Agosto

A magezu lawa, zvi wonekisa ku Jesu i wa wula masochwa ya Roma lawa ma nga belela mandla ni mikondzo yakwe laha mhandzeni. Hambu lezvi Jesu a nga kari a dawa na a nga hi na nandzu, a nga zangarangi a va vekela civiti lava va nga kari va mu xanisa. (1 Ped. 2:23) A ku fana na Jesu, hinawu hi fanele ku tshama hi longile ku tsetselela van’wani. (Kol. 3:13) A vokari — a ku patsa ni maxaka ya hina — va nga hi vhukela hi ku kala va nga zvi zwisisi lezvi hi zvi kholwako ni mahanyela ya hina. Va nga wulawula mawunwa hi hina, va hi poyilela phambeni ka vanhu, va handzulela kutani ku hisa mabhuku ya hina, hambu ku hi byela ku va ta hiba kutani ku hi maha zvin’wani zva hava. Wutshan’wini ga ku va vekela civiti, hi nga kombela Jehovha lezvaku a va vhuna kasi hi kufamba ka cikhati va tiva lisine va li vhumela. (Mat. 5:44, 45) Ka zvikhati zvin’wani zvi nga hi karatela ku tsetselela van’wani, nguvhunguvhu loku va hi mahele kubiha ka hombe. Kanilezvi, loku hi simama hi zangarile hi tlhela hi boha khwita, lezvo zvi wonha hina. (Lis. 37:8) Loku hi maha ciboho ca ku tsetselela van’wani, ho hlawula ku nga vhumeli ku tshama hi zangarile hi kota ya zvilo zvo biha lezvi hi nga mahelwa. — Efe. 4:31, 32. w21.04 8-9 ¶¶3-4

Ku na ni wokari u mu randzako a susilweko bandleni? Lezvo zva pandza mbilu! Hi nga alakanyela lezvi Jehovha a nga bayisekisa zvona laha a tingilozi to kari, leti ti nga hi cipandze ca ngango wakwe, ti nga tsika ku mu ingisa! (Jud. 6) Hi nga alakanyela kambe lezvi zvi nga mu bayisisa zvona Jehovha laha a nga wona vaIzrayeli, a vanhu a nga va randza nguvhu, na va mu fularela makhati yo tala. (Lis. 78:41) Loku a wokari u mu randzako a tsika Jehovha, tiyiseka lezvaku a Papayi wa hina wa lirandzo yenawu wa bayiseka. Jehovha wa ku zwisisa a kukarateka ka wena. I ta ku tiyisa hi lirandzo a tlhela a ku vhuna ka lezvi zvi lavekako. Loku a n’wana a tsika Jehovha, a vapswali vakwe va nga ha alakanya ku a va mahangi zvontlhe zvi nga laveka kasi ku mu vhuna ku a simama a tirela Jehovha. A makabye wo kari wa wanuna i wulile lezvi: “Ndzi no ti nyika nandzu. Lezvo zvi wa ndzi tsona wurongo.” A makabye mun’wani loyi yenawu a yimiseneko ni cikarato co fana, i wa ti wutisa lezvi: “Kota mamani, zvini ndzi nga tsandzeka ku maha? Ndzi wa ti zwisa ku khwatsi a ndzi mu gondzisangi khwatsi a n’wana wa mina lezvaku a randza Jehovha.” w21.09 26 ¶¶1-2; 27 ¶4

A vokari va zvi wonisa ku a vanhu va Jehovha a va nge zvi koti ku gondzisa Bhibhiliya hakuva a va gondzangi ka zvikola zva nduma zva ku gondzisa Bhibhiliya. Kanilezvi, zvi lava ku va hlola khwatsi va tiva lisine ka mhaka leyi. Hi zvezvo a nga ti yimisele ku maha Luka, a mutsali wa yin’we ya tiIvhangeli. I no maha zvontlhe a nga zvi kota, a “hlola a zvilo zvontlhe kusukela kusanguleni”. I wa xuva ku lava va nga wa ta lera mahungu a nga tsala xungetano hi Jesu va ‘nga kanakani’ a ku “lisine”. (Luka 1:1-4) A vaJudha va le Bhereya wa kale va wa fana na Luka. Laha va nga sangula kuzwa mahungu ya ma nene xungetano hi Jesu, va no hlola Mitsalo ya ciHebheru kasi va tiva ku lezvi va nga kari va byeliwa lisine ke. (Miti. 17:11) Ni nyamutlha, a munhu i fanele ku hlola a tiva lisine. I fanele ku fananisa lezvi a gondzisiwako hi vanhu va Jehovha ni lezvi a Mitsalo yi zvi wulako. Zvi lava ku a gondza matimu ya vanhu va Jehovha kambe va masikwini ya hina a ma tiva khwatsi. Loku a hlola lisine la zvilo, a nga ta pengisiwa hi mavalivali ni vanhu va wulawulako zvilo zva hava hi ku nyenya vanhu va Jehovha. w21.05 3 ¶¶7-8

Ku ni wo kari laha bandleni ga n’wina wa ku u nga mu ramba? Ku ni zvikhati zva ku a vamakabye va nga tsaka nguvhu loku hi va ramba hi tava zvin’we navo. A vamakabye vo kari zvi nga va karatela a ku tshama ni maxaka ma nga hiko maKristu a cikhati leci va mahako tifesta ti nga mu tsakisiko Jehovha. A van’wani ku ni masiku lawa zvi bindzako nguvhu a ku va hi voce, yo fana ni siku legi va nga felwa hi munhu va mu randzako. Loku hi ti nyika cikhati ca kuva ni vamakabye lava va lwisanako ni zvikarato lezvo, hi komba lezvaku ha khatala hi vona “hi mbilu yontlhe”. (Filp. 2:20) Ku ni zvigelo zvo tala zvi nga mahako ku a muKristu azwa ciwundza. Hambulezvo, a ya ku tsakisa hi ku contlhe cikhati Jehovha wa zvi tiva lezvi hi ti zwisako zvona. Wa hi nyika lezvi zvi lavekako. A kutala ka zvikhati i tirisa maKristu-kuloni. (Mat. 12:48-50) Makunu, loku hi maha zvontlhe hi zvi kotako kasi ku vhuna vamakabye va hina, hi komba Jehovha lezvaku ha gi nyika lisima a lulamiselo gakwe ga lirandzo. Kani hi ti zwisa kuyini, hi nga ta tshuka hiva hoce, hakuva contlhe cikhati Jehovha i kwalaha nyongeni ka hina! w21.06 13 ¶¶18-20

Jesu i simamile a chumayela na a tsumba ku i ta va kuma a vanhu vo tsakela hambu lezvi a vokari a nga va chumayela va nga kala va nga tsakeli. Hikuyini? I wa zvi tiva ku zva laveka nguvhu a ku a vanhu va tiva lisine, niku i wa lava ku vhuna votala hi laha a nga zvi kota hi kona a ku va tiva mahungu ya Mufumo. I wa zvi tiva kambe ku a vokari, va nga kala va nga tsakeli, va wa ta gumesa va ma tsakela. Wona lezvi zvi nga humelela laha ngangweni wabye. Ka malembe manharu ni khihlanya lawa a nga chumayela, ne mun’we wa vamakabye vakwe a nga maha mupizani wakwe. (Joh. 7:5) Hambulezvo, loku makunu a vhuxilwe, va nova maKristu. (Miti. 1:14) Ka lava hi va gondzisako lisine, a hi mu tivi loyi a to guma a li vhumela. A vokari va hlwela ku vhumela lisine, a van’wani va hakisa. Hambu lava va kalako va nga vhumeli ku hi ingisela, va ma wona matshamela ni mahanyela ya hina ya ma nene, niku kuzvilava va nga gumesa va sangula ku “dhumisa Nungungulu” hi kota ya lezvo. w21.05 18 ¶¶17-18

A cikhati leci Jesu a nga hi laha misaveni, i va nyikile ntiro wu patsako zvilo zvimbiri a vapizani vakwe. I va byelile ku va fanele ku chumayela a mahungu ya ma nene ya Mufumo, a va komba lezvi va nga fanele ku mahisa zvona. (Luka 8:1) A cin’we ca lezvi a nga va gondzisa mhakeni leyi ya ku chumayela, ku tiva lezvi va nga fanele ku maha loku a vanhu va amukela khwatsi a mahungu ya Mufumo ni loku va nga ma amukeli khwatsi. (Luka 9:2-5) I tlhelile a va komba ku va wa ta chumayela vanhu vo tala nguvhu ka matshamu yo tala nguvhu kambe a cikhati a nga va byela ku va ta nyika “wukustumunyu ka matiko wontlhe”. (Mat. 24:14; Miti. 1:8) Ahandle ka lezvo, i va byelile ku va gondzisa vanhu a ku maha zvontlhe lezvi a va layileko. Jesu i kombile lezvaku a ntiro lowu wa lisima nguvhu wu wa ta mahiwa ni masikwini ya hina “kala kugumeseni ka tiko”. (Mat. 28:18-20) Ka kuvhululelwa loku Jesu a nga komba Johani, i kombile zvi ku dlunya a ku i rindzela ku vontlhe a vapizani vakwe va vhuna van’wani lezvaku va tiva Jehovha. — Kuv. 22:17. w21.07 3 ¶¶3-4

Ka tiko legi, a vanhu vo tala va maha zvontlhe va zvi kotako kasi ku pala van’wani, ne a va na mhaka ni kutizwa ka van’wani. Hi cikombiso, a muxavisi wo kari a nga maha zvilo zvi nga vhuniko na a zama ku humelela a pala van’wani. Lomu ka tijogo, a mubeli wo kari a nga bayisa mun’wani na a zama ku ganya. A cigondzani ci lavako ku nghena ka Univhersidhadhe ya nduma, ci nga kabhulara ka izami kasi ci nga xumbari. Kota maKristu, ha zvi tiva ku zvontlhe lezvo zvi bihile, “mitiro ya nyama”. (Gal. 5:19-21) Hambulezvo, a ku zvi nga koteka ku a nandza go kari ga Jehovha gi kuca mapalisana lomu bandleni ne na gi nga zvi tivi? Leco ciwutiso ca lisima nguvhu hakuva a moya wa mapalisana wu nga maha ku a vamakabye laha bandleni va nga zwanani. Makunu, zvi nene nguvhu a ku hi hlola cikombiso ca malandza ya Jehovha ma kumbukiwako lomu ka Bhibhiliya, lawa ma nga kala kuva ni moya wa mapalisana. w21.07 14 ¶¶1-2

A lirandzo li nga mbheliko li hi kuca ku vhunetela lava va mbhelileko ntamu. A vamakabye va timbilu ti nene ni va lirandzo inyamutlha va vhunetela lava va nga kuxanisekeni kutani va mbhelileko ntamu. Va va randza nguvhu a vamakabye vabye, niku va zvi lava nguvhu a ku maha ni cihi va ci kotako kasi ku va vhuna. (Mav. 12:25; 24:10) Lezvo zvi yelana ni lezvi a nga hi kuca mupostoli Pawule, zvaku: “Mu chavelela lava va tshovekileko timbilu, mu tiyisa lava va mbhelileko ntamu, muva ni lihlazva-mbilu ka vanhu vontlhe.” (1 Tes. 5:14) A kutala ka zvikhati, a ndlela ya yi nene ya ku vhunetela makabye a nga kuxanisekeni ku mu ingisela khwatsi na a ti phofula ni ku mu tiyisekisa lezvaku ha mu randza. Jehovha wa zvi wona niku wa tsaka loku a ku wona na u vhunetela yivhu yakwe ya lisima. Mavingu 19:17 i: ‘Loyi a hawukelako zvisiwana i pembisa ka Jehovha; yena i ta chachazelwa hi zvimaho zvakwe zva zvi nene.’ w21.11 10 ¶¶11-12

Zvini hi nga mahako zvezvi kasi hi ti longisela ku yimisana ni lezvi zvi tako? Hi fanele ku tsaka hi lezvi hi nga nazvo hi tlhela hi tsaka hi wunghana legi hi nga nago na Jehovha. Laha hi yako hi mu tiva khwatsi a Nungungulu wa hina, hi taya hi tiyiseka khwatsi lezvaku i ta zvi kota ku hi vhikela a cikhati leci Goge wa Magoge a to hi vhukela. A magezu ya mutsalo wa nyamutlha ma tlhamusela a cigelo ci mahileko ku Dhavhidha a tsumba ku Jehovha i ta mu vhikela. Dhavhidha i wa tolovela ku tsutsumela ka Jehovha, niku Jehovha a nga mu wisangi tingana. Na a ha hi muswa, Dhavhidha i lwile ni cihotlovila ca muFilistiya ca ku hi Goliyate a tlhela a ci byela lezvi: ‘Inyamutlha Jehovha i ta ku nyikela canjeni ga mina.’ (1 Sam. 17:46) Hi ndzhako ka cikhati, laha Dhavhidha a nga tirela hosi Sawule, Sawule i no zama ku mu daya makhati yo tala. Kanilezvi ‘Jehovha i wa hi zvin’we’ na Dhavhidha. (1 Sam. 18:12) Kota lezvi Jehovha a nga mu vhunile ka cikhati ci nga hundza, Dhavhidha i wa zvi tiva ku i ta mu vhuna kambe ka zvikarato lezvi a nga hi ka zvona. w22.01 6 ¶¶14-15

Ni cihi leci Jehovha a mahako, a nga mahi hi matloti, i teka cikhati leci ci lavekako kasi ku maha nchumu lowo. I maha lezvo kasi ku dhumisa vito gakwe ni ku vhuna van’wani. Hi cikombiso, wona lezvi a nga yi mahisa zvona misava hi kutsongwani-kutsongwani. Loku a Bhibhiliya gi tlhamusela, gi Jehovha i yimisile a ‘tipimo ta yona’ ni ‘zviseketelo zva yona’, a veka ‘ribye ga kona ga magumo’. (Joba 38:5, 6) I zile a ti nyika ni cikhati ca ku ehleketa hi mitiro yakwe. (Gen. 1:10, 12) U alakanya ku a tingilozi ti ti zwisile kuyini laha ti ngaya ti pola ku zvini lezvi Jehovha a nga kari a vanga? Handle ko kanakana ti tsakile nguvhu! Hi cigelo leco ka cikhati co kari ti nga “kanyuluka hi kutsaka”. Hi gondza yini? Jehovha i tekile malembe yo tala nguvhu kasi a mbheta ku vanga zvilo. Kanilezvi, a cikhati leci a nga nyima a ku zvi cu zvontlhe lezvi a nga zvi vanga hi matsenya, zvi mu kucile ku aku: ‘Zvi sasekile nguvhu’. — Gen. 1:31. w21.08 9 ¶¶6-7

Ka mufananiso wa titalenta lowu Jesu a nga hlawutela, i te a wanuna wo kari i wa lava ku endza. Na a nga se famba, i no vitana malandza yakwe, gin’we ni gin’we a ta gi nyika titalenta ta ku gi maha hi tona mabhindzu. A gin’we i no gi nyika ntlhanu wa titalenta, legi gin’wani a gi nyika timbiri, legi gin’wani a gi nyika yin’we — gin’we ni gin’we a gi nyika hi kuya hi ntamu wa gona. Hambulezvo, legi ga wunharu a gi yi mahangi nchumu a mali leyi gi nga nyikiwa. Gi no guma gi hlongoliwa ntirweni. A nandza go sangula ni nga wumbiri a ma hlakanangi hi ntiro lowu ma nga nyikilwe. Ma no tira yi nga chayi, ma tirela hosi ya wona. Ma no bhindzulisa titalenta ta hosi, legi gi nga nyikwa timbiri, giva ni mune, legi gi nga nyikiwa 5, giva ni 10. A hosi yi no tsaka hi wona, yi ma dzundza yi tlhelile yi ma engetela ntiro! w21.08 21 ¶7; 22 ¶¶9-10

Jehovha i kombisa lihlazva-mbilu la hombe masikwini lawa yo gumesa. Ne mun’we a nga lavi lezvaku a lova. (2 Ped. 3:9) I nyika cikhati caku a vanhu vontlhe va ti sola. Kanilezvi a lihlazva-mbilu lakwe li nga tava la kala kupindzuka. Lava va alako ku yima tlhelweni ga Mufumo wa Nungungulu va ta humelelwa hi zvo fana ni lezvi zvi nga mahekela Faro masikwini ya Mosi. Jehovha i byelile Faro, aku: ‘Loku ndzi wa tlakusile a canja ga mina ndzi kuba hi ntungu, wena ni vanhu va wena, na u lovile u mbhela laha misaveni. Kanilezvi ndzi ku tsikile kasi wena wa fela ku wona mintamu ya mina, ni lezvaku a vito ga mina gi fela ku tibyiwa misaveni yontlhe.’ (Ekso. 9:15, 16) Hi kugumesa, a matiko wontlhe ma ta zvi tiva lezvaku Jehovha hi yena yece a nga Nungungulu wa lisine. (Ezek. 38:23) A kutsekatsekiswa loku ku wuliwako ka mutsalo wa nyamutlha, ku komba lezvaku lava va alako ku vhumela a fanelo ya Jehovha ya ku fuma, a ku fana na Faro, va ta lovisiwa kala kupindzuka. w21.09 18-19 ¶¶17-18

Wa karateka hi wokari u mu randzako a nga susiwa bandleni? Ahati loku a vokari lomu bandleni va wula zvilo zvi engetelako kukarateka ka wena ke? A lisine hi ku a hi nge rindzeli ku contlhe cikhati vontlhe va wulawula zvilo zva zvi nene. (Jak. 3:2) Hontlheni a hi mbhelelangi, hikwalaho u nga hlamali loku a wokari a vhumala co wula kutani a wula zvilo zvi ku bayisako na a nga zvi poli. Alakanya wusungukati ga mupostoli Pawule gaku: “Simamani ku timiselana ni ku tsetselelana hambu loku a munhu a hi ni cigelo ca ku sola.” (Kol. 3:13) Simama ku vhuna vamakabye lava va nga ni maxaka ma susilweko bandleni. Zvezvi va zvi lava nguvhu a ku kombisiwa lirandzo ni ku tiyisiwa. (Mah. 10:24, 25) Ka zvikhati zvo kari lava va nga ni maxaka ma susilweko bandleni va wona ku a vamakabye vo kari a va ha bhuli navo, a ku khwatsi hi loku vonawu va no susiwa. Hi nga tshuki hi maha cihoxo leco! A vaswa lava a vapswali vabye va susilweko bandleni hi vona nguvhunguvhu zvi lavako ku hi va dzundza ni ku va tiyisa. w21.09 29 ¶¶13-14; 30 ¶16

Laha a makabye a khosaheleko ni muswa va bhulako, vontlhe va vhuneka. (Rom. 1:12) N’wina vaswa mu ta zvi wona khwatsi lezvi Jehovha a khatalisako zvona hi malandza yakwe yo tsumbeka, niku a vamakabye va khosaheleko va ta tizwa na va randziwa. Va ta tsaka nguvhu kambe hi ku hlawutela lezvi Jehovha a nga va katekisisa zvona. Laha munhu a khosahalako a kusaseka ka miri ku tolovela ku hunguleka. Kanilezvi lava va tsumbekako ka Jehovha vaya va saseka nguvhu kakwe laha a malembe ma hundzako. (1 Tes. 1:2, 3) Zvi mahisa kuyini? Hi ku ndzeni ka malembe wontlhe lawo, va tsikile moya wa Nungungulu wu va gondzisa wu tlhela wu va vhuna kuva ni matshamela ya ma nene. Laha hi yako hi va tiva khwatsi a vamakabye va hina va khosaheleko, hi va nyika wudzundzo hi tlhela hi gondza ka vona, hi taya hi va wona kota va lisima nguvhu. Loku a vaswa va va nyika lisima a vamakabye va khosaheleko, ni vamakabye va khosaheleko vonawu va va nyika lisima a vaswa, a bandla ga tiya nguvhu. w21.09 7 ¶¶15-18

Hi fanele ku simama hi ti wonela ku ngavi vanhu va xapi, kanilezvi hi ti karatela kuva vanhu va “teleko hi wuxinji,” a ku fana ni Nungungulu wa hina. (Efe. 2:4) A munhu wa wuxinji, a ngo va zwela wusiwana van’wani basi zvi gama kwalaho. A munhu wa wuxinji i maha zvilo kasi ku vhuna van’wani. Hikwalaho, hontlheni hi nga zama ku cuwuka lava va lavako ku vhuniwa laha ngangweni wa hina, laha bandleni, ni lomu cipandzeni. Loku hi maha lezvo, a zvi kanakanisi ku hi ta kuma vanhu vo tala nguvhu. Hi cikombiso, hi nga kuma wokari a lavako ku chavelelwa. Hi nga kuma munhu a lavako ku vhuniwa hi zvokari, zvo fana ni zvakuga kutani zvin’wani. Kuzvilava hi nga kuma makabye a nga wuyela bandleni a lavako munghana wa ku mu tiyisa. Hi nga wona vanhu va lavako ku chavelelwa hi ku chumayelwa mahungu ya ma nene. (Joba 29:12, 13; Rom. 10:14, 15; Jak. 1:27) Loku hi chela kota hi zviyimo lezvo, hi ta zvi wona lezvaku ku ni vanhu vo tala nguvhu va ku hi nga va mahela wuxinji. Phela loku hi va mahela wuxinji van’wani, Jehovha Papayi wa hina wa le tilweni, a Nungungulu “a teleko hi wuxinji,” i tsaka zva ku lomu kaya ku hava! w21.10 13 ¶¶20-22

Lomu ka Lisimu 23, Dhavhidha i kumbuka a zvilo lezvi hakunene zvi nga zva lisima, zvo kota makatekwa yo tala ya moya lawa a nga ma kuma hi ku vhumela lezvaku Jehovha ava Murisi wakwe. Jehovha i wa mu rangela “tindleleni to lulama”, a tlhela a mu seketela ka zvikhati zva zvi nene ni zva kubiha. Dhavhidha i wa zvi tiva ku a ku hanya “mikoveni yo nyuka” ya Jehovha a zvi wuli ku a nga ta kumana ni zvikarato. Ka zvikhati zvin’wani i wa ta mbhela ntamu, a ku khwatsi hi loku a famba ka ‘ndzhelelo wa ndzhuti wa kufa’, niku i wa tava ni valala. Kanilezvi kota lezvi Jehovha a nga hi murisi wakwe, Dhavhidha i wa nga ta ‘chava zva kubiha’. Makunu, Dhavhidha a nga vhumalangi ne ‘nchumu wun’we wa wunene’ hi ndlela muni? I wa hi ni zvontlhe zvi nga laveka kasi a wunghana gakwe na Jehovha gi simama gi tiyile. A litsako lakwe li wa ngati hi ka zvilo zva nyama. Dhavhidha i wa xalala hi lezvi Jehovha a nga mu nyika. A ca lisima nguvhu ka yena ku wa hi lezvi Jehovha a nga mu katekisa a tlhela a mu vhikela. A magezu ya Dhavhidha ma hi vhuna ku wona ku zva lisima nguvhu ku hiva ni mawonela ma nene hi zvilo zva nyama. w22.01 3-4 ¶¶5-7

Cikhatini ci nga hundza, a malandza ya Jehovha ma chumayele vanhu va nga kala ku ma tsakela a mahungu va nga chumayela. Hi cikombiso, Nowa ive “muchumayeli wa kululama”, niku zvi wonekisa ku i chumayele hi cipimo ca 40 kutani 50 wa malembe. (2 Ped. 2:5) A zvi kanakanisi a ku i wa rindzela ku va vhumela lezvi a nga kari a chumayela, kanilezvi Jehovha a nga kombangi a ku va wa ta vhumela. Laha a nga mu ruma ku aka taru, i mu byelile lezvi: ‘U ta nghena lomu tarwini, wena ni vana va wena, ni sati wa wena, ni vasati va vana va wena.’ (Gen. 6:18) Loku u alakanyela kukula ka taru ga kona kambe, zva koteka ku Nowa a zvi wonile ku hambu loku va vhumela mahungu a to chumayela, ku wa nga tava vanhu vo tala. (Gen. 6:15) Kota lezvi hi zvi tivako, ne munhu mun’we a nga vhumela mahungu lawa Nowa a nga chumayela. (Gen. 7:7) A ku Jehovha i zvi wonisile ku a ntiro wa Nowa a wu vhunangi nchumu? Ne ni kutsongwani! A ka Jehovha Nowa zvi mu fambele khwatsi hakuva i tsumbekile a maha lezvi a nga mu rumile. — Gen. 6:22. w21.10 26 ¶¶10-11

Hi nga alakanyela lezvi Rute a nga ti zwisa zvona hi kuzwa magezu lawo! Phela Rute i wa mahile zvontlhe a nga zvi kota kasi ku vhuna Nawomi! I rilile naye, a mu tiyisa, a tlhela a famba naye pfhuka wo leha hi masiku yo tala. Hambu lezvi Rute a nga mahile zvontlhe lezvo, Nawomi i te: ‘Jehovha i ndzi wuyisile na ndzi hi phanga’! A magezu lawo ma wa ku khwatsi zvontlhe lezvi Rute a nga maha a hi zva nchumu ka Nawomi. Lezvi Rute a nga hi kwalaha kusuhani, zva koteka ku na a karatekile nguvhu! Hambulezvo, a nga mu tsukulangi Nawomi, i simamile a tshama naye. (Rute 1:3-18) Inyamutlha, hi nga maha zvontlhe hi zvi kotako kasi ku vhuna makabye wo kari wa cisati a karatekileko, hambulezvo a guma a wula magezu yo tlhava! I chukwana hi zama ku nga khunguvanyeki. Kanilezvi, hi simama ku vhunetela makabye loye a lavako ku vhuniwa, hi tlhela hi kombela Jehovha kasi a hi vhuna ku kuma ndlela ya ku mu chavelela. (Mav. 17:17) A makabye wokari wa cisati a karatekileko a nga tshuka a ranga hi ku ala a ku hi mu vhuna. Hambulezvo, a lirandzo li nga mbheliko li ta hi kuca ku maha ni cihi hi ci kotako kasi hi nga mu tsukuli. — Gal. 6:2. w21.11 11-12 ¶¶17-19

Lomu ka Bhibhiliya, a gezu “kubasa” gi yelana ni mahanyela ma basileko ni wukhozeli gi basileko. A gezu legi kambe gi nga wula ku ti hambanisa kasi ku tirela Nungungulu. Hi magezu man’wani, hi nga wuliwa vo basa loku hi basile mahanyeleni ya hina, hi khozela Jehovha kota lezvi a zvi lavisako zvona, ni loku hi hi ni wunghana go tiya naye. A zvo ku tiyisa a ku tiva lezvaku hambu lezvi hi nga kala ku mbhelela, hi ngava ni wunghana go tiya na Jehovha, loyi a basile hi kumbhelela! Jehovha i basile hi tindlela tontlhe. Lezvo hi zvi wona ka magezu ma wulilweko hi maserafima — a tingilozi ti nga kusuhani ni citshamu ca wuhosi ca Jehovha. A yo kari ma te: ‘Basa, basa, basa, yena Jehovha wa tiyimpi.’ (Isa. 6:3) Kasi a tingilozi tiva ni wunghana ni Nungungulu a basileko, ti fanele ku basa — niku ti basile futsi. w21.12 3 ¶¶4-5

A kutala ka zvikhati a vaswa va ti wutisa ku va ta maha yini wutomini, kuveni seno a vagondzisi ni maxaka ma nga kholwiko va nga va kuca ku vaya Univhersidhadhe kasi va kuma ntiro wu holelako khwatsi tikweni legi. Lezvo zvi wa ta va gela cikhati co tala. Hi tlhelo gin’wani, a vapswali ni vanghana lomu bandleni va nga va kuca ku va tirisa cikhati cabye kasi ku tirela Jehovha. Cini ci nga vhunako muswa a randzako Jehovha lezvaku a maha ciboho ca cinene? A nga vhuneka nguvhu hi ku lera Va Le Efesusi 5:15-17 a tlhela a ehleketa hi yena. Andzhako ka ku lera mavhesi lawa, a muswa a nga ti wutisa lezvi: ‘Hi zvihi “lezvi Jehovha a zvi randzako”? Ciboho muni ci to mu tsakisa? Hi cihi ciboho ci to ndzi vhuna ku ci tirisa khwatsi cikhati ca mina?’ Alakanya lezvaku “a masiku ma bihile” niku a tiko legi gi fumelwako hi Sathani gi ta lovisiwa lokuloku. w22.01 27 ¶5

Jakobe i sangulile rini kuva mulandzeli wo tsumbeka wa Jesu? Andzhako ka loku Jesu a vhuxilwe hi ka vafileko, “i no woneka ka Jakobe a tlhela a woneka ka vapostoli vontlhe.” (1 Kor. 15:7) Andzhako ka lezvo, Jakobe i nova mulandzeli wa Jesu. I wa hi kona a cikhati leci a vapostoli va nga tlhangene ka sala ya le hehla le Jerusalema, na va rindzela ku amukela moya wo basa. (Miti. 1:13, 14) Hi ndzhako ka cikhati, Jakobe i nova ni litsako la ku tira kota ciro ca hubye yi fumako ya zana ga malembe go sangula. (Miti. 15:6, 13-22; Gal. 2:9) Niku cikhatanyana mahlweni ka lembe ga 62 Nguveni ya Hina, Jakobe i pimiselwe ku tsala papilo giya ka maKristu ma totilweko. A papilo lego ga hi vhuna nyamutlha, kani hi na ni kutsumba ka ku ya hanya tilweni kutani laha misaveni. (Jak. 1:1) Hi kuya hi mutsali wa matimu wa zana ga malembe go sangula waku hi Josefo, Jakobe i no dawa hi kulaya ka Mupristi wa Hombe wa muJudha, Ananiyasi wa Mutsongwani. Jakobe i simamile a tsumbekile ka Jehovha kala kugumeseni ka wutomi gakwe ga laha misaveni. w22.01 9 ¶3, ¶5

A cin’we ca lezvi hi gondzako ka mutsalo wa nyamutlha ku a hi faneli ku rindzela ku Jehovha a hi vhikela ka zvikarato zvi ringako kukholwa ka hina. A ku fana ni lezvi Jesu a nga ringiwa kala magumo, hinawu hi fanele ku tshama hi longile ku tsumbeka kala hifa, loku zvi lava lezvo. (Mat. 16:24, 25) Hambulezvo, a mhaka yo tiya hi ku Nungungulu a nga ta hi tsika hi ringiwa ku hundza ntamu wa hina. (1 Kor. 10:13) A cin’wani hi gondzako hi ku a ku fana na Jesu, hi nga tshuka hi mahelwa zva kubiha. (1 Ped. 2:19, 20) A valala va hina a va hi vhukile hi ku hi no maha zvo biha. Va hi vhukela hi ku a hi va tiko niku hi chumayela lisine. (Joh. 17:14; 1 Ped. 4:15, 16) Jesu i wa zvi tiva a ku hikuyini Jehovha a nga vhumela ku a xanisiwa. Hambulezvo, a maKristu yo kari yo tsumbeka ma xanisekako ma tshuka ma karateka ma ti wutisa ku hikuyini Jehovha a tsikako zvilo zvo kari zvi maheka. (Hab. 1:3) A Nungungulu wa hina wa tipswalo ni lihlazva-mbilu, wa zvi zwisisa ku a hi ku khwatsi a maKristu lawo mo kala ma nga hi na kukholwa. Mo lava kuchavelelwa loku ku tako hi ka yena.— 2 Kor. 1:3, 4. w21.04 11 ¶¶9-10

Jehovha i ta amukela wukhozeli ga hina loku gi yelana ni kungo gakwe ni loku hi mu khozela hi lirandzo ni cichavo. Ha zvi tiva ku Jehovha wa ringanelwa hi ku hi mu khozela niku hi lava ku lezvi hi mu mahelako kasi ku mu khozela zviva zva zvinene nguvhu hi laha zvi kotekako hi kona. A yin’we ya tindlela ta ku hi khozela Jehovha hi loku hi maha mukhongelo ka yena. A Mitsalo yi fananisa a mikhongelo ya hina ni libani li longiselweko khwatsi leli li nga hisiwa tabhernakelini ni lomu tempeleni. A libani lelo li wa tsakisa Nungungulu. Hi kufanana, a mikhongelo ya hina yo huma mbilwini ya mu ‘tsakisa’ Jehovha, hambu loku hi tirisa magezu yo olova. (Mav. 15:8; Deut. 33:10) Jehovha wa tsaka hi ku hi ingisela na hi ti phofula lezvi hi mu randzisako zvona ni ku mu bonga. I lava lezvaku hi mu byela lezvi zvi hi karatako, kutsumba ka hina, ni kuxuva ka hina. Na u nga se tshinela ka Jehovha hi mukhongelo, zvi ngo yini ku ti nyika cikhati ca ku ehleketa khwatsi hi lezvi u to wula? Loku u maha lezvo, u ta mu hisela “libani” la linene nguvhu a Papayi wa wena wa le tilweni. w22.03 20 ¶2; 21 ¶7

Yimpini ya Armagedhoni, zvi nga tava mandleni ya hina a ku maha ciboho ca ku hi mani a to mahelwa wuxinji hi Jehovha. (Mat. 25:34, 41, 46) Makunu, hi ta zvi kota ku tsumba lezvi Jehovha a to lamulisa zvona, kutani hi ta tsika ku mu tirela hi ku kala hi nga yimi ni zviboho zvakwe ke? Zva dlunyateka a ku zva laveka ku ti karatela ku mu tsumba Jehovha zvezvi kasi hi ta mu tsumba hi mbilu yontlhe cikhatini ci tako. Hi nga alakanyela lezvi hi to ti zwisa zvona misaveni yiswa ya Jehovha! A wukhongeli ga mawunwa, tihlengeletano ta mabhindzu ta makangwa ni mifumo ya politika zvi xanisileko vanhu va tlhela vava wusiwaneni go vhumala ni cipeneti, zvi ta lovisiwa zvi ku bhi. Hi nga ta ha babya, hi nga ta ha khosahala ne hi nga ta ha felwa hi vanhu hi va randzako! Sathani ni madhimoni va ta khotselwa hi 1000 wa malembe. Zvontlhe a zvilo zvo biha zvi nga maheka hi kota ya kungaingisi kakwe zvi nga ta hava kona. (Kuv. 20:2, 3) Hi ta bonga nguvhu hi ku ngha hi tsumbile ku lezvi Jehovha a mahako contlhe cikhati zvi nene! w22.02 6-7 ¶¶16-17

Jesu i waba mazambo kasi ku vhuxa kurula a tlhela a kuca van’wani lezvaku va lulamisa a mazunga yabye. I va gondzisile lezvaku va fanele ku vhuxa kurula ni van’wani kasi Jehovha a amukela a wukhozeli gabye. (Mat. 5:23, 24) Niku i vhunile vapostoli vakwe hi kuphindaphinda lezvaku va nyima ku kanetisana xungetano hi loyi a nga hi wa hombe cikari kabye. (Luka 9:46-48; 22:24-27) Kasi hiva vanhu va hlotako kurula, a zvi lavi ku hi potsa maguwa basi. Hi fanele kuba mazambo kasi ku vhuxa kurula hi tlhela hi kuca vamakabye va hina lezvaku va lulamisa mazunga yabye. (Filp. 4:2, 3; Jak. 3:17, 18) Hi nga ti wutisa lezvi: ‘Ndzi ti yimisele ku maha zvontlhe ndzi zvi kotako kasi ndzi vhuxa kurula ni van’wani? Loku a makabye a ndzi khunguvanyisa, ndza tshama ni civiti ke? Ndzi rindzela ku a munghana a sangula hi yena aba mazambo kasi ku vhuxa kurula, kutani ndza ranga ndziba mazambo, hambu loku zvi wonekisa ku khwatsi a hi mina ndzi nga ni nandzu?’ w22.03 10 ¶¶10-11

A Bhibhiliya gi phrofetile lezvaku a vanhu va Jehovha va wa ta ti nyikela “hi litsako” ntirweni wakwe wu rangelwako hi N’wana wakwe. (Lis. 110:3) Handle ko kanakana, a ciphrofeto leco ca tatiseka masikwini ya hina. Lembe ni lembe, a malandza ya Jehovha ma mbheta tihora ta talela ga cima na ma chumayela. Ma maha ntiro lowu hi kuzvirandza, na ma nga holi nchumu. Ma ti nyika cikhati ma vhuna maKristu-kuloni hi tlhelo ga nyama, ga moya ni ku va chavelela. A madhota ni malandza yo vhunetela ma mbheta cikhati co tala na ma longisela zvipandze ma nga nazvo mitlhanganweni ni ku maha tiendzo ta wurisi. Cini ci kucako vanhu va Jehovha a ku maha a ntiro wontlhe lowo? Lirandzo — a lirandzo hi Jehovha ni vanhu-kuloni. (Mat. 22:37-39) Jesu i hi vekele cikombiso ci nene mhakeni ya ku rangisa lezvi zvi vhunako van’wani, na ku nga hi lezvi zvi vhunako yena. Hina hi ti karatela ku landzela cikombiso cakwe. (Rom. 15:1-3) Lava va pimanyisako Jesu va ta kuma makatekwa. w22.02 20 ¶¶1-2

Masikwini ya vaIzrayeli, a vanhu vo tala va wa tira lomu masin’wini, niku lava va nga tholiwa va wa hakhelwa kumbheleni ka siku. Makunu loku va nga mu holisi, i wa ta vhumala mali ya ku xava lezvi zvi nga laveka kasi a ngango wakwe wuga a siku lego. Jehovha i no tlhamusela aku: Phela ‘cisiwana, i [yi lava] nguvhu hakhelo yakwe.’ (Deut. 24:14, 15; Mat. 20:8) Inyamutlha, a vatiri vo tala va hola kumbiri hi hweti kutani kumbheleni ka yona; a va holisiwi siku ni siku. Hambulezvo, a tshinya ga nayo gi nga ka Levi 19:13 ga ha tira. A vapatrawu vo kari va kalavela vatiri vabye hi ku va nyika muholo wa wutsongwani — wa ku ne a wu yelani ni ntiro lowu va mahako. Va va xolola hi ku tiva ku a vatiri lavo kuzvilava a va na cabye; maku va ta simama ku tira hambu loku va va nyika muholo wa wutsongwani. Hi ndlela yo kari, a vapatrawu lavo vo ‘hlwela ni hakhelo ya zvitiri’ zvabye. Hikwalaho, a muKristu a nga ni vatiri a nga faneli ku va kalavela. w21.12 10 ¶¶9-10

Zva zwisiseka futsi a ku Jesu i wazwa tora. Phela i wa xanisilwe nguvhu, a patsa ni kuzwa kubayisa ka zvimbe laha mhandzeni ya hlomulo. I wa lava ku vhuniwa futsi kasi a tima tora. Jesu a nga zvi wonangi na zvi bihile ku wula lezvi a nga kari a zvi lava. Hinawu zvi lava ku hi ti tlhatlha zvifuva, hi wula lezvi zvi lavekako ka hina. A vokari va hina a va zvi randzi a ku kombela van’wani lezvaku va va vhuna. Kanilezvi loku hi lava civhuno, i chukwana ku kombela van’wani futsi va hi vhuna. Hi cikombiso, loku hi khosahele kutani loku hi babya, zvi nga lava ku hi kombela munghana kasi a famba na hina hi ya xava zva laha mutini kutani ku hi heleketa cipitali. Loku hi mbhelile ntamu kutani hi karatekile, zvi nga lava ku hi kombela dhota kutani muKristu mun’wani wo buvha lezvaku a hi ingisela na hi ti phofula kutani a hi byela ‘magezu ma nene’ kasi ku hi tiyisa. (Mav. 12:25) Alakanya lezvaku a vamakabye va hina va hi randza niku va lava ku hi vhuna “kuxanisekeni” ka hina. (Mav. 17:17) Kanilezvi a va nge zvi tivi lezvi zvi nga mbilwini ya hina, ahandle ka loku hi ranga hi hina hi ti tlhatlha zvifuva, hi va byela lezvi hi zvi lavako. w21.04 11-12 ¶¶11-12

A kutala ka hina zva hi karatela a ku yimisana ni kucica ka ciyimo. A vokari va vileko ka ntiro wo hlawuleka wa cikhati contlhe hi cikhati co leha va vile ni kucica ka zviavelo. A van’wani, hi kota ya tanga, zvi lavile ku va tsika ciavelo va nga ci randza nguvhu. Zva zwisiseka loku hi tshuka hi mbhela ntamu ka zviyimo zvo khwatsi hi lezvo. Zva hi olovela a ku yimisana ni kucica loku hi wona zvilo hi mawonela ya Jehovha. Jehovha i kari a maha zvilo zva hombe nyamutlha, niku hi na ni thomo ga hombe ga ku tira naye. (1 Kor. 3:9) Lezvi Jehovha a hi randzisako zvona zvi nga ta cica. Hikwalaho, loku u kumana ni kucica ko kari lomu hlengeletanweni, potsa ku tshama u ti wutisela ku: ‘Hikuyini? Ndzi ta kuyini lezvi?’ Wutshan’wini ga ku xuva “a masiku ya kale”, kombela Jehovha lezvaku a ku vhuna ku wona zva zvinene ka ciavelo leco ca ciswa. (Mutsh. 7:10) Simama kuva ni mawonela ma nene. Loku u maha lezvo, u ta simama u tsaka u tlhela u tsumbeka hambu loku a zviyimo zva wena zvi cica. w22.03 17 ¶¶11-12

Kasi Jehovha i kombisa lirandzo li nga mbheliko ka vamani? A Bhibhiliya gi komba lezvaku hi nga randza zvilo zvo tala, zvo kota kurima, ni ‘vhinyu ni mafura’, ni ‘gondziselelo’, ni “wutivi” ni “wutlhari” — ku nga zvitsongwani zva kona. (Mav. 12:1; 21:17; 29:3) Kanilezvi, a lirandzo li nga mbheliko a li kombisiwi ka zvilo; li kombisiwa ka vanhu basi. Hambulezvo, Jehovha a nga kombisi lirandzo li nga mbheliko ka ni wihi munhu a mu kumako. I li kombisa ka lava va nga ni wunghana go tiya naye. Jehovha Nungungulu wa hina wa tsumbeka ka vanghana vakwe. I lava ku va mahela zvilo zva zvinene nguvhu cikhatini ci tako, niku a nga ta tshuka a tsika ku va randza. Jehovha i kombisile lirandzo ka vanhu vontlhe. Jesu i byelile wununa wa ku hi Nikodhemusi, aku: “Nungungulu i no randza nguvhu tiko [a vanhu vontlhe] laha ka kuza a nyikela N’wana wakwe a pswalilweko yece, kasi ni wihi loyi a kholwako kakwe a nga lovisiwi, kanilezvi a kuma wutomi ga pindzukelwa.” — Joh. 3:1, 16; Mat. 5:44, 45. w21.11 3-4 ¶3, ¶¶6-7

A wutomi tikweni legi ga bindza, niku cikhatini ci tako, zva koteka ku hi kumana ni zvikarato zvo bindza ku hundza lezvi. (Mat. 24:21) Ca hlwela a cikhati leci a zvilo zvontlhe zvakubiha zvi to mbhela — laha zvi to kala zvi nga ha maheki ne ku tshuka hi zvi alakanya kambe! (Isa. 65:16, 17) Hi cigelo leco, hi fanele ku simama hi ti yimisela ku timisela. Hikuyini? Hakuva Jesu i te: “Hi kutimisela ka n’wina mu ta ponisa wutomi ga n’wina.” (Luka 21:19) A ku ehleketa hi lezvi a van’wani va timiselisako zvona a zvikarato zvo fana ni lezvi zva hina, zvi nga hi nyika ntamu wa ku hinawu hi timisela. Himani a nga cikombiso ci nene mhakeni ya ku timisela? Hi Jehovha Nungungulu. Kuzvilava zva ku hlamalisa a kuzwa ku Jehovha wa timisela. Kanilezvi, loku u nyima u ehleketa khwatsi, zvi nga ta ku hlamalisa. A tiko legi gi fumelwa hi Sathani niku gi tele hi zvikarato. Jehovha i ni ntamu wa ku zvi mbheta hi kutsopeta ka tihlo. Kanilezvi, wa ha rindzela siku legi a gi yimisileko. (Rom. 9:22) Ni nyamutlha lezvi, Nungungulu wa hina wa ha simama ku timisela kala gi chikela siku lego. w21.07 8 ¶¶2-4