Swikombo Swa Mikandziyiso Leyi Nga Eka Xiyimiso Xa Mihlangano Xa Mahanyelo Ni Ntirho Wa Hina Wo Chumayela
SEPTEMBER 7-13
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | EKSODA 23-24
“U Nga Landzeleli Ntshungu”
(Eksoda 23:1) “U nga tshuki u rungula mhaka leyi nga riki ntiyiso. U nga tirhisani ni lowo homboloka hi ku va mbhoni leyi kunguhataka madzolonga.
Xana U Na Vuxokoxoko Hinkwabyo?
Xana u rhandza ku rhumela vanghana ni vanhu lava u tolovelaneke na vona ti-imeyili ni marungula hi foni? Loko swi ri tano, loko u vona mhaka leyi ya ha riki yintshwa emahungwini kumbe u twa ntokoto wo karhi, u nga titwa ku fana ni vateki va mahungu lava lavaka ku va vo rhanga ku vika mhaka leyi tsakisaka. Hambiswiritano, loko u nga se rhumela rungula rolero, tivutise: ‘Xana ndza tiyiseka leswaku rungula leri ndzi lavaka ku ri hangalasa i ntiyiso? Xana ndzi ni vuxokoxoko hinkwabyo?’ Loko u nga tiyiseki, u nga ha tikuma u hangalase rungula leri nga vunwa eka vamakwerhu. Loko u kanakana, u nga ri rhumeli namba u ri dilita.
Ku hatlisela ku hundzisa ti-emeyili kumbe marungula hi foni swi nga vanga khombo rin’wana. Ematikweni man’wana ntirho wa hina wu yirisiwile. Vakaneti va hina ematikweni wolawo va nga hangalasa swiviko hi xikongomelo xo hi chavisa kumbe ku endla leswaku hi nga ha tshembani. Anakanya hi leswi humeleleke eSoviet Union wa khale. Maphorisa ya le xihundleni lama tiviwaka tanihi KGB, ma hangalase mavunwa ya leswaku vamakwerhu vo tala lava rhangelaka va xenge vanhu va Yehovha. Vo tala va tshembe mhaka yoleyo ya mavunwa kutani va tihambanisa ni nhlengeletano ya Yehovha. Swi twisa ku vava hakunene! Lexi tsakisaka, vo tala va tlhele va vuyela enhlengeletanweni kambe van’wana va dyiwe hi khwati. Ripfumelo ra vona ri file. (1 Tim. 1:19) Hi nga byi papalata njhani vuyelo byo tano byo biha? U nga hangalasi swiviko swo biha kumbe leswi nga tshembekiki. U nga fani ni munhu la nga riki na ntokoto. Tiyiseka leswaku u ni vuxokoxoko hinkwabyo.
(Eksoda 23:2) U nga tshuki u landzelela ntshungu lowu nga ni swikongomelo swo biha; u nga tshuki u humesa vumbhoni enjhekanjhekisanweni, leswaku u hambuka ni ntshungu hi xikongomelo xa ku soholota vululami.
it-1-E 11 ¶3
Aroni
I swa nkoka ku xiya leswaku eka swihoxo swakwe swinharhu. Swi tikomba onge Aroni a hi yena musunguri wa timhaka kambe u pfumelele ntshikilelo wa ntshungu wu n’wi endlisa swihoxo. Ngopfu ngopfu eka xihoxo xakwe xo sungula eka xiyomo xexo a a fanele a tirhise nsinya wa Nawu lowu nge: “U nga tshuki u landzelela ntshungu lowu nga ni swikongomelo swo biha.” (Eks 23:2) Nilokoswiritano, vito rakwe ri tirhisiwe hi ndlela leyinene eMatsalweni naswona loko N’wana wa Xikwembu a ha ri laha misaveni a a byi xixima vuprista bya Aroni.—Ps 115:10, 12; 118:3; 133:1, 2; 135:19; Mt 5:17-19; 8:4.
(Eksoda 23:3) Loko ku ri la nga xisiwana, u nga tshuki u kombisa rihlawulo enjhekanjhekisanweni na yena.
it-1-E 343 ¶5
Ku Fa Mahlo
Ku pfumaleka ka vululami loku a ku ri kona loko ku avanyisiwa, ku fanisiwa ni ku fa mahlo, vo tala va tlula Nawu hi mhaka ya swifumbarheriso, tinyiko kumbe xihlawuhlawu, sweswo swi nga endla leswaku muavanyisi a nga avanyisi mhaka hi vululami. “Xifumbarheriso xi pfala mahlo ya vanhu.” (Eks 23:8) “Xifumbarheriso xi dlaya mahlo ya lavo tlhariha.” (Dt 16:19) Muavanyisi, hambiloko a namarhela nawu, a ri ni vuswikoti byo tlhantlha timhaka kambe tinyiko leti a ti amukelaka eka vanhu lava tengisiwaka ti nga khumba swiboho swa yena a swi xiya kumbe a nga swi xiyi. Nawu wa Xikwembu wu kombisa leswaku swilo leswi nga hi dlayaka matihlo emhakeni ya ku avanyisa a hi ku amukela tinyiko ntsena kambe ni ku tsakela munhu, hilaha wu vulaka ha kona wu ku: “Mi nga tshuki mi avanyisa hi ku kala vululami, naswona u nga tshuki u tsakela munhu wa xiyimo xa le henhla.” (Lv 19:15) Hikwalaho, swivangelo swo lava ku tsakeriwa hi munhu kumbe ntshungu a swi nga fanelanga swi endla muavanyisi a dyisa xisiwana hi nandzu ivi a yimelela xifumi hileswi xi fuweke.—Eks 23:2, 3.
Endla Ndzavisiso
(Eksoda 23:9) “U nga tshuki u tshikilela muluveri, hilaha na n’wina mi wu tivaka hakona moya-xiviri wa muluveri, hikuva mi ve valuveri etikweni ra Egipta.
‘Mi Nga Rivali Ku Va Ni Musa Eka Vanhu Lava Humaka eMatikweni Man’wana’
Ematshan’weni yo va Yehovha a lerisa Vaisrayele leswaku va xixima vanhu lava nga riki Vaisrayele, a a lava leswaku va va twela vusiwana. (Hlaya Eksoda 23:9.) A va swi ‘tiva leswaku swi njhani ku va muluveri.’ Hambiloko va nga si ntshunxiwa evuhlongeni, Vaegipta a va papalata Vaheveru hikwalaho ka rixaka ra vona ni vukhongeri bya vona. (Gen. 43:32; 46:34; Eks. 1:11-14) Vaisrayele va khomiwe hi ndlela yo biha loko va ri etikweni rimbe, kambe Yehovha a a lava leswaku va khoma vanhu lava nga riki Vaisrayele “tanihi munhu la tumbulukeke [exikarhi ka vona.]”—Lev. 19:33, 34.
(Eksoda 23:20, 21) “Mina ndzi rhuma ntsumi emahlweni ka wena leswaku yi ku hlayisa endleleni ni ku ku fikisa endhawini leyi ndzi ku lunghiseleleke yona. 21 Tivonele hikwalaho ka yona u yingisa rito ra yona. U nga tikhomi hi ndlela ya vuxandzuki eka yona, hikuva a yi nge ku rivaleli ku tlula nawu ka n’wina; hikuva vito ra mina ri le ndzeni ka yona.
it-2-E 393
Mikayele
1. Mikayele i ntsumi yo kwetsima leyi boxiweke hi vito eBibeleni handle ka Gabriyele naswona hi yona ntsena leyi vitaniwaka “ntsumi leyikulu.” (Yd 9) Vito leri ri humelela ro sungula eka ndzima ya vukhume ya Daniyele, laha Mikayele a hlamuseriwaka a ri “un’wana wa tihosana leti tlakukeke”; u ye a ya pfuna ntsumi ya xiyimo xa le hansi leyi kanetiweke hi “hosana ya vulawuri bya le vuhosini ya le Peresiya.” Mikayele a a vuriwa ‘hosana ya vanhu va ka va Daniyele,’ ‘hosana leyikulu leyi yi yimelaka vana va vanhu va [Daniyele].’ (Dn 10:13, 20, 21; 12:1) Leswi swi kombisa leswaku i Mikayele loyi a a rhangeleke Vaisrayele loko va ri emananga. (Eks 23:20, 21, 23; 32:34; 33:2) Xin’wana lexi seketelaka mhaka leyi hi leswi Bibele yi nge, ‘Mikayele ntsumi leyikulu u ve ni njhekanjhekisano na Diyavulosi naswona va kanetana hi ntsumbu wa Muxe.’—Yd 9.
Ku Hlayiwa Ka Bibele
(Eksoda 23:1-19) “U nga tshuki u rungula mhaka leyi nga riki ntiyiso. U nga tirhisani ni lowo homboloka hi ku va mbhoni leyi kunguhataka madzolonga. 2 U nga tshuki u landzelela ntshungu lowu nga ni swikongomelo swo biha; u nga tshuki u humesa vumbhoni enjhekanjhekisanweni, leswaku u hambuka ni ntshungu hi xikongomelo xa ku soholota vululami. 3 Loko ku ri la nga xisiwana, u nga tshuki u kombisa rihlawulo enjhekanjhekisanweni na yena. 4 “Loko wo tshuka u hlangana ni nkunzi ya nala wa wena kumbe mbhongolo ya yena yi lahleka, hakunene u ta yi tlherisela eka yena. 5 Loko wo tshuka u vona mbhongolo ya un’wana loyi u n’wi vengaka yi etlele ehansi ka ndzhwalo wa yona, u nga n’wi tshiki. Hakunene u ta n’wi pfuna ku yi ntshunxa. 6 “A wu fanelanga u soholota xiboho xa vuavanyisi bya munhu wa ka n’wina la nga xisiwana enjhekanjhekisanweni na yena. 7 “U fanele u va ekule ni rito ra vunwa. U nga dlayi la pfumalaka nandzu ni la lulameke, hikuva la hombolokeke a ndzi nge vuli leswaku u lulamile. 8 “A wu fanelanga u amukela xifumbarheriso, hikuva xifumbarheriso xi pfala mahlo ya vanhu lava vonaka kahle naswona xi nga soholota marito ya vanhu lava lulameke. 9 “U nga tshuki u tshikilela muluveri, hilaha na n’wina mi wu tivaka hakona moya-xiviri wa muluveri, hikuva mi ve valuveri etikweni ra Egipta. 10 “U ta byala mbewu etikweni ra wena ku ringana malembe ya tsevu kutani u ta hlengeleta ntshovelo wa rona. 11 Kambe hi lembe ra vunkombo u ta ri tshika ri nga rimiwi, u ta ri tshika ri va fusi, vanhu va n’wina lava nga swisiwana va ta dya eka rona; kutani leswi va swi siyeke swi ta dyiwa hi swivandzana swa nhova. Hi yona ndlela leyi u nga ta endla ha yona hi nsimu ya wena ya vhinya ni mutlhwari wa wena. 12 “U ta tirha ntirho wa wena masiku ya tsevu; kambe hi siku ra vunkombo u ta tshika, leswaku nkunzi ya wena ni mbhongolo ya wena swi wisa, ni n’wana wa hlonga ra wena ra xisati ni muluveri va tiphyuphyisa. 13 “Mi tivonela eka hinkwaswo leswi ndzi mi byeleke swona; mi nga tshuki mi vula vito ra swikwembu swimbe. A ri fanelanga ri twiwa emilon’wini ya n’wina. 14 “U ta ndzi tlangela nkhuvo kanharhu hi lembe. 15U ta hlayisa nkhuvo wa swinkwa leswo-ke-comela. U ta dya swinkwa leswo-ke-comela masiku ya nkombo hilaha ndzi ku leriseke hakona, hi nkarhi lowu vekiweke en’hwetini ya Abibi, hikuva u hume hi yona aEgipta. Va nga tshuki va humelela emahlweni ka mina va nga khomanga nchumu. 16 U ta tlangela ni nkhuvo wa ntshovelo wa mihandzu leyi wupfeke ku sungula ya mintirho ya wena, wa leswi u swi byaleke emasin’wini; u ta tlangela ni nkhuvo wa ku hlengeleta eku heleni ka lembe loko u hlengeleta mintirho ya wena emasin’wini. 17 Kanharhu hi lembe, waxinuna un’wana ni un’wana wa n’wina u ta humelela emahlweni ka xikandza xa Hosi ya ntiyiso, Yehovha. 18 “U nga tshuki u endla ngati ya xitlhavelo xa mina yi va xitlhavelo swin’we ni leswi cheriweke comela. Mafurha ya nkhuvo wa mina ma nga tshami vusiku hinkwabyo ku fikela nimixo. 19 “Mihandzu leyinene ya misava ya wena leyi wupfeke ku sungula, u yi tisa endlwini ya Yehovha Xikwembu xa wena. “U nga tshuki u sweka ximbutana entswambeni wa mana wa xona.
SEPTEMBER 14-20
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | EKSODA 25-26
“Swilo Leswi Nga Swa Nkoka eTabernakeleni”
(Eksoda 25:9) Hi ku landza hinkwaswo leswi ndzi mi kombaka swona swi ri ntila wa tabernakela ni ntila wa hinkwaswo swo yi hetisisa, hi yona ndlela leyi mi nga ta yi endla ha yona.
it-1-E 165
Areka Ya Ntwanano
Xivumbeko ni Pulani. Nchumu wo sungula lowu Xikwembu xi wu nyikeke Muxe loko xi n’wi letela leswaku a aka tabernakela, xi n’wi nyike xivumbeko ni pulani ya Areka, a yi ri nchumu wa nkoka etabernakeleni ni le ka Vaisrayele. Bokisi ra kona a ri lehe swisungunu swa 2.5, ri pfuleka hi swisungunu swa 1.5 naswona a ri lehe swisungunu swa 1.5 ku ya ehenhla. (c. 111 × 67 × 67 cm; 44 × 26 × 26 in.). A yi endliwe hi ntsandza wa munga yi namekiwe hi nsuku endzeni ni le handle. “Ndzilakana wa nsuku” lowu a wu tirha ku sasekisa a “wu yi rhendzela matlhelo hinkwawo ehenhla ka yona.” Xiphemu xavumbirhi ku nga xifuningeto xa Areka hinkwaxo a xi endliwe hi nsuku ku nga ri ntsandza lowu namekiweke nsuku. Eka xifuningeto xa yona a ku vekiwe makerubu mambirhi lama endliweke hi nsuku ma tlhela ma furiwa hi hamula, a ma vekiwe emakumu ka xifunengeto ma langutanile, xikandza xa wona xi langute ehansi naswona ma tlakuse timpapa ma endla onge ma funengete Areka. (Eks 25:10, 11, 17-22; 37:6-9) Xifunengeto lexi a xi tiviwa tanihi “xitshamo xa tintswalo” kumbe “xitshamo xa ndzivalelo.”—Eks 25:17; Hv 9:5.
(Eksoda 25:21) Kutani u fanele u veka xifunengeto ehenhla ka Areka, endzeni ka Areka u ta veka vumbhoni lebyi ndzi nga ta ku nyika byona.
it-1-E 166 ¶2
Areka Ya Ntwanano
Swilo swa nkoka leswi a swi hlayisiwa eArekeni a ku ri maribye mambirhi ya vumbhoni lama a ma tamele Milawu ya Khume. (Eks 25:16) ‘Khuwana ra nsuku leri a ri ri ni manna ni nhonga ya Aroni leyi a yi hluka’ na swona a swi tshama endzeni ka Areka kambe swi ve swi susiwa hi ku famba ka nkarhi loko ku akiwa tempele ya Solomoni. (Hv 9:4; Eks 16:32-34; Tin 17:10; 1Th 8:9; 2Tk 5:10) Loko Muxe a nga si fa, u nyike vaprista va va Valevhi “buku ya nawu” leyi a yi ri ni swileriso leswi a va fanele va swi hlayisa kambe a va fanele va yi veka “etlhelo ka areka ya ntwanano wa Yehovha Xikwembu, . . . yi va mbhoni ehenhla ka vona” ku nga ri endzeni ka Areka.—Dt 31:24-26.
(Eksoda 25:22) Ndzi ta tikombisa kwalaho eka wena naswona ndzi vulavula na wena ndzi ri ehenhla ka xifunengeto, ndzi ri exikarhi ka makerubu mambirhi lama nga ehenhla ka areka ya vumbhoni, ni hinkwaswo leswi ndzi nga ta ku lerisa swona leswaku u swi byela vana va Israyele.
it-1-E 166 ¶3
Areka Ya Ntwanano
A yi fambisana ni vukona bya Xikwembu. Mikarhi hinkwayo Areka a yi fambisana ni vukona bya Xikwembu. Yehovha u tshembise a ku: “Ndzi ta tikombisa kwalaho eka wena naswona ndzi vulavula na wena ndzi ri ehenhla ka xifunengeto, ndzi ri exikarhi ka makerubu mambirhi lama nga ehenhla ka areka ya vumbhoni.” “Ndzi ta humelela epapeni ehenhla ka xifunengeto.” (Eks 25:22; Lv 16:2) Samuwele u tsale a ku Yehovha u “tshame ehenhla ka makerubu” (1Sa 4:4); hikwalaho makerubu a ma “yimela kalichi” ra Yehovha. (1Tk 28:18) Hi laha ku fanaka, “nkarhi hinkwawo loko Muxe a nghena entsongeni wa nhlangano ku ya vulavula na yena, a a twa rito ri vulavula na yena ri huma ehenhla ka xifunengeto lexi a xi ri ehenhla ka areka ya vumbhoni.” (Tin 7:89) Hi ku famba ka nkarhi, Yoxuwa ni Muprista Lonkulu Finiyasi na vona va vulavule na Yehovha emahlweni ka Areka. (Yx 7:6-10; Vaa 20:27, 28) Hambiswiritano, i muprista lonkulu ntsena loyi a a nghena endhawini yo Kwetsima Ngopfu a vona Areka kan’we hi lembe leswaku a ya endla ntirho hi Siku ro Kombela ku Rivaleriwa ku nga ri leswaku a ya vulavula na Yehovha.—Lv 16:2, 3, 13, 15, 17; Hv 9:7.
Endla Ndzavisiso
(Eksoda 25:20) Makerubu ma ta phurumulela timpapa ta wona ehenhla, ma wungamela xifunengeto hi timpapa ta wona, swikandza swa wona swi langutanile. Swikandza swa makerubu swi ta languta xifunengeto.
it-1-E 432 ¶1
Makerubu
Endzeni ka tabernakele leyi endliweke emananga a ku ri ni swifaniso swa makerubu. Ehenhla ka xifunengeto xa Areka a ku ri ni makerubu mambirhi ya nsuku lama furiweke hi hamula. Swikandza swa wona a swi langutanile naswona ma khinsame ma languta xifunengeto onge hiloko ma ri eku gandzeleni. Rin’wana ni rin’wana a ri ri ni timpampa timbirhi ri ti tlakusele ehenhla onge hi loko ri lava ku pfala xifunengeto xa Areka leswaku ri xi sirhelela. (Eks 25:10-21; 37:7-9) Ku engetela kwalaho, malapi ya ntsonga wa tabernakele ni nguvu leyi a yi hambanisa ndhawu yo Kwetsima ni yo Kwetsima Ngopfu na yona a yi ri ni swifaniso swa makerubu.—Eks 26:1, 31; 36:8, 35.
(Eksoda 25:30) U fanele u veka xinkwa xa nkombiso nkarhi hinkwawo ehenhla ka tafula emahlweni ka mina.
it-2-E 936
Xinkwa Xa Nkombiso
I swinkwa swa 12 leswi a swi vekiwa ehenhla ka tafula endhawini yo Kwetsima etabernakeleni kumbe etempeleni, hi Savata yin’wana ni yin’wana a swi cinciwa ku vekiwa leswintshwa. (Eks 35:13; 39:36; 1Th 7:48; 2Tk 13:11; Neh 10:32, 33) Hi Xiheverhu xinkwa xa nkombiso xi vula “xinkwa xa xikandza.” Rito leri nge “xikandza” nkarhi wun’wana ri vula “vukona” (Th 13:23), hikwalaho xinkwa xa nkombiso a xi ri emahlweni ka xikandza xa Yehovha tanihi gandzelo ra nkarhi na nkarhi. (Eks 25:30) Xinkwa xa nkombiso mikarhi yin’wana xi vuriwa “swinkwa swo tlhandlekelana” (2Tk 2:4), “swinkwa leswi nyikeriweke” (Mr 2:26), kumbe “swinkwa” (Hv 9:2).
Ku Hlayiwa Ka Bibele
(Eksoda 25:23-40) “Kutani u fanele u endla tafula hi ntsandza wa munga, ku leha ka rona ku va swisungunu swimbirhi ni vuanamo bya rona byi va xisungunu, ni ku tlakuka ka rona ku va xisungunu ni hafu. 24 U fanele u ri nameka nsuku lowo tenga, naswona u ta ri endlela ndzilakana hi nsuku wu ri rhendzela. 25 U fanele u ri endlela rhimi ya vuanamo bya voko yi ri rhendzela, naswona rhimi ya rona u ta yi endlela ndzilakana hi nsuku yi ri rhendzela. 26 U fanele u ri endlela swingwavila swa mune hi nsuku kutani u vehela swingwavila etinhleni ta mune ta milenge ya mune. 27 Swingwavila swi ta va ekusuhi ni rhimi swi va swiseketelo swa tinsika ta ku rhwala tafula. 28 U fanele u endla tinsika hi ntsandza wa munga, u ti nameka hi nsuku kutani va ta rhwala tafula hi tona. 29 “U fanele u endla tindyelo ta rona ni swinwelo swa rona ni swikelelo swa rona ni minkambana ya rona, leswi va nga ta chela leswi cheriwaka egandzelweni hi swona. U ta swi endla hi nsuku lowo tenga. 30 U fanele u veka xinkwa xa nkombiso nkarhi hinkwawo ehenhla ka tafula emahlweni ka mina. 31 “Kutani u fanele u endla xo tlhoma rivoni hi nsuku lowo tenga. Xo tlhoma rivoni xi ta furiwa hi hamula. Tshaku ra xona, marhavi ya xona, swinwelo swa xona, swikhaviso swa xona swa bundzu ni swiluva swa xona swi ta veheriwa eka xona. 32 Marhavi ya tsevu ma tlhomiwa ematlhelo ya xona, marhavi manharhu ya xo tlhoma rivoni ma ri etlhelo rin’we ra xona kasi marhavi manharhu ya xo tlhoma rivoni ma ri etlhelo lerin’wana ra xona. 33 Swinwelo swinharhu leswi vumbekeke ku fana ni swiluva swa almondi swi va eka ntlawa wun’we wa marhavi, swi siyana ni swikhaviso swa bundzu ni swiluva, kutani swinwelo swinharhu leswi vumbekeke ku fana ni swiluva swa almondi eka ntlawa lowun’wana wa marhavi, swi siyana ni swikhaviso swa bundzu ni swiluva. Hi yona ndlela leyi swi nga xiswona hi marhavi ya tsevu lama tlhomiweke eka xo tlhoma rivoni. 34 Kutani eka xo tlhoma rivoni ku ni swinwelo swa mune leswi vumbiweke ku fana ni swiluva swa almondi, leswi swikhaviso swa xona swa bundzu swi siyanaka ni swiluva swa xona. 35 Xikhaviso xa bundzu lexi nga ehansi ka marhavi mambirhi xi veheriwe eka xona ni xikhaviso xa bundzu lexi nga ehansi ka marhavi mambirhi laman’wana xi veheriwe eka xona, ni xikhaviso xa bundzu lexi nga ehansi ka marhavi man’wana mambirhi xi veheriwe eka xona, emarhavini ya tsevu lama veheriweke eka xo tlhoma rivoni. 36 Swikhaviso swa xona swa bundzu ni marhavi ya xona ma ta veheriwa eka xona. Hinkwaxo ka xona i nchumu wun’we lowu furiweke hi hamula, lowu endliweke hi nsuku lowo tenga. 37 Kutani u ta xi endlela timboni ta nkombo; timboni ti ta lumekiwa, naswona ti ta voninga ehenhla ka ndhawu leyi nga emahlweni ka xona. 38 Swo tamela ngoti ya rivoni swa xona ni swo tamela ndzilo swa xona swi endliwa hi nsuku lowo tenga. 39 U ta swi endla hi talenta ya nsuku lowo tenga swin’we ni swingolongondzwana swa xona hinkwaswo. 40 Tiyiseka leswaku u swi endla hi ku landza ntila lowu u kombisiweke wona entshaveni.
SEPTEMBER 21-27
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | EKSODA 27-28
“I Yini Leswi Hi Swi Dyondzaka Eka Tinguvu Ta Vaprista?”
(Eksoda 28:30) U fanele u veka Urimi ni Thumimi exinkwamaneni xa le xifuveni xa vuavanyisi, swi ta va ehenhla ka mbilu ya Aroni loko a nghena emahlweni ka Yehovha; kutani Aroni u fanele a rhwala vuavanyisi bya vana va Israyele ehenhla ka mbilu yakwe emahlweni ka Yehovha nkarhi hinkwawo.
it-2-E 1143
Urimi Na Thumimi
Swidyondzi swin’wana swa Bibele swi tshemba leswaku Urimi na Thumimi a ku ri mavito ya vuhlolotwana. Eka vuhundzuluxeri bya James Moffatt bya Eksoda 28:30, swi vitaniwa “vuhlolotwana byo kwetsima.” Van’wana va vula leswaku maribye lama i manharhu, lero sungula ri tsariwe “ina” kasi ra vumbirhi ri tsariwe “e-e” lerin’wana a ri tsariwanga nchumu. A va pambula rin’we loko vo huma na leri nga tsariwangiki nchumu a swi vula leswaku xivutiso a xi nge hlamuriwi. Van’wana va ehleketa leswaku a ku ri swiphepherhele swimbirhi swa maribye, tlhelo rin’we ra swona a swi ri swo basa kasi tlhelo lerin’wana a swi ri swa ntima. Loko swo lahleriwa ehansi, matlhelo ya swona yo basa ma langute ehenhla a swi vula leswaku nhlamulo i “ina” kasi loko swo wa hi tlhelo lerin’wana ra ntima a swi vula leswaku nhlamulo i “e-e” naswona loko ku ri tlhelo ro basa ni ra ntima a swi vula leswaku a ku na nhlamulo. Eka xiendlakalo xin’wana, loko Sawulo a vutise muprista leswaku a hlomela Vafilista, a nga kumanga nhlamulo. Hikwalaho ka leswi a a ehleketa leswaku un’wana exikarhi ka vona u dyohile u khongele a ku: “Oho Xikwembu xa Israyele, nyika Thumimi!” Exikarhi ka vanhu lava a va ri kona ku tekiwe Sawulo na Yonathani, endzhaku ka sweswo ku hoxiwe vuhlolotwana leswaku ku endliwa xiboho exikarhi ka vona vambirhi. Xikombelo lexi nge, “Nyika Thumimi,” xi hambanile ni ku hoxiwa ka vuhlolotwana kambe swi ti komba onge swi na ku xakelana exikarhi.—1Sa 14:36-42.
(Eksoda 28:36) “U fanele u endla xiphepherhele lexi vangamaka xa nsuku lowo tenga kutani eka xona u kovotla mfungho lowu, ‘Vukwetsimi i bya Yehovha.’
it-1-E 849 ¶3
Mombo
Muprista Lonkulu Wa Le Israyele. Emahlweni ka xifunengeto xa nhloko ya muprista lonkulu wa le Israyele a ku ri ni xiphepherhele xa nsuku “mfungho wa ku tinyiketela ko kwetsima”, eka xona a ku tsariwe hi ku ‘kovotla’ marito lama nge, “Vukwetsimi i bya Yehovha.” (Eks 28:36-38; 39:30) Tanihi muyimeri wa Vaisrayele loko va gandzela Yehovha, a swi fanela leswaku muprista lonkulu a basisa laha a tirhelaka kona naswona marito lawa kovotliweke a ma ta tsundzuxa Vaisrayele hinkwavo leswaku va fanele va tshama va basile loko va endla ntirho wa Yehovha. Naswona a swi n’wi fanekisela kahle Muprista Lonkulu Yesu Kreste loyi a hlawuriweke hi Yehovha leswaku a n’wi endlela ntirho wa vuprista lowu kombisaka ku kwetsima ka Xikwembu.—Hv 7:26
(Eksoda 28:42, 43) Va endlele swirhangiso hi ntsembyana leswaku va funengeta nyama leyi nga ambalangiki. Swi ta suka emasengeni swi ya fika endzhumbini. 43 Kutani swi fanele swi va eka Aroni ni vana vakwe loko va nghena entsongeni wa nhlangano kumbe loko va ya ekusuhi ni alitari va ya tirhela endhawini yo kwetsima, leswaku va nga endli xidyoho, kunene va fa. I nawu wa hilaha ku nga riki na makumu eka yena ni vana vakwe lava nga ta ta endzhaku ka yena.
Vangamisa Yehovha Hi Ku Va Ni Xindzhuti
Hi fanele hi xiximeka loko hi gandzela Yehovha. Eklesiasta 5:1 yi ri: “Rindza milenge ya wena nkarhi wun’wana ni wun’wana loko u ya endlwini ya Xikwembu xa ntiyiso.” Muxe na Yoxuwa va lerisiwe ku hluvula maphaxani ya vona loko va ri endhawini yo kwetsima. (Eks. 3:5; Yox. 5:15) A va fanele va endla tano ku kombisa xichavo. Vaprista va Vaisrayele a va boheka ku ambala swirhangiso swa ntsembyana “leswaku va funengeta nyama leyi nga ambalangiki.” (Eks. 28:42, 43) Leswi a swi endleriwa leswaku va xiximeka loko va ri karhi va tirha ealitarini. Xirho xin’wana ni xin’wana xa ndyangu wa vuprista a xi fanele xi namarhela milawu ya Xikwembu ya ku xiximeka.
Endla Ndzavisiso
(Eksoda 28:15-21) “Kutani u ta endla xinkwamana xa le xifuveni xa vuavanyisi hi ku ya hi ntirho wa mukhavisi. U ta xi endla hilaha efodi yi endliwaka hakona. U ta xi endla hi nsuku, harani ya wasi ni voya lebyi pendiweke byi va bya xivunguvungu ni nguvu ya ribungwana ni ntsembyana wo vevuka lowu lukiweke. 16 Loko xi petsiwile xi ta va matlhelo ya mune yo ringana, ku leha ka xona xi va vuanamo bya xandla kasi ku anama ka xona xi va vuanamo bya xandla. 17 U fanele u xi tata hi maribye, kwalaho ku va ni tilayini ta mune ta maribye. Layini yo sungula ku va rhubi, topazi ni emeralda. 18 Layini ya vumbirhi ku va tukoyisi, safiri ni yaspere. 19 Layini ya vunharhu ku va ribye ra lexemu, agata ni ametisita. 20 Layini ya vumune ku va krisolita ni onikisi ni jeyida. Ku ta va ni minkotloto ya nsuku etimbhoveni ta wona. 21 Maribye ma ta tlhandlamana hi ku landza mavito ya vana va Israyele, hi ku ya hi mavito ya vona ya 12. Ma ta fana niloko ku kovotliwa mfungho, ha rin’we hi ku ya hi vito ra rona, eka tinyimba ta 12.
Xana A Wu Swi Tiva?
Xana maribye ya risima lama a ma ri eka xinkwamana xa le xifuveni xa muprista lonkulu wa le Israyele a ma huma kwihi?
Endzhaku ka loko Vaisrayele va suke aEgipta kutani va nghena emananga, Xikwembu xi va nyike swileriso swa ku endla xinkwamana xa le xifuveni. (Eksoda 28:15-21) Xinkwamana lexi xa le xifuveni a xi ri ni maribye ya rhubi, topazi, emeralda, tukoyisi, safiri, yaspere, lexemu, agata, ametisita, krisolita, onikisi ni jeyida. Xana hakunene Vaisrayele a va ta swi kota ku kuma maribye wolawo?
Eminkarhini ya Bibele, maribye ya risima a ma durha naswona vanhu a va ma xavisa. Hi xikombiso, Vaegipta va khale a va kuma maribye lawa ya risima endhawini leyi namuntlha ku nga Iran na Afghanistan naswona swi nga ha endleka leswaku ni le Indiya. Timayini ta le Egipta a ti cela maribye yo hambana-hambana ya risima. Tihosi ta le Egipta a ti ri ni mfanelo ya ku cela timayini etindhawini leti ti nga ni vulawuri eka tona. Mupatriyaka Yobo u hlamusele ndlela leyi vanhu lava a va hanya hi nkarhi wakwe a va tirhisa makhele ni swindledyana swo nghena ehansi ka misava leswaku va lavisisa xuma. Eka swilo leswi ceriwaka ehansi ka misava, Yobo u vulavule hi ku kongoma hi safira na topazi.—Yobo 28:1-11, 19.
Rungula leri nga eka Eksoda ri vula leswaku Vaisrayele “va [tekele] Vaegipta” swilo swa vona loko va suka etikweni rolero. (Eksoda 12:35, 36) Kutani swi nga ha endleka leswaku Vaisrayele va ma kume aEgipta maribye lawa va ma tirhiseke ku endla xinkwamana xa le xifuveni xa muprista lonkulu.
(Eksoda 28:38) Xi fanele xi va ehenhla ka mombo wa Aroni, naswona Aroni u fanele a hlamula swidyoho leswi swilo swo kwetsima swi dyoheriweke ha swona, leswi vana va Israyele va nga ta swi hlawulekisa, leswi vulaka tinyiko hinkwato ta vona to kwetsima; kutani xi fanele xi tshama emombyeni wakwe nkarhi hinkwawo leswaku va ta amukeriwa emahlweni ka Yehovha.
it-1-E 1130 ¶2
Vukwetsimi
Swihari Ni Ntshovelo. Swirhodyana swa mativula swa tihomu, tinyimpfu ni timbuti a swi ri swo kwetsima eka Yehovha, a swi nga fanelanga swi tirhiseriwa swin’wana. A ku fanele ku endliwa magandzelo hi swona naswona swirho swin’wa swa swona a swi nyikiwa vaprista lava tibasiseke. (Tin 18:17-19) Mihandzu yo sungula ni vukhume a swi kwetsima ku fana ni magandzelo hinkwawo ni tinyiko hinkwato leti kwetsimiseriweke ku tirhisiwa endhawini yo kwetsima. (Eks 28:38) Swilo hinkwaswo leswi a swi kwetsima eka Yehovha a swi ri swa risima naswona a swi fanele swi xiximiwa. Xikombiso xin’wana i xa nawu lowu khumbaka vukhume. Loko munhu a vekele xiphemu xo karhi etlhelo xa koroni leswaku xi va vukhume naswona wun’wana wa xirho xa ndyangu a xi teka a nga swi tivi kutani a xi tirhisa ekaya, a sweka, n’wini wa xona a a fanele a voniwa nandzu wo ka a nga landzeli nawu wa Xikwembu wo xixima swilo swo kwetsima. Nawu a wu kombisa leswaku munhu yoloye a a fanele a riha naswona eka ndziho wa yena a fanele a ngetela hi ti phesente ta 20, ku nga hlayiwi gandzelo ra khuna leri hanyeke kahle. Sweswo a swi kandziyisa leswaku swilo swo kwetsima swa Yehovha a swi fanele swi xiximiwa swinene.—Lv 5:14-16.
Ku Hlayiwa Ka Bibele
(Eksoda 27:1-21) “Kutani u fanele u endla alitari hi ntsandza wa munga, ku leha ka yona yi va swisungunu swa ntlhanu kasi ku anama ka yona yi va swisungunu swa ntlhanu. Alitari yi fanele yi va ni matlhelo ya mune yo ringana, ku tlakuka ka yona yi va swisungunu swinharhu. 2 U fanele u yi endlela timhondzo ehenhla ka tinhla ta yona ta mune. Timhondzo ta yona ti ta veheriwa eka yona, kutani u ta yi nameka koporo. 3 U fanele u yi endlela swiolelo swo ola ha swona nkuma wa yona lowu nga ni mafurha, ni mafoxolo yo yona, ni minkambana ya yona, ni tiforoko ta yona, ni swo tamela ndzilo swa yona; swingolongondzwana swa yona hinkwaswo u ta swi endla hi koporo. 4 U fanele u yi endlela ritavala ri va rikoka leri endliweke hi koporo; kutani u ta endla swingwavila swa mune hi koporo ehenhla ka rikoka, emakumu ya rona ya mune. 5 U fanele u ri veka ehansi ka rhimi ya alitari leyi nga endzeni ka yona, kasi rikoka ri fanele ri va exikarhi ka alitari. 6 U fanele u endla tinsika ta alitari, tinsika ta yona ti endliwa hi ntsandza wa munga, kutani u fanele u ti nameka koporo. 7 Tinsika ta yona ti fanele ti nghenisiwa eswingwavileni, tinsika ti fanele ti va ematlhelo mambirhi ya alitari loko yi rhwariwa. 8 U ta yi endla hi mapulanga yi va bokisi leri pfulekeke. Va ta yi endla hilaha a ku kombeke hakona entshaveni. 9 “U fanele u endla xivava xa tabernakela. Xivava xa tlhelo leri languteke eNegebu, ku ya edzongeni xi ri ni swincikinyo swa ntsembyana wo vevuka lowu lukiweke, ku leha ka tlhelo rin’we i swisungunu swa 100. 10 Kutani tiphuphu ta xona ta 20 ni minkotloto ya tona ya 20 i swa koporo. Timhingu ta tiphuphu ni mahlangano ya tona i swa silivhere. 11 Hikwalaho swi tano ni hi ku leha ka tlhelo ra n’walungu, swincikinyo swi va swisungunu swa 100 kasi tiphuphu ta xona ta 20 ni minkotloto ya tona ya 20 swi va swa koporo, timhingu ta tiphuphu ni mahlangano ya swona swi va swa silivhere. 12 Loko ku ri ku anama ka xivava, swincikinyo swa tlhelo ra vupela-dyambu i swisungunu swa 50, tiphuphu ta xona ti ri khume ni minkotloto ya tona yi ri khume. 13 Ku anama ka xivava etlhelo ra vuxa ku ya evuhuma-dyambu i swisungunu swa 50. 14 Kutani ku ni swisungunu swa 15 swa swincikinyo etlhelo rin’we, tiphuphu ta rona i tinharhu ni minkotloto ya tona i yinharhu. 15 Eka tlhelo lerin’wana ku ni swisungunu swa 15 swa swincikinyo, tiphuphu ta rona i tinharhu ni minkotloto ya tona i yinharhu. 16 “Kutani enyangweni ya xivava ku ni xiavanyiso lexi nga leha swisungunu swa 20, leswi endliweke hi harani ya wasi ni voya lebyi pendiweke byi va bya xivunguvungu ni nguvu ya ribungwana ni ntsembyana wo vevuka lowu lukiweke, wu va ntirho wa muluki, tiphuphu ta xona i mune ni minkotloto ya tona i mune. 17 Hinkwato tiphuphu leti rhendzelaka xivava ti boheleriwe hi swilo swa silivhere, kasi timhingu ta tona i ta silivhere kambe minkotloto ya tona i ya koporo. 18 Ku leha ka xivava i swisungunu swa 100, kasi ku anama i swisungunu swa 50, ni ku tlakuka i swisungunu swa ntlhanu swa ntsembyana wo vevuka lowu lukiweke, kutani minkotloto ya swona i ya koporo. 19 Swingolongondzwana hinkwaswo swa tabernakela evutirhelini bya yona hinkwabyo, ni swikhomiso hinkwaswo swa ntsonga swa yona, ni swikhomiso hinkwaswo swa xivava i swa koporo. 20 “Loko ku ri wena, u ta lerisa vana va Israyele leswaku va ku kumela mafurha yo tenga ya mutlhwari, lama khuvutiweke, ma va ya rivoni, leswaku ku lumekiwa timboni nkarhi hinkwawo. 21 Entsongeni wa nhlangano, ehandle ka nguvu leyi sirhelelaka leyi nga ekusuhi ni Vumbhoni, Aroni ni vana vakwe va ta ri lulamisa ku sukela nimadyambu ku ya fikela nimixo emahlweni ka Yehovha. I nawu wa hilaha ku nga riki na makumu eka switukulwana swa vona, lowu faneleke wu endliwa hi vana va Israyele.
SEPTEMBER 28–OCTOBER 4
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | EKSODA 29-30
“Mi Nyikelo Leyi Hi Yi Nyikaka Yehovha”
(Eksoda 30:11, 12) Yehovha a ya emahlweni a vulavula na Muxe a ku: 12 “Nkarhi wun’wana ni wun’wana loko u hlaya vana va Israyele leswaku u kuma nhlayo ya vona, un’wana ni un’wana u fanele a nyikela nkutsulo wa moya-xiviri wakwe eka Yehovha loko va hlayiwa, leswaku ku nga vi na khombo ehenhla ka vona loko va hlayiwa.
it-2-E 764-765
Ku Tsarisa
ESinayi. Yehovha u lerise leswaku ku tsarisiwa vanhu ro sungula entsongeni wa Sinayi hi n’hweti ya vumbirhi ya lembe ra vumbirhi loko Vaisrayele va ta va va hume eEgipta. Leswaku ku pfuniwa Muxe entirhweni lowu, ku hlawuriwe tindhuna eka mbewu yin’wana ni yinwana leswaku ti langutela ntirho wo tsarisa etinyimbeni ta tona. Vavanuna hinkwavo lava tsarisiweke va malembe ya 20 ku ya ehenhla a va fanele va ya enyimpini, ku tlula kwalaho Nawu a wu vula leswaku munhu un’wana ni un’wana loyi a tsarisiweke a a fanele a humesa xibalo xa hafu ya xikele xa ntirho wa le etabernakeleni ($1.10). (Eks 30:11-16; Tin 1:1-16, 18, 19) Nhlayo ya vanhu hinkwavo lava tsariseke a ku ri 603 550, ku nga hlayiwi Valevhi, lava a va nga ta va vadyandzhaka va tiko. Lava a va nga humesi xibalo xa tabernakela naswona a va nga yi enyimpini.—Tin 1:44-47; 2:32, 33; 18:20, 24.
(Eksoda 30:13-15) Hinkwavo lava va hundzelaka eka lava hlayiweke va ta nyikela leswi: hafu ya xikele hi xikele ya ndhawu yo kwetsima. Tigera ta 20 ti ringana ni xikele. Hafu ya xikele i munyikelo wa Yehovha. 14 Hinkwavo lava hundzelaka eka lava tsariseke ku sukela eka malembe ya 20 hi vukhale va ta nyika Yehovha munyikelo. 15 La fuweke a nga nyiki leswi engetelekeke ni la nga xisiwana a nga nyiki leswi nga ehansi ka hafu ya xikele, leswaku mi humesa munyikelo wa Yehovha mimoya-xiviri ya n’wina yi ta rivaleriwa.
it-1-E 502
Minyikelo
Nawu a wu lava leswaku ku humesiwa minyikelo yo karhi. Loko Muxe a hlaya Vaisrayele, wanuna un’wana ni un’wana loyi a nga ni malembe ya 20 kumbe ku tlula a a fanele a endla gandzelo ra yena, “hafu ya xikele [a yi endla $1.10] hi xikele ya ndhawu yo kwetsima.” A yi ta va “minyikelo ya Yehovha” leswaku va kombela ku rivaleriwa “hikwalaho ka ntirho wa ntsonga wa nhlangano.” (Eks 30:11-16) Hi ku ya hi n’wamatimu wa Muyuda Josephus (The Jewish War, VII, 218 [vi, 6]), “xibalo lexi xo kwetsima” a xi fanele xi humesiwa lembe ni lembe.—2Tk 24:6-10; Mt 17:24.
(Eksoda 30:16) Kutani u fanele u teka mali ya silivhere ya ku kombela ku rivaleriwa eka vana va Israyele u yi nyikela hikwalaho ka ntirho wa ntsonga wa nhlangano, leswaku hakunene yi va xitsundzuxo xa vana va Israyele emahlweni ka Yehovha, leswaku mimoya-xiviri ya n’wina yi rivaleriwa.”
Xana A Wu Swi Tiva?
Xana mintirho ya le tempeleni ya Yehovha ya le Yerusalema a yi hakeleriwa njhani?
Mintirho yo hambana-hambana ya le tempeleni a yi hakeleriwa hi ndzuvo, ngopfu-ngopfu hi vukhume. Kambe a ku tlhela ku tirhisiwa tindlela tin’wana to hakela ndzuvo. Hi xikombiso, hi nkarhi lowu a ku akiwa tabernakela, Yehovha u lerise Muxe leswaku a hlengeleta hafu ya xikele ya silivhere eka Vaisrayele hinkwavo lava tsarisiweke, tanihi “munyikelo wa Yehovha.”—Eksoda 30:12-16.
Swi nga ha endleka leswaku a swi tolovelekile eka Vayuda hinkwavo ku nyikela hi mpimo lowu vekiweke tanihi xibalo xa tempele xa lembe. Ndzuvo lowu hi wona lowu Yesu a leriseke Petro leswaku a wu hakela hi mali ya nsimbi leyi a yi tekeke enon’wini wa nhlampfi.—Matewu 17:24-27.
Endla Ndzavisiso
(Eksoda 29:10) “Kutani sweswi u fanele u tisa nkunzi emahlweni ka ntsonga wa nhlangano, Aroni ni vana vakwe va fanele va tlhandleka mavoko enhlokweni ya nkunzi.
it-1-E 1029 ¶4
Voko
Ku Tlhandleka Mavoko. Handle ko khoma munhu, hi ntolovelo mavoko a ma tlhandlekiwa eka munhu kumbe nchumu wo karhi hi swikongomelo swo hambana. Hakanyingi leswi a swi endliwa loko ku hlawuriwa munhu ni loko munhu a nyikiwa swo karhi hi ndlela yo kombisa ku n’wi xixima kumbe ku n’wi fundzha. Eka nkhuvo wo hlawula vaprista, Aroni ni vana vakwe va majaha va tlhandleke mavoko enhlokweni ya nkunzi ni le ka makhuna mambirhi leswaku ku ta endliwa magandzelo hi wona, xisweswo a va pfumela leswaku magandzelo lama ya swiharhi ma nyikeleriwe vona leswaku va va vaprista va Yehovha Xikwembu. (Eks 29:10, 15, 19; Lv 8:14, 18, 22) Loko ku vekiwa Yoxuwa leswaku a va mutlhandlami wa Muxe hilaha Xikwembu xi leriseke ha kona, Muxe u tlhandleke Yoxuwa mavoko kutani hikwalaho ka sweswo Yoxuwa u “tele moya wa vutlhari” kutani a rhangela Vaisrayele hi ndlela leyinene. (Dt 34:9) Vanhu a va tlhandlekiwa mavoko leswaku va ta kuma mikateko. (Gn 48:14; Mr 10:16) Yesu u tlhandleke mavoko kumbe ku khumba vanhu lava a va horiseke. (Mt 8:3; Mr 6:5; Lk 13:13) Mikarhi yin’wana vanhu a va kuma nyiko ya moya lowo kwetsima loko va tlhandlekiwa mavoko hi vaapostola.—Mint 8:14-20; 19:6.
(Eksoda 30:31-33) “U ta byela vana va Israyele u ku, ‘Lawa ma ta hambeta ma va mafurha ya mina yo kwetsima ya ku tota eswitukulwaneni swa n’wina. 32 A ma fanelanga ma chukuchiwa enyameni ya vanhu, naswona hi swiaki swa wona mi nga tshuki mi endla man’wana ma fana na wona. I nchumu wo kwetsima. Ma ta hambeta ma va nchumu wo kwetsima eka n’wina. 33 Un’wana ni un’wana la endlaka mafurha yo fana na wona naswona a chukucha man’wana ya wona eka mufambi, u fanela a dlayiwa eka varikwavo.’”
it-1-E 114 ¶1
Ku Totiwa, Ku Tota
Eka Nawu lowu Yehovha a wu nyike Muxe, u hlamusele ndlela leyi mafurha yo kwetsima a ma fanele ma endliwa ha yona. Loko va ma endla a va fanele va hlanganisa swilo swo hambanahambana swo hlawuleka, a va fanele va chela mira, sinamoni yo tsokombela, khalamasi, khasiya ni mafurha ya mutlhwari. (Eks 30:22-25) Loko munhu o tshika a endla mafurha wolawo a ma endlela xikongomelo xin’wana a gweveriwa rifu. (Eks 30:31-33) Hi ndlela yo fanekisela leswi a swi kombisa leswaku loko munhu o kala a totiwa hi mafurha wolawo ntirho wa yena a wu kwetsima swinene.
Ku Hlayiwa Ka Bibele
(Eksoda 29:31-46) “U ta teka khuna ro vekiwa kutani u fanele u sweka nyama ya rona endhawini yo kwetsima. 32 Aroni ni vana vakwe va fanele va dya nyama ya khuna ni xinkwa lexi nga exirhundzwini enyangweni ya ntsonga wa nhlangano. 33 Va fanele va dya swilo leswi tirhisiweke ku kombela ku rivaleriwa, leswaku voko ra vona ri tatiwa matimba, leswaku va ta hlawulekisiwa. Kambe mufambi a nge swi dyi, hikuva i nchumu wo kwetsima. 34 Loko nyama ya gandzelo ro vekiwa ni xinkwa swo sala ku fikela nimixo, leswi siyiweke u fanele u swi hisa hi ndzilo. A swi fanelanga swi dyiwa, hikuva i nchumu wo kwetsima. 35 “U fanele u endla hi ndlela leyi eka Aroni ni vana vakwe hi ku landza hinkwaswo leswi ndzi ku leriseke swona. U ta teka masiku ya nkombo ku tata voko ra vona hi matimba. 36 Siku ni siku u ta humesa nkunzi ya gandzelo ra xidyoho ri va ra ku kombela ku rivaleriwa, naswona u fanele u tengisa alitari exidyohweni hi ku kombela ku rivaleriwa ehenhla ka yona, kutani u fanele u yi tota u yi hlawulekisa. 37 U ta teka masiku ya nkombo u kombela ku rivaleriwa ehenhla ka alitari, naswona u fanele u yi hlawulekisa leswaku hakunene yi ta va alitari yo kwetsima ngopfu. Mani na mani la khumbaka alitari u fanele a va wo kwetsima. 38 “Leswi u nga ta swi humesa ehenhla ka alitari hi leswi: makhuna lamatsongo ha rin’we ri ri ni lembe hi vukhale, mambirhi hi siku nkarhi hinkwawo. 39 U ta humesa khuna rin’we leritsongo nimixo, kutani u ta humesa khuna rin’wana leritsongo exikarhi ka madyambu mambirhi. 40 Xiphemu xa vukhume xa mpimo wa efa ya mapa lamanene, lama tsakamisiweke hi xiphemu xa vumune xa mpimo wa hini wa mafurha lama khuvutiweke, ni gandzelo ra swakunwa ra xiphemu xa vumune xa mpimo wa hini wa vhinyo, swi ta fambisana ni khuna leritsongo ro sungula. 41 Kutani u ta humesa khuna leritsongo ra vumbirhi exikarhi ka madyambu mambirhi. U ta ri nyikela ri ri ni gandzelo ra mavele leri fanaka ni ra nimixo swin’we ni gandzelo ra swakunwa leri fanaka ni ra nimixo, u ta ri nyikela ri va nun’hwelo lowu phyuphyisaka, gandzelo leri endliweke hi ndzilo eka Yehovha. 42 I gandzelo ro hisiwa ra nkarhi hinkwawo eka switukulwana swa n’wina, enyangweni ya ntsonga wa nhlangano emahlweni ka Yehovha, laha ndzi nga ta humelela eka n’wina leswaku ndzi vulavula na n’wina kona. 43 “Kutani ndzi ta tikombisa kona eka vana va Israyele, kunene yi ta hlawulekisiwa hi ku vangama ka mina. 44 Ndzi ta hlawulekisa ntsonga wa nhlangano ni alitari; naswona ndzi ta hlawulekisa Aroni ni vana vakwe leswaku va va vaprista va mina. 45 Kutani ndzi ta tshama exikarhi ka vana va Israyele, ndzi ta va Xikwembu xa vona. 46 Kunene va ta tiva leswaku hi mina Yehovha Xikwembu xa vona, loyi a va humeseke etikweni ra Egipta, leswaku ndzi ta tshama exikarhi ka vona. Hi mina Yehovha Xikwembu xa vona.