“Hi Ta Va Kuma”

“Siku Rin’wana Hi Ta Va Kuma”

Hi 1935, exifundzheni lexi vitaniwaka Cibao Valley, Pablo González u sungule ku hlaya Bibele. U tihlanganise swa xinkarhana ni ntlawa wa Maprotestente, kambe u tshikile loko a vona leswaku mahanyelo ya wona a ma nga fambisani ni leswi a swi hlayeke eMatsalweni. Hambiswiritano, u ye emahlweni a dyondza Rito ra Xikwembu hi yexe naswona u sungule ku byela van’wana leswi a a swi dyondza—u sungule hi swirho swa ndyangu wakwe ni vaakelani ni vaaki van’wana va le kusuhi. U xavise purasi rakwe ni tihomu kutani mali ya kona a yi tirhisela ku hakelela xo famba loko a ya entirhweni wakwe wo chumayela.

Hi 1942, Pablo se a a endzela mindyangu ya kwalomu ka 200 etindhawini ta le kusuhi ni ku khoma minhlangano nkarhi ni nkarhi, hambileswi a a nga si hlangana ni Timbhoni ta Yehovha. U khutaze vanhu ku dyondza Bibele ni ku hanya hi ku pfumelelana na yona. Vo tala va swi tekele enhlokweni leswi a a swi vula kutani va tshika ku dzaha fole ivi vavanuna va tshika ku teka tshengwe.

Celeste Rosario i un’wana wa lava a va yingisele rungula ra Bibele ra Pablo. U ri: “Loko ndzi ri ni malembe ya 17, Negro Jiménez loyi a nga muzala wa mana wa mina, a wela eka wun’wana wa mintlawa leyi a yi rhangeriwa hi Pablo González. U endzele ndyangu wa ka hina kutani a hi hlayela matsalwa man’wana eBibeleni naswona sweswo swi endle leswaku ndzi endla xiboho xo tshika Kereke ya Khatoliki. A hi hlayeriwa hi Xilatini ekerekeni, lexi a hi nga xi twisisi. Endzhakunyana ka sweswo, Pablo González u hi endzerile kutani a hi khutaza. U te: ‘A hi humi eka byona vukhongeri byo tala lebyi hi byi tivaka, kambe hi ni vamakwerhu emisaveni hinkwayo. A hi si swi tiva leswaku i vamani kumbe leswaku va vitaniwa vamani, kambe siku rin’wana hi ta va kuma.’”

Pablo u simeke mintlawa ya swichudeni swa Bibele eLos Cacaos Salcedo, Monte Adentro, Salcedo ni le Villa Tenares. Hi 1948, loko a yime eSantiago leswaku a cinca mabazi, u vone Timbhoni tin’wana ti ri karhi ti chumayela exitarateni hiloko ti n’wi nyika Xihondzo xo Rindza. Eka riendzo rin’wana, makwerhu wa xisati u nyike Pablo tibuku timbirhi kutani a n’wi rhamba eXitsundzuxweni xa rifu ra Kreste eSantiago. Loko a ri eXitsundzuxweni u tsakisiwe swinene hi leswi a swi tweke naswona u gimete hileswaku eku heteleleni u kume ntiyiso nileswaku lava a va ri eka nhlangano wolowo a ku ri vanhu lava a ku ri khale a ri ku va laveni.

Varhumiwa va endzele vanhu lava Pablo a a dyondza na vona. Eka yin’wana ya tindhawu ta minhlangano ta Pablo, va kume vanhu va 27 lava a va va rindzele hi mahlo-ngati. Van’wana va lava a va ri kona a va fambe tikhilomitara ta 25 hi milenge; kasi van’wana a va fambe tikhilomitara ta 50 hi tihanci! Eka ndhawu leyi landzelaka leyi a va khomela minhlangano ya vona eka yona, a ku ri ni vanhu va 78 kasi eka ndhawu yin’wana a ku ri ni vanhu va 69 lava a va hlengeletanile.

Pablo u nyike varhumiwa nxaxamelo wa vanhu va kwalomu ka 150 lava tsakelaka. Vanhu volavo lava titsongahataka ni lava chavaka Xikwembu se a va dyondza Bibele ni ku hanya hi milawu ya yona. Lexi a va xi lava a ku ri nhlengeletano ni nkongomiso. Celeste u ri: “Varhumiwa va hi endzerile kutani hi khoma minhlangano. Ku endliwe malunghiselelo ya leswaku ku va ni nkhuvulo. Ndzi ve wo sungula ku khuvuriwa endyangwini wa ka hina. Endzhakunyana, mana wa mina, Fidelia Jiménez ni sesi wa mina Carmen, va khuvuriwile.”

Nhlengeletano yo sungula ya muganga eDominican Republic, leyi khomeriweke eSantiago hi September 23-25, 1949, yi ndlandlamuxe ntirho wo chumayela. Vanhu vo tala lava a va lava ku tiva va tile naswona lava a va ri kona va engetelekile va va 260 eka nkulumo ya le rivaleni hi Sonto. Ku khuvuriwe vanhu va 28. Nhlengeletano ya masiku manharhu yi khorwise vanhu vo tala lava ha ku sungulaka ku hlanganyela leswaku leyi a ku ri yona nhlengeletano leyi Xikwembu xi yi tirhisaka leswaku xi hetisisa ku rhandza ka xona.