Vapapayi Va Nga Yendla Yini Swaku Va Tama Va Va Kusuhi Ni Vana Va Vona Va Madjaha?

“PAPAYI, u swi tivela kwini hinkwaswu leswi?” N’wana wa wena a tshame a ku yendla xivutiso xa ku fana ni lexi? Ku twa n’wana wa wena a ku yendla xivutiso xa ku fana ni lexi, swi nga yendleka swi ku yendle u tsaka hileswi u nga papayi. Kambe loko n’wana wa wena a tirhise leswi u nga mu byela swona swi tlhela swi mu fambela kahle, swi nga yendleka swi ku tsakise ku tlula mpimu.a — Swivuriso 23:15, 24.

Hi ku famba ka nkama, ku nga va swaku n’wana wa wena a ha tama a ku hlonipha ku fana ni khale? Kumbe xihlonipho xa yena xi ya xi pumbeka? U nga yendla yini leswaku u tama u va munghanu wa n’wana wa wena nkama lowu a yaka a kula? Ku sungula a hi voneni swikarhatu leswi vapapayi va kumanaka na swona.

Swikarhatu Swinharhu Leswi Nga Toloveleka

1. KU PFUMALA NKAMA: Ka matiko ya manyingi vavapayi hi vona va faneleke va tirha swaku va wundla mindjangu. Minkama ya yinyingi mintirho leyi va yi kumaka yi lava swaku va heta siku hinkwalu va nga li kaya. Kasi ka tindhawu tin’wani va heta nkama wawutsongo ni vana va vona. Hi xikombiso, a nkambisiso lowu nga yendliwa aFrança wu kombise leswaku nkama lowu vapapayi va wu hetaka ni vana va vona a wu fiki 12 minutu hi siku.

PIMISA HI LESWI: U heta nkama muni na wu ni n’wana wa wena? Swi ngo yini vhiki li taka kumbe ka mavhiki mambirhi lawa ma taka, u tsala nkama lowu u nga wu heta na wu bula ni n’wana wa wena hi siku? Swi nga yendleka leswi u nga ta swi vona swi ku hlamalisa.

2. KU PFUMALA XIKOMBISO XA KAHLE: Vavanuna van’wani a va zanga va va vanghanu va vapapayi va vona. Jean-Marie lweyi a tshamaka França a li: “Ni ve ni nkama wawutsongo wa ku va ni papayi wa mina.” Leswo swi mu khumbise ku yini? A ya mahlweni a ku: “Leswo swi ni tisele swikarhatu swaku a ni nga swi pimisanga. Hi xikombiso, swa ni karhatela ku va ni mabulu ya kahle ni vana va mina va madjaha.” Kasi vavanuna van’wani va va tiva kahle vapsali va vona, kambe a va zanga va va ni wunghanu la kahle na vona. Philippe lweyi a nga ni 43 wa malembe a li: “Papayi wa mina a swi mu karhatela ku ni komba swaku wa ni rhandza. Hi mhaka leyo, na mina swi lava ni tirha hi matimba swaku ni komba va mina swaku na va rhandza.”

PIMISA HI LESWI: U vona swaku wunghanu leli a wu li na lona ni papayi wa wena, li khumba ndlela leyi u hanyisanaka hi yona ni vana va wena? U tshama u yendlela vana va wena swilo leswi papayi wa wena a a swi yendla, swa ku biha kumbe swaswinene? Hi swini swa kona?

3. LOMU VA NGA KULELA KONA: Ka tindhawu tin’wani, vanhu a va wu voni na wu li wa lisima ntirho lowu papayi a nga na wona wa ku kulisa vana. Hi xikombiso Luca wa Europa Ocidental a li: “Lomu ni nga kulela kona vanhu va vanyingi va pimisa swaku ku hlayisa vana i ntirho wa vavasati.” Kasi ka tindhawu tin’wani vapapayi va xengeteliwa kuva va djondzisa vana hi voko la nsimbi. Hi xikombiso, George a kulele Afrika. Yena a li: “Lomu ni nga psaliwa kona, papayi a nga tlangi ni vana hi ku chava swaku va ta mu delela. Hi mhaka leyo, minkama ya yinyingi swa ni karhatela ku tshama ni bula ni vana va mina.”

PIMISA HI LESWI: Lomu u tshamaka kona ku nyimeliwa yini ka vapapayi? Vavanuna va djondza ku kulisa vana kumbe va tiva swaku i ntirho wa vavasati? Va byeliwa swaku va fanele va rhandza vana va vona kumbe leswo a swi voniwi swi li swa lisima?

Loko ku li swaku u papayi naswona u kumana ni swikarhatu leswi nga kombisiwa lani. U nga yendla yini swaku u swi hlula? Vona swin’wani leswi u nga swi yendlaka.

Sungula Ku Va Djondzisa Na Va Ha Li Vatsongo

Hi ntolovelo vafana va kula na va lava ku tekelela vapapayi va vona. Hi mhaka leyo, londzola ku navela koloko na va ha li vatsongo. U nga swi yendlisa ku yini leswo? Naswona u nga wu kuma kwini nkama wa ku va na vona?

Tirha ni n’wana wa wena ka mintirho ya siku ni siku. Hi xikombiso, loko u ni ntirho wa ku wu yendla kaya kombela swaku a ku pfuna. Loko u li ku rimeni, mu nyiki xikomu swaku na yena a rima, loko u li ku kukuleni, mu nyiki nkukulu na yena a kukula, loko u li ku tsemeleleni ka minchumu mu nyiki mesa swaku na yena a ku pfuna. Tiyiseka swaku a ta tsaka swinene hileswi a nga ta va kusuhi na kusuhi ni munhu lweyi a mu hloniphaka swinene ku nga papayi wa yena. Swi nga yendleka ntirho lowu mi wu yendlaka wu hlwela ku hela, kambe u ta tiyisa wunghanu la wena ni n’wana wa wena naswona u ta va na wu mu djondzisa ku va mutirhi wamunene. A khale Bibele a li vulile leswaku vapapayi a va fanele va tirha ni vana va vona ka mintirho ya siku ni siku va tlhela va tirhisa nkama wolowo swaku va bula na vona ni ku tlhela vava djondzisa. (Deteronoma 6:6-9) Xitsundzuxu lexo xa ha tirha ni namuntlha.

Handle ka ku tirha ni n’wana wa wena tinyiki nkama wa ku tlanga na yena. Phela ku tlanga a swi nga ta ku pfuna swaku u tiva n’wana wa wena ntsena kambe swi ta ku pfuna ka minchumu ya ku tala. Mapexkiza ma kombisa swaku loko papayi a tlanga ni vana va yena vavatsongo a nga va pfuna swaku va kota ku yendla swilo ni ku hiseka.

Ku tlanga ni n’wana swi ni lisima lin’wani. Hi xikombiso, mukambisisi Michel Fize a li: “A n’wana a vulavula kahle ni papayi wa yena loko a li ku tlangeni.” Loko va li ku tlangeni, papayi a nga komba n’wana wa yena swaku wa mu rhandza hi marito ni hi swiyendlo. Loko a yendla leswo a djondzisa n’wana wa yena leswaku na yena a kombisa lirhandzu. André lweyi a nga papayi a tshamaka Alemanha a te: “Nkama n’wana wa mina a a li mutsongo a hi tlanga ngopfu. A ni mu barasara. Hi mhaka ya leswo, na yena a djondze ku ni komba lirhandzu.”

Nkama wun’wani lowu vapapayi va nga tiyisaka wunghanu la vona ni vana va vona i nkama wa ku yetlela. Tolovela ku mu lerhela xitoriya kumbe u mu yingisela kahle loko a vulavula hi leswi nga mu humelela ka siku lolelo ni leswi mu karhataka. Loko u yendla leswo, swi ta mu vevukela n’wana wa wena ku bula na wena nkama lowu a yaka a kula.

Tamani Mi Yendla Leswi Vana Va N’wina Va Swi Rhandzaka

Madjaha man’wani loko ma ya ma kula, ma sungula ku kala ma nga ha swi rhandzi ku bula ni vapapayi va wona. Se loko u yo vutisa n’wana wa wena nchumu a ku hlamula nchumu xa ku kala xi nga twisiseki u nga pimisi leswaku a nga lavi ku bula na wena. Swi nga yendleka n’wana wa wena o lava mi bula hi swilo leswi a swi tsakelaka.

Jacques lweyi a nga papayi naswona a tshamaka França, minkama yin’wani a swi mu karhatela ku bulisana ni n’wana wa yena Jérôme. Kambe handle ka ku mu sindzisa leswaku va bula, a yampsise ndlela leyi a va bula hi yona hi ku famba na yena va ya bela bola. Jacques a li: “Loko hi gama ku bela a hi gama hi tshama hi humula. Hi nkama wolowo n’wana wa mina a a tolovela ku tiphofula. A ni byela ndlela leyi a titwaka hi yona. Ni pimisa swaku hi ku tiva swaku hi ta va xikan’we ntsena swi yendle swaku mina ni n’wana wa mina hi va vanghanu.”

Se loko n’wana wa wena a nga swi rhandzi ku bela ke? André a ma khumbuka kahle mawora lawa a nga ma heta ni n’wana wa yena na va languta tinyeleti. A li: “A hi tshama vharanda niwusiku na ku titimela, na hi yambale madjesi hi tlhela hi khwevanyana txani leswaku hi tikufumeta. A hi txuvuka tinyeleti niwusiku hi tlhela hi bula hi lweyi a nga tiyendla. A hi vulavula hitimhaka ta hina naswona a hi tlhela hi vulavula hi xin’wani ni xin’wani.” — Esaya 40:​25, 26.

Swi nga yendleka u nga rhandzi minchumu ya ku fana ni leyi n’wana wa wena a yi rhandzaka. Se u ta ku yini? Kumbexana swi nga lava u swi veka tlhelweni leswi u swi rhandzaka. (Vafilipiya 2:4) Papayi mun’wani lweyi a vitaniwaka Ian, lweyi a tshamaka Djoni a li: “A ni yi rhandza hintamu mintlangu ku tlula n’wana wa mina Vaughan. Kasi yena a a rhandza mavhiyawu ni makomputadori. Hi mhaka leyo, swi lave ni titwananisa ni xiyimu. A ni tolovela ku famba na Vaughan lomu ku yendliwaka mintlangu ya ku fambisa mavhiyawu swaku hi ya va vona loko va ma djikadjikisa hi ndlela ya ku saseka. Se loko hi li kaya, a hi tolovela ku tlanga majogu ya mavhiyawu ka komputadori. Ni vona swaku minkama ya ku tsakisa leyi a hi yi heta xikan’we yi mu yendle a chunseka ku bula na mina.”

Pfuna N’wana Wa Wena Leswaku A Titshemba

“Papa, papa, wa swi vo!” N’wana wa wena a tshame a ku byela leswo loko a kote ku yendla nchumu lexi a nga xi djondza? Kambe loko se a ni kolomuyani ka 12 ku ya ka 23 wa malembe indjhe wa ha ku lavetela a ta ku byela leswo? Swi nga yendleka a nga ha ku laveteli. Kambe wa ha wu lava ku pfuniwa hi wena swaku a kota kuva wanuna lweyi a wupfeke.

Vona xikombiso xa kahle lexi Yehovha a nga hi vekela xona loko a tirhisana ni mun’we wa vana va yena. Loko Yesu a lave ku sungula ntirho wa yena wa lani misaveni Xikwembu xi kombise swaku xa mu rhandza ka ku tala hi vanhu hi ku vula swaku: “Lweyi i n’wana wa mina lweyi ni mu rhandzaka, lweyi ni mu tsakelaka.” (Matewu 3:17; 5:48) I ntiyiso swaku u fanele u djondzisa ni ku laya n’wana wa wena. (Vaefeza 6:4) Kambe ku nga va swaku wa zama ku lavetela tindlela ta ku komba n’wana wa wena swaku wa mu rhandza ni ku mu khensa hi leswi a swi yendlaka?

Vavanuna van’wani swa va karhatela ku rhandza vana va vona ni ku va khensa hi leswi va swi yendlaka. Swi nga yendleka hi mhaka ya leswi va nga kulisiwa hi vapsali lava a vo tshamela ku txuvuka swihoxo swa vona ku nga li leswi a va kota ku swi yendla. Loko u li ka xiyimu lexo, swi nga ha lava u tirha hi matimba swaku u pfuna n’wana wa wena ku va a titshemba. U nga swi kotisa ku yini ku yendla leswo? Luca lweyi se hi nga bula hi yena, a rhandza ku yendla mintirho akaya na a li ni n’wana wa yena Manuel lweyi a nga ni 15 wa malembe. Luca a li: “Minkama yin’wani ni kombela Manuel swaku a sungula ku yendla ntirho ni gama ni mu byela swaku loko a lava ku pfuniwa a ta ni byela. Phela minkama ya yinyingi Manuel a sungula ntirho a tlhela a wu heta ni nga zanga ni mu pfuna, leswo swi mu yendla a tsaka a tlhela a titshemba. Loko a wu yendla kahle ntirho na mu khensa hi leswi a nga swi yendla kambe loko a nga wu yendle kahle hi lani a a lava hi kona na mu khensa hi leswi a nga yendla minzamu ya ku wu yendla.”

U nga tlhela u pfuna n’wana wa wena swaku a titshemba hi ku mu pfuna swaku a fikelela swilo leswi a lavaka ku swi yendla ka wutomi la yena. Kambe u nga ku yini loko a hlwela ku fikelela leswi yena a lavaka ku swi yendla hi ku ya hi lani wena a wu swi lava hi kona? Kumbe swi nga ku yini loko ku li swaku leswi a lavaka ku swi yendla hambi loko swi nga bihanga swi hambanile ni leswi wena a wu ta lava swaku a swi yendla? Ka xiyimu lexo swi nga lava swaku wena u yampsisa mapimiselo ya wena. Jacques lweyi se hi nga vulavula hi yena a li: “Ni zama ku pfuna n’wana wa mina swaku a fikelela leswi a swi lavaka kambe na tivonela swaku ni nga yendli swaku a fikelela leswi mina ni swi lavaka. Naswona ni zama ku khumbuka swaku a ta fikelela leswi yena a swi lavaka hi ku ya hi ntamu, matimba ni nkama wa yena. Loko u yingisa n’wana wa wena u tlhela u mu khensa hi leswi a kotaka ku swi yendla ni ku mu pfuna swaku a nga godoli loko a tsandzeka swi ta mu pfuna ku fikelela leswi a swi lavaka.

I ntiyiso swaku minkama yin’wani ku ta va ni swikarhatu ka wena ni n’wana wa wena kambe hi ku famba ka nkama tiyiseka swaku a ta swi lava ku va kusuhi na wena. I mani lweyi a kalaka a nga swi lavi ku va kusuhi ni munhu lweyi a mu pfunaka swaku swilo swi mu fambela kahle ka wutomi la yena?

[Ntlhamuselo]