max xlichuwinama tuku wan Jeremías 31:3, niku Jehová wanilh xkachikin: «Klimalakatsuwinitan tapaxkit nema ni makgxtakgnan» (unu, Septuaginta maklakaskin watiya verbo xagriego). Juan 12:32 lichuwinan pi Jesús nachuna kamalakatsuwi kaxatikawa latamanin. Biblia masiya pi Jehová malakatsukilh lataman xlakata xʼakstu nalaksaka tuku natlawa. Chatunu latamanin tlan nalaksakkgo komo skujniputunkgo o ni (Dt 30:19, 20). Dios xatapaxuwan kamalakatsuwi latamanin tiku tlan naku kgalhikgo (Sl 11:5; Pr 21:2; Hch 13:48). Chuna tlawa akxni maklakaskin xʼespíritu santo chu tamakatsin xalak Biblia. Tuku xlichuwinankanit kʼIsaías 54:13 nema min kJuan 6:45 likgantaxtu latamanin nema xaTlat kamalakatsuwi (katamalakxtupi tuku wan Juan 6:65).

(Juan 6:64) Pero makgapitsin wixin ni kanajlayatit». Xlakata Jesús xkatsi lata xapulana tiku ni xkanajlakgo chu tiku xʼama makamasta.

nwtsty notas xla takgalhtawakga xlakata Jn 6:64

Jesús xkatsi [...] tiku xʼama makamasta: Jesús xlichuwinama Judas Iscariote. Akxni nina xlaksaka 12 xʼapóstoles, tantaskaka tlawanilh oración xTlat (Lu 6:12-16). Wa xlakata, xapulana, Judas ni xmakgxtakga Dios. Pero xlakata tuku xlichuwinankanit kTatsokgni xaHebreo, Jesús xkatsi pi chatum xatlan xʼamigo xʼama makamasta (Sl 41:9; 109:8; Jn 13:18, 19). Nachuna, xlakata tlan xʼakxilha tuku xwi kxtalakapastaknikan chu kxnakujkan latamanin, akxni Judas nitlan tsukulh likatsi, Jesús akxilhli (Mt 9:4). Xlakata Dios katsi tuku aku nala, xkatsi pi chatum xatlan xʼamigo Jesús xʼama makamasta. Pero komo nalakpuwanaw pi wa Judas tiku xlakgchan namakamastanan o pi chuna xlimakaminkanit, ni tatalakxtumi tayat nema kgalhi Dios chu la kalikatsini kskujnin.

lata xapulana: Uma tachuwin ni kilhchanima akxni lakachilh Judas chu nipara akxni Jesús tantaskaka xtlawanit xʼoración xlakata xlaksakli la xʼapóstol (Lu 6:12-16). Wata kilhchanima kilhtamaku akxni Judas tsukulh akgskgawi Jesús, chu Jesús tunkun katsilh (Jn 6:70; 13:11; katamalakxtupi Jn 2:24, 25; Ap 1:1; 2:23). Uma na masiya pi tuku tlawalh Judas ni kaj xalan chuna tlawalh, wata pulana lilakpuwa. Tachuwin «xapulana» (kʼgriego arkjé) kTatsokgni xaGriego tanu tanu tuku kilhchanima chuna la tuku talichuwinama xapulana chu alistalh. Akgtum liʼakxilhtit, k2 Pedro 3:4, «xapulana» wamputun akxni malakatsukika tuku anan. Pero tlakg makglhuwa, niku tamaklakaskin ni lhuwa tuku wamputun. Akgtum liʼakxilhtit, Pedro wa pi kalakgtaktalh espíritu santo tiku ni judíos xwankgonit «chuna la xkinkalakgtaktanitan xapulana» (Hch 11:15). Kʼuma kilhtamaku Pedro ni xlichuwinama akxni lakachilh chu nipara akxni apóstol limaxtuka. Wata xlichuwinama Pentecostés xla kata 33, akxni «xapulana» tsukuka mastakan espíritu santo xlakata akgtum xlakaskinka taskujut (Hch 2:1-4). Tlan natekgsa atanu liʼakxilhtit xlakata la tuku xapulana chu tuku alistalh tatsokgnit tlawa pi wi tuku nakilhchani tachuwin «xapulana» anta kLucas 1:2, Juan 15:27 chu 1 Juan 2:7.

24-30 XLA SEPTIEMBRE

TUKU LHUWA XTAPALH XALAK BIBLIA | JUAN 7, 8

Kaputsaw kBiblia tuku lhuwa xtapalh

(Juan 8:58) Jesús kawanilh: «Lu xlikana kkawaniyan: akxni nina xlama Abrahán, akit xaklamaja».

nwtsty nota xla takgalhtawakga xlakata Jn 8:58

akit xaklamaja: Judíos tiku ni xʼakxilhputunkgo Jesús xʼaktalamakgniputunkgo xlakata wa pi xakxilhnita Abrahán, maski nina xkgalhi «tipuxamakaw kata» (Jn 8:57). Xtakgalhtin maʼakgatekgsninalh pi akxni nina xmin kKatiyatni chu akxni nina xlakachin Abrahán, Jesús chatum tliwakga ángel xwanit kʼakgapun. Wi tiku wankgo pi uma texto masiya pi Jesús wa Dios. Wankgo pi tachuwin xagriego nema min unu egó eimí (makgapitsi Biblias matitaxtikgo «Akit klitaxtu»), takilhti chuna la matitaxtika kSeptuaginta Éxodo 3:14 chu wa xlakata uma akgtiy versículo lakxtum la xlitamatitaxtit. Pero tuku wamputun verbo xagriego tsuku niku wan «akxni nina xlama Abrahán» chu ni anta akgasputa. Wa xlakata tlan namatitaxtikan «akit xaklamaja» chu ni «Akit klitaxtu». Lhuwa tatsokgni nema matitaxtikanit kʼatanu tachuwin lata makgasa chu xala uku maklakaskinkgo watiya tachuwin «akit xaklamaja». Nachuna, tuku lichuwinalh Jesús nema tatekgsa kJuan 8:54, 55 masiya pi Jesús nikxni wamputulh pi xla chu xtlat watiya xlitaxtukgo.

    Likgalhtawakga xatotonaco (1993-2026)
    Ktaxtuputun
    Matsukikan sesión
    • totonaco
    • Matitaxtikan
    • La lakkaxwilikan
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Tuku milikatsit
    • La maklakaskinkan uma página
    • Tlan nalakgpaliya tuku tsokgwili mimpalakata
    • JW.ORG
    • Matsukikan sesión
    Matitaxtikan