Wastaua INTENET LAIBRERI
Wastaua
INTENET LAIBRERI
Tok Pisin
  • BAIBEL
  • Ol PABLIKESEN
  • Ol MITING
  • w90 10/1 p. 4-7
  • Yu Ting i Gat As Tru na Ol i Tok Baibel i Giaman?

No gat vidio bilong dispela seksen.

Sori, popaia kamap long lodim vidio.

  • Yu Ting i Gat As Tru na Ol i Tok Baibel i Giaman?
  • Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—1990
  • Ol Liklik Het Tok
  • Wankain Infomesen
  • Ol i Tok Nating Tasol
  • Ating Save Bilong Nau i Makim Olsem Baibel i Kranki?
  • Kamap Nating
  • Yu Ting Ol Inap Save Tru long Dispela Samting?
  • Inap Yu Bilip Olsem Tok Bilong Baibel i Tru?
  • Tok Bilong Evolusen i Stap Long Kot
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—1994
  • Evolusen
    Toktok Gut Wantaim Ol Man Long Baibel
  • Yu Ting Stori Bilong Evolusen i Stret Wantaim Baibel?
    Wastaua i tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2008
Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—1990
w90 10/1 p. 4-7

Yu Ting i Gat As Tru na Ol i Tok Baibel i Giaman?

SAMPELA saveman bilong saiens na man bilong sutim tok long Baibel ol i tok, i gat sampela tok bilong Baibel i no stret na i gat ol stori nating i stap long en. Olsem wanem? I gat as tru bilong dispela tok bilong ol? Yu no ken bilipim kwik tok bilong ol. Yu mas save, planti saveman i strong long kamapim tingting bilong ol olsem i gat as tru bilong en, tasol planti taim tingting bilong ol i no stret. Planti taim i no gat as tru bilong tingting bilong ol.

Ol i Tok Nating Tasol

Tingim wanpela kain tok olsem, em wanpela man bilong sutim tok long Baibel (S. R. Driver) i bin mekim long ol tok bilong Daniel long Baibel. Ol man bilong bipo i save ting olsem Daniel yet i bin raitim ol dispela tok taim em i stap long Babilon long yia 530 samting paslain long Krais. (Daniel 12:​8, 9) Tasol dispela man (Driver) i tok, man bilong raitim ol dispela tok em i bin raitim bihain tru long dispela taim. I gat wanem as na em i tok olsem? Em i kolim wanpela samting tasol bilong “strongim” dispela tok bilong em, em olsem: I gat sampela tok Grik insait long ol dispela tok. Em i tok, dispela i makim olsem “ol i bin raitim ol tok bilong Buk Bilong Daniel bihain long taim King Aleksanda bilong kantri Grik i daunim ol narapela lain na em i kirap bosim planti kantri na nau ol pasin samting bilong ol Grik i go kamap long planti hap bilong Esia.” King Aleksanda i bin daunim ol narapela lain long yia 330 samting paslain long Krais.

Tok bilong dispela man (Driver) i olsem i gat as tru bilong en. Tasol em i kolim 3-pela tok Grik tasol i stap long buk bilong Daniel bilong strongim dispela tok, na dispela 3-pela tok Grik i nem bilong 3-pela kain musik. (Daniel 3:⁠5) Tasol ol buk i stori long bipo i tok, ol Grik i bin poroman wantaim ol man long hap bilong wes long Esia long bipo yet. Olsem na i gat wanem as tru na wanpela man i tok, long yia 530 samting paslain long Krais, ol Babilon i no bin mekim wok long sampela kain musik ol i save kolim nem bilong en long tok Grik? Tru tumas, i no gat as tru na ol i tok Daniel i no bin raitim dispela buk na em i no bin raitim long yia 530 samting paslain long Krais!

Ol man bilong sutim tok long Baibel i mekim kain tok olsem tu long ol 5-pela buk long kirap bilong Baibel. Ol man bilong bipo i save ting olsem Moses i bin raitim klostu olgeta dispela tok long yia 1500 samting paslain long Krais. Tasol ol dispela man i tok, i no wanpela man tasol i bin raitim ol dispela tok, long wanem pasin bilong raitim ol dispela tok i narapela narapela kain. Na ol i tok, long ol dispela buk, sampela taim man bilong raitim ol tok em i bin raitim nem bilong God, em Jehova, na sampela taim em i raitim “God” tasol long tok Hibru. Long dispela as tasol ol i kisim tingting olsem narapela narapela man i bin raitim ol dispela 5-pela buk long narapela narapela taim, na ol man i bin bungim wantaim bihain long yia 537 samting paslain long Krais.

Planti man i bihainim dispela tingting bilong ol, tasol i no gat wanpela man i bin kolim wanpela as tru bilong dispela tok. Na i no gat as bilong en tu, long wanem taim Moses i stori long Man bilong wokim olgeta samting, i stret sampela taim Moses i ken kolim God long em na sampela taim em i kolim Jehova long em. Na i no gat wanpela man i bin kamapim as bilong dispela tok bilong ol olsem Moses i no inap raitim ol tok long narapela narapela kain pasin. Yumi save, sapos em i stori long narapela narapela kain samting, o em i raitim long narapela narapela taim, o em i lukim sampela rait bilong bipo na raitim ol tok bilong em, orait em i mas raitim long narapela narapela kain pasin, a? Na tu, olsem John Romer i tok long wanpela buk em i raitim: “Dispela pasin bilong ol long skelim ol tok bilong Baibel i no stret, long wanem inap long nau ol i no painim pinis wanpela liklik hap rait bilong bipo i helpim dispela tingting bilong ol saveman bilong nau.”​—⁠Buk Testamen​—⁠The Bible and History.

Wanpela bikpela buk (Cyclopedia bilong McClintock na Strong) i stori long wanpela tingting kranki planti man bilong sutim tok long Baibel i bihainim. Dispela buk i tok: “Ol i ting ol samting i bin kamap em [Baibel] i stori long en, em ol samting i save kamap long olgeta taim olsem yumi save pinis long en. . . . Ol man i kisim save pinis long sampela lo i bosim win na wara samting, tasol sapos wanpela man [bilong raitim tok long Baibel] i stori long narapela kain samting i bin kamap na ol i no save dispela samting inap kamap olsem wanem, em nau ol i tok dispela samting i no bin kamap tru.”

Olsem na planti man i no bilip long ol mirakel; ol i ting ol dispela strongpela wok i no bin kamap tru, long wanem ol i narapela kain long ol lo i bosim ol samting hia long graun na long antap em yumi save pinis long en. Na ol i no bilip long ol tok profet i kolim samting i mas kamap bihain bihain tru, long wanem ol i tok ol man i no inap save long ol samting bai kamap long bihain. Olsem na ol i tok stori bilong ol mirakel em stori nating tasol. Na sapos ol samting i bin kamap tru olsem wanpela tok profet i makim, ol i tok, ol man i bin raitim dispela tok profet taim truim bilong en i kamap pinis.a Truim bilong ol tok profet long buk bilong Daniel i bin kamap paslain long taim bilong Krais inap olsem 150 yia, olsem na ol man i tok, man bilong raitim ol dispela tok em i bin raitim long dispela taim, bihain long truim bilong en.

Ol man i save mekim ol dispela kain tok nating tasol, long wanem ol i no bilip olsem God em i stap, o sapos ol i bilip olsem God em i stap, ol i ting olsem em i no save mekim sampela samting long ol man hia long graun. Tasol olgeta tok bilong Baibel i makim olsem God em i stap tru na em i save mekim sampela samting long ol man. Sapos dispela tok i tru​—⁠na i gat planti samting i makim olsem em i tru​—⁠orait, i no gat as tru bilong ol tok ol man i sutim long Baibel long nau.

Ating Save Bilong Nau i Makim Olsem Baibel i Kranki?

Tasol sampela man i tok, bikpela save bilong graun ol man bilong nau i bin kisim, dispela i makim olsem tok bilong Baibel i kranki na yumi no ken bilipim. Orait, olsem wanem long dispela tok? Tok i tru em olsem: Ol tok bilong Baibel i stori long sampela samting ol man i kisim save pinis long en, planti tok olsem i no narapela kain long tok bilong ol saveman bilong saiens bilong nau.

Olsem: Baibel i kolim stret gutpela pasin yumi ken bihainim bilong i stap klin na bai sik i no ken painim yumi, na Baibel i stori gut long pasin yumi ken bihainim bambai sik i no ken kalap kalap long ol man. Wanpela buk (Manual of Tropical Medicine) i tok: “Yumi olgeta i save pilim gutpela pasin ol i save bihainim long taim bilong Moses bambai ol i ken i stap klin na sik i no ken kisim ol. . . . Tru, ol i makim olsem i gat tupela kain sik tasol​—⁠em ol kain sua nogut na ol strongpela sua ol i save kolim ‘sik lepra’​—⁠tasol ol strongpela lo bilong ol long putim man o meri i gat kain sua olsem i stap wanpis, ol dispela lo i bin helpim ol gut.”

Na tingim tu dispela tok bilong Baibel, olsem: “Olgeta wara i save ran i go long solwara, tasol solwara i no pulap yet. Bihain, wara i save go bek long het bilong ol wara, na i ran i go daun gen.” (Saveman 1:⁠7) Dispela tok i wankain olsem ol saveman i bin raitim long ol buk bilong skul long nau, em ol i tok olsem ol wara i save ran i go daun long solwara, na strong bilong san i pulim wara i go antap na i kamap olsem smok bilong antap, na taim smok i go kol nau ren i kam daun na i gat wara long graun na wara i ran i go insait long ol wara na i ran i go daun gen long solwara.

Na ol saveman i kisim save pinis olsem bipo solwara i bin karamapim ol maunten na bihain solwara i lusim ol maunten na ol maunten nau i stap ol i kam antap. Dispela save i stret wantaim tok bilong man i bin raitim sampela tok long Buk Song long Baibel, em i tok: “Na wara i karamapim olgeta maunten. Solwara i lusim olgeta maunten na ran i go long ples daun. Yu makim dispela hap bilong solwara i ken i stap long en na nau em i stap olsem.”​—⁠Buk Song 104:​6, 8.

Wanpela man bilong raitim buk em i tok: “Olgeta man bilong raitim ol tok bilong Olpela Testamen i ting olsem Graun em i stret olsem wanpela [tebol] samting, na sampela taim ol i stori long ol pos ol i ting Graun i sanap antap long en.” Tasol tok bilong dispela man i no stret; Ol man bilong raitim Olpela Testamen ol i no gat tingting kranki olsem. Aisaia i tok, God i stap antap long “raunpela graun.” (Aisaia 40:​22, NW ) Na Jop i tok: “God i bin wokim skai na i putim i stap, na i no gat wanpela samting i holim skai i stap antap. Na tu, God i bin mekim dispela graun i hangamap nating. I no gat wanpela samting i holim graun i stap long ples bilong en.” (Jop 26:⁠7) Em nau, Baibel i stori olsem graun i raunpela na i hangamap nating​—⁠dispela i stret tru wantaim save ol man i bin kisim long nau, a?

Kamap Nating

Tasol olsem wanem long tok bilong Baibel na dispela tok bilong ol man olsem olgeta samting i bin kamap nating tasol? Wanpela buk (Encyclopœdia Britannica) i tok: “Planti saveman tru i bihainim dispela tingting bilong ol man olsem olgeta samting i bin kamap nating tasol.” Tasol Baibel i tok klia olsem God i bin wokim olgeta samting, na God em i as bilong laip na em i bin wokim olgeta kain kain samting i gat laip; ol i no kamap nating. Ol dispela tok i no hatwok long ol man bilong bipo i save long en, maski ol i no gat ol bikpela save bilong nau.​—⁠Stat 1:1; 2:⁠7.

Ol man i bilip olsem ol samting i bin kamap nating ol i wankain liklik olsem ol man i save sutim tok long Baibel. Ol i gat strongpela tingting na ol i tokaut strong long tingting bilong ol olsem i gat as tru bilong en. Tasol wan wan i mekim stretpela pasin na i tokaut olsem dispela tingting bilong ol olsem ol samting i kamap nating, i gat sampela samting bilong dispela tok i kranki. Wanpela i tok: “Stori bilong Darwin long ol samting i bin kamap nating . . . em i wanpela tingting tasol long ol samting i bin kamap long bipo, . . . na i no gat sampela samting yumi ken skelim o lukim long ai bilong yumi, olsem ol saveman bilong saiens i mekim bilong kisim save, na bai yumi inap save ol dispela samting i bin kamap tru olsem Darwin i tok o nogat. . . . Na dispela tingting olsem ol samting i bin kamap nating em i stori long sampela samting i bin kamap wanpela taim tasol, olsem laip na tingting samting. Ol dispela kain samting i bilong kamap wanpela taim tasol na i no inap kamap long narapela taim gen, olsem na i no gat rot bilong skelim na kisim save long en.” (Buk Evolution: A Theory in Crisis, bilong Michael Denton) Na narapela i tok, “dispela stori olsem ol samting i bin kamap nating, dispela stori em i tru,” tasol em i tok, i no gat wanpela samting tru i makim olsem yumi ol man i bin kamap nating long rot bilong ol animal. Em i tok: “Taim yu laik painim narapela kain animal i wok long tanim i kamap narapela kain animal, i no gat.”​—⁠Buk The Neck of the Giraffe, bilong Francis Hitching.

Yu Ting Ol Inap Save Tru long Dispela Samting?

Ol man bilong skelim ol ston samting insait long graun na ol man bilong kisim save long ol samting i gat laip long bipo, ol i save kamapim planti samting ol i tok em i makim olsem ol samting i gat laip i bin kamap nating. Tasol ol dispela saveman i hatwok long painim save tru long ol dispela samting, wankain olsem ol man i hatwok long painim save long ol sta. Ol man bilong glasim ol sta na kisim save long en, ol i gat ol bikpela kompas samting na ol inap lukim lait samting i kam longwe longwe tru long ol sta na planet na ol lain sta samting long antap. Dispela i helpim ol long kisim sampela save na nau ol i kamapim kain kain tingting long ol sta i wanem kain, na ol samting bilong antap i bin kamap olsem wanem. Wan wan taim tasol ol i gat rot bilong skelim ol dispela tingting bilong ol, i stret o nogat, tasol taim ol i gat rot bilong mekim, nau ol i save planti tingting bilong ol i sot o i kranki stret.

Wanpela saveman bilong ol sta (Gerrit Verschuur) em i raitim tok olsem: “Long dispela taim Amerika i bin salim sampela kain roket i go antap bilong skelim ol planet long antap, na save ol i kisim em i kamapim long ples klia olsem ol man i sot olgeta long stretpela save long ol samting i stap long antap.” Ol dispela kain roket i gat kamera long en na i go klostu long ol planet na kisim piksa bilong en, na dispela man i tok: “Piksa bilong planet ol i kolim Mars i soim mipela, Mars i narapela kain tru long tingting mipela bin kisim long en taim mipela lukluk long en long kompas hia long graun. . . . Taim mipela lukim piksa bilong ol dispela planet, mipela lukim planti samting bipo mipela i no bin save long en na mipela i kirap nogut, na mipela i mas stretim tingting bipo mipela bin kisim.”

Ol man bilong skelim ol ston samting insait long graun na ol man bilong kisim save long ol samting i gat laip long bipo, na ol narapela saveman tu, ol i save kamapim ol samting ol i tok i makim olsem ol samting i bin kamap nating, tasol ol dispela man i wankain olsem ol man bilong skelim ol sta na kisim save long en​—⁠ol i wok long kisim save long samting i stap longwe long ol, olsem samting i bin i staplong bipo bipo yet. Ol man bilong kisim save long ol sta, ol i save lukim liklik hap lait i kam long ol samting i stap longwe tru long ol. Na ol dispela narapela saveman tu i wok long kisim save long rot bilong sampela liklik hap samting i stap yet, tasol em i bilong bipo bipo tru na i olsem i stap longwe tru long ol. Ol dispela saveman tu i save kisim planti tingting i no stret.

Inap Yu Bilip Olsem Tok Bilong Baibel i Tru?

Tru, planti saveman i tok, yumi no inap bilipim ol tok bilong Baibel, tasol ol man i gat tingting ol i no larim tok bilong ol dispela man i paulim tingting bilong ol. Tasol dispela samting yet i no gutpela as na bai yu bilip olsem ol tok bilong Baibel i tru. Yu mas mekim samting em planti man bilong sutim tok long Baibel i no bin mekim​—⁠yu yet yu mas opim Baibel na kaunim ol tok bilong em na skelim ol dispela tok, na bai yu inap save, ol tok bilong Baibel i tru na yu inap bilip long en. (Aposel 17:11) Wanpela Australia em i man bilong raitim ol stori bilong redio na televisen samting na bipo em i save sutim tok long Baibel, tasol bihain em i tok: “Mi kirap mekim wanpela wok em bipo mi no bin mekim​—⁠em namba wan wok bilong man i laik raitim ripot long samting i bin kamap: Mi yet mi kirap skelim dispela samting. . . . Mi kirap nogut tru, long wanem ol tok mi kaunim [long hap bilong Matyu na Mak na Luk na Jon long Baibel] i no stori nating bilong ol tumbuna o wanpela stori nating wanpela man i bin raitim. Nogat. Ol man i raitim ol dispela tok ol i raitim ripot long ol samting tru i bin kamap. Ol i stori long samting ol yet i bin lukim o narapela man i bin tokim ol long en. . . . Mi save gut long pasin bilong raitim ripot olsem, na mi save ol dispela man i raitim ripot tru.”

Em nau, mipela laik kirapim yu long bihainim pasin bilong dispela man. Gutpela sapos yu yet yu kaunim ol tok bilong Baibel. Na taim yu save long ol gutpela tingting i stap long Baibel, na yu save long ol tok profet bilong en i kamap tru, na yu save narapela tok i no pait wantaim narapela tok, orait bai yu save olsem ol tok bilong Baibel i no ol stori nating i no stret wantaim bikpela save ol man i kisim pinis. Nogat. (Josua 23:14) Na taim yu save ol gutpela tingting na save i stap long Baibel inap senisim tru pasin bilong yu na mekim i kamap gutpela, orait bai save tru olsem ol tok bilong Baibel em i tok bilong God. (2 Timoti 3:​16, 17) Tru tumas, yu inap bilip olsem ol tok bilong Baibel i tru!​—⁠Jon 17:⁠17.

[Futnot]

a Planti man bilong lainim tok bilong Baibel ol i save, tingting bilong ol dispela man i kranki, long wanem ol man i bin raitim Nupela Testamen insait long 100 yia bihain long Krais, na Nupela Testamen i stori long truim bilong planti tok profet bilong Olpela Testamen em ol profet i bin raitim planti handet yia bipo. Olsem: Long taim bilong ol man bilong raitim Nupela Testamen, paslain long yia 100, truim bilong olgeta tok profet bilong Daniel 9:​24-27 i bin kamap na Nupela Testamen i stori long dispela o sampela man bilong raitim stori bilong bipo ol i stori long en.

[Piksa long pes 7]

Ol saveman i hatwok long kisim save long ol sta samting i stap longwe tru long ol long ples antap, na olsem tasol ol saveman i hatwok long kisim save long ol samting i bin i stap long bipo bipo tru

    Tok Pisin Pablikesen (1983-2025)
    Log Aut
    Log In
    • Tok Pisin
    • Serim
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ol Lo Bilong Yusim
    • Privacy Policy
    • Ol Praivesi Seting
    • JW.ORG
    • Log In
    Serim