Setembro

A vanhu vo kari masikwini ya Jesu va wa nga eneliswi hi lezvi a nga kari a gondzisa. Va wa lava zvo hundza lezvo. Kanilezvi, a cikhati a nga ala ku maha cihlamaliso leci va nga ci lava, va no ala ku kholwa ka yena. (Mat. 16:4) Lezvi a Mitsalo yi wulako: A ciphrofeto ca Isaya ci wulile lezvi xungetano hi Mesiya: “A nga ta kanyuluka, a nga ta tlakusa gezu gakwe; gi nga ta zwiwa” lomu maruweni. (Isa. 42:1, 2) Jesu i tirile laha misaveni hi ndlela ya ku a nga ti laveli nduma. A nga ti akelangi titempeli, i wa nga bohi tinguwo to hlawuleka ta wukhongeli, ne i wa nga lavi ku a vanhu va mu vitana hi vito ga cikhundla co kari ca wukhongeli. Laha a nga kari a lamuliwa, a nga vhumelangi ku ti tlakusa mahlweni ka Hosi Herodhi hi ku maha cihlamaliso kasi a ci wona. (Luka 23:8-11) Lisine ku Jesu i mahile zvihlamaliso zvo kari. Kanilezvi, a ntiro wa yena wa tshinya ku wa hi ku chumayela mahungu ya ma nene. I zile a byela vapizani vakwe aku: Phela “ndzi tele lezvo” — na a wula ku chumayela.— Mar. 1:38. w21.05 4 ¶¶9-10

Hi lavetela lava ‘a timbilu tabye ti longileko ku amukela lisine li yisako wutomini ga pindzukelwa’. (Miti. 13:48) Kasi ku vhuna vanhu lavo lezvaku vava vapizani va Jesu, hi fanele ku va vhuna ku: (1) Va zwisisa lezvi va gondzako lomu ka Bhibhiliya, (2) va zvi kholwa, (3) va tlhela va hanya hi zvona. (Kol. 2:6, 7; 1 Tes. 2:13) Vontlhe laha bandleni va nga vhuna zvigondzani zva Bhibhiliya hi ku kombisa lirandzo ni ku zvi hoyozela hi matsenya loku zvita mitlhanganweni. (Joh. 13:35) Loyi a fambisako cigondzo yenawu zvi nga lava ku a ti karata a tlhela a mbheta cikhati co leha na a vhuna cigondzani leco lezvaku ci tsika tigondzo ni mahanyela ma zimileko timitsu ma tlhela ma tiya ku khwatsi “makhokhola”. (2 Kor. 10:4, 5) Zvi nga teka cikhati kasi zvi koteka ku vhuna munhu lezvaku aba mazambo wontlhe lawa aza a bhabhatiswa. Kanilezvi a kutikarata ka hina ku nga tava ka mahala. w21.07 3 ¶6

Wa kholwa hi mbilu yontlhe a ku lezvi hi gondzisako lisine niku lezvi a Vakustumunyu va Jehovha va khozelisako zvontlhe hi zvalezvi Jehovha a zvi lavako ke? Mupostoli Pawule i wa nga kanakani a ku i lisineni. (1 Tes. 1:5) I wa nga kholwi ku i lisineni hi ku tsakisiwa hi ku kholwa basi. Phela Pawule i wa randza ku gondza Mhaka ya Nungungulu zvi eta. I wa kholwa ku “yontlhelele Mitsalo yi pimisilwe hi Nungungulu”. (2 Tim. 3:16) Makunu, zvini a zvi polileko lomu ka Mitsalo? I gondzile zvilo zvi nga mu maha a kholwa hi mbilu yontlhe a ku Jesu hi yena Mesiya loyi ku nga tsumbisilwe ku i tata, lezvi a varangeli va wukhongeli ga ciJudha va nga hlawula ku nga cheli kota hi zvona. A vakanganyisi lavo va wa ti byela ku va gondzisa vanhu a lisine hi Nungungulu, kanilezvi va wa maha lezvi Nungungulu a zvi nyenyako. (Tit. 1:16) Pawule i wa hambene ni rangeli lavo, i wa nga hlawuli cipandze cokari lomu ka Mhaka ya Nungungulu a kholwa cona a kaneta lezvi zvin’wani. I wa longile ku gondzisa ni ku hanya hi wusungukati “gontlhe ga Nungungulu”. — Miti. 20:27. w21.10 18 ¶¶1-2

Laha hi byalako hi tlhela hi regara, hi fanele ku zwisisa ku Nungungulu hi yena a kulisako. (1 Kor. 3:6, 7) A vanhu vontlhe va lisima ka Jehovha. I hi nyika thomo ga ku tira ni N’wana wakwe hi tlhanganisa vanhu va tixaka tontlhe a tiko legi na gi nga se lova. (Hag. 2:7) A ntiro wa hina wa kuchumayela hi nga wu fananisa ni tsima ga ku zama ku ponisa vanhu. Hina hi nga ti fananisa ni lava va nga rumiwa ku ya zama ku ponisa vanhu va tsandzekako ku huma lomu mugodhini. Hambu lezvi ka ku vatiri vatsongwani va to kumiwa na va hanya lomu mugodhini, a ntiro wu mahiwako hi vontlhe va nga ka tsima lego wa lisima. Ni ntiro wa hina kuchumayeleni wa lisima. A hi zvi tivi ku vanhu vangani zva ha to koteka ku hi va ponisa tikweni legi ga Sathani. Kanilezvi, Jehovha a nga tirisa ni wihi cikari ka hina kasi ku va ponisa. Andreas, a tshamako le Bolívia, i wula lezvi: “Munhu ni munhu ndzi mu wonako na a gondza lisine la Bhibhiliya a guma a bhabhatiswa, ndzi ti byela ku i vhunilwe hi vanhu vo tala.” Hi xuva ku hontlheni hi wu wonisa lezvo a ntiro wa hina wa kuchumayela. Loku hi wu wonisa lezvo, Jehovha i ta hi katekisa hi tlhela hi kuma litsako ntirweni lowu. w21.05 19 ¶¶19-20

A kungo ga muhloti ku phasa kutani ku daya a cihari leci a ci lavako — a ku na cin’wani. A nga tirisa mitlhamu kutani tizinga to hambanahambana kasi ku phasa hi zvona, khwatsi hi lezvi zvi wuliwako lomu ka Bhibhiliya. (Joba 18:8-10) A muhloti a nga ci kalavelisa kuyini a cihari ciza ci phasiwa laha ka ntlhamu wakwe? I sangula hi ku ci gondza khwatsi, a tiva lomu ci tolovelako ku fambafamba kona, lezvi ci zvi randzako, ni ntlhamu lowu wu nga ci phasako na ci nga zvi poli. Sathani i fana ni muhloti loye. I ranga hi ku hi gondza, a wona lomu hi tolovelako ku fambafamba kona, ni lezvi hi zvi randzako, a guma a demba ntlhamu lowu a wonako ku wu ta hi phasa na hi nga zvi poli. Hambulezvo, a Bhibhiliya ga hi tiyisekisa lezvaku loku hi tshuka hi phasiwa, hi nga zvi kota ku chukula ka ntlhamu lowo. Gi tlhela gi hi gondzisa ndlela ya ku hi fambela kule futsi ni mitlhamu leyo. A matshandza ni wunavenave, mitlhamu yimbiri leyi Sathani a phasako hi yona nguvhu a vanhu vo tala. Ku hundza malembe ya talela ga cima Sathani na a phasa vanhu hi matshamela lawa yo biha. I fana ni munhu a dembelako zvihari, loyi a xengako leci a lavako ku phasa kasi ciya laha ntlhan’wini wakwe kutani ku ci phasa hi redhi. (Lis. 91:3) Kanilezvi a hi faneli ku phasiwa hi Sathani. Hikuyini? Hakuva Jehovha i hi kombile tipulani leti Sathani a ti tirisako. — 2 Kor. 2:11. w21.06 14 ¶¶1-2

A vamakabye va hina vo tsumbeka va khosaheleko i tshomba ya lisima. A Mhaka ya Nungungulu yi fananisa a wuvhu ga vamakabye lavo ni cidlodlo kutani korowa. (Mav. 20:29) Hambulezvo, zva olova nguvhu a ku hi nga yi woni a tshomba leyo. A vaswa lava va li wonako lisima la vamakabye va khosaheleko va nga kuma zvilo zva lisima a ku hundza titshomba ta nyama. A vamakabye vo tsumbeka va khosaheleko va lisima nguvhu ka Jehovha. I va wonisa lezvi hakunene va nga zvona hi le ndzeni; i wona matshamela yabye ya ma nene a tlhela a ma nyika nguvhu lisima. I tsaka nguvhu loku a va wona na va khemela vaswa a wutlhari gontlhe va gi kumileko ka malembe wontlhe lawa va nga mu tirela hi kutsumbeka. (Joba 12:12; Mav. 1:1-4) Jehovha i tsaka nguvhu kambe hi ku va wona na va timisela. (Mala. 3:16) Va kumene ni zvikarato wutomini gabye, hambulezvo, a kukholwa kabye a ku tshukangi ku tsekatseka. A kutsumba kabye ku tiyile nguvhu a ku hundza cikhati leci va nga gondza lisine. Jehovha wa va randza hakuva va simama ku kanela vito gakwe “ni lomu wukhosaneni gabye”. — Lis. 92:12-15. w21.09 2 ¶¶2-3

Zvi nene a kuta na hi hlola ku cini ci hi kucako ku maha zvilo zvo kari. Hi nga ti wutisa lezvi: ‘Loku ndzi ti fananisa ni van’wani ndzi guma ndzi wona ku ndza va pala, hi kona ndzi ti zwako na ndzi hi wa lisima ke? Ndzi tira yi nga chayi laha bandleni hi ku fela ku pala vontlhe kutani hi ku fela ku pala makabye wo kari? Ndzi maha zvontlhe ndzi zvi kotako hi ku fela ku tsakisa Jehovha?’ A Bhibhiliya gi hi laya ku hi nga ti fananisi ni van’wani. Hikuyini hi nga faneleko ku ti fananisi ni van’wani? A cin’we ca zvigelo hi ku loku hi alakanya ku ha va pala vamakabye va hina, hi nga tshuka hi sangula kuva ni matshandza. Kanilezvi, loku hi wona ku va hi pala, hi tolovela ku mbhela ntamu. (Rom. 12:3) Hi fanele ku alakanya lezvaku Jehovha i hi kokile hi ku hi ti yimisele ku mu randza ni ku ingisa N’wana wakwe. A nga hi kokangi hi ku saseka, hi ku wulawula khwatsi, kutani hi ku ha randziwa hi votala. — Joh. 6:44; 1 Kor. 1:26-31. w21.07 14-15 ¶¶3-4

Kasi hi zvi kota ku cica kupima ka hina, zvi lava ku hi khongela, hi gondza a Mhaka ya Nungungulu, hi tlhela hi ehleketa. Ti karatele ku maha zvilo lezvo, u tlhela u tsutsumela ka Jehovha kasi a ku nyika ntamu. A moya wakwe wo basa wu ta ku vhuna ku hlula ni wihi moyana kuzvilava u nga nawo wa ku ti fananisa ni van’wani. Jehovha kambe i ta ku vhuna ku pola ni ku hatla u tsuwula ciluse ni matshandza loku ma hi kona lomu mbilwini ya wena. (2 Kro. 6:29, 30) Jehovha wa zvi tiva lezvi hi pimisako ni lezvi hi ti zwisako zvona. Wa zvi tiva zvikarato zva hina kambe — a yimpi leyi hi lwako ni moya wa tiko legi ni kungambheleli ka hina. Laha a hi wonako na hilwa yi nga chayi kasi ku hlula zvilo lezvo zva hava, i engetela ku hi randza. Kasi ku fananisa lezvi Jehovha a ti zwisako zvona hi hina, i tirisa a lirandzo la mamani ni cin’wanana cakwe. (Isa. 49:15) A zvo ku hi chavelela a ku tiva lezvaku Jehovha i hi randzisa lezvo loku a hi wona na hilwa kasi hi mu tirela hi muhefemulo wontlhe! w21.07 23-25 ¶¶17-19

Hinawu hi nga engetela litsako la hina hi ku ti tsitsirita ni ka cihi hi nyikiwako ku maha ntirweni wa Jehovha. Ti ‘tsitsirite nguvhu’ ntirweni wa kuchumayela u tlhela u tira yi nga chayi zvin’we ni bandla. (Miti. 18:5; Mah. 10:24, 25) Longisela khwatsi mitlhangano kasi u hlamula zvilo zvi tiyisako van’wani. Zvi nyike lisima a zviavelo zvontlhe u nyikiwako ku maha ka mutlhangano wa cikari ka vhiki. Loku u kombeliwa ku maha ntiro wo kari laha bandleni, tekela ku wu maha u tlhela u wu maha khwatsi. Ni cihi ciavelo u nyikiwako u nga ci chepeti. Ti nyike cikhati u ci khatalela. Zama ku engetela wutlhari ntirweni wa wena. (Mav. 22:29) Laha u ti tsitsiritako ntirweni wa Jehovha ni ka ciavelo cihi u nyikiwako, u ta hatlisa ku kula u tlhela u engetela litsako la wena. (Gal. 6:4) Zvi ta ku olovela kambe a ku u tsaka loku a van’wani va nyikiwa malungelo lawa u ma navelako. — Gal. 5:26. w21.08 23 ¶11

Hi fanele ku potsa matshandza, hi vhumela ku gondzisiwa. A ku fana ni lezvi a mababyi ma nga mahako ku a mbilu ya munhu yi nga tiri khwatsi, a matshandza ma nga nonohisa mbilu ya hina yo fananisa, hi ala ku ingisa wurangeli ga Jehovha. A vaFarisi va tsikile timbilu tabye ti nonoha nguvhu laha ka kuza va nga vhumeli zvikombiso zvo dlunyateka zva lezvaku Jesu i N’wana wa Nungungulu. (Joh. 12:37-40) Lezvo zvi wa hi ni mhango hakuva zvi wa ta va maha va luza wutomi ga pindzukelwa. (Mat. 23:13, 33) Zva lisima nguvhu ku hi simama hi vhumela ku a Mhaka ya Nungungulu ni moya wo basa zvi cica a wumunhu ga hina zvi tlhela zvi kongomisa a maalakanyo ya hina ni zviboho zva hina! Kota lezvi Jakobe a nga ti koramisa, i vhumelile ku gondzisiwa hi Jehovha. Niku a kutikoramisa kakwe hi kona ku nga mu maha ava mugondzisi wa mu nene. w22.01 10 ¶7

Loku hi “nga tsiki ku khongela”, a Papayi wa hina wa le tilweni i ta yizwa mikhongelo ya hina a tlhela a hlamula. (Kol. 4:2) Hambu loku zvi wonekisa ku khwatsi a mukhongelo wa hina wa hlwela ku hlamuliwa, Jehovha i tsumbisa ku hi hlamula “hi cikhati ci faneleko.” (Mah. 4:16) Hi cigelo leco, a hi faneli ku mu nyika nandzu Jehovha loku a mukhongelo wo kari a nga hlamuli hi cikhati leci hi ci lavako. Hi cikombiso, ku hundza malembe ni malembe a votala na va khongela kasi va wona Mufumo wa Nungungulu na wu lovisa tiko legi go biha. Jesu futsi i te hi fanele ku khongela hi mhaka leyi. (Mat. 6:10) Kanilezvi, gi wa tava wupumbu ga hombe loku a kukholwa ka wokari ku wo hunguleka hi lezvi a magumo ma nga kala ku chikela hi cikhati leci hina vanhu hi nga ci rindzela! (Hab. 2:3; Mat. 24:44) A ca ci nene ku simama hi rindzela Jehovha hi tlhela hi khongela ka yena hi kukholwa. A tiko legi gi ta lova hi cikhati ca kona futsi, hakuva Jehovha i sina a vekile “cikhati” ca kona — ku nga siku ni hora ya ku a gi lovisa. A nga ta phazama kambe. Lego gi tava siku ga gi nene futsi, legi ku to vhuneka vontlhe. — Mat. 24:36; 2 Ped. 3:15. w21.08 10 ¶¶10-11

A vamakabye va kulileko hi tanga vo ti koramisa va zvi tiva khwatsi ku a cikhati va khosahalako, a va nge he zvi koti ku maha zvotala a ku fana ni kale. Hi cikombiso, ehleketa hi vawoneleli va cipandze. Loku va tlhanganisa 70 wa malembe, va nyikiwa ciavelo ciswa. Lezvo zvi nga tshuka zviva cikarato hakuva va tsaka nguvhu hi thomo ga ku tirela vamakabye. Kanilezvi va zvi zwisisa ku i chukwana ku a ntiro lowo wu mahiwa hi vamakabye va ha hiko vaswa. Hikwalaho, va kombisa tshamela go fana ni legi gi nga kombisiwa hi vaLevhi va Izrayeli wa kale, lava va nga fanele ku nyima ntiro wabye lomu tabhernakelini loku va tlhanganisa 50 wa malembe. Ni ka cihi ciavelo leci a vaLevhi va nga hi ka cona va wa tsaka. A litsako labye li wa nga mbheli loku a ciavelo cabye ci cica. Va wa maha zvontlhe va zvi kotako ka mitiro leyi yin’wani va nga nyikiwa, va maha zvontlhe va zvi kotako kasi ku vhuna vaswa. (Mitse. 8:25, 26) Inyamutlha, hambu lezvi a muwoneleli wa cipandze a kalako a nga ha endzeli mabandla loku a tlhanganisa 70 wa malembe, i maha zvontlhe a zvi kotako kasi ku vhuna ni ku tiyisa bandla legi va nga ka gona. w21.09 8-9 ¶¶3-4

Jesu i hlawutele mufananiso wo khumba nguvhu wu wulawulako hi n’wana a nga pengile, wu tsalilweko ka Luka 15:11-32. A jaha go kari gi no tsika ku ingisa papayi wa gona, gi bhangula giya “ka tiko ga le kule”. Loku gi hi ka tiko lego, gi no ya hanya wutomi go biha nguvhu. Hambulezvo, laha a zvikarato zvi nga ku swe, i no tshama a ku tse, a ehleketa khwatsi hi lezvi a nga zvi mahile. I no zvi wona ku a cikhati a nga hi kaya ka papayi wakwe, i wa hanya khwatsi. Khwatsi hi lezvi Jesu a nga wula, a jaha lego gi no ‘wona lezvaku gi mahile zvilo zva wupumbu’. Gi no maha ciboho ca ku tlhela kaya ka papayi wa gona gi ya kombela ku a mu tsetselela. Zvive zva lisima nguvhu a ku a jaha lego gi zvi pola ku gi mahile zviboho zvo tala zvo kala zvi nga hi zvi nene. Makunu, zvi wa lava ku a maha cokari! A n’wana a nga pengile i kombile ku hakunene wa ti sola hi lezvi a nga zvi mahile. A mufananiso lowu, a hi citoriya co khumba mbilu basi. Lezvi hi gondzako ka wona zvi nga vhuna madhota ya bandla a ku pola ku a muKristu wokari a mahileko ciwonho ca hombe hakunene wa ti sola ke. w21.10 5 ¶¶14-15

Zvini zvi to kala ku tsekatsekiswa kutani ku susiwa? Mupostoli Pawule i tsalile lezvi: “Kota lezvi hi to amukela Mufumo wo kala wu nga tsekatsekiswi, a hi simameni ku . . . mahela Nungungulu a ntiro wo basa wu amukelekako kakwe, lowu hi wu mahako hi kuchava ni kururumela.” (Mah. 12:28) Andzhako ka loku a kutsekatsekiswa loko ko gumesa ku mbhelile, ku to sala Mufumo wa Nungungulu basi. (Lis. 110:5, 6; Dan. 2:44) A cikhati ci nga sala ci tsongwani! A vanhu va fanele ku hatla va ti mahela ciboho. Loku va hlawula ku simama va seketela a mahanyela ya tiko legi, va ta loviswa. Kanilezvi loku va hlawula ku tirela Jehovha ni ku cica lezvi zvi lavekako wutomini gabye, va ta kuma wutomi ga pindzukelwa. (Mah. 12:25) A ntiro wa hina wa kuchumayela wu vhuna vanhu lezvaku va hlawula tlhelo legi va lavako kuva ka gona. Ngha hi nga rivali a magezu ya Hosi ya hina Jesu, yaku: “A mahungu lawa ya ma nene ya Mufumo ma ta chumayelwa misaveni yontlhe kasi mava wukustumunyu ka matiko wontlhe, hi kona ku to chikela a kugumesa.” — Mat. 24:14. w21.09 19 ¶¶18-20

Madhota, mu na ni ntiro wa lisima wa ku chavelela a vamakabye lava va nga ni maxaka ma tsikileko Jehovha. (1 Tes. 5:14) Ti karateleni a ku va tiyisa mahlweni ni ndzhako ka mitlhangano. Va endzeleni mu tlhela mu khongela navo. Chumayelani navo kutani kuta na mu va ramba ka wukhozeli ga n’wina ga ngango. A madhota ma fanele ku khatalela lava va karatekileko, ma va zwela wusiwana ni ku va randza. (1 Tes. 2:7, 8) Jehovha “a nga lavi lezvaku ku lova ni mun’we, kanilezvi i lava lezvaku vontlhe va hundzuluka”. (2 Ped. 3:9) Hambu loku munhu a maha ciwonho ca hombe, a wutomi gakwe ga ha simama kuva ga lisima ka Nungungulu. Alakanya lezvaku Jehovha i hakhele a ntsengo wa hombe — ku nga wutomi ga N’wana wakwe wo randzeka — hi kota ya mun’we ni mun’wani wa hina. Jehovha i kombisa lirandzo a zama ku vhuna lava va mu tsikileko kasi va tlhelela kakwe. I va vhuna na a rindzela ku va ta tlhelela futsi, kota lezvi hi zvi wonako ka mufananiso wa n’wana a pengileko lowu Jesu a nga hlawutela. — Luka 15:11-32. w21.09 30-31 ¶¶17-19

Ahati loku u nga ha gondzisi ni ku chumayela nguvhu hi kota ya mababyi? Wenawu u nga simama ku kuma litsako ka lezvi u mahako ntirweni wa kutshovela. Wona lezvi zvi nga humelela a cikhati leci Hosi Dhavhidha ni masochwa yakwe va nga ya tlhatlhisa mingango yabye yi nga khomilwe hi valala vabye, a vaAmaleki. A cikhati va nga lava ku famba, a 200 wa masochwa ma wa karele nguvhu laha ka ku ma nga ha zvi koti kuya kulweni, ma se sala ma gadha zvibya. Laha va nga hlula yimpi, Dhavhidha i no laya lezvaku va avelana kufana lezvi va nga phanga. (1 Sam. 30:21-25) Zvi tshamisile zvezvo ntirweni wa hina wa ku maha vapizani misaveni yontlhe. Ni wihi a mahako zvontlhe a zvi kotako ntirweni lowu i kuma litsako laleli la lin’we loku a wokari a vhuniwa a sangula ku famba ndleleni yi yako wutomini. Jehovha wa ku wona kutikarata ka hina ni lirandzo la hina hi yena a tlhela a hi chachazela hi kota ya lezvo. Wa hi vhuna ku kuma litsako kambe ka caleci hi ci kotako ku maha ntirweni lowu wa kutshovela. (Joh. 14:12) Loku hi nga kala hi nga zvi tsiki, ha tiyiseka ku Jehovha wa tsaka hi lezvi hi mahako! w21.10 28 ¶¶15-17

Laha hi yako hi khosahala, hi nga tshuka hi pimisa ku hi nga ta hava va lisima nguvhu ka Jehovha a ku fana ni cikhati hi nga hi vaswa. Lisine ku loku hi khosahala a ha hi na ntamu a ku fana ni kale. Hambulezvo, hi nga tirisa wutlhari hi gi kumileko hi vhuna vaswa lezvaku va ringanelwa hi ku rwala mitiro yo kari lomu hlengeletano ya Jehovha. Kasi a vamakabye va kulileko hi tanga va vhuna vaswa zvi lava ku va ti koramisa. A munhu wo ti koramisa i wona van’wani kota va chukwana ku hundza yena. (Filp. 2:3, 4) A vamakabye va kulileko hi tanga va ti koramisako va zvi tiva khwatsi ku a kutala ka zvikhati ku ni tindlela to hambanahambana ta ku maha a ntiro wo kari, tontlhe na ti vhuna ti tlhela ti zwanana ni Mitsalo. Hikwalaho, a va rindzeli ku vontlhe va maha zvilo hi kuya hi lezvi vona va nga zvi mahisa zvona kale. (Mutsh. 7:10) Lisine ku va nga vhuna vaswa hi wutlhari legi va gi kumileko hi kufamba ka malembe. Hambulezvo, va zvi zwisisa kambe ku “a matshamela ya tiko legi ma cica” niku zvi nga tshuka zvi lava ku va ti zwananisa ni zviyimo zviswa.— 1 Kor. 7:31. w21.09 8 ¶1, ¶3

Jehovha i wa nga ta tshuka a byela vakhozeli vakwe a ku va maha ni wihi nchumu wu va chipisako. Jehovha i basile hi kumbhelela. Kasi a vaIzrayeli va nga yi rivali a mhaka leyo, ku no tsaliwa magezu yo kari ka xapa ga ouro gi nga vekeliwa laha ka cihuko ca mupristi wa hombe. Ka xapa lego ku wa tsalilwe magezu lawa: ‘Ku basiselwe Jehovha.’ (Ekso. 28:36-38) Ni wihi muIzrayeli a nga wa ta wona magezu lawo laha ka xapa lego, i wa ta alakanya ku Jehovha i basile zva lisine. Kanilezvi, ahati loku a muIzrayeli wo kari zvi nga koteki a ku a gi wona a xapa lego hi ku ngha a nga gamakani ni mupristi wa hombe ke, i wa ta yi alakanya a mhaka leyo ya lisima? Ina, i wa ta yi alakanya. Vontlhe a vaIzrayeli va ma zwile a mahungu lawo, a cikhati leci a Nayo wu nga leriwa mahlweni ka vavanuna ni vavasati ni vanana. (Deut. 31:9-12) Loku wenawu u wa hi kona laho, na u ma zwile a magezu lawa yaku: ‘Hi mina Jehovha, Nungungulu wa n’wina; hikwalaho mu ta ti basisa, . . . hakuva mina ndzi basile.’ ‘N’wina mu tava va basileko ka mina, hakuva mina Jehovha ndzi basile.’ — Levi 11:44, 45; 20:7, 26. w21.12 3 ¶¶6-7

A vokari va nga karateka hi ku lava zvo ti hanyisa hi zvona. Zva koteka ku na va hanya ka tiko ga wusiwana nguvhu. Makunu, zvi nga va karatela ku kuma mali ya ku xava zva ku wundla mingango yabye. Zva koteka kambe ku loyi a nga tira laha kaya na a file, a va siya na va no cucululu, va vhumala ni yo xava cipeneti. Hi nga vhuneka hi ku vhaleta kukarateka hi kutsumba Jehovha. Alakanya lezvaku Jehovha i tsumbisa ku i ta hi khatalela hi tlhelo ga nyama loku hi rangisa zvilo zva moya wutomini ga hina. (Mat. 6:32, 33) A matimu wontlhe ma hi komba ku a nga se tshuka a nga khataleli malandza yakwe. (Deut. 8:4, 15, 16; Lis. 37:25) Lezvi Jehovha a hlayisako zvinyanyani ni zvitsangi, a hi na cigelo ca ku karateka hiku hi taga yini kutani ku hi ta boha yini! (Mat. 6:26-30; Filp. 4:6, 7) Khwatsi hi lezvi a mupswali wo khatala a kuciwako hi lirandzo a ku hlayisa vana vakwe, ni Papayi wa hina wa le tilweni yenawu i hlayisa vanhu vakwe hi tlhelo ga nyama. w21.12 17 ¶¶4-5; 18 ¶8

Wa tshuka u mahelwa zvilo zvo biha nguvhu hi wokari, hambu hi makabye futsi? Wona lezvi zvi nga humelela Josefa: I mahelwe zvo biha hi vamakabye vakwe. Kanilezvi, i no veka kupima ntirweni wa Jehovha, loyi a nga guma a mu chachazela hi lezvi a ngava ni lihlazva-mbilu a tlhela a timisela. Hi kufamba ka cikhati, Josefa i zvi kotile ku va tsetselela lava va nga mu wonhele, a tlhela a wona lezvi Jehovha a nga mu katekisisa zvona. (Gen. 45:5) A kufana na Josefa, hinawu ha chaveleleka hi ku tiyisa wunghana ga hina na Jehovha, hi tsikela yena ku a lulamisa ni cihi hi wonhelweko. (Lis. 7:17; 73:28) Loku u kari u xaniseka hi kota ya zvilo zvo biha u nga mahelwa, kutani hi cikarato cin’wani, alakanya lezvaku Jehovha i kusuhani ni “lava va tshovekileko timbilu.” (Lis. 34:18) Wa ku randza hi lezvi u kombisako lihlazva-mbilu u timisela u tlhela u rula ndzhwalo wa wena ka yena. (Lis. 55:22) Phela Jehovha hi yena a to lamula vanhu vontlhe laha misaveni. Wa zvi wona zvontlhe zvi mahekako. (1 Ped. 3:12) Loku u lwisana ni zvikarato u nga zvi kotiko ku zvi lulamisa, u ti yimisele ku rindzela Jehovha ke? w21.08 12 ¶14, ¶16

Zvi tava wutlhari loku hi tirisa wutomi ga hina hi ndlela yi to maha ku Jehovha a xalala hi hina. Hi fanele ku tiva zva ku zvi rangisa wutomini ga hina. A zvikhati zvin’wani a ku tirisa khwatsi cikhati ca hina zvi patsa ku hlawula cikari ka zvilo zvimbiri zvo kala zvi nga bihangi. Lezvo hi nga zvi wona khwatsi ka lezvi zvi nga maheka ka siku go kari laha Jesu a nga endzela Mariya na Marta. Marta i wa tsakile nguvhu hi ku endzelwa hi Jesu laha ka kuza a sangula ku longisela zvakuga zvo hlawuleka. Kanilezvi Mariya i no ya tshama na Jesu a ingisela lezvi a nga kari a gondzisa. Lezvi Marta a nga kari a maha zvi wa nga bihangi, hambulezvo Jesu i te Mariya “i hlawulile ciavelo ca ci nene”. (Luka 10:38-42) Hi kufamba ka cikhati, Mariya kuzvilava i zvi rivakelwe lezvi a ngaga ka siku lego, kanilezvi hi nga tiyiseka lezvaku a nga tshukangi a zvi rivakelwa lezvi a nga gondza ka Jesu. A ku fana ni lezvi Mariya a nga ci nyika lisima a cikhati leco a nga ci mbheta na Jesu, hinawu ha ci nyika lisima a cikhati leci hi ci mbhetako na Jehovha. w22.01 27 ¶¶5-6

Lisine ku Ahabhi i ti solile mahlweni ka Jehovha, kanilezvi lezvi a nga gumesa a maha zvi komba ku i wa nga ti soli hi mbilu yontlhe. A nga zamangi ku fuvisa wukhozeli ga Bhaali lomu tikweni gakwe, ne a nga kucangi vaIzrayeli lezvaku va khozela Jehovha. Loku Ahabhi a file, Jehovha i no komba lezvi a nga mu wonisa zvona. Jehu, a muphrofeti wa Nungungulu, i te Ahabhi i wa hi “wa kubiha”. (2 Kro. 19:1, 2) Makunu, hi nga ehleketa hi mhaka leyi: Loku hakunene Ahabhi i wa no ti sola, a ku a muphrofeti wa Jehovha na a mu vitanile ku munhu wo biha a vengako Jehovha? Lisine ku Ahabhi i ti solile hi ndlela yo kari. Kanilezvi a nga tshukangi a ti sola hi mbilu yontlhe. Hi gondza yini ka cikombiso ca Ahabhi? A cikhati leci Elija a nga mu byela khombo legi gi nga wa ta wela ngango wakwe, i ti solile hi ndlela yo kari. Lawo ma wa hi masangulo ma nene. Kanilezvi, lezvi a nga guma a maha zvi kombile ku i wa nga ti soli hi mbilu yontlhe. Hikwalaho, loyi hakunene a ti solako, a nga gumelwi laha ko wula ku ‘ndza ti sola hi lezvi ndzi nga maha’; i maha zvo hundza lezvo. w21.10 3 ¶¶4-5, ¶¶7-8

Isaya i wa hi muphrofeti niku ko khwatsi a sati wakwe yenawu i wa hi ni ntiro wa wuphrofeti, hakuva i vitaniwa ku ‘muprofeti wa cisati’. (Isa. 8:1-4) Zvi wonekisa ku Isaya ni sati wakwe va wa rangisa ku khozela Jehovha. A nuna ni sati nyamutlha vonawu va nga rangisa ku khozela Jehovha hi ku maha zvontlhe va zvi kotako ntirweni wakwe. Va nga engetela ku mu tsumba Jehovha hi ku gondza zvin’we a zviphrofeto zva Bhibhiliya, va zvi wona hi mahlo lezvaku contlhe cikhati zva tatiseka. (Tit. 1:2) Va nga ehleketa hi lezvi va nga mahako kasi vonawu va vhunetela ku tatisa zviphrofeto zvo kari. Hi cikombiso, va nga vhunetela ku tatisa ciphrofeto ca Jesu ca ku a mahungu ya ma nene ma ta ranga hi ku chumayelwa misaveni yontlhe hi kona ku to chikela a kugumesa. Loku a nuna ni sati va kholwa nguvhu a ku contlhe cikhati a zviphrofeto zva Bhibhiliya zva tatiseka, va ta ti yimisela nguvhu a ku maha zvotala ntirweni wa Jehovha. w21.11 16 ¶¶9-10

Jesu i wa zvi lava nguvhu a ku mamani wakwe a khatalelwa, loyi zvi wonekisako ku i wa felwe hi nuna ka cikhati leco. Lezvi Jesu a nga mu randza nguvhu mamani wakwe Mariya, i no mu siya na Johani, hakuva i wa zvi tiva ku i ta mu vhuna ku simama a tirela Jehovha. Ku sukela ka siku lego, Johani i wa ku khwatsi i n’wana wa Mariya; yenawu Johani a hlayisa Mariya a ku khwatsi i mamani wakwe. Hi nga wona lirandzo leli Jesu a li kombisileko ka mamani wakwe, loyi a nga mu wundla kusukela a pswaliwa kala kuza a mu wona ni kufa! Lezvi hi gondzako ka magezu lawa ya Jesu: A wunghana ga hina ni vamakabye gi nga tiya nguvhu a ku hundza legi hi nga nago ni zviro zva ngango wa hina. A maxaka ya hina ma nga hi vhukela kutani ku hi tsika hi lezvi hi khozelako Jehovha. Kanilezvi, kota lezvi Jesu a nga tsumbisa, loku hi nga mu tsiki Jehovha ni hlengeletano yakwe hi ta kuma zvotala ku hundza lezvi hi nga zvi luza. A vokari lomu hlengeletanweni hi ta va randza ku fana ni vana, vamamani, kutani vapapayi va hina. (Mar. 10:29, 30) U ti zwisa kuyini hi ku lumba ngango wa vamakabye va kholwako zvalezvi zva zvin’we, va randzako Jehovha va tlhela va randzana ke? — Kol. 3:14; 1 Ped. 2:17. w21.04 9-11 ¶¶7-8

A lirandzo li nga mbheliko li kuca munhu a ku a maha zvo hundza lezvi zvi rindzelwako. A kufana ni kale, inyamutlha a vamakabye vo tala va kombisa lirandzo li nga mbheliko ka vamakabye-kuloni, hambu ka lava va nga va tiviko. Hi cikombiso, loku va tiva ku ku humelele khombo ga ntumbuluko, va tekela ku hlota tindlela ta ku va vhuna. Loku va tiva ku a wokari lomu bandleni i kumana i zvikarato, a va rangi hi ku ti tshuva hloko; vo tekela ku maha lezvi zvi lavekako kasi ku mu vhuna. A kufana ni maKristu ya zana ga malembe go sangula le Makedhoniya, vonawu va maha zvo hundza lezvi zvi rindzelwako. Vaza va ti tsona zvokari, ‘va nyikela ni zvo hundza lezvi va nga nazvo’ kasi ku vhuna vamakabye vabye va nga wusiwaneni. (2 Kor. 8:3) A madhota yo khatala nyamutlha ma nga dzundza vamakabye loku ma va wona na va kombisa lirandzo va vhunetela van’wani lomu bandleni. A magezu lawo ya ku va dzundza va to wula hi cikhati ci faneleko, ma ta tiyisa vamakabye lavo, va kuma ntamu wa ku simama va tirela Jehovha. — Isa. 32:1, 2. w21.11 11 ¶14; 12 ¶21

Hina hontlheni, zva tshuka zvi laveka ku hi nyikiwa wusungukati. Ka zvikhati zvin’wani, hi nga ranga hi hina hi tekela ku kombela wusungukati ka munhu hi mu tsumbako. Ka zvin’wani zvikhati, a makabye wo kari a khatalako hi hina, a nga hi tshinelela a hi tlharihisa loku hi lava ku “hambuka” — ku nga ku maha zvilo zva ku hi wa ta guma hi ti laya hi zvona. (Gal. 6:1) Hi kugumesa, a ndlela yin’wani ya ku nyikiwa wusungukati ku ngava ku a wokari a hi kawuka loku hi mahile cihoxo ca hombe. Kani hi nyikiwa wusungukati hi ndlela muni, hi fanele ku gi ingisa. Zvi nene a ku maha lezvo, niku zvi nga ponisa wutomi ga hina! (Mav. 6:23) A mutsalo wa hina wa nyamutlha wu hi kuca ku demba ‘ndleve ya hina hizwa a timhaka ta titlhari’. A ku na munhu a tivako zvontlhe; contlhe cikhati ku na ni wokari a nga ni wutivi kutani wutlhari go hundza hina. (Mav. 12:15) Hikwalaho, loku hi ingisa wusungukati, cikombiso ca ku ha ti koramisa. Cikombiso ca ku ha zvi zwisisa ku a hi tivi zvontlhe niku zva laveka ku hi vhuniwa hi van’wani kasi hi tatisa mixuvo ya hina. Hosi Solomoni i tsalile lezvi: ‘A zvikungo . . . zva tiya hi kutala ka masungukati.’ — Mav. 15:22. w22.02 8 ¶¶1-2

Loyi hakunene a ti solako i maha zvo hundza ku wula ku ndza ti sola hi ciwonho leci ndzi mahileko. Zvi patsa ku a cica mawonela yakwe, ni mbilu yakwe. Lezvo zvi patsa ku tsika ciwonho, a hundzuluka a wuya a ta hanya hi milayo ya Jehovha. (Ezek. 33:14-16) A nchumu wa lisima nguvhu ka yontlhe leyi loyi a nga wonha a faneleko ku ti karatela ku maha ku vhuxa wunghana gakwe na Jehovha, legi a gi wonhileko. Zvini hi faneleko ku maha loku hi tiva ku a munghana wa hina i mahile ciwonho ca hombe? Loku hi tiva munghana a mahako ciwonho hi mu vhuna ku fihla hi ku nga byeli madhota, a hi mu vhuni hi nchumu. Hi lisine, a ciwonho leco ne a ci fihlalangi hakuva Jehovha wa ci wona. (Mav. 5:21, 22) U nga vhuna munghana wa wena hi ku mu tiyisekisa lezvaku lezvi a madhota ma zvi lavako ku mu vhuna. Loku a ala ku byela madhota, wena u fanele ku ma byela. Loku u maha lezvo, u komba lezvaku u lava ku vhuna munghana wa wena. w21.10 7 ¶¶19-21

Hontlheni hi nga gondza ku pimanyisa moya lowu Jesu a nga hi nawo wa ku randza ku vhuna van’wani. A Bhibhiliya gi Jesu i no “ti maha citiri”. (Filp. 2:7) A citiri kutani nandza gi randzako ku tirela n’winyi wa gona, gi tshama na gi longile ku mu tsakisa. Kota landza ga Jehovha tlhelo citiri ca vamakabye va wena, handle ko kanakana u lava ku tirisiwa nguvhu hi Jehovha ni ku tirela vamakabye va hina. Ti wutise lezvi: ‘Ndzi tshama ndzi longile ku tirisa cikhati ni ntamu wa mina kasi ku vhuna van’wani? Ndza tekela ku kakatsuku ndzi famba loku ku laveka vanhu vo basisa lomu hi mahelako kona migotsovanyano kutani lomu Salawu ya Mufumo ke?’ A hi nga zvi veke laha ka ku u pola ku zvi kona u faneleko ku chukwatisa, kanilezvi a kuxuva a ku kona, zvini u nga mahako? Ka ciyimo leco, khongela ka Jehovha hi mbilu yontlhe. Mu byele lezvi u ti zwisako zvona u tlhela u mu kombela ku a ku nyika “kuxuva ni ntamu wa ku zvi maha”. — Filp. 2:13. w22.02 23 ¶¶9-11

Jesu i kombisile wunene hi kuva munhu wo olova ni wo ringanisela, hambu ka zvikhati zva zvikarato. (Mat. 11:29, 30) Hi cikombiso, a cikhati leci a wasati wa muFenikiya a nga mu kombela ku a hanyisa n’wana wakwe, Jesu a nga tekelangi ku vhumela. Kanilezvi laha a nga wona kukholwa ka hombe ka wasati loye, i no kombisa wunene a hanyisa n’wana wakwe. (Mat. 15:22-28) Hambu lezvi a nga hi ni wunene, i wa nga tsiki ku nyika wusungukati loku zvi laveka. Ka zvikhati zvin’wani i kombisile wunene hi ku kawuka lava a nga va randza. Hi cikombiso, a cikhati leci Pedro a nga zama mu mbheta ntamu Jesu kasi a nga mahi kurandza ka Jehovha, Jesu i no mu kawuka phambeni ka vapizani lava van’wani. (Mar. 8:32, 33) A nga mahangi lezvo kasi ku mu wisa tingana Pedro, kanilezvi i mahile lezvo kasi ku mu gondzisa ni ku tlharihisa vapizani lava van’wani lezvaku va ngavi ni matloti. Handle ko kanakana, Pedro i dhanilenyana, kanilezvi i vhunekile hi wusungukati lego. Kasi ku kombisa wunene ga lisine ka lava u va randzako, a zvikhati zvin’wani zvi nga lava ku u va kawuka. A cikhati u mahako lezvo, pimanyisa Jesu hi ku seketela a wusungukati ga wena ka matshinya ya milayo ya Mhaka ya Nungungulu. w22.03 11 ¶¶12-13

Hi khozela Jehovha hi ku mu dhumisa. (Lis. 34:1) Hi dhumisa Jehovha hi ku byela van’wani a matshamela yakwe ya ma nene ni mitiro yakwe yo saseka. A magezu ya ku dhumisa ma huma ka mbilu yi kombisako kubonga. Loku hi ti nyika cikhati ca ku ehleketa hi wunene ga Jehovha, kutani hi zvilo zvontlhe zva zvinene lezvi a hi mahelako, hi tava ni zvigelo zvo tala zva ku mu dhumisa. A ntiro wa hina wa kuchumayela wu hi vhululela mole wa hombe nguvhu wa ku ‘nyika Nungungulu a muphahlo wa kudhumisa, ku nga handzu wa minomu ya hina’. A ku fana ni lezvi hi faneleko ku ehleketa khwatsi hi lezvi hi to wula loku hi tshinela ka Jehovha hi mukhongelo, hi fanele ku ehleketa khwatsi kambe hi lezvi hi to wula ka lava hi va kumako kuchumayeleni. Hi lava lezvaku a ‘muphahlo wa hina wa kudhumisa’ wuva zvontlhe zvi nga ntan’wini wa hina. Hi cigelo leco, hi wulawula na zvi huma mbilwini a cikhati hi chumayelako. w22.03 21 ¶8