Ku Khongela eMahlweni Ka Van’wana Hi Ku Titsongahata

A RI ri siku ro tsakisa evurungurwini bya Vaisrayele. Hosi Davhida a a lunghiselele leswaku Areka ya Yehova yi tisiwa eYerusalema, entsindza lowuntshwa. Hi ntsako, u dzunise Yehova emahlweni ka vanhu hinkwavo, a hetelela xikhongelo lexi humaka embilwini hi marito lawa: “A ku nkhensiwe Yehova, Šikwembu ša Israel! Hi masiku lama nga heriki!” Hi timbilu leti heleleke, lava va yingiseke “v̌a ku ‘Amen!’ khongelani Yehova.”—1 Tikronika 16:36.

Eminkarhini ya khale, a swi tolovelekile eka munhu la fanelekaka exikarhi ka vanhu va Xikwembu ku yimela van’wana hi xikhongelo hi ndlela leyi. Kutani malandza ya Yehova namuntlha ya ni mukhuva lowu fanaka. Minhlangano ya bandlha, tinhlengeletano, minkarhi ya ndyangu ya swakudya ni tidyondzo ta Bibele ta le makaya hi swin’wana swa swiendlakalo leswi vavanuna va Vukriste—naswona minkarhi yin’wana vavasati—va nga ni lunghelo ro yimela van’wana hi xikhongelo. (1 Vakorinto 11:4, ) Vuyelo-ke? Tanihi le sikwini ra Davhida, lava va yingiselaka ivi va ku “Amen” va akiwa naswona va swi vona leswaku xinakulobye xa vona na Yehova xa tiyisiwa.

Ku yimela van’wana hi xikhongelo i vutihlamuleri lebyikulu. Munhu loyi a khongelaka u fanele ku phofula mianakanyo leyi kombisaka khwatsi leswi nga etimbilwini ta lava va yingiselaka. Xikhongelo xakwe xi khumba vumoya bya vona. Kutani ke, lava va tsakelaka lunghelo leri va endla khwatsi ku tsundzuka xikombelo xa Davhida lexi nge: “Šikhongelo ša mina a ši tlhandlukele eka wena tani hi miri ya risuna.”—Psalma 141:2.

Hi nga swi lunghiselerisa ku yini swikhongelo swa hina leswaku swi va ku nun’hwela loku tsokombelaka tanihi mirhi ya risuna emahlweni ka Yehova xana? Hi ku anakanya ka ha ri emahlweni leswi hi nga ta swi vula hi ku twisiseka ka vukongomisi lebyi Yehova a byi lunghiseleleke. Bibele yi na swikhongelo swo tala leswi nga swikombiso kun’we ni ndzayo leyinene swinene emhakeni ya xikhongelo. Ku xiyisisa rungula leri ku ta hi dyondzisa milawu ya nkoka leyi ngopfu-ngopfu yi pfunaka loko hi khongela hi yingiseriwe hi van’wana kumbe hi va khongelela.

Hi Ku Titsongahata

Nawu wun’wana wo tano hi leswaku Yehova u yingisela swikhongelo leswi nyikeriwaka hi vanhu lava titsongahataka. (2 Tikronika 7:13, 14) Mupisalema wa hi byela: “Yehova o tlakukile; o v̌ona la’v̌a tiṭongahataka, o tiv̌a v̌atikurisi v̌a ha ri kule.” (Psalma 138:6) Tanihi xikombiso xa leswi, xiya vutitsongahati bya Hosi Solomoni exikhongelweni xakwe xa le rivaleni eku nyikeleni ka tempele. A a ha ku heta ku aka wun’wana wa miako leyikulu leyi a yi nga si tshama yi voniwa emisaveni leyi, kambe leswi a swi endlanga leswaku a tikurisa. Kambe ke, u khongerile a ku: “Kambe šana Šikwembu ši nga aka ni munhu e misav̌eni šana? Waŝiv̌o, matilo, ni matilo ya matilo ma nga ka ma nga ku ringani; ŝi ṭanḍa ni yindlu leyi nḍi yi akeke!”—2 Tikronika 6:18.

Na hina hi fanele ku titsongahata, ngopfu-ngopfu loko hi khongelela van’wana. Hi ku komisa, vutitsongahati byi kombisiwa hi mpfumawulo wa rito. Kavula, Vakriste va fanele ku papalata vutitsongahati bya vunwa kumbe ku tiendla onge va kwetsimile. Kambe swikhongelo swo titsongahata a swi bokoxeli kumbe ku va emintsendzeleni. (Matewu 6:5) Nakambe vutitsongahati byi kombisiwa hi leswi hi swi vulaka. Loko hi khongela hi ku titsongahata, hi nga ka hi nga lavi leswaku Yehova a endla swilo swo karhi. Kambe ke, hi ta kombela leswaku a endla hi ndlela yo karhi ku pfumelelana ni ku rhandza ka yena.—Ringanisa Psalma 118:25.

Nakambe, vutitsongahati, byi ta endla leswaku hi papalata ku tirhisa swikhongelo ku kombisa yinhla kumbe ku nyikela ndzayo ya munhu hi xiyexe eka vanhu. Loko swi nga ri tano, hi ta va hi kombisa moya lowu kombisiweke hi Mufarisi eka xin’wana xa swifaniso swa Yesu. Yesu u vulavule hi Mufarisi ni muluvusi lava a va khongela hi nkarhi lowu fanaka etempeleni. Mufarisi u te: “Xikwembu, ndza ku nkhensa leswi ndzi nga faniki ni vanhu van’wana, lava nga ni makwanga, lava nga tshembekangiki, lava oswaka, ni leswi ndzi nga faniki ni muluvisi loyi. Ndzi titsona swakudya kambirhi hi vhiki, ndzi humesa vukhume bya hinkwaswo leswi ndzi swi fuweke.” Kambe muluvisi u hambetile a tiba xifuva, a ku: “Xikwembu, ndzi twele vusiwana, mina ndzi nga mudyohi.” Hi wahi makumu ya Yesu xana? “Muluvusi loyi u ngirimele kaya ka yena a hlayiwile la lulameke ku tlula Mufarisi.”—Luka 18:9-14.

Malandza ya Yehova lama titsongahataka hakunene na wona ya xiya xiyimo xa wona emahlweni ka yena. Va le hansi ku tlula tintsumi, kasi Yehova hi loyi a nga heriki, Mufumi la tlakukeke wa hinkwako-nkwako. (Psalma 8:3-5, 9; 90:1-4) Loko vanhu va ri ni nkarhi wo vulavula ni tihosi kumbe vafumi va misava leyi, hi ntolovelo va endla tano hi xichavo ni ku xixima, va tlangela lunghelo leri swinene. Xana hina hi fanele ku xixima ni ku tlangela swintsongo loko hi vulavula ni “Šikwembu leši hanyaka, ni hosi ya mikari ni mikari”? (Yeremia 10:10) Kavula a swi fanelanga. Xisweswo, swiga swo fana ni leswi, “I nhlikanhi, Yehova” kumbe, “Hi lava ku vulavula na wena, Yehova” swi hava xikhundla exikhongelweni, ku fana ni timhaka to vulavula ha tona leti nge, “U njhani namuntlha xana?” “Hi rungulele Yesu,” kumbe “Vana ni siku lerinene.”—Ringanisa Eklesiasta 5:1, 2.

Hambi swi ri tano, xana muapostola Pawulo a nga vulanga leswaku hi fanele ku tshinelela Yehova ‘hi ku vulavula loku ntshunxekeke’? (Vaheveru 4:16; ringanisa 1 Yohane 3:21, 22.) Xana sweswo a swi hi nyiki ntshunxeko wo vulavula hi laha hi vonaka swi fanela ha kona ke? Nikantsongo. Xiga xa Pawulo a xi vulavula hi mhaka ya leswaku hikwalaho ka gandzelo ra Yesu hi nga tshinelela Yehova ku nga khathariseki xiyimo xa hina xa vuhomboloki. Hi nga n’wi tshinelela hi xikhongelo nkarhi wihi na wihi naswona hi mhaka yin’wana ni yin’wana. Kambe hambi loko hi ri karhi hi khongela ni ku vulavula loku ntshunxekeke, hi fanele ku xiya ku pfumala ka hina vini ka ntikelo hi ku titsongahata. Xisweswo, Yehova u te: “V̌ona, loyi nḍi nga ta ṅwi languta, hi loyi a tiṭongahataka, loyi mbilu ya yena yi nga le’yi ṭhovekeke, ni loyi a rurumelaka hi rito ra mina.”—Esaya 66:2.

Ndzayo Leyi Tsundzuxaka

Yesu Kriste u nyike ndzayo yin’wana hi xikhongelo eDyondzweni yakwe ya le Ntshaveni. Eka yona u tsundzuxe leswaku loko hi khongela a hi fanelanga ku “vula swilo leswi fanaka nkarhi na nkarhi, hi laha vanhu va matiko va endlaka ha kona.” (Matewu 6:7, NW) Leswi a swi vuli swona leswaku a hi fanelanga ku khongela hi mhaka yin’we hi ku phindha-phindha (ntsendze loko hi tiva leswaku i nchumu lowunene ku wu khongelela). Hi byeriwa leswi: “Kombelani, mi ta nyikiwa; lavani, mi ta swi kuma, gongondzani, mi ta pfuleriwa.” (Matewu 7:7) Kambe ke, xitsundzuxo xa Yesu a xi vula leswaku a hi fanelanga ku phindha swilo ku fikela laha swi nga ha vuliki nchumu. Hi marito man’wana, “Mi nga phindhi marito ya swa hava.”—Matewu 6:7, nhlamuselo ya Ref. Bi.

Vanhu van’wana va ni mukhuva wo phindha-phindha tindlela to khongela nkarhi na nkarhi va nga anakanyisisi hi marito. Minkarhi yin’wana tindlela ti hi ririmi leri munhu loyi a khongelaka a nga ri twisisiki. Lowu i muxaka wun’wana wo ‘phindha swa hava.’ Wun’wana hi lowu: Anakanya hi Mukriste loyi hi ku honisa a welaka emukhuveni wo tirhisa swiga leswi fanaka hi masiku loko a nyikela minkhenso eka Yehova. Eku heteleleni, marito a ya ha vuli nchumu. Hambi ri ri vito ra Xikwembu, ra Yehova, ri nga tirhisiwa hi ndlela leyi. I ntiyiso, hi khutaziwa ku vitana vito ra Yehova. (Psalma 105:1) Kambe loko hi tirhisa vito rero eku heteleleni ka ntila wun’wana ni wun’wana exikhongelweni xerhu, kona swi tifanela ni mukhuva kumbe ku ‘phindha swa hava.’

Pawulo u khumbe nawu wun’wana wa nkoka loko a tsala a ku: “Hikuva loko ndzi khongela hi ririmi rero, i moya wa mina lowu khongelaka, kambe miehleketo ya mina a yi tirhi nchumu. . . . Loko u nkhensa hi moya wa wena wexe, xana munhu un’wana loyi a nga enhlengeletanweni u ta vurisa ku yini a ku “Amen!” ku hlamula xikhongelo xa wena xa ku nkhensa, leswi a nga tiviki leswi u swi vulaka xana?” (1 Vakorinto 14:14-16) Esikwini ra Pawulo Vakriste van’wana va amukele nyiko ya mahlori ya tindzimi, naswona entiyisweni van’wana exikarhi ka vona va khongele hi tindzimi leti emahlweni ka bandlha. Kambe hi laha Pawulo a kombeke ha kona, bandlha hinkwaro a ri va twisisanga.

Namuntlha, a hi na yona nyiko yo tano ya masingita. Kambe Vakriste lava khongelelaka van’wana va fanele ku khongela hi ndlela leyi nga ta twisiseka. Hi xikombiso, eku sunguleni ka nkulumo ya le rivaleni, hi rhamba swirho swa vanhu ntsena ku hlanganyela na hina exikhongelweni. Exikhongelweni xo tano, hakunene i swinene ku papalata marito kumbe mhaka leyi vaendzi va nga ta ka va nga yi twisisi.

Swikhongelo Swi Fanele Ku Leha Ku Fikela Kwihi?

Swikhongelo swa le tlhelweni swi nga va leswi leheke hi laha hi lavaka ha kona. Loko Yesu a nga si hlawula vaapostola vakwe va 12, u khongele vusiku hinkwabyo. (Luka 6:12) Hambi swi ri tano, xikhongelo xa le rivaleni xi fanele ku leha ku fikela kwihi ke? Kunene, loko a nga si fambisa swifanekiselo loko a simeka Xilalelo xa rifu ra yena, Yesu u ‘nkhensile’ ivi a ‘tlangela,’ entiyisweni u endle tano hi swikhongelo swo koma. (Matewu 26:26-28) Hi tlhelo rin’wana, xikhongelo xa Solomoni eku nyikeleni ka tempele a xi lehile. Xikhongelo xa Yesu na xona a xi ri tano evusikwini bya le mahlweni ka ku fa ka yena.—2 Tikronika 6:14-42; Yohane 17:1-26.

Kutani ke, ku hava nawu malunghana ni ndlela leyi xikhongelo xa le rivaleni xi faneleke ku leha ha yona. Kambe ku hava ku tenga loku hlawulekeke eswikhongelweni swo leha. Entiyisweni, Yesu u sole vatsari lava ‘dyeleleke tinoni ni mindyangu ya tona, va endla ni swikhongelo leswo leha.’ (Luka 20:46, 47) Swikhongelo swo khongelela van’wana swi fanele ku boxa khwatsi swiyimo kumbe swilaveko swa vona naswona swi fanele ku leha hi laha ku fanelaka xiendlakalo xa kona. A swi kali swi lava leswaku hi lehisa ngopfu, hi tsendzelekisa swikhongelo leswi hlanganisaka tinhla to tala leti nga twisisekiki. Loko hi khongelela swakudya, xikhongelo xi fanele ku koma swinene. Xikhongelo lexi pfulaka nhlangano wa Vukriste na xona a xi kali xi lava ku lehisiwa. Munhu loyi a yimelaka ndyangu eku sunguleni kumbe eku heteleleni ka siku, kumbe loyi a pfalaka nhlengeletano hi xikhongelo, a nga ha tsakela ku hlanganisa tinhla leti engetelekeke leti fanelaka xiendlakalo xa kona.

Xikhongelo lexi endleriwaka van’wana xi ta va ni vuyelo lebyinene loko xi huma embilwini leyi titsongahataka ni loko xi phofuriwa hi ku ringanisela ni nkhathalo lowu faneleke. Xi ta aka vumoya bya lava yingiselaka naswona xi ta tiyisa xinakulobye xa vona na Yehova. Hikwalaho ke, ku fana ni lava va hlanganyeleke eka xikhongelo lexiya xi humeke embilwini xa Davhida loko Areka ya ntwanano yi tisiwa eYerusalema, hinkwavo lava yingiseleke va ta susumeteriwa ‘ku “Amen” ni ku dzunisa Yehova.’—1 Tikronika 16:36.

[Bokisi eka tluka 22]

Xana swa fanela leswaku vayingiseri va vula “Amen” la twalaka eku heteleleni ka xikhongelo xa le rivaleni?

Ina, loko va swi navela kumbe va titwa va susumeleteka ku endla tano. Pawulo u vulavule hi “Amen” leyi vuriweke hi lava a va yingisile xikhongelo, hambi leswi a nga vuliki hi ku kongoma loko ku ri leswaku leswi a swi twala, kumbe a va miyerile etimbilwini ta vona. (1 Vakorinto 14:16) Hambi swi ri tano, ehansi ka Nawu wa Muxe, a ku ri ni xiendlakalo lexi Vaisrayele a va dyondzisiwe hi ku kongoma ku vula va ku “Amen!” hi laha ku twalaka. (Deuteronoma 27:14-16) Kutani, loko munhu loyi a khongelaka a kombisa makumu ya xikhongelo xa yena hi ku “Amen,” swa fanela leswaku vayingiseri va ku “Amen” etimbilwini ta vona kumbe hi laha ku twalaka hi rito leri ringaneleke. Vatswari va fanele ku dyondzisa vana va vona ku kombisa ku tlangela loku faneleke hi ndlela leyi va phofulaka “Amen” wihi na wihi la twalaka ha yona.

[Bokisi eka tluka 23]

Loko n’wana a sungula ku rila, riqingho ri rila, kumbe ku kavanyeta kun’wana ku humelela enkarhini wa xikhongelo xa bandlha, xana i ku delela eka muyingiseri ku lulamisa mhangu ya kona?

Doo. Entiyisweni, ku ta va xikombiso xa rirhandzu eka nandza wa vutirheli la averiweke ku huma ebandlheni leri khongelaka a miyerile ivi a lulamisa mhangu hi ndlela yo hleleka. (1 Vakorinto 14:40) Xisweswo, bandlha hinkwaro ri nga hambeta ri khongela ri nga kavanyetiwi. Un’wana ni un’wana loyi a lulamisaka mhangu a nga tlhela a hlanganyela exikhongelweni nakambe loko mhangu yi hundzile.