Bilim Adamları Yeni Hayat Şekilleri Mi Meydana Getiriyor?
“Şimdi, Mors dedi, “vaktimiz geldi Çok şeyler konuşmak için . . . Kanatlı domuz gördün mü hiç? (Through The Looking Glass”)
KANATLI domuz mu? Çok gülünç! Ama bilim adamları, gelecekte domuzların da kanatları olabileceği kehanetinde bulunmaya başlıyor. Daha doğrusu, genetik mühendisliği adlı yeni bir tekniğin kullanılmasıyla gübre gerektirmeyen bitkiler, petrol ve madenleri bulup çıkaran bakteriler ve çöpleri alkole dönüştüren mayalar yaratma işinden giderek daha çok söz ediliyor. Başka sözlerle bilim adamları yeni hayat şekilleri meydana getirmek üzeredirler.
Bu iş, acaba bilim kurgu mudur? Genetik mühendisliği veya DNA molekülünü yeniden şifreleme teknolojisiyle (recombinant DNA technology) zaten yapılmış olan şeyleri düşündüğünüz zaman, yukarıdaki sorunun cevabı hayır oluyor. Örneğin:
Eylül 1978—Kaliforniya’daki bilim adamları insan ensülini için, sentetik bir gen kullanarak, sıradan bakterileri ensülin üreten küçücük “fabrikalar” haline getirmeyi başardılar. Tabii, ensülin her gün bir çok şeker hastası tarafından kullanılıyor. Bu kişilerden bazılarının, halen kullanılan hayvan ensülinine karşı alerjisi var.
Temmuz 1979—İnsan genleriyle aşılanmış olan bakteriler, insanın büyüme hormonu olan (HGH) molekülünün bir kopyasını üretti. Yalnız Amerika Birleşik Devletlerinde 20.000 kişide görülen, hipofiz bezinin yetersiz çalışmasının sonucu oluşan cüceliği karşı halen tek tedavi yolu, insanın büyüme hormonudur. Şimdiye kadar HGH molekülü sadece ölü insanların hipofiz bezlerinden sağlanmıştır.
Ocak 1980—Virüslere karşı savaşan doğal bir madde olan insan interferonu ilk defa bakteriler tarafından üretildi. Bundan önce interferon sadece insan kanından elde edilebiliyordu. Fakat 30.000 litre kandan ancak 100 miligram elde edilebiliyordu! Bilim adamaları, interferonun virüslerine karşı, penisilinin bakterilere karşı gösterdiği etkiye benzer bir antibiyotik olacağını umuyorlar.
Bilim adamaları, genetik mühendisliğinde yapılan deneylerin hızla ilerlemesinden dolayı büyük sevinç duyuyorlar. İnsan ensülini, HGH molekülü ve interferon üretmek üzere bakteriler değiştirilebilirse daha neler olabilir! Massachussets İnstitute of Technology’de çalışan bir bilim adamı şu açıklamayı yaptı: “Önümüzdeki onbeş yıl içinde, aslında protein türünden olan herhangi bir madde sınırsız miktarda yapılabilecek.”
O halde genetik mühendisliği nedir? Varolan hayat şekillerini nasıl değiştirir? Bu gelecek için ne önem taşıyor?