August

Yesu a a vulavula hi masocha ya Varhoma lama n’wi beleleke mavoko ni milenge hi swipikiri. Hambileswi va n’wi xaniseke a nga ri na nandzu, a nga va kwatelanga kumbe ku va khoma hi mbilu. (1 Pet. 2:23) Ku fana na Yesu, hi fanele hi rivalela van’wana. (Kol. 3:13) Swi nga endleka leswaku maxaka ya hina man’wana, ma hi xanisa hileswi ma nga byi twisisiki vukhongeri bya hina kumbe ndlela leyi hi hanyaka hayona. Ma nga hi phyarheka mavunwa, ma hi poyila emahlweni ka vanhu, ma handzulela tibuku ta hina kumbe ma hi tshembisa ku hi ba. Loko ma endla tano hi nga ma kwateli, a hi kombeleni Yehovha a ma pfuna leswaku siku rin’wana ma amukela ntiyiso. (Mat. 5:44, 45) Mikarhi yin’wana swi nga hi tikela ku rivalela, ngopfungopfu loko hi twisiwe ku vava ku tlula mpimo. Kambe loko hi nga rivaleli kumbe hi khoma van’wana hi mbilu, ku vaviseka hina. (Ps. 37:8) Loko hi rivalela van’wana, swi endla leswaku hi nga tshami hi hlundzukile.—Efe. 4:31, 32. w21.04 8-9 ¶3-4

Xana ku ni loyi u n’wi rhandzaka loyi a nga susiwa evandlheni? Sweswo swa vava swinene! Ehleketa ndlela leyi Yehovha a titweke ha yona loko tintsumi tin’wana etilweni ti n’wi xandzukela! (Yuda 6) Nakambe ehleketa ndlela leyi a tweke ku vava hayona loko Vaisrayele lava a a va rhandza va n’wi xandzukela hi ku phindhaphindha. (Ps. 78:41) Swi tive leswaku Tata wa hina wa le tilweni na yena u twa ku vava loko munhu loyi u n’wi rhandzaka a tshika ku n’wi tirhela. Wa ri twisisa gome leri u nga na rona. U ta ku kombisa ntwelavusiwana naswona u ta ku khutaza ni ku ku seketela. Loko n’wana wa vona loyi va n’wi rhandzaka a tshika ku tirhela Yehovha swi tolovelekile leswaku va tivutisa ku i yini leswi a va fanele va swi endlile ku pfuna n’wana wa vona leswaku a tshama entiyisweni. Makwerhu un’wana u te: “Ndzi titwe nandzu. Sweswo a swi ndzi endla ndzi lorha milorho yo chavisa.” Makwerhu un’wana wa xisati loyi a langutaneke ni xiyimo xo tano u ri: “I yini leswi ndzi nga swi endlangiki tanihi mutswari? Ndzi vona onge ndzi tsandzekile ku dyondzisa n’wana wa mina ntiyiso.” w21.09 26 ¶1-2, 4

Van’wana va vula leswaku Timbhoni ta Yehovha a ti nge swi koti ku dyondzisa vanhu Bibele hikuva a ti yanga eswikolweni swa vufundhisi. Kambe va fanele va endla ndzavisiso hi mhaka leyi. Luka mutsari wa Evhangeli u endle tano. U ‘lavisise timhaka hinkwato ku sukela eku sunguleni hi vukheta.’ A a lava leswaku vanhu lava a va ta hlaya rungula rakwe va “wu twisisa kahle ntiyiso” lowu va wu tweke hi Yesu. (Luka 1:1-4) Vayuda va le Beriya a va fana na Luka. Loko va twa mahungu lamanene ro sungula mayelana na Yesu, va endle ndzavisiso eMatsalweni ya Xiheveru leswaku va ta tiyiseka hi leswi va swi tweke. (Mit. 17:11) Hilaha ku fanaka, vanhu va fanele va endla ndzavisiso. Va fanele va pimanisa leswi vanhu va Xikwembu va va dyondzisaka swona ni leswi Matsalwa ma swi vulaka. Va fanele va tlhela va dyondza hi matimu ya Timbhoni ta Yehovha. Loko va endla tano, a va nge xi pfumeleli xihlawuhlawu kumbe mavarivari ma va tshikisa ku landzela Yesu. w21.05 3 ¶7-8

Xana u kona makwerhu loyi u nga n’wi kombaka malwandla evandlheni ra ka n’wina? Ku ni mikarhi leyi vamakwerhu va tsakaka ngopfu loko hi tinyika nkarhi wo va na vona. Van’wana swa va tikela ku tshama ni maxaka ya vona lawa ma nga riki Timbhoni hi mikarhi ya tiholideyi. Van’wana va va ni gome, loko siku leri maxaka ya vona ma loveke ha rona ri fika. Loko hi tinyika nkarhi wo va ni vamakwerhu lava langutaneke ni swiyimo swo tika, hi kombisa leswaku ha va “khathalela hi mbilu hinkwayo.” (Filp. 2:20) Ku ni swilo swo tala leswi endlaka Vakreste mikarhi yin’wana va titwa va ri ni xivundza. Kambe hi fanele hi tshama hi ri karhi hi tsundzuka leswaku Yehovha wa yi tiva ndlela leyi hi titwaka hayona. Mikarhi yo tala u hi pfuna hi ku tirhisa vamakwerhu. (Mat. 12:48-50) Hi kombisa leswaku ha swi khensa leswi Yehovha a hi endlelaka swona hi ku tiyimisela ku pfuna vamakwerhu. Loko mikarhi yin’wana hi titwa hi ri ni xivundza, a hi tsundzukeni leswaku a hi hexe hikuva Yehovha u na hina! w21.06 13 ¶18-20

Yesu a a tshama a tsakile entirhweni wakwe wo chumayela hambiloko van’wana va nga n’wi yingisi. Hikwalahokayini? A a swi tiva leswaku vanhu vo tala va ni torha ra ku tiva ntiyiso naswona a a lava ku chumayela vanhu vo tala hilaha a ta kota hakona. Nakambe, a a swi tiva leswaku van’wana lava khale a va nga n’wi yingisi hi ku famba ka nkarhi a va ta n’wi yingisa. Ehleketa hi leswi endlekeke endyangwini wa ka vona. Eka malembe manharhu ni hafu lawa Yesu a ma heteke a ri karhi a chumayela, vamakwavo a va hundzukanga va va vadyondzisiwa. (Yoh. 7:5) Kambe endzhaku ka loko a pfuxiwile, va hundzukile va va Vakreste. (Mit. 1:14) A hi swi tivi leswaku i mani loyi a nga ta hetelela a amukele ntiyiso. Van’wana va hlwela ku amukela rungula ra hina kasi van’wana va hatlisa. Hambi ku ri vanhu lava nga hi yingisiki, loko va hi vona hi tsakile ni ku vona mahanyelo ya hina lamanene, hi ku famba ka nkarhi va ta “dzunisa Xikwembu.” w21.05 18 ¶17-18

Loko Yesu a ha ri laha misaveni, u nyike valandzeri vakwe swileriso swimbirhi. U va lerise ku chumayela mahungu lamanene ya Mfumo a tlhela a va komba ndlela leyi va faneleke va swi endla hayona. (Luka 8:1) Xa nkoka swinene, u va dyondzise leswi a va fanele va swi endla loko va kuma vanhu lava tsakelaka rungula ra Mfumo ni lava nga ri tsakeliki. (Luka 9:2-5) U tlhele a va byela leswaku ntirho wa vona wo chumayela a wu ta fikelela vanhu vo tala naswona a va ta “chumayela emisaveni hinkwayo.” (Mat. 24:14; Mit. 1:8) Nakambe u byele vadyondzisiwa vakwe leswaku va dyondzisa vanhu ku hlayisa swilo hinkwaswo leswi a va leriseke swona. Yesu u vule leswaku a wu ta endliwa ni le nkarhini wa hina “kukondza makumu ma fika.” (Mat. 28:18-20) Nakambe eka nhlavutelo leyi a yi nyikeke Yohane, u vule leswaku vadyondzisiwa vakwe hinkwavo va fanele va pfuna vanhu va dyondza hi Yehovha.—Nhlav. 22:17. w21.07 2-3 ¶3-4

Emisaveni leyi, vanhu va lava ku vonaka va antswa ku tlula van’wana naswona a va na mhaka nileswaku swiendlo swa vona swi va khumba njhani van’wana. N’wamabindzu a nga endla swilo leswi nga vavisaka van’wana hileswi a lavaka ku humelela ku va tlula. Mutlangi a nga vavisa mutlangi un’wana hi vomu leswaku a ta kota ku hlula. Xichudeni xi nga kopela hileswi xi lavaka ku tlula swichudeni kuloni leswaku xi ta ya eyunivhesiti yo duma. Tanihi Vakreste, ha swi tiva leswaku moya wo tano wu bihile swinene naswona i “mitirho ya nyama.” (Gal. 5:19-21) Xana swa koteka leswaku makwerhu evandlheni a tikuma a phikizana ni vamakwerhu van’wana kumbe a hlohlotela moya wa ku phikizana a nga swi xiyi? Hi fanele hi anakanyisisa hi xivutiso xexo hikuva moya wo phikizana wu nga onha vun’we lebyi nga kona evandlheni. Hi endla kahle loko hi kambisisa swikombiso swa vavanuna ni vavasati vo tshembeka lava papalateke moya wo phikizana. w21.07 14 ¶1-2

Rirhandzu ri hi susumetela ku lava ku pfuna lava tshikilelekeke. Vamakwerhu lava nga ni timbilu letinene va tiyimisele ku pfuna vamakwerhu lava tshikilelekeke evandlheni. Va va rhandza swinene naswona va tiyimisele ku endla hinkwaswo leswi va nga swi kotaka leswaku va va pfuna. (Swiv. 12:25; 24:10) Sweswo swi fambisana ni xitsundzuxo xa muapostola Pawulo lexi nge: “Chavelelani lava karhatekeke, seketelani lava tsaneke, mi va lehisela mbilu hinkwavo.” (1 Tes. 5:14) Ndlela yin’wana leyinene leyi hi nga yi tirhisaka ku pfuna makwerhu loyi a tshikileleke i ku n’wi yingisela loko a vulavula ni ku n’wi tiyisekisa leswaku ha n’wi rhandza. Yehovha wa swi vona loko hi tiyimisela ku pfuna nyimpfu yakwe leyi a yi rhandzaka. Swivuriso 19:17 yi ri: “Loyi a kombaka xisiwana tintswalo u lomba Yehovha, naswona U ta n’wi hakela hikwalaho ka leswi a swi endlaka.” w21.11 10 ¶11-12

I yini leswi hi nga swi endlaka ku hi tshama hi lunghekile eka leswi swa ha taka? Hi fanele hi eneriseka naswona hi khapakhapa hi ntsako hileswi hi nga ni vuxaka lebyinene na Yehovha. Loko hi ya hi xi tiva ku antswa Xikwembu xa hina, hi ta ya hi tiyiseka leswaku xi ni matimba yo hi sirhelela eka nhlaselo wa Gogo wa Magogo. Marito ya ndzimana ya namuntlha ma kombisa xivangelo lexi endleke Davhida a titshega hi Yehovha. A a titshege hi Yehovha naswona A nga n’wi khomisanga tingana. Loko a ha ri jaha, Davhida u jamelane ni xihontlovila xa Vafilista lexi vuriwaka Goliyadi naswona u xi byele leswi: “Namuntlha Yehovha u ta ku nyiketa evokweni ra mina.” (1 Sam. 17:46) Hi ku famba ka nkarhi, a a tirhela hosi Sawulo loyi a ringeteke mikarhi yo tala ku n’wi dlaya. Hambiswiritano, “Yehovha a a ri na” Davhida. (1 Sam. 18:12) Leswi Yehovha a pfuneke Davhida enkarhini lowu hundzeke, a a tiyiseka leswaku U ta n’wi pfuna ni le ka leswi a ha ta langutana na swona. w22.01 6 ¶14-15

Eka mitirho hinkwayo leyi Yehovha a yi endlaka, u tinyika nkarhi wo yi heta. U endla tano leswaku ku vangamisiwa vito rakwe nileswaku ku vuyeriwa van’wana. Hi xikombiso, ehleketa ndlela leyi Yehovha a tumbuluxeke misava hayona hakatsongotsongo. Loko Bibele yi hlamusela, yi boxa ndlela leyi ‘yi pimiweke’ hayona, nileswaku ‘tiphuphu ta yona ti dzimiwe’ njhani ni ku vekiwa ka “ribye ra yona ra le khonweni.” (Yobo 38:5, 6) U tlhele a tinyika nkarhi wo langutisa ntirho wakwe. (Gen. 1:10, 12) Ehleketa ndlela leyi tintsumi ti titweke hayona loko ti vona swilo hinkwaswo leswi Yehovha a swi tumbuluxeke. Swi tikomba onge a ti tsake ngopfu! Hikuva ti ‘sungule ku huwelela ti dzunisa.’ Hi dyondza yini? Swi teke malembe ya magidi leswaku Yehovha a heta mitirho yakwe, endzhaku u yi kambele hinkwayo kutani a vula leswaku yi “saseke ngopfu.”—Gen. 1:31. w21.08 9 ¶6-7

Eka xifaniso xa Yesu xa titalenta, wanuna a a lava ku teka riendzo ro ya ekule. Loko a nga se famba, u nyike malandza yakwe titalenta leti a ma fanele ma endla bindzu hatona. Leswi wanuna loyi a a tiva vuswikoti bya malandza yakwe, u nyike nandza wo sungula titalenta ta ntlhanu, a nyika nandza wa vumbirhi titalenta timbirhi ivi lowa vunharhu a n’wi nyika yin’we. Nandza wo sungula ni lowa vumbirhi va tirhe hi matimba leswaku va bindzula. Kambe nandza lowa vunharhu a nga endlaka nchumu hi talenta leyi a nyikiweke yona naswona n’wini wakwe u n’wi hlongorile entirhweni. Nandza lowo sungula ni lowa vumbirhi a va byi teka byi ri bya nkoka vutihlamuleri lebyi a va nyikiwe byona naswona va tirhe hi matimba leswaku va endla ntirho lowu n’wini wa vona a a va nyikewona. Hikwalaho, va endle ntswalo eka titalenta ta n’wini wa vona. N’wini wa vona u va hakerile hikwalaho ka ku tikarhata ni vuswikoti bya vona. N’wini wa vona a nga lo tsakisa hi sweswo ntsena kambe u tlhele a vona swi fanerile leswaku va kuma vutihlamuleri lebyi engetelekeke! w21.08 21 ¶7; 22 ¶9-10

Yehovha u swi kombise hi tindlela hinkwato leswaku u lehisa mbilu emikarhini leyi ya makumu. A nga naveli leswaku ku lova ni un’we. (2 Pet. 3:9) U nyike vanhu hinkwavo nkarhi wa leswaku va hundzuka. Kambe a nge lehisi mbilu hilaha ku nga heriki. Lava alaka ku tirhisa nkarhi lowu a hi nyikeke wona, va ta tikuma va ri eka xiyimo xo fana ni xa Faro wa le nkarhini wa Muxe. Yehovha u byele Faro a ku: “Sweswi a ndzi ta va ndzi tlakuse voko ra mina leswaku ndzi ku ba hi ntungu lowukulu, wena ni vanhu va wena, kutani a wu ta va u herisiwile emisaveni. Kambe ndzi ku tshike u hanya hikwalaho ka xivangelo lexi: leswaku ndzi ku komba matimba ya mina ni leswaku vito ra mina ri twarisiwa emisaveni hinkwayo.” (Eks. 9:15, 16) Matiko hinkwawo ma ta swi tiva leswaku Yehovha hi yena a ri yexe Xikwembu xa ntiyiso. (Ezek. 38:23) Ku ninginika loku boxiweke eka ndzimana ya hina ya namuntlha, ku ta vula ku loviseriwa makumu ka lava aleke ku amukela ku fumiwa hi Yehovha ku fana na Faro. w21.09 18-19 ¶17-18

Xana u twa ku vava hileswi munhu loyi u n’wi rhandzaka a susiweke? U ta endla yini loko van’wana evandlheni va vula swilo leswi yaka swi ku vilerisa ngopfu? A hi vanhu hinkwavo lava nga ta vula swilo leswi hi swi languteleke. (Yak. 3:2) Hinkwerhu hi velekiwe ni xidyoho, kutani u nga hlamali loko van’wana va nga swi tivi leswaku va fanele va vula yini kumbe va vula swilo leswi nga ta ku twisa ku vava va nga tiyimiselanga. Tsundzuka xitsundzuxo xa muapostola Pawulo lexi nge: “Yanani emahlweni mi lehiselana mbilu ni ku rivalelana hi ku tshunxeka hambiloko munhu a ri ni xivangelo xa ku vilerisiwa hi un’wana.” (Kol. 3:13) Yana emahlweni u seketela vandyangu wa loyi a susiweke. Va lava rirhandzu ni nseketelo wa wena ngopfungopfu sweswi. (Hev. 10:24, 25) Mikarhi yin’wana van’wana vandyangu wa loyi a susiweke va vona onge vamakwerhu evandlheni a va ha va vulavurisi, onge hi loko na vona va lo susiwa. A hi lavi leswaku va titwa tano nikatsongo! Vantshwa lava vatswari va vona va tshikeke ntiyiso va lava ku bumabumeriwa ni ku khutaziwa. w21.09 29 ¶13-14; 30 ¶16

Loko mudyuhari a vulavula ni muntshwa, hinkwavo ka vona va ta vuyeriwa. (Rhom. 1:12) Vantshwa va ta ya va tiyiseka swinene leswaku Yehovha wa khathala hi vanhu vakwe naswona vadyuhari va ta titwa va rhandziwa. Nakambe vadyuhari va ta tsaka ku byela vantshwa ndlela leyi Yehovha a va katekiseke hayona. Ku saseka ku ya ku hela loko munhu a dyuhala kambe lava tshembekaka eka Yehovha va ya va saseka swinene eka yena loko malembe ma ri karhi ma famba. (1 Tes. 1:2, 3) Hikwalahokayini hi vula tano? Hikuva enkarhini lowu nga hundza, va pfumelele moya wa Xikwembu wu va kongomisa leswaku va va ni vumunhu lebyinene. Loko hi ya hi va tiva kahle naswona hi va teka va ri va nkoka ni ku dyondza eka vona, hi ta ya hi va khoma tanihi xuma xa nkoka swinene! Vandlha ri ya ri tiya loko vadyuhari ni vantshwa va tekana va ri va nkoka. w21.09 7 ¶15-18

Hi fanele hi lwisana na moya wo avanyisa van’wana kutani hi hlakulela ku va ni “tintswalo letikulu” ku fana ni Xikwembu xa hina. (Efe. 2:4) Ku va ni tintswalo a swi vuli ku va ni ntwelavusiwana ntsena. Kambe swi vula ku “teka goza” ro pfuna. Hinkwerhu hi fanele hi lavisisa tindlela to pfuna ekaya, evandlheni ni laha hi tshamaka kona. Ku ni tindlela to tala leti hi nga kombisaka tintswalo hatona! Xana ku ni loyi hi n’wi tivaka a lavaka ku chaveleriwa? Swi nga va njhani hi ringeta ku n’wi pfuna hi ku n’wi xavela swakudya kumbe hi tindlela tin’wana. Xana ku ni loyi a ha ku vuyiseriwaka evandlheni loyi a lavaka munghana wa ku n’wi chavelela ni ku n’wi khutaza? Nakambe xana u nga ringeta ku chavelela van’wana hi ku va chumayela? (Yobo 29:12, 13; Rhom. 10:14, 15; Yak. 1:27) Loko hi xiya leswaku ku ni vo tala lava lavaka ku pfuniwa, hi ta endla hinkwaswo leswi hi nga swi kotaka leswaku hi va kombisa tintswalo. Loko hi endla tano hi ta tsakisa Tata wa hina wa le matilweni, Xikwembu xa “tintswalo letikulu.” w21.10 13 ¶20-22

Eka Pisalema 23, Davhida u boxe swilo leswi a a swi teka swi ri swa risima, ku nga vuxaka lebyinene lebyi a ri na byona na Yehovha hikwalaho ka leswi a n’wi amukeleke tanihi Murisi wakwe. Yehovha u kongomise Davhida ‘endleleni yo lulama’ naswona U n’wi seketerile mikarhi hinkwayo. A a tiyiseka leswaku a nge pfumali nchumu hikuva Yehovha a n’wi kongomisa “emadyelweni lama nga ni byanyi byo tala.” Mikarhi yin’wana a a titwa a hele matimba lerova a swi fana niloko a famba “enkoveni lowu nga ni munyama lowukulu,” laha a ku ri ni valala vo tala. Kambe leswi Yehovha a a ri Murisi wakwe, Davhida a a nga “chavi nchumu xo biha.” Davhida a a nga “pfumali nchumu” hi ndlela yihi? A a ri ni swilo hinkwaswo leswi a swi lava leswaku a tiyisa vuxaka byakwe na Yehovha. Ntsako wakwe a wu nga titsheganga hi ku va ni swilo swo tala. A a eneriseka hi leswi Yehovha a n’wi nyika swona. Leswi a swi ri swa nkoka eka yena a ku ri nsirhelelo ni mikateko leyi humaka eka Xikwembu. Marito ya Davhida ma hi komba nkoka wo va ni langutelo lerinene hi swilo leswi hi nga na swona. w22.01 3-4 ¶5-7

Malandza ya Yehovha ya le nkarhini lowu hundzuke a ma chumayela vanhu lava a va nga lavi no twa. Hi xikombiso, Nowa u ve “muchumayeri wa leswo lulama” ku ringana malembe yo tala. (2 Pet. 2:5) Kumbexana a a tibyela leswaku vanhu a va ta n’wi yingisela loko a va chumayela kambe Yehovha a nga vulanga tano. Ku ri na sweswo loko xi n’wi nyika swiletelo swo aka ngalava, Xikwembu xi te: “U ta nghena engalaveni, wena ni vana va wena, nsati wa wena ni vasati va vana va wena.” (Gen. 6:18) Loko a ehleketisisa hi mpimo wa ngalava, swi nga endleka a nambe a swi xiya leswaku vo tala a va nga ta n’wi yingisela hikuva hinkwavo a va nga ta enela engalaveni. (Gen. 6:15) Hilaha hi swi tivaka hakona, a nga kona eka vanhu volavo vo biha loyi a yingiseke loko Nowa a ri karhi a chumayela. (Gen. 7:7) Xana Yehovha u teke Nowa tanihi mutsandzeki? Nikatsongo! U teke Nowa tanihi muchumayeri loyi a humelelaka hikuva u endle hinkwaswo leswi a byeriweke swona.—Gen. 6:22. w21.10 26 ¶10-11

Ehleketa ndlela leyi marito wolawo ma n’wi twiseke ku vava hayona Rhuti! Phela u endle hinkwaswo leswi nga ematimbeni yakwe ku pfuna Nawomi. U rile na yena, a n’wi chavelela ni ku n’wi seketela malembe yo tala. Kambe eka hinkwaswo leswi a swi endleke, Nawomi u te: “Yehovha u endle leswaku ndzi vuya ximandlamandla.” Marito lawa ma kombisa leswaku a a nga wu tlangeli nseketelo lowu Rhuti a n’wi kombeke wona. Swi nga ha va swi n’wi twise ku vava Rhuti! Kambe a nga tshikanga ku seketela n’wingi wakwe. (Rhu. 1:3-18) Mikarhi yin’wana makwerhu loyi a tshikilelekeke a nga ha hi byela marito lama tlhavaka hambiloko hi ringeta hi matimba ku n’wi pfuna. Kambe u nga swi pfumeleli swi ku twisa ku vava. A hi yeni emahlweni hi seketela makwerhu wa xisati loyi a lavaka mpfuno ni ku kombela Yehovha a hi nyika tindlela to n’wi chavelela. (Swiv. 17:17) Makwerhu wa xisati loyi a lavaka ku pfuniwa, eku sunguleni a nga ha ala. Kambe rirhandzu ra ntiyiso ri nga endla leswaku hi nga tshiki ku n’wi pfuna.—Gal. 6:2. w21.11 11 ¶17-19

EBibeleni, rito leri nge “kwetsima” ri vula mahanyelo lamanene ni ku gandzela hi ndlela leyi tengeke. Nakambe ri nga ha vula ku va munhu a hlawulekile leswaku a ta tirhela Xikwembu. Hi marito man’wana, hi ta vuriwa ntsena lava kwetsimaka loko hi ri ni mahanyelo lamanene, hi gandzela Yehovha hi ndlela leyi amukelekaka ni ku va ni vuxaka lebyinene na yena. Swa hi hlamarisa ku tiva leswaku hambileswi hi velekiweke ni xidyoho, Yehovha u lava ku va vanghana va hina hambileswi a kwetsimaka. Yehovha wa kwetsima hi tindlela hinkwato. Hi tiva leswi hikwalaho ka leswi vuriweke hi tiserafi leti tshamaka ekusuhi ni xiluvelo xakwe. Tin’wana ta tona ti te: “Wa kwetsima, wa kwetsima, wa kwetsima Yehovha wa mavuthu.” (Esa. 6:3) Hikwalaho, leswaku ti va ni vuxaka lebyinene na Xikwembu lexi kwetsimaka, tintsumi ti fanele ti kwetsima naswona entiyisweni ta kwetsima. w21.12 3 ¶4-5

Vantshwa va karhateka hileswaku va ta endla yini evuton’wini bya vona loko va kula. Hi hala tlhelo, mathicara ni maxaka lama nga gandzeriki Yehovha ma nga ha va hlohlotela ku hlongorisa dyondzo leyi tlakukeke, ku va kuma mitirho leyi mali ya kona va nga to nusa kunene. Kambe sweswo swi ta va dyela nkarhi. Lexi tsakisaka, vatswari ni vanghana evandlheni va nga ha khutaza vantshwa leswaku va tirhela Yehovha evuton’wini bya vona. I yini lexi nga pfunaka muntshwa loyi a rhandzaka Yehovha ku teka xiboho xa vutlhari? U ta vuyeriwa swinene loko a hlaya Vaefesa 5:15-17 a tlhela a anakanyisisa hi yona. Endzhaku ko hlaya tindzimana leti, muntshwa a nga tivutisa swivutiso leswi: “I yini ‘leswi Yehovha a swi rhandzaka’? Hi swihi swiboho leswi n’wi tsakisaka? Hi swihi swiboho leswi nga ndzi pfunaka ndzi wu tirhisa kahle nkarhi wa mina?” Tsundzuka “masiku ma hombolokile” naswona ku nga ri khale misava leyi lawuriwaka hi Sathana yi ta herisiwa. w22.01 27 ¶5

Yakobo u sungule rini ku va mulandzeri wo tshembeka wa Yesu? Endzhaku ka loko Yesu a pfuxiwile, “u humelele eka Yakobo, kutani a humelela eka vaapostola hinkwavo.” (1 Kor. 15:7) Ku sukela kwalaho, Yakobo u ve mudyondzisiwa wa Yesu. A a ri kona ekamareni ra le henhla loko vaapostola va rindzele moya lowo kwetsima eYerusalema. (Mit. 1:13, 14) Hi ku famba ka nkarhi, Yakobo u ve ni lunghelo ro tirha tanihi xirho xa huvo leyi fumaka. (Mit. 15:6, 13-22; Gal. 2:9) Nakambe loko ku nga se fika 62 C.E., u huhuteriwe ku tsala papila leri yaka eka Vakreste lava hlawuriweke. Ha vuyeriwa na hina namuntlha eka papila rero, swi nga ri na mhaka leswaku hi ni ntshembo wo ya hanya etilweni kumbe laha misaveni. (Yak. 1:1) N’wamatimu wa le mikarhini ya vaapostola Josephus, u vule leswaku Muprista Lonkulu Hananiya wa Muyuda hi yena a leriseke leswaku Yakobo a dlayiwa. Yakobo u tshame a tshembekile eka Yehovha ku fikela ekufeni. w22.01 8 ¶3; 9 ¶5

Ndzimana ya namuntlha yi hi dyondzisa leswaku a hi fanelanga hi langutela Yehovha a hi sirhelela eka miringo hinkwayo. Yesu u ringiwile hi tindlela hinkwato kambe u swi kotile ku tshama a tshembekile ku ya fika eku feni, na hina hi fanele hi tiyimisela ku tshama hi tshembekile loko hi langutana ni miringo. (Mat. 16:24, 25) Hambiswiritano, ha swi tiva leswaku Xikwembu a xi nge hi tshiki hi ringiwa hi ndlela leyi hi nga tsandzekaka ku yi tiyisela. (1 Kor. 10:13) Nakambe, hi dyondza leswaku ku fana na Yesu, hi ta xanisiwa hambiloko hi nga dyohanga nchumu. (1 Pet. 2:19, 20) Phela hina a hi dyohanga nchumu kambe lava va hi xanisaka va hi xanisa hileswi hi nga riki xiphemu xa misava naswona hi dyondzisaka vanhu ntiyiso. (Yoh. 17:14; 1 Pet. 4:15, 16) Yesu a a swi tiva leswaku hikwalahokayini Yehovha a n’wi tshike a xaniseka. Hambiswiritano, ku hambana na Yesu malandza man’wana ya Yehovha ma tivutisa leswaku hikwalahokayini Yehovha a ma tshika ma langutana ni maxangu. (Hab. 1:3) Xikwembu xa hina lexi nga ni mbilu yo leha ni tintswalo, xa swi twisisa leswaku vanhu volavo a vo pfumala ripfumelo kambe va va va rilela ku chaveleriwa hi xona.—2 Kor. 1:3, 4. w21.04 11 ¶9-10

Yehovha u ta amukela ndlela leyi hi n’wi gandzelaka hayona loko yi fambisana ni ku rhandza kakwe naswona hi swi endla hileswi hi n’wi rhandzaka ni ku n’wi xixima. Ha swi tiva leswaku u faneriwa hi ku gandzeriwa naswona hi lava ku n’wi gandzela hi ndlela leyi n’wi fanelaka hilaha hi nga swi kotaka hakona. Ku khongela i ndlela yin’wana yo gandzela Yehovha. Matsalwa ma fanisa swikhongelo swa hina ni murhi wo nunh’wela lowu endliweke kahle lowu a wu nyikeriwa etabernakeleni naswona hi ku famba ka nkarhi wu nyikeriweke etempeleni. Murhi wolowo a wu tsakisa Xikwembu. Hilaha ku fanaka swikhongelo swa hina leswi humaka embilwini swa n’wi “tsakisa” hambiloko hi nga tirhisi marito yo hlawuleka. (Swiv. 15:8; Det. 33:10) A swi kanakanisi leswaku Yehovha wa tsaka loko hi phofula ndlela leyi hi n’wi rhandzaka ni ku n’wi tlangela ha yona. U lava hi n’wi byela leswi hi karhataka ni leswi hi navelaka ku swi fikelela. Loko u lava ku khongela eka Yehovha, hikwalaho ka yini u nga rhangi hi ku ehleketisisa hi leswi u lavaka ku swi vula? Loko u endla tano u ta va u nyika tata wa hina wa le matilweni “murhi wo nun’hwela.” w22.03 20 ¶2; 21 ¶7

Hi nkarhi wa Armagedoni swi ta va swi nga ri emavokweni ya hina ku hlawula leswaku i mani loyi a faneleke ku pona. (Mat. 25:34, 41, 46) Xana hi ta yi tshemba ndlela ya Yehovha yo avanyisa kumbe hi ta khunguvanyeka? Swi le rivaleni leswaku hi fanele hi tiyisa ndlela leyi hi tshembaka Yehovha sweswi leswaku hi ta kota ku n’wi tshemba ni le nkarhini lowu taka. Anakanya ndlela leyi hi nga ta titwa hayona emisaveni leyintshwa. Vukhongeri bya mavunwa, mabindzu ya vukungundzwana ni mifumo ya tipolitiki leyi cinisaka vanhu gija ku ta fikela sweswi swi ta va swi nga ha ri kona. A ku nge he vi na mavabyi, ku dyuhala naswona a hi nge he feriwi hi maxaka ni vanghana. Sathana ni madimona va ta bohiwa malembe ya gidi. Swilo hinkwaswo swo biha leswi vangiweke hi ku xandzuka ka vona swi ta hela. (Nhlav. 20:2, 3) Hi ta tsaka swinene hileswi hi tshembeke ndlela leyi Yehovha a endlaka swilo hayona! w22.02 6-7 ¶16-17

Yesu a a rhanga a lulamisa timhaka naswona u khutaze ni van’wana leswaku va endla leswi fanaka loko va tlulane milenge. U va dyondzise leswaku va fanele va rhanga va endla ku rhula ni vanhu van’wana loko va lava leswaku Yehovha a va amukela. (Mat. 5:23, 24) U pfune vaapostola vakwe ko tala leswaku va tshika moya wo phikizana hileswaku i mani lonkulu. (Luka 9:46-48; 22:24-27) Leswaku hi va vanhu vo rhula, a hi fanelanga hi papalata timholovo ntsena. Kambe hi fanele hi va vo sungula ku lunghisa timhaka ni ku khutaza vamakwerhu leswaku na vona va endla tano loko va holovile. (Filp. 4:2, 3; Yak. 3:17, 18) Hi nga tivutisa leswi: ‘Ndzi tiyimisele ku endla yini leswaku ndzi va ni ku rhula ni van’wana? Loko makwerhu wa xinuna kumbe wa xisati a ndzi khunguvanyisa, xana ndzi n’wi khoma hi mbilu? Xana ndzi rhanga ndzi yimela leswaku makwerhu a ta eka mina a ta kombela ku rivaleriwa kumbe ndzi rhanga ndzi ya eka yena hambiloko ku nga dyohanga mina?’ w22.03 10 ¶10-11

Emalembeni lama hundzeke, Bibele yi vule leswaku vanhu va Xikwembu a va ta “tinyiketela hi ku swi rhandza” entirhweni wa Yehovha lowu wu kongomisiwaka hi Yesu. (Ps. 110:3) Vuprofeta lebyi bya hetiseka namuntlha. Lembe ni lembe, malandza ya Yehovha ma heta tiawara ta timiliyoni eka ntirho wo chumayela. Ma endla ntirho lowu hi ku swi rhandza naswona a ma hakeriwi. Nakambe ma tinyika nkarhi wo pfuna vamakwerhu hi swilo leswi va swi lavaka, ku va khutaza ni ku va pfuna va tiyisa vuxaka bya vona na Yehovha. Vakulu ni malandza ya vutirheli va wa va pfuka leswaku va lunghiselela tinhlengeletano ta vandlha ni ku endla maendzo ya vurisi. I yini lexi va susumeteleka ku endla ntirho lowu? Hileswi va rhandzaka Yehovha ni vanhu van’wana. (Mat. 22:37-39) Yesu u hi vekele xikombiso lexinene loko swi ta emhakeni yo rhangisa swilaveko swa van’wana eka swa yena n’wini. Hi wa hi pfuka leswaku hi n’wi tekelela. (Rhom. 15:1-3) Lava va n’wi tekelelaka va ta vuyeriwa swinene. w22.02 20 ¶1-2

Enkarhini wa Vaisrayele, lava a va thoriwe ku tirha emasin’wini a va holeriwa siku ni siku loko va hete ntirho wa vona. Loko mutirhi a nga wu kumi muholo wakwe, a a ta pfumala mali yo xavela ndyangu wakwe swakudya swa siku rero. Yehovha u te: “Wa pfumala naswona u hanya hi muholo wolowo.” (Det. 24:14, 15; Mat. 20:8) Namuntlha vatirhi vo tala a va holi siku ni siku kambe va hola kan’we kumbe kambirhi hi n’hweti. Hambiswiritano, nawu lowu kumekaka eka Levhitika 19:13 wa ha tirha ninamuntlha. Vathori van’wana va dyelela vatirhi va vona hi ku va holela mali yitsongo leyi nga fambisaniki ni ntirho lowukulu lowu va wu endlaka. Va swi tiva leswaku vambuyangwana a ku na lexi va nga xi endlaka kambe va ta ya emahlweni va tirha hileswi va lavaka ku kuma xo yisa enon’wini. Sweswo swi kombisa leswaku vathori vo tano va ‘tshama ni muholo wa munhu loyi a thoriweke.’ Mukreste loyi a nga ni vatirhi u fanele a yi tekela enhlokweni mhaka leyi. w21.12 10 ¶9-10

Leswi Yesu a a twa ku vava hikwalaho ko xanisiwa, swa fanela leswi a khomiwe hi torha. A a lava mati yo timula torha. Yesu a nga khomiwanga hi tingana ku phofula ndlela leyi a a titwa hayona, na hina a hi fanelanga hi chava ku phofula ndlela leyi hi titwaka hayona. Vo tala va hina, loko ku ri ni timhaka leti hi karhataka, hi miyela hi tona a hi va byeli van’wana. Loko hi langutana ni swiyimo swo tika, hi nga chavi ku kombela van’wana va hi pfuna. Hi xikombiso, loko hi dyuharile kumbe hi vabya, a hi kombeleni van’wana va hi heleketa exitolo kumbe eka dokodela. Loko moya wa hina wu ri ehansi, swi nga lava hi tiphofula eka nkulu kumbe eka makwerhu un’wana loyi a wupfeke, u ta hi yingisela kumbe a hi byela ‘marito lamanene’ lama nga ta hi chavelela. (Swiv. 12:25) A hi tshameni hi ri karhi hi swi tiva leswaku vamakwerhu va hi rhandza naswona va tiyimisele ku hi pfuna loko hi ri “emaxangwini.” (Swiv. 17:17) Loko hi nga va byeli ndlela leyi hi titwaka hayona, a va nge swi tivi leswaku hi lava ku pfuniwa. w21.04 11-12 ¶11-12

Loko swiyimo swi cinca ku nga va tlhontlho eka vo tala va hina. Van’wana lava tirheke malembe yo tala eka ntirho wo hlawuleka wa nkarhi hinkwawo va kume xiavelo lexintshwa. Van’wana va boheke ku tshika ku endla mitirho leyi a va yi rhandza hikwalaho ka leswi ti dyaka ti ya emagoveni. Hi nga ha hela matimba loko ku cinca koloko ku endleka. Hi kota ku fambisana ni swiyimo loko hi languta swilo hilaha Yehovha a swi langutaka hakona. U endla swilo swo hlamarisa namuntlha naswona hi ni nkateko wo tirha swin’we na yena. (1 Kor. 3:9) Ndlela leyi Yehovha a hi rhandzaka hayona a yi nge cinci. Loko xiavelo xa wena xi cinca, papalata ku handzahandza swivangelo swa leswaku hikwalahokayini xi cincile. Ematshan’weni yo ehleketa ngopfu hi “mikarhi ya khale,” khongela leswaku u va ni langutelo lerinene hi ku cinca koloko. (Ekl. 7:10) Tshama u ri ni langutelo lerinene. Kutani hi ta tshama hi tshembekile hi tlhela hi tsaka hambiloko swiyimo swa hina swi cinca. w22.03 17 ¶11-12

I vamani lava Yehovha a va kombaka rirhandzu rakwe lerikulu? Bibele yi vula leswaku hi nga rhandza swilo swo tala swo tanihi “swa vurimi,” “vhinyo ni mafurha,” “ndzayo,” “vutivi,” “vutlhari” ni swin’wana swo tala. (2 Tikr. 26:10; Swiv. 12:1; 21:17; 29:3) Kambe rirhandzu lerikulu a ri kombisiwi eka swilo swo karhi, ri kombisiwa ntsena eka vanhu. Hambiswiritano, a hi vanhu hinkwavo lava Yehovha a va kombisaka rirhandzu rakwe lerikulu. U ri kombisa eka vanhu lava nga ni vuxaka lebyikulu na yena. Xikwembu xa hina xi tshembekile eka vanghana va xona. Xi ni xikongomelo lexinene hi vona naswona a xi nge tshiki ku va rhandza. Yehovha u kombise rirhandzu eka vanhu hinkwavo. Yesu u byele wanuna loyi a vuriwaka Nikodema a ku: “Hikuva Xikwembu xi rhandze misava [vanhu hinkwavo] swinene lerova xi nyikela hi N’wana wa xona loyi a tswariweke a ri swakwe, leswaku loyi a pfumelaka eka yena a nga lovisiwi kambe a kuma vutomi lebyi nga heriki.”—Yoh. 3:1, 16; Mat. 5:44, 45. w21.11 2 ¶3; 3 ¶6-7

Vutomi byi hi cinisa gija emisaveni leyi naswona hi ta boheka ku tiyisela mitlhontlho yo tika ku nga ri khale. (Mat. 24:21) Hi wu langutele hi mahlongati nkarhi lowu maxangu wolawo hinkwawo ma nga ta hela ni ku tlhela hi rivala hi wona. (Esa. 65:16, 17) Hi fanele hi ya emahlweni hi dyondza tindlela leti nga hi pfunaka ku tiyisela. Hikwalahokayini? Hikuva Yesu u te: “Loko mi tiyisela mi ta ponisiwa.” (Luka 21:19) Loko hi anakanyisisa hi lava tiyiseleke maxangu yo fana ni ya hina, swi ta hi pfuna leswaku hi kota ku ya emahlweni hi tiyisela. I mani xikombiso lexinene xa ku tiyisela? I Yehovha Xikwembu. Xana sweswo swa ku hlamarisa? Kumbexana, kambe loko u ehleketisisa hi swona a wu nge hlamali. Misava leyi yi le hansi ka matimba ya Diyavulosi naswona yi tele hi maxangu. Yehovha u ni matimba yo yi herisa kambe wa ha rindzele nkarhi lowu vekiweke. (Rhom. 9:22) Enkarhini wa sweswi, Xikwembu xa hina xa ha ya emahlweni xi tiyisela kukondza ku fika nkarhi lowu. w21.07 8 ¶2-4