December

Muapostola Petro u tsale marito lawa, lama khutaza a tsalela Vakreste leswaku va tiyisela miringo ya Sathana. Mintokoto ya “lava tiyiseleke” yi hi dyondzisa ku tshama hi tshembekile, ya hi tiyisekisa leswaku hi nga hlula miringo naswona yi hi tsundzuxa leswaku Xikwembu xi ta hi katekisa hikwalaho ka ku tshembeka ka hina. (Yak. 5:11) Xana u langutane ni nkaneto lowukulu kumbe nxaniso? Xana u nkulu kumbe mulanguteri wa muganga loyi a tshikileriwaka hi vutihlamuleri byo tala? Loko swi ri tano, xikombiso xa Pawulo xi nga ku pfuna. Pawulo u xanisiwe hi ndlela ya tihanyi naswona minkarhi hinkwayo a karhateka hi vamakwerhu emavandlheni. (2 Kor. 11:23-29) Kambe Pawulo a nga helanga matimba, xikombiso xakwe xi tiyise van’wana. (2 Kor. 1:6) Hilaha ku fanaka ku tiyisela ka wena ku nga khutaza van’wana leswaku va tiyisela. w16.04 2:11, 14

Yesu u profete leswaku emasikwini ya makumu, mahungu lamanene ya Mfumo ma ta chumayeriwa eka vanhu hinkwavo. (Mat. 24:14) Tanihi Timbhoni ta Yehovha, hi tiveka emisaveni hinkwayo hi ntirho wa hina wo chumayela. Vanhu van’wana va tsakela rungula leri hi ri chumayelaka, loko van’wana va nga ri tsakeli. Kambe hambi ku ri vanhu lava nga ri tsakeriki rungula ra hina va hi xixima hikwalaho ka ntirho wa hina. Mintlawa yo tala ya vukhongeri yi vula leswaku yi chumayela rungula ra Yesu. Kambe yi chumayela ntsena etikerekeni, eka thelevhixini kumbe eka Internet, kumbe yi byela van’wana ndlela leyi yi dyondzeke ha yona hi Yesu. Van’wana va ehleketa leswaku ku pfuna lava pfumalaka, ku tirha tanihi madokodela, ku va vaongori kumbe vadyondzisi i ndlela yin’wana yo chumayela. Kambe xana mintirho leyi yi fambisana ni ntirho wo chumayela lowu Yesu a vulavuleke ha wona? w16.05 2:1, 2

Ku sukela hi 1914, mifumo ya vanhu yi ve nala wa Mfumo wa Xikwembu, lowu ku nga ri khale wu nga ta yi avanyisa ni ku yi herisa. (Ps. 2:2, 7-9) Xikwembu xi pfumelela mimfumo ya vanhu leswaku yi va kona hikuva yi endla leswaku ku va ni ku rhula ni ku hleleka. Leswi swa hi pfuna leswaku hi chumayela mahungu lamanene hi Mfumo wa Xikwembu. (Rhom. 13:3, 4) Xikwembu xi tlhela xi hi byela leswaku hi khongelela lava nga ni vulawuri leswaku hi ta kota ku xi gandzela hi ku rhula. (1 Tim. 2:1, 2) Loko hi khomiwa hi ndlela yo biha, hi nga ha kombela mpfuno eka lava nga ni vulawuri. Na Pawulo u endle tano. Hambileswi Bibele yi vulaka leswaku Sathana u lawula mimfumo ya vanhu, a yi vuli leswaku u lawula munhu un’wana ni un’wana loyi a nga ni vulawuri emfun’weni. (Luka 4:5, 6) Kutani a hi fanelanga hi endla vanhu va anakanya leswaku munhu wo karhi loyi a nga ni vulawuri emfun’weni u lawuriwa hi Diyavulosi. Bibele yi vula leswaku a hi fanelanga hi tlhontlha van’wana.—Tito 3:1, 2. w16.04 4:5, 6

Kambe hi nga swi tiva njhani leswi swi nga ta tsakisa Yehovha? Loko ku nga ri na nawu lowu hi kongomisaka eBibeleni, hi fanele hi twisisa leswi Yehovha a lavaka leswaku hi swi endla eka xiyimo xexo. Hi nga swi endlisa ku yini sweswo? Hi fanele hi khongela eka yena ni ku pfumelela moya wakwe leswaku wu hi kongomisa. Minkarhi hinkwayo Yesu u twisise leswi Yehovha a a lava leswaku a swi endla. Hi xikombiso, loko mintshungu yi khomiwe hi ndlala ku ringana kambirhi, Yesu u khongerile kutani a yi phamela hi singita. (Mat. 14:17-20; 15:34-37) Kambe loko a khomiwe hi ndlala emananga naswona Diyavulosi a lava leswaku a hundzula maribye ma va xinkwa, Yesu u arile. (Mat. 4:2-4) A a n’wi tiva kahle Tata wakwe, kutani a swi tiva leswaku Yehovha a nga ta lava leswaku a tirhisa moya lowo kwetsima leswaku a tivuyerisa. A a tiyiseka leswaku Tata wakwe a a ta n’wi kongomisa naswona a a ta n’wi nyika swakudya hi nkarhi lowu faneleke. w16.05 3:7, 8

I ntiyiso leswaku swiphemu swin’wana swa le Bibeleni swi tsaleriwe munhu kumbe ntlawa wo karhi. Kutani loko hi nga si hlaya Bibele, hi fanele hi kombela Yehovha leswaku a hi pfuna hi dyondza swo karhi ni vutlhari byo twisisa tidyondzo leti a lavaka leswaku hi ti dyondza. (Ezra 7:10; Yak. 1:5) Loko u hlaya Bibele, yima kutani u tivutisa leswi landzelaka: ‘Rungula leri ri ndzi byela yini hi Yehovha? Ndzi nga ri tirhisa njhani rungula leri evuton’wini bya mina? Ndzi nga ri tirhisa njhani leswaku ndzi pfuna van’wana?’ Loko hi anakanyisisa hi swivutiso leswi, hi ta vuyeriwa ngopfu eka dyondzo ya hina ya Bibele. A hi kambisiseni xikombiso xin’wana. Bibele yi hlamusela timfanelo to karhi leti vakulu va faneleke va va na tona. (1 Tim. 3:2-7) Leswi vo tala va hina hi nga riki vakulu, hi nga anakanya leswaku rungula leri a ri nge hi pfuni. Hambiswiritano, timfanelo leti ti nga hi pfuna hinkwerhu ka hina. w16.05 5:7, 8

Loko Vayuda va yisiwa eBabilona, tiko rero a ri tele hi swifaniso swa hava ni vanhu lava gandzelaka mimoya yo homboloka. Nilokoswiritano, Vayuda vo tshembeka vo tanihi Daniyele ni vanghana vakwe vanharhu va ale ku kuceteriwa hi vanhu va le Babilona. (Dan. 1:6, 8, 12; 3:16-18) Daniyele ni vanghana vakwe va pfumelele Yehovha leswaku a va Muvumbi wa vona ni ku hambeta va gandzela yena ntsena. Hambileswi Daniyele a a hanya ni vanhu vo biha, ntsumi ya Xikwembu yi vule leswaku a a ri “munhu la navelekaka.” (Dan. 10:11, 19) Enkarhini wa ku tsariwa ka Bibele, muvumbi a a tirhisa vumba ku vumba nchumu wo karhi. Namuntlha, vagandzeri va ntiyiso va swi tiva leswaku Yehovha i Mufumi wa vuako hinkwabyo naswona u ni vulawuri byo vumba matiko. (Yer. 18:6) Nakambe Xikwembu xi ni mfanelo yo vumba ha un’we wa hina. Hambiswiritano, Yehovha a nga sindzisi munhu leswaku a hundzuka. Ku ri na sweswo, u lava hi tiyimisela ku n’wi pfumelela a hi vumba. w16.06 2:1, 2

Sathana u lava hi tshemba leswaku hi ta tiphina hi vutomi loko ntsena hi ri ni swilo swo tala. Kutani u tirhisa misava ni “ku navela ka mahlo” leswaku a ringeta ku hi endla hi lava ku va ni swo tala. (1 Yoh. 2:15-17; Gen. 3:6; Swiv. 27:20) Minkarhi yo tala ha swi twa ni ku swi vona swinavetiso leswi ringetaka ku hi endla hi lava ku xava swilo leswa ha ku humaka. Xana u tshame u xava nchumu wo karhi hi leswi wu ku tsakiseke exitolo kumbe hi leswi u voneke wu navetisiwa? Loko swi ri tano, kumbexana endzhaku u swi xiyile leswaku nchumu wolowo a swi nga bohi leswaku u wu xava. Loko hi tshamela ku xava swilo leswi nga bohiki hi nga tivangela swiphiqo. Swilo sweswo swi nga hi kavanyeta ku tirhela Yehovha. Hi xikombiso, hi nge he vi na nkarhi wo dyondza Bibele, ku lunghiselela minhlangano ni ku va kona eminhlanganweni nkarhi na nkarhi swin’we ni le nsin’wini. Tsundzuka, muapostola Yohane u hi tsundzuxa leswi: “Misava ya hundza ni ku navela ka yona.” w16.07 1:3, 4

Loko vandlha ra Vakreste ra ha ku sunguriwa a ku ri ni Vayuda, Magriki, Varhoma ni vanhu va tinxaka tin’wana. A va kurisiwe hi ndlela leyi hambaneke, mindhavuko ya vona a yi hambanile naswona a va rhandza swilo leswi hambaneke. Hikwalaho ka sweswo, van’wana a swi va tikela ku tirhisa ndlela leyintshwa yo gandzela ni ku cukumeta mikhuva ya vona ya khale. Kutani Pawulo a a fanele a va tsundzuxa leswaku Vakreste va ni Xikwembu xin’we, ku nga Yehovha. Ku vuriwa yini hi vandlha ra hina ra Vukreste namuntlha? Muprofeta Esaya u vule leswaku “exiphen’wini xo hetelela xa masiku” vanhu va matiko hinkwawo va ta hlengeletana leswaku va gandzela Yehovha. Va ta ku: “U ta hi letela tindlela ta yena, hi ta famba emintileni ya yena.” (Esa. 2:2, 3) Ha tsaka namuntlha loko hi vona vuprofeta lebyi byi hetiseka! Vamakwerhu va huma ematikweni yo hambanahambana, va vulavula tindzimi to hambanahambana naswona va ni mindhavuko yo hambana. Kambe hi gandzela Yehovha hi vun’we. w16.06 3:15, 16

Swa tika ku anakanya hi swilo swo hlamarisa leswi Yehovha a swi lunghiseleleke Vakreste lava totiweke loko se va fuma na Kreste etilweni. (Luka 22:28-30; Filp. 3:20, 21; 1 Yoh. 3:2) Va ta va “Yerusalema Lowuntshwa,” mutekiwa wa Kreste. (Nhlav. 3:12; 17:14; 21:2, 9, 10) Va ta tirha na Yesu eku ‘hanyiseni ka matiko.’ Va ta pfuna vanhu leswaku va ntshunxeka eka xidyoho ni rifu naswona va ta va pfuna leswaku va va lava hetisekeke. (Nhlav. 22:1, 2, 17) Ndlela yin’wana leyikulu leyi Yehovha a nga ta wu kombisa ha yona musa wa yena lowu nga faneriwiki laha misaveni i ku va a pfuxa vanhu “eka masirha-bako.” (Yobo 14:13-15; Yoh. 5:28, 29) I vamani lava nga ta pfuxiwa? I vavanuna ni vavasati vo tshembeka lava feke Kreste a nga si fa ni lava “tinyimpfu tin’wana” lava feke va tshembekile eka Yehovha emasikwini lawa ya makumu. Vanhu lava hinkwavo vo tshembeka va ta pfuxiwa eku feni leswaku va ta ya emahlweni va tirhela Yehovha.—Yoh. 10:16. w16.07 4:13-15

I yini leswi nga hi pfunaka ku ‘tshama hi hitekile’ ni ku lunghekela siku ra Yehovha? Hi fanele hi hisekela ku endla swilo leswinene minkarhi hinkwayo. Kambe sweswo a swi ringananga. Loko ku sale masikunyana leswaku Yesu a fa, u byele vadyondzisiwa vakwe leswaku va fanele va tshama va ri karhi va khongela eka Yehovha leswaku a va pfuna. (Luka 21:36) Leswaku hi tshama hi xalamukile enkarhini lowa makumu, na hina hi fanele hi khongela eka Yehovha nkarhi ni nkarhi. (1 Pet. 4:7) Yesu u vule leswaku makumu ma ta fika “hi nkarhi lowu mi nga wu ehleketiki.” (Mat. 24:44) Kutani hi fanele hi lungheka minkarhi hinkwayo. Sweswi a hi wona nkarhi wo hanya vutomi lebyi misava ya Sathana yi vulaka leswaku byi tisa ntsako. Sweswo i norho. Ku ri na sweswo, Yehovha na Yesu va hi byela ndlela leyi hi nga tshamaka hi rindzile ha yona hi ku tirhisa Bibele. Kutani a hi yingiseni vuprofeta bya Bibele ni ku xiya ndlela leyi byi hetisekaka ha yona. Nakambe onge hi nga ya emahlweni hi tshinela eka Yehovha ni ku rhangisa Mfumo wakwe evuton’wini bya hina. Kutani hi ta va hi lunghekile loko makumu ma fika. (Nhlav. 22:20) Vutomi bya hina byi titshege hi sweswo! w16.07 2:15-17

Vukati lebyi humelelaka byi endla hi vanhu vambirhi lava kotaka ku tiyiselelana. Va “[hambeta va] lehiselana mbilu ni ku rivalelana hi ku ntshunxeka.” I ntiyiso leswaku havumbirhi bya vona va ta endla swihoxo. Loko sweswo swi endleka, va fanele va dyondza eka swihoxo swa vona, va dyondza ku rivalelana ni ku pfumelela rirhandzu ri va “xiboho lexi hetisekeke xa vun’we.” (Kol. 3:14) Ku tlula kwalaho “rirhandzu ri ni mbilu yo leha ni musa. . . . A ri hlayisi mhaka yo biha.” (1 Kor. 13:4, 5) Loko va tlulana milenge, vatekani va fanele va lulamisa xiyimo xexo hi xihatla. Kutani vatekani lava nga Vakreste, va fanele va lulamisa timholovo dyambu ri nga si pela. (Efe. 4:26, 27) Swi lava ku titsongahata ni xivindzi ku vula u ku, “ndzi rivalele leswi ndzi ku twiseke ku vava,” kambe ku endla tano swi ta pfuna leswaku mi lulamisa swiphiqo ni ku endla leswaku mi ya mi rhandzana swinene. w16.08 2:6

Ku chumayela mahungu lamanene ya Mfumo a ku ri nchumu wa nkoka swinene eka Yesu. Nakambe u hete nkarhi wo tala a ri karhi a letela vadyondzisiwa vakwe leswaku va va varisi ni ku va vadyondzisi. (Mat. 10:5-7) Hambileswi Filipi na yena a a khomeke swinene hi ntirho wo chumayela, a nga kanakananga ku letela vana vakwe va xisati vamune leswaku na vona va chumayela hi ku hiseka. (Mint. 21:8, 9) Ha yini swi ri swa nkoka ku letela van’wana namuntlha? Nhlayo ya vanhu lava amukelaka mahungu lamanene yi ya yi kula emisaveni hinkwayo. Lava ha riki vantshwa entiyisweni naswona va nga si khuvuriwaka va fanele va twisisa nkoka wo va ni dyondzo ya munhu hi yexe ya Bibele. Va fanele va dyondzisiwa ku chumayela van’wana mahungu lamanene ni ku va dyondzisa ntiyiso. Emavandlheni ya hina, vamakwerhu va fanele va khutaziwa ku tirha hi matimba leswaku va ta fanelekela ku va malandza ya vutirheli ni vakulu. Hi ku tirhisa ‘ndzetelo lowunene’ Vakreste lava nga ni ntokoto va nga pfuna lava ha riki vantshwa entiyisweni leswaku va endla nhluvuko hi tlhelo ra moya. w16.08 4:1, 2

Ku tirha ni vamakwerhu swi endla leswaku hi va ni vun’we. Nakambe swi endla leswaku hi va ni vuxaka lebyi tiyeke na vona ni ku endla leswaku hi yi langutela hi mahlongati mikateko leyi taka ya Mfumo wa Xikwembu. Loko hi tiyisa mavoko ya van’wana, hi va pfuna leswaku va lwisana ni ku hela matimba ni ku va ni langutelo lerinene. Nakambe va ta va ni ntshembo hi vumundzuku. (Esa. 35:4) Ku tlula kwalaho, loko hi pfuna van’wana hi tindlela leti, swi hi pfuna leswaku hi tshama hi ri ni vuxaka lebyinene ni Xikwembu ni ku langutela vumundzuku hi mahlongati. Ku xiya tindlela leti Yehovha a seketeleke ni ku pfuna malandza yakwe yo tshembeka ha tona enkarhini lowu hundzeke swi tiyisa ripfumelo ni ntshembo wa hina namuntlha. Loko u ri ni swiphiqo, “mavoko ya wena ma nga tshuki ma lelemela”! (Sof. 3:16) Ku ri na sweswo, khongela eka Yehovha, kutani u pfumelela voko ra yena ra matimba leswaku ri ku tiyisa ni ku ku kongomisa kukondza u kuma mikateko ya Mfumo.—Ps. 73:23, 24. w16.09 1:16-18

Loko malandza ya Xikwembu ma anakanyisisa hi swiambalo leswi ma nga ta swi ambala, ma ya tekela enhlokweni marito ya ndzimana ya namuntlha. I ntiyiso leswaku ku cinca ka maxelo ku khumba ndlela leyi hi ambalaka ha yona. Swi tano na hi swiyimo swo hambanahambana ni tindhawu leti hi tshamaka eka tona. Hambiswiritano, milawu ya Yehovha a yi cinci hi ku ya hi maxelo. (Mal. 3:6) Etindhawini to hisa, swi nga ha hi tikela ku ambala hi ndlela leyi xiximekaka. Kambe, vamakwerhu va swi tlangela loko hi nga ambali swiambalo leswi manyaka swinene kumbe leswi hi tshikaka swinene lerova swi vonikela. (Yobo 31:1) Nakambe, loko hi bela hi moya elwandle kumbe etindhawini leti ku hlamberiwaka eka tona, swiambalo leswi hi swi ambalaka swi fanele swi xiximeka. (Swiv. 11:2, 20) Hambileswi vanhu lava nga riki Timbhoni va ambalaka swiambalo swo hlambela leswi kombisaka swirho swa mirhi, hina vatirheli va Yehovha hi tikarhatela ku vangamisa Xikwembu lexi hi xi rhandzaka hi ndlela leyi hi ambalaka ha yona. w16.09 3:11, 12

Yesu a a nga chavi ku vutisa valandzeri vakwe leswi va swi pfumelaka. Tekelela xikombiso xakwe. I swinene ku kombela vana va wena leswaku va ku phofulela ndlela leyi va titwaka ha yona, loko mi tshame kahle. Loko n’wana wa wena a nga hatli a tshemba dyondzo yo karhi ya le Bibeleni, n’wi lehisele mbilu. N’wi pfune leswaku a anakanyisisa hi dyondzo yoleyo. Entiyisweni swivutiso swa n’wana wa wena swi ku komba leswaku wa khathala naswona u lava ku twisisa. Hambiloko Yesu a ri ni malembe ya 12 u vutise swivutiso leswi tlhontlhaka mianakanyo. (Luka 2:46) Ku va u tiva vana va wena kahle swi lava u tiva leswi va swi ehleketaka, ndlela leyi va titwaka ha yona ni leswi va vilerisaka. U nga ehleketi leswaku leswi va yaka eminhlanganweni ya Vukreste ni leswi va fambaka na wena ensin’wini va ni ripfumelo leri tiyeke. Bula na vona hi swilo swa moya loko mi endla mintirho ya siku ni siku. Khongela na vona u tlhela u va katsa eswikhongelweni. Ringeta ku tiva miringo leyi va welaka naswona u va pfuna leswaku va langutana na yona. w16.09 5:3-5

Timbhoni ta Yehovha to tala ti ti karhatela ku hetisisa vuprofeta byo chumayela mahungu lamanene eka “matiko hinkwawo ni tinyimba hinkwato ni tindzimi hinkwato ni vanhu hinkwavo.” (Nhlav. 14:6) Xana na wena u le ku dyondzeni ka ririmi rin’wana? Xana u murhumiwa kumbe u tirha laha ku nga ni xilaveko lexikulu etikweni rin’wana kumbe u sungule ku hlanganyela evandlheni ra le ndhawini ya ka n’wina leri vulavulaka ririmi rimbe? Leswi hi nga vatirheli va Xikwembu, nchumu lowu faneleke wu va wa nkoka eka hina ni mindyangu ya hina i ku va ni vuxaka lebyinene ni Xikwembu. Hambiswiritano, minkarhi yin’wana swi nga ha tika leswaku hi dyondza hi ndlela leyi hi faneleke leswaku hi ta vuyeriwa eka dyondzo ya hina vini hikwalaho ka leswi hi tshamaka hi khomekile. Kambe lava tirhaka ensin’wini leyi nga riki ya ririmi ra vona va langutana ni swiphiqo swin’wana. Ku tlhandleke eka ku dyondza ririmi rin’wana, lava tirhaka ensin’wini leyi nga riki ya ririmi ra vona va fanele va tiyiseka leswaku nkarhi ni nkarhi va dyondza swilo leswi enteke swa Rito ra Xikwembu.—1 Kor. 2:10. w16.10 2:1-3

Vamakwerhu va ya emahlweni va va ni ntshembo hambiloko va xanisiwa. Hi xikombiso, vamakwerhu vo tala va khomiwile aEritrea, Singapore, ni le South Korea, hikwalaho ka leswi va yingisaka marito ya Yesu ya ku va va nga khomi banga. Vamakwerhu vo tala a va si xanisiwi hi ndlela ya tihanyi naswona miringo leyi va langutanaka yona a yi fani. Vo tala va swerile kumbe va hlaseriwe hi tinyimpi kasi van’wana hi timhangu ta ntumbuluko. Van’wana va fana na Muxe ni malandza man’wana yo tshembeka ya khale lama tshikeke rifuwo ni ndhuma leswaku ma tirhela Yehovha. Va tikarhatela ku ka va nga hlongorisi rifuwo. I yini lexi va pfunaka ku hlula miringo leyi? I ndlela leyi va rhandzaka Yehovha ha yona ni ripfumelo leri va nga na rona eka xitshembiso xakwe xo herisa vubihi hinkwabyo, kutani a katekisa malandza yakwe yo tshembeka hi ku ma nyika vutomi lebyi nga heriki emisaveni leyintshwa yo lulama.—Ps. 37:5, 7, 9, 29. w16.10 3:15, 16

Loko Yeremiya a chava naswona a hele matimba, Yehovha u n’wi tiyisile. (Yer. 1:6-10) Nakambe anakanya ndlela leyi muprofeta Daniyele loyi a dyuharile a khutazekeke ha yona loko Xikwembu xi rhumela ntsumi leswaku yi ta n’wi tiyisa. Ntsumi yoleyo yi n’wi vitane “munhu la navelekaka.” (Dan. 10:8, 11, 18, 19) Xana na wena u nga khutaza vahuweleri, maphayona ni vamakwerhu lava dyuhaleke? Xana Xikwembu xi vone swi nga bohi ku bumabumela ni ku khutaza N’wana wa xona loyi xi n’wi rhandzaka hileswi a tirheke na xona malembe yo tala? Doo! Eka swiendlakalo swimbirhi Yesu u twe Tata wakwe a vulavula a ri etilweni a ku: “Loyi i N’wananga, la rhandzekaka, loyi ndzi n’wi amukeleke.” (Mat. 3:17; 17:5) Xisweswo Xikwembu xi bumabumele Yesu ni ku n’wi tiyisekisa leswaku a a endla kahle. Yehovha u tlhele a rhumela ntsumi leswaku yi tiyisa Yesu loko a ri ni gome hi vusiku byo hetelela a nga si dlayiwa.—Luka 22:43. w16.11 1:7, 8

A swi olovi ku lawula ku hlundzuka ka hina loko hi khomiwe hi ndlela yo biha. Hi nga ha twa ku vava swinene loko hi khomiwa hi ndlela yo biha hikwalaho ka ndhavuko wa hina, muvala wa hina kumbe ndlela leyi hi langutekaka ha yona. Swi nga hi twisa ku vava swinene ngopfungopfu loko ku ri makwerhu loyi a hi khomeke hi ndlela yo biha! Ku ta va ku ri vutlhari loko hi tirhisa ndzayo ya le Bibeleni leswaku yi hi pfuna ku lawula ku hlundzuka ka hina ni ku papalata ku hatlisela ku hlundzuka! (Swiv. 16:32) A swi kanakanisi leswaku hinkwerhu ka hina hi fanele hi tikarhatela ku rivalela van’wana ni ku nga hatliseli ku hlundzuka. Yehovha na Yesu va swi teka swi ri nkoka ku rivalela van’wana. (Mat. 6:14, 15) Xana u fanele u antswisa ndlela leyi u rivalelaka van’wana ha yona ni ku lawula ndlela leyi u titwaka ha yona? Vanhu lava tsandzekaka ku tikhoma loko va hlundzukile minkarhi yo tala va kariha ngopfu. Hikwalaho ka sweswo vanhu van’wana a va swi tsakeli ku va na vona. Munhu loyi a kariheke a nga va ni nkucetelo wo biha evandlheni.—Lev. 19:17, 18. w16.11 3:4-6

Hi 1870 Charles Taze Russell ni vanghana vakwe va sungule ku dyondza Bibele tanihi ntlawa hileswi a va lava ku tiva ntiyiso. Eku sunguleni, xikongomelo xa Makwerhu Russell a ku ri ku kumisisa vukhongeri bya ntiyiso. U kambisise tidyondzo leti a ti dyondzisiwa hi vukhongeri byo hambanahambana ni leswi Bibele yi swi vulaka. U hatle a swi xiya leswaku hinkwabyo ka byona a byi nga endli leswi Bibele yi swi vulaka. Siku rin’wana, u hlangane ni vafundhisi vo hlayanyana laha a tibyele leswaku va ta amukela ntiyiso lowu yena ni vanghana vakwe va wu kumeke eBibeleni leswaku va ta wu dyondzisa swirho swa tikereke ta vona. Kambe a va pfumelanga. Swichudeni swa Bibele swi xiye mhaka ya leswaku a swi nga fanelanga swi tihlanganisa ni vanhu lava nga laviki ku tshika vukhongeri bya mavunwa. w16.11 4:14

Ndlela leyi hi tlangelaka musa wa Xikwembu lowu nga faneriwiki ha yona yi katsa swo tala ku tlula ku papalata vuoswi, ku dakwa ni ku endla swidyoho swin’wana leswi Vakorinto a va swi endla. (1 Kor. 6:9-11) Ku amukela musa wa Xikwembu lowu nga faneriwiki a swi vuli ntsena ku papalata ku tikhoma hi ndlela yo biha hi ta masangu kambe swi katsa ni ku papalata vuhungasi hinkwabyo lebyi thyakeke. Ku nyikela swirho swa hina tanihi mahlonga ya ku lulama a swi nge endli leswaku hi papalata ku dakwa ntsena kambe swi ta endla leswaku hi papalata ku n’wa ngopfu ku fikela laha hi twaka onge hi le kusuhi ni ku dakwa. Swi lava leswaku hi endla matshalatshala lamakulu leswaku hi papalata mikhuva yo tano yo biha kambe hi nga swi kota ku yi hlula. Hi fanele hi papalata swidyoho hinkwaswo, leswikulu ni leswitsongo. I ntiyiso leswaku a hi nge swi koti ku endla tano hilaha ku heleleke. Nilokoswiritano, hi fanele hi tikarhatela ku endla tano hilaha Pawulo a endleke hakona. U khutaze vamakwavo vakwe a ku: “Mi nga pfumeleli xidyoho xi hambeta xi va hosi emimirini ya n’wina leyi faka leswaku mi yingisa ku navela ka yona.”—Rhom. 6:12; 7:18-20. w16.12 1:16, 19-21

Yesu u hi tshembise leswaku Tata wa hina wa le tilweni a nge tshiki ku va nyika moya lowo kwetsima lava wu kombelaka. (Luka 11:10-13) Mihandzu ya moya i timfanelo leti letinene leti humesiwaka hi moya lowo kwetsima naswona ti byi kombisa kahle vumunhu bya Xikwembu xa matimba hinkwawo. (Kol. 3:10) Loko u ti karhatela ku va ni timfanelo leti letinene ta moya u ta va ni vuxaka lebyinene ni vanhu van’wana. Kutani u ta kuma leswaku swa ku olovela ku papalata swiyimo swo tala leswi nga ku vangelaka ku vilela. A swi kanakanisi leswaku u fanele u titsongahata leswaku u kota ku tshemba “voko ra matimba ra Xikwembu” ni ku “lahlela ku vilela hinkwako ka [wena] eka xona.” (1 Pet. 5:6, 7) Kambe loko u ri karhi u tikarhatela ku kombisa mfanelo ya ku titsongahata, u ta kota ku endla leswi tsakisa Xikwembu naswona xi ta ku seketela. (Mik. 6:8) Sweswo swi ta ku pfuna leswaku u nga titshegi hi matimba ya wena kambe u titshega hi Xikwembu. Loko u vona leswaku Xikwembu xa ku rhandza naswona xa ku seketela swi endla leswaku u tshika ku vilela kumbe ku karhateka. w16.12 3:7, 12

Tanihi “muchumayeri wa leswo lulama,” Nowa u chumayele rungula leri a byeriweke rona hi Yehovha hi ku tshembeka. A swi kanakanisi leswaku ku endla tano swi tiyise ripfumelo rakwe. Ku engetela eka ku chumayela, u tlhele a tirhisa matimba ni mianakanyo yakwe leswaku a hetisisa ntirho lowu Xikwembu xi n’wi nyikeke wona wo aka ngalava. (Hev. 11:7) Ku fana na Nowa, hi tikarhatela ku va ni “swo tala swo swi endla entirhweni wa Hosi.” (1 Kor. 15:58) Ku endla sweswo swi nga ha katsa ku pfuneta eka mintirho yo aka ni ku khathalela Tiholo ta hina ta Mfumo ni ta tinhlengeletano, ku pfuneta etinhlengeletanweni kumbe ku pfuneta eku endleni ka mintirho leyi endliwaka emarhavini kumbe etihofisini ta vuhundzuluxeri. Xa nkoka swinene hi tshama hi khomekile entirhweni wo chumayela hi ri karhi hi tiva leswaku ntirho lowu wu tiyisa ntshembo wa hina hi vumundzuku. I ntiyiso leswaku ku chumayela swi endla leswaku hi tiyisela emphikizanweni wa vutomi.—1 Kor. 9:24. w17.01 1:8, 9

Xin’wana xa swipimelo leswi fambisanaka ni ntshunxeko wa hina wo tihlawulela i ku xixima ntshunxeko wa van’wana wo tiendlela swiboho. Ha yini? Tanihi leswi hinkwerhu hi nga ni ntshunxeko wo tiendlela swiboho, a hi nge endli swiboho leswi fanaka minkarhi hinkwayo. Entiyisweni leswi swi nga ha katsa ndlela leyi hi tikhomaka ha yona ni leyi hi tirhelaka Yehovha ha yona. Loko hi tsundzuka leswaku Mukreste un’wana ni un’wana u ta “rhwala ndzhwalo wakwe,” hi ta xixima ndlela leyi van’wana va wu tirhisaka ha yona ntshunxeko wa vona wo tihlawulela hi xixima swiboho leswi va tiendlelaka swona hambi ku ri eka swilo leswitsongo. (1 Kor. 10:32, 33) Yehovha u hi nyike ntshunxeko wo tihlawulela. (2 Kor. 3:17) Ha yi tlangela nyiko leyi hikuva yi endla leswaku hi endla swiboho leswi kombisaka leswaku hi n’wi rhandza ku fikela kwihi Yehovha. Onge hi nga ya emahlweni hi kombisa ndlela leyi hi yi tlangelaka ha yona nyiko leyi ya risima hi ku yi tirhisa hi ndlela leyi nga ta yisa ku dzuneka eka Xikwembu. Nakambe hi xixima ndlela leyi van’wana va wu tirhisaka ha yona ntshunxeko wa vona wo tihlawulela. w17.01 2:15, 17, 18

Hi pfuna vanhu leswaku va yingisa mahungu lamanene ku nga ri hi ku tilavela mahlo ya vanhu hi ku ambala hi ndlela leyi nga xiximekiki kambe hi leswi hi nga ni “moya wo rhula ni wo olova.” (1 Pet. 3:3, 4; Yer. 9:23, 24) Leswi hi swi anakanyaka swi vonaka eka ndlela leyi hi endlaka swilo ha yona. Hi xikombiso, hi nga ha ringeta ku endla leswaku vanhu van’wana va anakanya leswaku hi ni malunghelo yo hlawuleka, hi tiva ngopfu kumbe hi vanghana lavakulu ni vamakwerhu lava rhangelaka. Kumbe hi nga ha ringeta ku endla leswaku vanhu va vona onge nchumu wo karhi wu endliwe hi hina ntsena hambiloko van’wana va pfunetile leswaku wu humelela. Yesu u hi vekele xikombiso lexinene emhakeni leyi. Minkarhi yo tala loko a vulavula a tshaha eka Matsalwa ya Xiheveru. Leswi a a titsongahata a lava leswaku vayingiseri vakwe va yisa ku dzuneka eka Yehovha ku nga ri eka yena naswona a a lava leswaku va tiva ku vutivi ni vutlhari lebyi a ri na byona a swi huma eka Xikwembu. w17.01 4:12

Adamu na Evha a swi nga ta va tikela ku twisisa nawu lowu kumbe ku wu yingisa. Ku engetela kwalaho, a va ri ni swakudya swo tala leswi a va ta tiphina ha swona. Sathana Diyavulosi u tirhise nyoka ku kanganyisa Evha leswaku a nga n’wi yingisi Tata wakwe, Yehovha. (Gen. 3:1-5; Nhlav. 12:9) Sathana u tirhise mhaka ya leswaku a va nga fanelanga va dya “eka murhi wun’wana ni wun’wana wa ntanga” leswaku a kanganyisa Evha. A swi fana ni loko Sathana a vutisa Evha a ku: ‘U vula leswaku u nge swi koti ku endla leswi u swi lavaka?’ Kutani u n’wi hembele a ku: “Entiyisweni mi nga ka mi nga fi.” Kutani u endle leswaku Evha a nga xi yingisi Xikwembu hi ku vula a ku: “Xikwembu xi tiva leswaku siku mi nga ta dya eka wona, mahlo ya n’wina ma ta pfuleka.” Sathana u vule leswaku Yehovha a nga lavi leswaku va dya muhandzu wolowo hileswi a chava leswaku va ta tlhariha. Ku engetela kwalaho, Sathana u va hembele a ku: “Mi ta fana ni Xikwembu, mi ta tiva leswinene ni leswo biha.” w17.02 1:8, 9

Esaya u vule leswaku Loyi a a ta va “murhangeri ni ndhuna.” (Esa. 55:4) Nakambe Daniyele u huhuteriwe ku tsala hi “Mesiya lowa Murhangeri.” (Dan. 9:25) Eku heteleleni, Yesu Kreste u vule leswaku hi yena “Murhangeri” wa vanhu va Xikwembu. (Mat. 23:10) Vadyondzisiwa va Yesu va n’wi yingise swi suka embilwini naswona a va tiyiseka leswaku u hlawuriwe hi Yehovha. (Yoh. 6: 68, 69) I yini lexi va tiyisekiseke leswaku Yehovha a a tirhisa Yesu Kreste ku va kongomisa? Loko Yesu a khuvuriwa, Yohane lowo Khuvula u vone “matilo ma avana, kutani moya wu xikela ehenhla ka yena ku fana ni tuva.” (Mar. 1:10-12) Eka malembe hinkwawo lawa Yesu a ma heteke a ri laha misaveni, moya lowo kwetsima wa Xikwembu wu endle leswaku a endla masingita ni ku vulavula hilaha Xikwembu xi n’wi leriseke hakona. (Mint. 10:38) Ku engetela kwalaho, moya lowo kwetsima wu endle leswaku Yesu a kombisa timfanelo ta moya to tanihi, rirhandzu, ntsako ni ripfumelo hi ndlela leyi hetisekeke. (Yoh. 15:9; Hev. 12:2) A ku na murhangeri un’wana loyi a kombiseke leswaku u ni moya lowo kwetsima ku fana na Yesu. A swi ri erivaleni leswaku a a hlawuriwe hi Yehovha. w17.02 3:15, 16

Hi Pentekosta ya 33 C.E vaapostola va sungule ku rhangela vandlha ra Vukreste. Bibele yi vula leswaku “Petro a suka a yima ni lava va 11” kutani a vula mahungu lamanene eka ntshungu lowukulu wa Vayuda ni lava nga riki Vayuda. (Mint. 2:14, 15) Vo tala va vona va ve Vakreste. Kutani Vakreste lava, lava hundzukeke va “[hambete] va tinyiketela edyondzweni ya vaapostola.” (Mint. 2:42) Vaapostola lava a va langutela mali ya vandlha. (Mint. 4:34, 35) Va va dyondzisile ni ku va khongelela va ku: “Hi ta tinyiketela exikhongelweni ni le vutirhelini bya rito.” (Mint. 6:4) Va hlawule Vakreste lava nga ni ntokoto leswaku va chumayela mahungu lamanene etindhawini tin’wana. (Mint. 8:14, 15) Hi ku famba ka nkarhi, vakulu van’wana lava totiweke va tirhe ni vaapostola leswaku va langutela mavandlha. Tanihi leswi a va ri huvo leyi fumaka, a va nyika mavandlha hinkwawo nkongomiso.—Mint. 15:2. w17.02 4:4

Vanhu vo tala va kuceteriwa swinene hi moya wa misava. Hi yona mhaka vo tala va gandzelaka vanhu ematshan’weni yo va xixixma hi ndlela leyi faneleke. Emakaya ya van’wana ku vekiwe swifaniso swa varhangeri va vukhongeri, van’watipolitiki, vatlangi va mintlango, vatlangi va switori ni vanhu van’wana lava dumeke naswona va va teka va ri vanhu lava hlawulekeke ngopfu. Lavatsongo ni lavakulu va teka vanhu lava, va ri xikombiso lexi va nga xi tekelelaka, mikarhi yin’wana va tekelela ndlela leyi va vulavulaka ha yona, va ambalaka ha yona kumbe ndlela leyi va tikhomaka ha yona. Vakreste va ntiyiso va swi papalata ku kombisa vanhu xichavo lexi hundzeletiweke. Kreste hi yena ntsena munhu wo hlawuleka loyi a tshameke a hanya loyi hi nga n’wi tekelelaka. (1 Pet. 2:21) Xikwembu a xi tsaki loko xi hi vona hi kombisa vanhu xichavo lexi hundzeletiweke. Hi fanele hi tsundzuka leswaku Bibele yi ri: “Hinkwavo va dyohile, naswona va kayivela ku vangama ka Xikwembu.” (Rhom. 3:23) Swi le rivaleni leswaku a hi fanelanga hi kombisa munhu xichavo ku tlula mpimo. w17.03 1:6-8

Hinkwerhu ka hina hi nga kambisisa timbilu ta hina hi vona loko hi tinyiketerile eka Xikwembu hi ku helela. Tivutise, ‘Xana ndzi tiyimisele ku tsakisa Yehovha, ku lwela vugandzeri bya ntiyiso ni ku sirhelela vanhu vakwe eka minkucetelo yo biha?’ Hi xikombiso, ku vuriwa yini loko xirho xa ndyangu wa wena kumbe munghana wa wena lonkulu loyi a endleke xidyoho a ala ku hundzuka kutani a susiwa evandlheni? Xana u ta namba u tshika ku tihlanganisa na yena? Xana mbilu ya wena yi ta ku susumetela ku endla yini? Ku fana na Asa, u nga kombisa leswaku u ni mbilu leyi hetisekeke hi ku titshega hi Xikwembu loko u langutane ni nkaneto, hambi ku ri lowu vonakaka onge u nge swi koti ku wu tiyiselela. U nga ha hlekuriwa exikolweni hileswi u nga Mbhoni ya Yehovha. Kumbexana vatirhikuloni va ku hlekula hileswi u tekaka masiku yo wisa u ma tirhisela ku endla mitirho ya Mfumo kumbe hileswi u nga tirhiki nkarhi lowu engetelekeke. Loko u ri eswiyin’weni sweswo, khongela eka Xikwembu hilaha Asa a endleke hakona. (2 Tikr. 14:11) Vana ni xivindzi u endla leswi nga swinene. Tsundzuka leswaku Xikwembu xi tiyise Asa ni ku n’wi pfuna na wena xi ta ku pfuna. w17.03 3:6-8

Rito ra Xikwembu ri hi tsundzuxa leswaku hi nga vi ni magugu loko hi fanele hi endla swiboho swa nkoka. Loko hi tinyika nkarhi wo kumisisa vuxokoxoko hinkwabyo emhakeni yoleyo, hi ta endla xiboho lexinene. (1 Tes. 5:21) Nhloko ya ndyangu yi fanele yi sungula yi endla ndzavisiso eMatsalweni ni le ka minkandziyiso ya hina naswona yi fanele yi kambisisa tindlela tin’wana ni ku twa mavonelo ya swirho swa ndyangu wa yona loko yi nga si endla xiboho. Tsundzuka leswaku Xikwembu xi byele Abrahama leswaku a yingisa leswi nsati wakwe a swi vulaka. (Gen. 21:9-12) Vakulu na vona va fanele va endla ndzavisiso. Loko va anakanyela va tlhela va titsongahata, a va nge anakanyi leswaku vamakwerhu a va nge he va xiximi loko va kuma rungula lerintshwa leri lavaka leswaku va cinca swiboho leswi se va swi endleke. Loko swi fanerile va fanele va tiyimisela ku cinca ndlela leyi va anakanyaka ni ku endla swiboho ha yona naswona hinkwerhu hi fanele hi tekelela xikombiso xa vona. Leswi swi nga endla leswaku vandlha ri va ni ku rhula ri tlhela ri hleleka.—Mint. 6:1-4. w17.03 2:16