November

Leswi hi nga tiviki swilo hinkwaswo hi Yonasi, hi nga n’wi teka tanihi munhu loyi a a nga tshembekanga. Yehovha a a n’wi lerise leswaku a ya twarisa rungula ra vuavanyisi eNinivha. Ematshan’weni yo yingisa Yehovha, Yonasi u khandziye xikepe lexi a xi nga yi eNinivha, “a balekela Yehovha.” (Yon. 1:1-3) Loko a ku ri wena, xana a wu ta va u tlhele u n’wi rhuma Yonasi? Kumbexana a wu nga ha ta n’wi rhuma! Kambe Yehovha u vone swi fanerile ku tlhela a n’wi rhuma. (Yon. 3:1, 2) Yonasi u kombise leswaku i munhu wa njhani eka xikhongelo xakwe. (Yon. 2:1, 2, 9) Xikhongelo xexo, lexi ku nga xin’wana xa swikhongelo swo tala swa Yonasi, xi hi pfuna ku va ni langutelo lerinene hi Yonasi, ematshan’weni yo n’wi teka tanihi loyi a balekeke ntirho. Marito yakwe ma kombisa leswaku a a titsongahata, a khensa naswona a tiyimisele ku yingisa Yehovha. A swi hlamarisi leswi Yehovha a veke ni langutelo lerinene hi Yonasi ni ku hlamula xikhongelo xakwe naswona a yeke emahlweni a n’wi tirhisa tanihi muprofeta! Hakunene i swa nkoka leswaku vakulu va sungula hi ku “twa mhaka” va nga si nyikela ndzayo! w20.04 15 ¶4-6

Vadyondzisiwa va le nkarhini wa vaapostola va amukele tidyondzo ta ntiyiso, va tlhela va titshega hi moya wo kwetsima leswaku wu va pfuna va twisisa Rito ra Xikwembu. Va endle ndzavisiso ku tiyiseka leswaku hakunene tidyondzo teto ti sekeriwe eMatsalweni. (Mit. 17:11, 12; Hev. 5:14) Ripfumelo ra vona a ri nga titsheganga hi ku rhandza vapfumerikulobye ntsena naswona a va nga tirheli Yehovha hikwalaho ka leswi a va tsaka loko va ri ni vapfumerikulobye. Kurinasweswo, ripfumelo ra vona a ri titshege hi ku ‘tiva Xikwembu.’ (Kol. 1:9, 10) Ntiyiso lowu nga eRitweni ra Xikwembu a wu cinci. (Ps. 119:160) Hi xikombiso, a wu cinci loko mupfumerikulorhi a hi twisa ku vava kumbe a endla xidyoho lexikulu. A wu cinci loko hi langutana ni swiphiqo. Hikwalaho, hi fanele hi wu tiva kahle ntiyiso lowu Bibele yi wu dyondzisaka hi tlhela hi wu kholwa. Ripfumelo ra hina leri sekeriweke eka ntiyiso lowu nga eBibeleni, ri ta hi tiyisa hi nkarhi wa mangava, ku fana ni ndlela leyi nsoma wu tiyisaka xikepe hayona hi nkarhi wa xidzedze. w20.07 9 ¶6-7

Yesu u teka leswi hi swi endlelaka vamakwavo vakwe lava hlawuriweke, tanihi loko hi swi endlela yena. (Mat. 25:34-40) Ndlela ya nkoka leyi hi seketelaka Vakreste lava hlawuriweke hayona, i ku katseka hi xitalo entirhweni wo endla vadyondzisiwa, lowu Yesu a leriseke valandzeri vakwe leswaku va wu endla. (Mat. 28:19, 20) Vamakwavo va Kreste va ta kota ku hetisisa ntirho wo chumayela lowu endliwaka emisaveni hinkwayo hi ku pfuniwa hi lava “tinyimpfu tin’wana.” (Yoh. 10:16) Loko u ri wa tinyimpfu tin’wana, nkarhi ni nkarhi loko u hoxa xandla entirhweni wo chumayela, u kombisa leswaku u rhandza vahlawuriwa na Yesu. Nakambe, hi endla xinghana na Yehovha na Yesu loko hi tirhisa rifuwo ra hina leswaku hi seketela ntirho lowu va wu kongomisaka. (Luka 16:9) Hi xikombiso, hi nga nyikela eka ntirho wa misava hinkwayo, lowu katsaka ku phalala lava hlaseriweke hi timhangu. Hi nga tlhela hi nyikela emavandlheni ya ka hina ni ku pfuna lava lavaka ku pfuniwa.—Swiv. 19:17. w20.04 24 ¶12-13

Vuprofeta byebyo byi hetisekile loko hosi ya le n’walungwini yi tshike ku “[xixima] Xikwembu xa vatata wa yona.” Njhani? Mfumo wa Soviet Union wu ringete ku herisa vukhongeri hi ku hunguta matimba lawa mihlangano ya vukhongeri a yi ri na wona. Leswaku wu kota ku endla tano, hi 1918 mfumo wa Soviet se a wu lerise swikolo ku dyondzisa dyondzo ya leswaku Xikwembu a xi kona. Hosi ya le n’walungwini yi “[dzunise] xikwembu lexi sirhelelaka miti” hi ndlela yihi? Mfumo wa Soviet Union wu tirhise mali yo tala swinene wu tiyisa vuthu ra wona ni ku endla matlhari ya magidi ya nyutliya leswaku wu tiyisa matimba ya wona. Hosi ya le n’walungwini ni hosi ya le dzongeni ti hetelele ti ri ni matlhari lama nga ni matimba swinene leswaku ti dlaya tibiliyoni ta vanhu! Hosi ya le n’walungwini yi tirhisane ni hosi ya le dzongeni ku endla nchumu wun’we wa nkoka; ti “[veke] nchumu lowu nyenyetsaka lowu onhetelaka,” ku nga Nhlangano wa Matiko.—Dan. 11:31. w20.05 6-7 ¶16-17

I vamani lava nga hoxaka xandla eku lavisiseni ka vanhu lava tshikeke ku tirhela Yehovha? Hi hina hinkwerhu, vakulu, maphayona, swirho swa ndyangu ni vahuweleri hinkwavo. Xana u ni munghana kumbe xaka leri tshikeke ku tirhela Yehovha? Xana u tshame u hlangana ni munhu loyi a tshikeke ku tirhela Yehovha loko u ri ensin’wini? Hlamusela munhu yoloye leswaku loko a swi tsakela ku endzeriwa, u nga tsakela ku nyika vakulu va le ndhawini ya ka vona vuxokoxoko byakwe. Nkulu loyi a vuriwaka Thomas u ri: “Ndzi sungula hi ku vutisa vamakwerhu vo hambanahambana loko va tiva laha vanhu lava tshikeke ku tirhela Yehovha va tshamaka kona. Kumbe ndzi vutisa vahuweleri loko va tiva munhu wo karhi loyi a tshikeke ku ta etinhlengeletanweni ta vandlha. Loko ndzi endzela vamakwerhu lava tshikeke ku tirhela Yehovha, ndzi va vutisa hi vana ni maxaka ya vona leswaku va njhani. Van’wana a va ta ni vana va vona etinhlengeletanweni ta vandlha naswona van’wana va vana volavo va tshame va va vahuweleri. Na vona va lava ku pfuniwa leswaku va tlhelela eka Yehovha.” w20.06 24 ¶1; 25 ¶6-7

Eka swivumbiwa hinkwaswo swa laha misaveni, i vanhu ntsena lava nga ni vuswikoti byo dyondza mahanyelo lamanene hi ku tsundzuka ni ku ehleketisisa hi swiendlakalo swa khale. Sweswo swi endla hi kota ku dyondza mahanyelo lamanene kutani hi tshika mikhuva yo biha. (1 Kor. 6:9-11; Kol. 3:9, 10) Hi nga kota ku letela ripfalo ra hina leswaku hi ta hambanisa leswinene eka leswo biha. (Hev. 5:14) Hi nga dyondza ku komba van’wana rirhandzu, ntwelavusiwana ni tintswalo. Hi nga tlhela hi va ni langutelo lerinene hi vululami. Ndlela yin’wana leyi hi nga swi kombisaka hayona leswaku ha yi tlangela nyiko ya ku tsundzuka, i ku tsundzuka ndlela leyi Yehovha a hi pfuneke ni ku hi chavelela hayona enkarhini lowu hundzeke. Leswi swi ta endla hi tiyiseka leswaku u ta hi pfuna ni le nkarhini lowu taka. (Ps. 77:12; 78:4, 7) Nakambe, hi nga endla tano hi ku tsundzuka swilo leswinene leswi van’wana va hi endleleke swona hi tlhela hi khensa. Valavisisi va kume leswaku vanhu lava nga ni moya wo khensa hakanyingi va tshama va tsakile. w20.05 23 ¶12-13

Ehleketa ndlela leyi Muxe a titweke hayona loko a nghenisiwe embhoveni wa ribye kutani a vona xivona xa ku vangama ka Yehovha xi hundza. Wolowo a ku ri ntokoto wo tsakisa ku tlula hinkwayo leyi tshameke yi endlekela munhu Yesu Kreste a nga si ta laha misaveni. Muxe u twe ntsumi yi vula marito lama landzelaka: “Yehovha, Yehovha, Xikwembu xa tintswalo ni ntwelavusiwana, loyi a hlwelaka ku hlundzuka naswona a nga ni rirhandzu ni ntiyiso, loyi a rhandzaka vanhu va magidi, loyi a rivalelaka xidyoho ni ku tlula nawu.” (Eks. 33:17-23; 34:5-7) Swi nga endleka leswaku loko Muxe a tirhisa vito leri nge Yehovha, a a tsundzuka xiendlakalo xexo. Loko hi ehleketa hi vito leri nge Yehovha, hi fanele hi tlhela hi anakanyisisa ni hi n’wini wa rona. Hi fanele hi tsundzuka matimba, vutlhari, vululami ni rirhandzu leri Yehovha a nga na rona. Loko hi endla tano hi ta ya hi n’wi xixima ngopfu.—Ps. 77:11-15. w20.06 8-9 ¶3-4

Yesu u vule leswaku vadyondzisiwa vakwe va ta tiviwa hi rirhandzu. (Yoh. 13:34, 35) Kambe ku na swin’wana swi lavekaka leswaku hi ta va ni ripfumelo leri tiyeke. Ripfumelo ra hina a ri fanelanga ri titshega ntsena hi ku rhandza vanhu va Xikwembu. Hikwalahokayini? A hi nge makwerhu wo karhi, ku nga ha va nkulu kumbe phayona, u endle xidyoho lexikulu, xana u ta endla yini? Ku vuriwa yini loko makwerhu wo karhi a ku twise ku vava? Kumbe makwerhu un’wana a hundzuka mugwinehi? Xana loko sweswo swo endleka, u ta khunguvanyeka kutani u tshika ku tirhela Yehovha? Mhaka hi leyi: Loko wo aka ripfumelo ra wena eka Xikwembu hi ku vona leswi van’wana va swi endlaka, ku nga ri hikwalaho ka leswi u nga ni vuxaka na Yehovha, ripfumelo ra wena ri ta tsekatseka. Ripfumelo ra wena a ri fanelanga ri titshega hi ku rhandza vanhu van’wana kambe ri fanele ri titshega hi swilo leswi u swi dyondzaka hi Yehovha. U fanele u khorwiseka leswaku leswi Bibele yi swi dyondzisaka hi Yehovha i ntiyiso.—Rhom. 12:2. w20.07 8 ¶2-3

Mitokoto yo tala yi kombisa leswaku tintsumi ta hi pfuna eku lavisiseni ka vanhu lava tshikeke ku tirhela Yehovha naswona va lavaka ku tlhelela eka yena. (Nhlav. 14:6) Hi xikombiso, Silvio wa le Ecuador, loyi a tshike ku tirhela Yehovha, u kombele Yehovha hi xikhongelo leswaku a n’wi pfuna a tlhelela evandlheni. Loko a ha ri eku khongeleni, u twe ku gongondziwa enyangweni wa yindlu yakwe. A ku ri vakulu vambirhi. Loko va fika, va n’wi nyike mpfuno lowu a wu lava. Hi ta tsaka swinene loko hi pfuna munhu leswaku a tlhelela eka Yehovha. Twana leswi Salvador, loyi a nga phayona naswona a tikarhatelaka ku pfuna vanhu leswaku va tlhelela eka Yehovha a swi vulaka, u ri: “Mikarhi yin’wana, ndzi xiririka mihloti hikwalaho ko tsaka. Ndza tsaka swinene loko Yehovha a ndzi pfumelela ndzi tirhisana na yena eku pfuneni ka munhu loyi a tshike ku n’wi tirhela leswaku a tlhelela eka yena.” Loko u tshike ku tirhela Yehovha, tiyiseka leswaku Yehovha wa ha ku rhandza. U lava leswaku u tlhelela eka yena. w20.06 29 ¶16-18

Leswi a nga “Muleteri wa [hina] Lonkulu,” Yehovha u hi dyondzisa hi ku tirhisa swikombiso swa vanhu lava kumekaka eRitweni rakwe. (Esa. 30:21) Ha dyondza loko hi anakanyisisa hi rungula leri vulavulaka hi vanhu lava tekeleleke Xikwembu hi tindlela hinkwato. Nakambe, ha dyondza loko hi kambisisa leswi endlekeke eka vanhu lava tsandzekeke ku xi tekelela. (Ps. 37:37; 1 Kor. 10:11) Tsundzuka leswi endlekeleke Hosi Sawulo. Loko a ha ri jaha a a titsongahata. A a swi tiva swipimelo swakwe naswona u kale a ala ku amukela vutihlamuleri lebyi engetelekeke. (1 Sam. 9:21; 10:20-22) Kambe hi ku famba ka nkarhi, u sungule ku mila makatla. U sungule ku humesa mavala loko se a ri hosi. Siku rin’wana, u tsandzeke ku lehisa mbilu hi nkarhi lowu a rindzele muprofeta Samuwele a tlhela a endla xitlhavelo hambileswi a nga ri na mpfumelelo wo endla tano. Sweswo swi endle leswaku Yehovha a nga ha n’wi tsakeli naswona eku heteleleni u lahlekeriwe hi vuhosi. (1 Sam. 13:8-14) Ku ta va ku ri vutlhari ku dyondza eka xikombiso lexi xo biha kutani hi papalata ku tikukumuxa. w20.08 10 ¶10-11

Hi ku tirhisa Kreste, Yehovha u nyike vandlha “tinyiko leti ku nga vavanuna.” (Efe. 4:8) “Tinyiko” leti ti katsa Huvo leyi Fumaka, vapfuni va Huvo leyi Fumaka, swirho swa Komiti ya Rhavi, valanguteri va muganga, valeteri eka swikolo swa nhlangano, vakulu ni malandza ya vutirheli. Vamakwerhu lava hinkwavo va hlawuriwe hi moya wo kwetsima leswaku va khathalela tinyimpfu ta risima ta Yehovha ni ku seketela vandlha. (1 Pet. 5:2, 3) Vamakwerhu va hlawuriwe hi moya wo kwetsima leswaku va endla mitirho yo hambanahambana. Tanihi leswi swirho swo hambanahambana swa miri, swo tanihi mavoko ni milenge, swi endlaka leswaku miri hinkwawo wu tirha kahle, vamakwerhu lava hlawuriweke hi moya wo kwetsima va tirha hi matimba leswaku ku vuyeriwa vandlha hinkwaro. A va lavi ku dzunisiwa hi vanhu. Kurinasweswo, va wa va pfuka leswaku va tiyisa vamakwavo. (1 Tes. 2:6-8) Ha n’wi khensa Yehovha hikwalaho ka leswi a hi nyikeke vavanuna lava rhangisaka swilaveko swa vamakwavo! w20.08 21 ¶5-6

Xivangelo xin’wana lexi endlaka hi chumayela hileswaku vanhu va ‘tshikileriwa naswona a va khathaleriwi’ kutani va lava ku dyondza ntiyiso mayelana ni Mfumo wa Xikwembu hi timbilu ta vona hinkwato. (Mat. 9:36) Yehovha u lava vanhu va tinxaka hinkwato va wu tiva kahle ntiyiso leswaku va ta ponisiwa. (1 Tim. 2:4) Loko hi ehleketa hi ndlela leyi ntirho wa hina wo chumayela wu nga ponisaka vutomi bya vanhu hayona, hi ta chumayela hi tinghitsi. Hi lava ku ponisa vutombi bya vanhu. (Rhom. 10:13-15; 1 Tim. 4:16) Nakambe hi ni switirhisiwa leswi faneleke leswi nga hi pfunaka entirhweni wa hina. Kambe hi fanele hi tiva ndlela yo swi tirhisa kahle. Yesu u nyike vadyondzisiwa vakwe swiletelo leswi twisisekaka swo phasa vanhu. U va byele leswi a va fanele va famba na swona, laha a va fanele va ya chumayela kona ni leswi a va fanele va swi vula. (Mat. 10:5-7; Luka 10:1-11) Namuntlha, nhlangano wa Yehovha wu hi nyika Switirhisiwa Swo Pfuneta Ku Dyondzisa leswi pfunaka swinene. Hi tlhela hi leteriwa ndlela leyi hi nga swi tirhisaka hayona. Ndzetelo lowu hi wu kumaka wu endla leswaku hi va ni xivindzi ni ku va vachumayeri lava nga ni vutshila.—2 Tim. 2:15. w20.09 4 ¶6-7, 10

Ehleketa ndlela leyi muapostola Yohane a tsake hayona loko a twa leswaku vanhu lava a va dyondziseke ntiyiso va ha tirhela Yehovha hi ku tshembeka. A va langutane ni mitlhontlo yo tala naswona Yohane u tirhe hi matimba leswaku a tiyisa ripfumelo ra Vakreste volavo vo tshembeka lava a a va teka tanihi vana vakwe. Hilaha ku fanaka, na hina ha tsaka loko vana va hina kumbe vanhu lava hi va dyondziseke ntiyiso, va tinyiketela eka Yehovha va tlhela va ya emahlweni va n’wi tirhela. (3 Yoh. 3) Hi va 98 C.E., Yehovha u huhutele Yohane ku tsala mapapila manharhu. Xikongomelo xa mapapila wolawo, a ku ri ku tiyisa Vakreste vo tshembeka leswaku va tshama va tshembekile ni ku hambeta va famba entiyisweni. Yohane a karhateka hi nkucetelo wo biha lowu vadyondzisi va mavunwa a va ri na wona evandlheni. (1 Yoh. 2:18, 19, 26) Vagwinehi volavo a va vula leswaku va tiva Xikwembu kambe a va nga yi yingisi milawu ya Yehovha. w20.07 20 ¶1-3

Ha ri kholwa rungula leri hi ri chumayelaka, hikwalaho hi lava ku ri byela van’wana hilaha hi nga kotaka hakona. Ha swi tshemba switshembiso leswi nga eRitweni ra Xikwembu. (Ps. 119:42; Esa. 40:8) Hi ku vonile ku hetiseka ka vuprofeta bya le Bibeleni namuntlha. Hi vone vanhu vo tala va cinca mahanyelo ya vona endzhaku ka loko va sungule ku hanya hi milawu ya le Bibeleni. Leswi hinkwaswo swi endla hi tiyiseka leswaku hakunene vanhu va ma lava mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu. Nakambe, hi ni ripfumelo eka Yehovha, loyi mahungu lamanene lawa hi ma chumayelaka ma humaka eka yena ni le ka Hosi ya Mfumo wa Xikwembu, ku nga Yesu. Yehovha u ta tshama a ri vutumbelo bya hina naswona u ta hi nyika matimba, ku nga khathariseki leswaku hi langutana na yini. (Ps. 46:1-3) Ku engetela kwalaho, ha tiyiseka leswaku Yesu u tirhisa matimba ni vulawuri lebyi Yehovha a n’wi nyikeke byona leswaku a kongomisa ntirho wo chumayela a ri etilweni. (Mat. 28:18-20) Ripfumelo ri endla hi tiyiseka leswaku Yehovha u ta katekisa matshalatshala ya hina. w20.09 12 ¶15-17

Mikarhi yin’wana vamakwerhu vaxisati va nga ha lava munhu loyi a nga ta va yimela eka xiyimo xo karhi. (Esa. 1:17) Hi xikombiso, makwerhu loyi a loveriweke hi nuna kumbe loyi a tshikiweke, a nga ha lava munhu loyi a nga ta n’wi vulavulela kumbe ku n’wi pfuna hi mitirho leyi a yi endliwa hi nuna wakwe. Makwerhu wa xisati loyi a dyuhaleke, a nga ha lava munhu loyi a nga n’wi vulavulelaka ni madokodela. Makwerhu wa xisati loyi a nga phayona naswona a pfunetaka eka mitirho yin’wana ya nhlangano, a nga ha lava munhu wa ku n’wi yimela loko van’wana va n’wi solasola hileswi a nga kumekiki hi xitalo ensin’wini ku fana ni maphayona man’wana. Xiya xikombiso xa Yesu. A a teka goza hi ku hatlisa a yimela vamakwerhu vaxisati loko van’wana va va solasola. Hi xikombiso, u yimele Mariya loko Marta a n’wi solasola. (Luka 10:38-42) U tlhele a n’wi yimela ravumbirhi loko van’wana va n’wi sola hileswi a swi endleke. (Mar. 14:3-9) Yesu a nga n’wi solanga Mariya hikuva a a twisisa xikongomelo xakwe kutani u n’wi bumabumerile. U tlhele a vula leswaku xiendlo xakwe lexinene, a xi ta vuriwa hinkwako “laha mahungu lamanene ma nga ta chumayeriwa kona emisaveni hinkwayo.” w20.09 24 ¶15-16

Murisi lonene a a swi tiva leswaku tinyimpfu ti nga lahleka. Loko nyimpfu yo tshuka yi tihambanisa ni ntlhambi, murisi a a nga yi fumbuteli. Xiya xikombiso lexi Yehovha a hi vekeleke xona, loko a pfuna malandza man’wana ya yena lama tshameke ma tshika ku n’wi tirhela. Muprofeta Yonasi u baleke ntirho lowu a nyikiwe wona. Nilokoswiritano, Yehovha a nga n’wi tsan’wanga. Ku fana ni murisi lonene, Yehovha u ponise Yonasi a tlhela a n’wi nyika matimba yo endla ntirho lowu a n’wi nyike wona. (Yon. 2:7; 3:1, 2) Hi ku famba ka nkarhi, Yehovha u tirhise ximila xa xikutsu leswaku a pfuna Yonasi a twisisa ndlela leyi vutomi bya vanhu byi nga bya nkoka hayona. (Yon. 4:10, 11) Hi dyondza yini? Vakulu a va fanelanga va hatla va tsan’wa vanhu lava tshikeke ku tirhela Yehovha. Kurinasweswo, va fanele va tikarhatela ku tiva lexi endleke vanhu volavo va tshika ku tirhela Yehovha. Loko munhu yoloye a tlhelela eka Yehovha, vakulu va fanele va ya emahlweni va n’wi khoma hi ndlela ya rirhandzu. w20.06 20-21 ¶10-12

Endzhaku ka ku wa ka mfumo wa Soviet Union hi 1991, vanhu va Xikwembu endhawini yoleyo leyikulu va kume ‘mpfuno wutsongo,’ ku nga ku ntshunxeka swa xinkarhana. Hikwalaho ka sweswo, va kote ku chumayela va ntshunxekile naswona swi nga si ya kwihi a ku ri ni vahuweleri va madzana ya magidi ematikweni lawa a ma ri xiphemu xa mfumo wa Makhomunisi. Hakatsongotsongo, tiko ra Rhaxiya ni matiko lama ri seketelaka va ve hosi ya le n’walungwini. Hilaha swi hlamuseriweke hakona eka nhlokomhaka leyi hundzeke, leswaku mfumo wu va hosi ya le n’walungwini kumbe hosi ya le dzongeni, wu fanele wu endla swilo leswinharhu: (1) wu xanisa vanhu va Xikwembu, (2) wu swi kombisa hi swiendlo leswaku i nala wa Yehovha ni vanhu va yena (3) wu lwisana ni hosi leyin’wana. Tiko ra Rhaxiya ni matiko lama ri seketelaka ri xanise vanhu va Xikwembu, ri yirisa ntirho wo chumayela ni ku xanisa madzana ya magidi ya vamakwerhu lava tshamaka etindhawini leti lawuriwaka hi rona. Swiendlo swoleswo swi kombisa leswaku tiko rero ri venga Yehovha ni vanhu va yena. A ri ringeta ku va ni matimba ku tlula hosi ya le dzongeni, ku nga Mfumo wa Misava wa Manghezi ni Maamerika. w20.05 12-13 ¶3-4

Leswi ku dyondzisa swi fambisanaka ni ku endla vadyondzisiwa, hi fanele hi antswisa ndlela leyi hi dyondzisaka hayona. Hi dyondzisa vanhu va timiliyoni Bibele emisaveni hinkwayo. Leswi hi rhandzaka rungula ra le Bibeleni leri hi ri dyondzisaka, hi nga tikuma hi vulavule hi nga heti. Swi nga ri na mhaka leswaku u fambisa Dyondzo ya Xihondzo xo Rindza, Dyondzo ya Bibele ya Vandlha kumbe u dyondzisa xichudeni xa wena, a wu fanelanga u vulavula ngopfu. Mudyondzisi u fanele a tirhisa ngopfu Bibele ematshan’weni yo hlamusela xin’wana ni xin’wana lexi a xi tivaka hi mhaka leyi ku dyondziwaka hayona. (Yoh. 16:12) Ehleketa hi leswi a wu swi tiva hi Bibele u nga si khuvuriwa ni leswi se u swi tivaka sweswi. Swi nga endleka leswaku loko u nga si khuvuriwa a wo tiva tidyondzo ta xisekelo ntsena. (Hev. 6:1) U nga dyondzisi xichudeni xa wena rungula ro tala hi siku rin’we hikuva na wena swi ku tekele malembe ku tiva leswi se u swi tivaka namuntlha. w20.10 14-15 ¶2-4

Yehovha u hlawulele Yesu vatswari lavanene ngopfu. (Mat. 1:18-23; Luka 1:26-38) Marito lawa Mariya a ma vuleke lama tsariweke eBibeleni ma kombisa leswaku a a rhandza Yehovha ni Rito rakwe hi mbilu hinkwayo. (Luka 1:46-55) Ndlela leyi Yosefa a yingiseke Yehovha hayona yi kombisa leswaku a a n’wi xixima naswona a lava ku n’wi tsakisa. (Mat. 1:24) Yehovha a nga hlawulelanga Yesu vatswari lava nga swigwili. Magandzelo lawa Yosefa na Mariya va ma endleke endzhaku ka ku velekiwa ka Yesu ma kombisa leswaku a va ri swisiwana. (Luka 2:24) Leswi ndyangu a wu ya wu kula hikwalaho ka leswi a wu ri ni vana va kwalomu ka nkombo, vusiwana a byi ya byi nyanya. (Mat. 13:55, 56) Hambileswi Yehovha a a sirhelela N’wana wakwe, kambe a nga n’wi sirhelelanga eka makhombo hinkwawo. (Mat. 2:13-15) Hi xikombiso, Yesu u boheke ku tiyisela maxaka lawa a ma nga n’wi gandzeli Yehovha, lawa a ma nga pfumeli leswaku i Mesiya. (Mar. 3:21; Yoh. 7:5) U tlhele a boheka ku langutana ni gome ro feriwa hi tata wakwe Yosefa. w20.10 26-27 ¶4-6

Xana u tshame u titwa u ri wexe, u vona onge a ku na loyi a nga ku pfunaka eka swiphiqo leswi u langutaneke na swona? Vo tala va tshame va titwa tano, ku katsa ni malandza yo tshembeka ya Yehovha. (1 Tih. 19:14) Loko u tikuma u ri exiyin’weni xo fana ni lexi, tsundzuka xitshembiso lexi Yehovha a hi tshembisaka xona lexi nge: “Ndzi nga ka ndzi nga ku tshiki naswona ndzi nga ka ndzi nga ku fularheli.” Hikwalaho, hi nga vula handle ko tipfinyinga hi ku: “Yehovha i mupfuni wa mina; a ndzi nge chavi.” (Hev. 13:5, 6) Muapostola Pawulo u tsalele vapfumerikulobye va le Yudiya marito wolawo kwalomu ka 61 C.E. Marito yakwe ma hi tsundzuxa marito lama tsariweke eka Pisalema 118:5-7. Ku fana ni mupisalema, Pawulo a a swi tiva leswaku Yehovha i Mupfuni wakwe. Hi xikombiso, emahlweni ka malembe mambirhi a nga si tsalela Vaheveru papila, loko Pawulo a ri eriendzweni u langutane ni khombo leri chavisaka elwandle leri kariheke. (Mit. 27:4, 15, 20) Loko a nga si teka riendzo ni loko a ri eriendzweni rero, Yehovha u n’wi pfunile hi tindlela to hambanahambana. w20.11 12 ¶1-2

Hikwalahokayini ku nga ri vutlhari ku ehleketa leswaku vutomi a byi tsakisa khale? Ku tshamela ku tsundzuka swilo swa khale swi nga endla leswaku hi tsundzuka mikarhi yo tsakisa ntsena. Hi xikombiso, ehleketa hi Vaisrayele va khale. Endzhaku ka loko va hume eEgipta, hi ku hatlisa va rivale ndlela yo biha leyi a va khomiwe hayona. Va tsundzuke switshongo leswi a va swi dya. Va te: “Hi tsundzuka tihlampfi leti a hi ti dya mahala eEgipta, marhakarhaka, makhalavatla, tinyala ni swinyalana!” (Tinhl. 11:5) Xana a va swi dya mahala swakudya sweswo? Doo! A va swi dya va ri karhi va cina gija; a va ri mahlonga naswona a va xanisiwa swinene eEgipta. (Eks. 1:13, 14; 3:6-9) Kambe hi ku hatlisa va rivale maxangu wolawo kutani va tsundzuka swilo swa khale. A va tsundzuka mikarhi ya khale yo tsakisa ematshan’weni yo ehleketa hi swilo leswinene leswi Yehovha a ha ku va endlela swona. Mhaka yoleyo a yi n’wi tsakisanga nikatsongo Yehovha.—Tinhl. 11:10. w20.11 25 ¶5-6

Mikarhi yin’wana, hi nga ehleketa hi ndlela leyi vutomi bya hina byi komeke hayona ni ndlela leyi byi ‘taleriweke hi maxangu’ hayona. (Yobo 14:1) Leswi hi swona leswi endlaka leswaku mikarhi yin’wana hi pfa hi hela matimba. Malandza yo tala ya Yehovha ya khale na wona ma tshame ma titwa hi ndlela leyi fanaka. Man’wana a ma navela ni ku fa. (1 Tih. 19:2-4; Yobo 3:1-3, 11; 7:15, 16) Kambe mikarhi hinkwayo, Yehovha Xikwembu loyi a va tshembele eka yena, u va chavelerile a tlhela a va tiyisa. Leswi va humeleleke swi tsaleriwe ku chavelela hina ni ku hi dyondzisa. (Rhom. 15:4) Xiya xikombiso xa Yosefa n’wana wa Yakobo. Vutomi bya Yosefa byi cince hi xinkarhana, ku suka eka ku va n’wana loyi a rhandziwaka hi tata wakwe a ya va hlonga eEgipta ra mutirhi wa le hubyeni loyi a a nga gandzeli Yehovha. (Gen. 37:3, 4, 21-28; 39:1) Nsati wa Potifaro u hehle Yosefa hileswaku a a lava ku n’wi pfinya. Ematshan’weni yo endla vulavisisi, Potifaro u khomise Yosefa naswona a bohiwe hi tinketana. (Gen. 39:14-20; Ps. 105:17, 18) Hakunene Yosefa a a ri ni xivangelo lexi twalaka xo hela matimba! w20.12 16-17 ¶1-4

Lawa i marito lawa Yesu a vuleke leswaku hi ma katsa loko hi khongela. Xana marito lawa ya Yesu ma vula yini? Ku kwetsimisa nchumu wo karhi swi vula ku wu endla wu kwetsima, wu basa kumbe wu tenga. Kambe van’wana va nga tivutisa, ‘Xana vito ra Yehovha a ri kwetsimi, a ri basanga kumbe ku tenga?’ Leswaku hi kuma nhlamulo, hi fanele hi ehleketa hi leswi vito ri katsaka swona. Vito ri vula swo tala ku tlula ku tsariwa ephepheni kumbe ku vitaniwa. Twana leswi Bibele yi swi vulaka: “Ku fanele ku hlawuriwa vito lerinene ematshan’weni ya rifuwo ro tala.” (Swiv. 22:1; Ekl. 7:1) Hikwalahokayini vito ri ri ra nkoka swinene? Hikuva ri katsa ndhuma ya munhu ni leswi van’wana va swi ehleketaka hi n’wini wa vito rero. Hikwalaho, ndlela leyi vito ri tsariwaka kumbe ri vitaniwaka hayona a hi swona swa nkoka; lexi nga xa nkoka, hi leswi taka emiehleketweni ya vanhu loko va hlaya kumbe va twa hi vito rero. Loko vanhu va vulavula mavunwa hi vito ra Yehovha, va hlasela ndhuma yakwe leyinene. Loko va hlasela ndhuma yakwe, va ringeta ku onha vito rakwe. w20.06 3 ¶5-7

Hakanyingi loko hi langutana ni swiphiqo ha karhateka. Hi xikombiso, ha karhateka hikwalaho ko ehleketa leswaku a hi nge vi na mali leyi eneleke yo xava swilo leswi hi swi lavaka kumbe hi nga vabya ivi hi xwa entirhweni kumbe hi lahlekeriwa hi ntirho. Hi nga tlhela hi karhateka hi ku ehleketa leswaku hi nga tikuma hi tlule nawu wa Xikwembu loko hi langutana ni ndzingo. Ku nga ri khale Sathana u ta kucetela vanhu lava a va lawulaka leswaku va hlasela vanhu va Xikwembu, sweswo swi nga hi karhata loko hi tivutisa leswaku hi ta endlisa ku yini loko hi hlaseriwa. Hi nga tivutisa, ‘Xana swi bihile ku vilela hi timhaka to fana ni leti?’ Yesu u byele valandzeri vakwe a ku: “Tshikani ku vilela.” (Mat. 6:25) Xana a vula leswaku a hi fanelanga hi vilela nikatsongo? Doo! Enkarhini lowu hundzeke, malandza man’wana ya Yehovha ma tshame ma vilela kambe Yehovha a nga ma fularhelanga. (1 Tih. 19:4) Kahlekahle Yesu a ri eku hi tiyiseni. A a nga lavi leswaku hi vilela ngopfu hi swiphiqo swa vutomi lerova hi kavanyeteka entirhweni wa Xikwembu. w21.01 3 ¶4-5

Nhloko ya ndyangu yi ta tihlamulela eka Yehovha na Yesu hi ndlela leyi yi wu khomaka hayona ndyangu wa yona. (1 Pet. 3:7) Leswi Yehovha a nga Nhloko ya ndyangu wakwe lowu katsaka vana vakwe va le tilweni ni va laha misaveni, u ni vulawuri byo va vekela milawu ni ku tiyiseka leswaku va yi landzela. (Esa. 33:22) Yesu i nhloko ya vandlha ra Vukreste, na yena u ni mfanelo yo veka milawu ni ku tiyiseka leswaku ya landzeriwa. (Gal. 6:2; Kol. 1:18-20) Ku fana na Yehovha na Yesu, nhloko ya ndyangu leyi nga Mukreste yi ni vutihlamuleri byo endla swiboho endyangwini wa yona. (Rhom. 7:2; Efe. 6:4) Hambiswiritano, ku ni swipimelo leswi yi faneleke yi swi landzela. Hi xikombiso, yi fanele yi tirhisa Rito ra Xikwembu loko yi vekela ndyangu wa yona milawu. (Swiv. 3:5, 6) A yi fanelanga yi vekela vanhu lava nga riki swirho swa ndyangu wa yona milawu. (Rhom. 14:4) Nakambe, loko vana va yona va kula kutani va huma miti, va ha ta tama va yi xixima kambe a va ha lawuriwi hi yona.—Mat. 19:5. w21.02 2-3 ¶3-5

Nhloko ya ndyangu yi kombisa leswaku yi rhandza ndyangu wa yona hi ku wu wundla. Yi fanele yi tlhela yi tsundzuka ku pfuna ndyangu wa yona wu va ni vuxaka lebyinene ni Xikwembu. (Mat. 5:3) Loko Yesu a ri ekusuhi ni ku fa emhandzini ya nxaniso, hambileswi Yesu a a twa ku vava swinene, u kombele Yohane leswaku a sala a hlayisa Mariya mana wakwe. (Yoh. 19:26, 27) Swi nga endleka makwerhu loyi a nga nhloko ya ndyangu a ri ni vutihlamuleri byo tala. U fanele a gingiriteka laha a tirhaka kona leswaku a nga yisi xisandzu evitweni ra Yehovha. (Efe. 6:5, 6; Tito 2:9, 10) Nakambe swi nga endleka a ri ni vutihlamuleri evandlheni, byo tanihi ku va murisi ni ku rhangela entirhweni wo chumayela. Hi hala tlhelo, u fanele a dyondza Bibele nkarhi ni nkarhi ni ndyangu wakwe. Ndyangu wakwe wu ta tsaka ngopfu loko a wu wundla ni ku wu pfuna leswaku wu va ni vuxaka lebyinene na Yehovha.—Efe. 5:28, 29; 6:4. w21.01 12 ¶15, 17

Loko Rito ra Xikwembu ri hlamusela nsati loyi a nga ni vuswikoti, ri vula leswaku u langutela leswi endlekaka endyangwini wakwe, u xava ni ku khathalela nhundzu naswona u ni vuswikoti byo langutela bindzu. (Swiv. 31:15, 16, 18) Wansati a hi hlonga leri nga kotiki ni ku vula mavonelo ya rona. Ematshan’weni ya sweswo, nuna wakwe wa n’wi tshemba naswona wa n’wi yingisa loko a vula mavonelo yakwe. (Swiv. 31:11, 26) Loko wanuna a xixima nsati wakwe, swi ta n’wi olovela wansati ku titsongahata eka nuna wakwe. Yesu u endle swilo swo tala leswikulu kambe a nga swi teki swi n’wi chicha xiyimo ku tiveka ehansi ka Yehovha. (1 Kor. 15:28; Filp. 2:5, 6) Hilaha ku fanaka, nsati lonene loyi a tekelelaka Yesu, a nge swi teki swi n’wi chicha xiyimo ku titsongahata eka nuna wakwe. U ta seketela nuna wakwe hileswi a n’wi rhandzaka naswona a rhandzaka ni ku xixima Yehovha. Wansati loyi a titsongahataka naswona a nga Mukreste, a nge n’wi yingisi nuna wakwe loko a lava ku n’wi endlisa swilo leswi lwisanaka ni Matsalwa. w21.02 11 ¶14-15; 12 ¶19

Malandza ya Yehovha ma kota ku tiyisela loko ma xanisiwa hileswi ma rhandzaka Yehovha Xikwembu xa wona. Hi xikombiso, loko huvo leyi tlakukeke ya Vayuda yi lerise vaapostola leswaku va tshika ku chumayela, leswi a va rhandza Xikwembu, va “[yingise] Xikwembu tanihi mufumi ku tlula vanhu.” (Mit. 5:29; 1 Yoh. 5:3) Rirhandzu ro tano, hi rona leri tiyisaka vamakwerhu lava xanisiwaka hi ndlela ya tihanyi namuntlha hi mifumo ya le matikweni ya ka vona. Loko vanhu va hi venga a hi heli matimba kambe hi swi teka ku ri nkateko. (Mit. 5:41; Rhom. 5:4, 5) Nchumu wun’wana lowu nga hi tikelaka swinene i ku kanetiwa hi swirho swa ndyangu. Loko hi sungula ku amukela ntiyiso, van’wana ekaya va nga vula leswaku hi humbiwe mano. Kasi van’wana va nga vula leswaku a ta ha khomi kahle. (Ringanisa Marka 3:21.) Va nga sungula ni ku hi xanisa hi ndlela ya tihanyi. Kambe leswi a swi fanelanga swi hi hlamarisa. Yesu u te: “Valala va munhu ku ta va vandyangu wa ka vona.”—Mat. 10:36. w21.03 21 ¶6-7

Loko u fambe ni mudyondzisi eka xichudeni xa Bibele, rhiya ndleve loko mudyondzisi ni xichudeni va ri karhi va vulavula. Sweswo swi ta ku pfuna u kota ku vula leswi nga pfunaka xichudeni. Kambe u fanele u va ni vuxiyaxiya. Hi xikombiso, u nga vulavuli ngopfu, u nga ngheni mudyondzisi enon’wini naswona u nga sunguli mhaka yin’wana. Kandziyisa mhaka leyi mi yi dyondzaka hi ku vula swo karhi, u tirhisa xikombiso kumbe xivutiso kambe u nga lehisi. Kambe loko u nga ri na xo xi vula, bumabumela xichudeni u tlhela u xi komba leswaku wa xi rhandza. Loko u endla tano, u ta xi pfuna xi endla nhluvuko. U nga xi chumbutela ndlela leyi u wu kumeke hayona ntiyiso, ndlela leyi u swi hluleke hayona swiphiqo kumbe ndlela leyi Yehovha a ku pfuneke hayona. (Ps. 78:4, 7) Sweswo swi nga pfuna xichudeni. Swi nga xi tiyisa ni ku xi pfuna xi lava ku khuvuriwa. w21.03 10 ¶9-10

Kahlekahle i mani loyi a endlaka leswaku vanhu lava hi va chumayelaka va hundzuka? Pawulo u hlamule xivutiso lexi loko a tsalela vandlha ra le Korinto, u te: “Mina ndzi byarile, Apolosi a cheleta kambe Xikwembu hi xona xi swi kurisaka. Loyi a byalaka ni loyi a cheletaka a hi nchumu, kambe i Xikwembu lexi swi kurisaka.” (1 Kor. 3:6, 7) Ku fana na Pawulo, hi fanele hi yisa ku dzuneka eka Yehovha loko vanhu lava hi va chumayelaka va hundzuka. Hi nga swi kombisa njhani leswaku ha wu tlangela nkateko wo ‘tirha’ ni Xikwembu na Kreste swin’we ni tintsumi? (2 Kor. 6:1) Hi nga endla tano hi ku tikarhatela ku chumayela van’wana mahungu lamanene. Kambe a hi fanelanga hi byala ntsena, hi fanele hi tlhela hi cheleta mbewu leyi hi yi byaleke. Loko hi kuma munhu loyi a tsakelaka ku dyondza Bibele, hi fanele tikarhatela ku tlhelela eka yena hi xikongomelo xo sungula dyondza ya Bibele. Loko dyondzo yi ri karhi yi ya emahlweni, ha tsaka loko hi vona Yehovha a khumba mbilu ni mianakanyo ya xichudeni xexo. w20.05 30 ¶14, 16-18