NHLOKOMHAKA YA KAPA

Pornografiya — I Linene Kumbe La Dlaya?

Namuntlha a pornografiyaa la kumeka ka tindhawu hinkwatu naswona swi tikomba ingaku vanhu va li rhandza. La kumeka ka moda, ka mafilmi, ka mimuzika, ka marevhixta, ka matelevhizawu, ka majogu, ka matelefoni, ka mathablete, a interneti ni ka ma redes sociais. Swoswi vanhu va vanyingi va sixtira mapornografiya ka tindhawu ta tinyingi ku tlula khale. — Vona kwadru leli nge: “Ntiyiso Hi Pornografiya.”

Leswi Vanhu va li vonisaka xiswona pornografiya swi txintxile. Profesora wa univhersidadi Gail Dines a te: “Swoswi leswi swi voniwaka ka pornografiya swi chavisa hintamu funtshi leswi a swi voniwa na swi li swa tingana khale, swoswi swi voniwa na swi nga li swa nchumu.”

Wena ke u li vonisa ku yini? Pornografiya i nchumu xaxinene xa ku hungata hi xona kumbe i vhenenu leli dlayaka? Yesu a te: “Nsinya wawunene wu psala mihandzu yayinene, kambe nsinya wa ku bola wu psala mihandzu ya ku bola.” (Matewu 7:17) Se pornografiya li psala mafruta ya ku tshamisa ku yini? Leswaku hi tiva nhlamulu a hi voneni tinhlamulu ta swivutiso leswi landzelaka.

Pornografiya li va khumbisa ku yini vanhu?

TINTIVI TI LI: A pornografiya li vhisiyarana hintamu naswona vakambeli van’wani va li fanisa ni mbangi leyi vitaniwaka crack.

Brian,b lweyi a a tshamela ku sixtira pornografiya ka Internet, a li: “A ni nga swi koti ku tshika ku sixtira a pornografiya. A ni pele hi nhloko ka lona. A ni titwa nandzu ni rhurhumela ni tlhela ni twa nhloko. Ni zamile ku tshika ku sixtira a pornografiya kambe ku hundze malembe na na ha li sixtira.”

Vanhu lava va sixtiraka a pornografiya va rhandza ku tshama na va li voxe naswona minkama yin’wani va hemba swaku va fihla leswaku va sixtira. A swi hi hlamalisi leswi vanhu va vanyingi va titwaka na va li voxe, va va ni tingana, va vilela, va vaviseka va tlhela va tshama va kwatile. Minkama yin’wani, va pimisa ni ku tisunga. Sergio lweyi a a sixtira pornografiya ka telefoni la yena siku ni siku a li: “A no va ni mhaka ni swilo swa mina a ni nga na mhaka ni van’wani. A ni titwa na ni nga pfuni nchumu, ni ni nandzu, ni li noxe ni tlhela ni hela ntamu. A ni chava naswona a swi ni danisa hintamu ku kombela ku pfuniwa.”

Ku vona pornografiya swa nkamanyana kumbe hi ku phazama swi nga mu khumba munhu. Judith Reisman lweyi a kambelaka leswi pornografiya li va khumbisaka xiswona vanhu, na a vulavula ni Wuhosi la Estados Unidos a te: “Leswi munhu a swi vonetelaka ka pornografiya swi tshama ka nhloko ya yena funtshi swi txintxa a cérebro la yena. Swi yendla swaku minkama yin’wani hambiloko a nga swi lavi, a swi khumbuka naswona swa karhata ku swi susa kumbe a swa ha koteki ku swi susa.” Susan wa 19 wa malembe, a nga tshama a sixtira pornografiya a li: “Leswi ni nga swi vona swi tshame ka nhloko ya mina. Swi suketana swi humelela hambiloko ni nga swi lavi. Ni vona swaku a ni nge he swi koti ku swi susa hi ku helela ka nhloko ya mina.”

KHUMBUKA LESWI: Pornografiya li yendla swaku vanhu va va swikarawa li tlhela li va wonha. — 2 Pedru 2:19.

Pornografiya li yi khumbisa ku yini mindjangu?

TINTIVI TI LI: “Michadu ni mindjangu ya hahluka hi mhaka ya pornografiya.” — Ntlhamu Wa Pornografiya (hi Xinghiza) Wendy na Larry Maltz.

Pornografiya li hahlula michadu ni mindjangu hi ku yendla leswi:

Li yendla swaku lava nga chada va nga ha tshembani, va nga rhandzani naswona va nga vi vanghanu. — Swivuriso 2:12-17.
Li yendla swaku munhu a rhangisa leswi a swi rhandzaka, a nga na mhaka ni leswi mun’wani a titwisa xiswona tlhela a nga yeneliseki hi lweyi a nga chada na yena. — Vaefeza 5:28, 29.
Swi yendla swaku munhu a pimisa a tlhela a navela ku yendla minchumu ya nsila leyi fambisanaka ni masangu. — 2 Pedru 2:14.
Swi yendla munhu a sindzisa lweyi a nga chada na yena ku yendla minchumu ya ku nyenyentsa ya masangu. — Vaefeza 5:3, 4.
Swi yendla swaku nuna na nsati va nga ha tshembeki. — Matewu 5:28.

Bibele li vula swaku nuna na nsati a va fanelanga ‘va xengana’ kumbe va kanganyisana. (Malakiya 2:16) Ku kala ku tshembeka swi yendla swaku muchadu wu hahluka. Swi nga yendla swaku nuna na nsati va tshikana kumbe va divhosiyara funtshi leswo swi nga khumba ni vana.

Pornografiya li nga khumba vana hi ku kongoma. Brian, lweyi se hi nga vulavula hi yena a te: “Nkama na ni ni 10 wa malembe, na ni tlanga hi ntumbelelwani ni kume revhixta la pornografiya leli a li li la papayi. Ni sungule ku vonetela leswi a swi li ka lona na ni tumbelile naswona a ni nga swi tivi swaku hi mhaka muni lweswi a ni swi vona a swi ni tsakisa. Ni sungule ku va ni mukhuva wa ku biha lowu ni nga heta malembe ya manyingi na ni li na wona anze ni va mukulu.” Tintivi ti vula swaku pornografiya li nga yendla swaku majovhem ma hantla famba masangu na ma ha li matsongo, ma yetlela ni vanhu va vanyingi va ku hambanahambana, ma hlupha van’wani hi swa masangu ma tlhela ma famba masangu hi ndlela ya ku kala yi nga tolovelekanga.

KHUMBUKA LESWI: Pornografiya li hohlota mindjangu leyi rhandzanaka li yendla swaku yi hlupheka yi tlhela yi twa ku vava. — Swivuriso 6:27.

Bibele li li yini hi pornografiya?

BIBELE LI LI: “Dlayani ku navela ka swirho swa muzimbha wa n’wina, ku nga wuntunga la swa masangu, chaka, ku navela ka masangu ka ku kala ku nga lawuleki, ku navela loku vavisaka ni makwanga, ku nga ku gandzela swikwembu swa mavunhwa.” — Vakolosa 3:5.

Hi marito matsongo, Yehovhac Xikwembu wa li nyenya pornografiya. Leswo a swi vuli swaku Yehovha a vona masangu ku li nchumu lexi danisaka. Phela Yehovha a hi yendle na hi navela ku famba masangu swaku nuna na nsati va ta kota ku tsakisana, va twanana va tlhela va psala vana. — Yakobe 1:17.

Hi mhaka muni hi tiyiseka swaku Yehovha wa li nyenya a pornografiya? A hi voneni swivangelo leswi landzelaka:

Yehovha wa swi tiva swaku a pornografiya li nga hahlula wutomi la vanhu. — Vaefeza 4:17-19.
Yehovha wa hi rhandza hi mhaka leyo a lava ku hi vhikela ka leswi swi nga hi vavisaka. — Esaya 48:17, 18.
Yehovha a lava ku vhikela michadu ni mindjangu. — Matewu 19:4-6.
Yehovha a lava swaku hi basa ka mahanyelo ya hina hi tlhela hi hlonipha vanhu van’wani. — 1 Vatesalonika 4:3-6.
A lava swaku hi hlonipha muzimbha wa hina hi tlhela hi wu tirhisa hi ndlela yayinene swaku hi psala vana. — Vaheberu 13:4.
Yehovha wa swi tiva swaku pornografiya li yendla swaku vanhu va va ni mavonelo ya ku hoxeka ni ya ku biha hi masangu ku nga swilo leswi taka hi ka sathana. — Genesa 6:2; Yuda 6, 7.

KHUMBUKA LESWI: A pornografiya li nga wonha wunghanu leli munhu a nga na lona ni Xikwembu. — Varoma 1:24.

Yehovha wa va rhandza lava va zamaka ku tshika ku sixtira a pornografiya. Bibele li li: “Yehovha a ni timpsalu ni ntwelawusiwana, A hlwela ku kwata naswona a tale hi lirhandzu. Hikusa wa swi tiva kahle swaku hi yendlisiwe ku yini, Wa swi khumbuka swaku hi wuthulu.” (Tipisalema 103:8, 14) Yehovha a rhamba lava tivekaka hansi ‘leswaku va ta kuma wunene ni timpsalu tatikulu, leswi nga ta va pfuna loko va lava ku pfuniwa.’ — Vaheberu 4:16; vona kwadru leli nge: “U Nga Li Tshikisa Ku Yini Pornografiya.”

Hi ku pfuniwa hi Xikwembu vanhu va vanyingi va swi kota ku tshika a pornografiya. Vona leswi Bibele li swi vulaka hi lava nga kota ku tshika mukhuva lowu wa ku biha, li li: “Mi hlampsiwile mi basa; mi kwetsimisiwile; mi vuliwe va ku lulama hi vito la Hosi Yesu Kreste ni hi moya wa ku kwetsima wa Xikwembu xa hina.” (1 Vakorinto 6:11) Ku fana na mupostolo Pawulo, vanhu lava va nga vula va ku: “Ka hinkwaswu ni ni matimba hi mhaka ya lweyi a ni nyikaka matimba.” — Vafilipiya 4:13.

Susan, lweyi a nga kota ku tshika ku sixtira a pornografiya, a li: “I Yehovha ntsena lweyi a nga ku pfunaka swaku u tshika ku sixtira a pornografiya. Loko u kombela ku pfuniwa hi yena, u ta va ni wunghanu lalinene na yena. Naswona a nge ku tshiki.”

U Nga Li Tshikisa Ku Yini Pornografiya?

U tiva munhu lweyi a zamaka ku tshika pornografiya? Vona swilo leswi landzelaka leswi nga pfuna vanhu swaku va tshika pornografiya.

1. Khongela ka Xikwembu.

“Nchumu wa ku sungula lowu u faneleke u wu yendla wa lisima hintamu leswaku u tshika ku sixtira pornografiya i ku khongela ka Yehovha u mu kombela swaku a ku pfuna.” — Franz.

Yehovha a nga nyika munhu moya wa ku kwetsima swaku wu mu “nyika ku navela ni matimba ya ku yendla” swilo swaswinene. (Vafilipiya 2:13) Loko munhu a pfumela ku kongomisiwa hi moya wa Xikwembu a nga kota ku hlula ‘leswi naveliwaka hi muzimbha wa yena lowu nga ni xidjoho.’ — Vagalatiya 5:16, 24.

2. Kombela ku pfuniwa hi van’wani.

“Munhu lweyi a sixtiraka pornografiya a zama ku fihla leswi a swi vonaka naswona swa danisa lakakuva swa mu karhatela ku kombela ku pfuniwa. A nga ha pimisa swaku a nga swi kota ku swi hlula a li yexe kambe leswo a hi ntiyiso. A fanele a pfuniwa! Ni tiveke hansi ni bula ni nsati wa mina. Naswona ni kombele ku pfuniwa hi munghanu wa mina lweyi ni mu tshembaka. Lowo ku ve nchumu wa ku karhata hintamu ni nga tshama ni wu yendla ka wutomi la mina kambe ni wu kumile mpfuno lowu a ni wu lava.” — Yoshi.

Ku bula ni van’wani u kombela ku pfuniwa swaku u tshika ku sixtira pornografiya swi lava u nga chavi u tlhela u tinyimisela. Phela i swa lisima ku tshika ku sixtira pornografiya leswaku u ta tlhela u tshembiwa hi vanghanu ni maxaka ya wena. Susan, lweyi se hi nga bula hi yena, a vula leswi: “Nkama ni nga kombela ku pfuniwa, ni titwe kahle. Swi ni karhatelile ku yendla leswo kambe ni game ni rhula ka mimpimiso ya mina ni tlhela ni va ni lipfalu la ku basa.” — Yakobe 5:16.

3. Zama ku tiva leswi nga ku yendla u navela ku sixtira a pornografiya.

I mpsini swi ku yendlaka u navela ku sixtira a pornografiya? Ku nga va ku nghena ka Interneti? Ku sixtira televhizawu niwusiku? Ku lerha marevhixta? Ku ya praya? Loko u kwatile, loko u li wexe, u karhalile kumbe u twa ndlala? Djaha lin’wani ku nga Sven li vula swaku “zama ku tiva leswi nga ku yendlaka u navela ku sixtira pornografiya u tlhela u fambela kule na swona.” Yesu a te: “Loko tihlo la wena la xinene li ku djohisa, li xokoli u li txukumeta kule na wena.” — Matewu 5:29.

Franz lweyi se hi nga bula hi yena a te: “Loko ni vona wansati ni mu navela, hi ku hantlisa ni khongela ka Yehovha ni tlhela ni djikisa matihlo ya mina ni vona swilo swin’wani.” Yobo wanuna wa ku tshembeka a vule leswi: “Ni yendle ntwananu ni matihlo ya mina, wa leswaku a ni nge yi txuvuki ntombhi ni za ni yi navela.” — Yobo 31:1.

4. Tiyisa wunghanu la wena na Yehovha.

Franz a li: “Tata mimpimiso ya wena hi swilo swaswinene u tlhela u yendla mintirho leyi nga ta ku pfuna swaku u tiyisa wunghanu la wena na Yehovha.”

Bibele li li: “Swilo hinkwaswu leswi nga ntiyiso, swilo hinkwaswu leswi nga swa lisima, swilo hinkwaswu swa ku lulama, swilo hinkwaswu leswi nga tenga, swilo hinkwaswu swa ku rhandzeka, swilo hinkwaswu leswi ku vulavuliwaka kahle hi swona, swilo hinkwaswu leswi nga swinene ni swilo hinkwaswu leswi dzunekaka, tamani mi pimisa hi swona. . . . Kutani Xikwembu xa ku rhula xi ta va na n’wina.” — Vafilipiya 4:8, 9

a “Pornografiya” ku vuliwa swilo hinkwaswu leswi swi nga yendlaka swaku lweyi a swi vonaka, a swi lerhaka kumbe a swi yingiselaka a navela ku famba masangu. Ku nga va mafoto, swilo leswi nga tsaliwa kumbe ma audiyu.

b Mavito man’wani ma txintxiwile ka nhlokomhaka leyi.

c Yehovha i vito la Xikwembu leli li nga tsaliwa ka Bibele.