NDZIMA 2
“A A Famba Ni Xikwembu Xa Ntiyiso”
1, 2. Hi wini ntirho lowu Nowa ni ndjangu wa yena a va wu yendla, naswona hi swini swikarhatu swin’wani leswi va nga kumana na swona?
PIMISA hi Nowa na a tiwolola nhlana wa yena lowu a wu vava hintamu. Mu pimisi na a tshame ka xigodo a humulanyana, nkama lowu a a txuvuka ngalava leyi a yi li ku yakiweni. A ku ba swimoyani kambe a ko nun’hwa alikatrawu ntsena. Funtshi hi le kulenyana a ku twala guwa la ku gongondzeliwa ni ku tsemiwa ka mapulangu. Lani Nowa a a tshame hi kona a a va vona vana va yena na va tirha hi matimba va yaka ngalava. Phela se a ku hundza malembe ya manyingi na vana va Nowa, vasati va vona, ni nsati wa yena na va tirha na yena ka ntirho lowu. Se a va yendle ntirho wawukulu kambe a ka ha ni swilo swa swinyingi leswi a va fanele va swi yendla!
2 Vanhu hinkwavu lava a va tshama kusuhi na Nowa, a va pimisa swaku wa hlanya. Nkama lowu Nowa ni ndjangu wa yena na va ya va yaka ngalava, vanhu a va va hleka va tlhela va va poyila hileswi a va vula swaku misava a yi ta helisiwa hi ndhambi. Naswona a va pimisa swaku Nowa ni ndjangu wa yena a vo tihetela nkama hi ku va va yaka nchumu lexi a xi nga ta va pfuna hi nchumu! Kambe Yehovha Xikwembu xa Nowa a a nga mu voni na a li xiphunta kambe a a mu vona na a li munhu wa lisima swinene.
3. Swi vula yini ku va Nowa a fambe ni Xikwembu?
3 A Rito la Xikwembu li li: “Nowa a a famba ni Xikwembu xa ntiyiso.” (Lerha Genesa 6:9.) Swi lava ku vula yini leswo? A swi lavi ku vula swona swaku Xikwembu xi yo xika xi ta lani misaveni, kumbe swaku Nowa a fambe ni Xikwembu na a li tilweni. Ku hambana ni leswo, Nowa a a yingisa a tlhela a xi rhandza hintamu Xikwembu lakakuva a swo fana ni loko a famba ni munghanu wa yena. Ndzhaku ka malembe ya manyingi Bibele li vule leswi hi Nowa: “A yavanyise misava hi mhaka ya lipfumelo la yena.” (Heb. 11:7) A swi yendlise ku yini swoleswo? Naswona hi nga djondza yini ka lipfumelo la yena?
Wanuna Wa Ku Lulama Ka Misava Ya Ku Tala Hi Wubihi
4, 5. Hi mhaka muni misava a yi bihile hintamu ka masiku ya Nowa?
4 Nowa a kule hi nkama lowu misava a yi tale hi swilo swa ku biha. Phela ka masiku ya Enoki, ku nga papayi wa vhovho wa Nowa, lweyi na yena a nga famba ni Xikwembu a wubihi se a li li kona. Funtshi Enoki a a profete swaku ku ta fika siku leli Xikwembu a xi ta helisa vanhu hinkwavu va ku biha. Kambe swoswi ka masiku ya Nowa, a wubihi a li li likulu hintamu swinene. Ka Yehovha a misava a yi wonhekile, hikusa a ku ni wubihi hintamu. (Gen. 5:22; 6:11; Yud. 14, 15) Kasi i mpsini swi nga yendla swaku ku va ni wubihi la ku chavisa?
5 Phela swilo swi sungule ku wonheka atilweni xikarhi ka tintsumi. Ntsumi yin’wani se a yi djikele Yehovha, se yi hundzuka Sathana Davulosi hileswi yi nga lumbeta Xikwembu yi tlhela yi yendla swaku Adamu na Evha va xi djohela. Ka masiku ya Nowa tintsumi tin’wani ti sungule ku djikela Xikwembu ni Mfumu wa xona wa ku lulama. Ti tshike ntirho wa tona matilweni ti xika lani misaveni ti titxintxa ti va vanhu se ti gama ti chada ni vavasati va ku xonga swinene. Phela tintsumi letiyani ta ku tibyela ti tlhela ti djikela Xikwembu, a ti xengetela vanhu swaku va yendla swilo swa ku biha. — Gen. 6:1, 2; Yud. 6, 7.
6. Manefilimi a ma yendla yini, naswona hi xini xiboho lexi Yehovha a nga xi yendla?
6 A vana lava tintsumi ti nga va psala ni vavasati va lani misaveni, a va lehile hintamu va tlhela va va ni matimba yamakulu. Bibele li va vitana swaku i Manefilimi, leswi swi vulaka “Vawisi” ku nga vanhu lava va wisaka vanhu van’wani. A Manefilimi a ma chaviselana hintamu funtshi a ma yendla swaku a wubihi lani misaveni li ya li tala hintamu. Hi leswo swi nga yendla Yehovha a vona swaku “swilo swa ku biha leswi a swi yendliwa hi vanhu a swi ya swi tala misaveni naswona a va tshamela ku pimisa swa ku biha.” Hi mhaka leyo, Yehovha a yendle xiboho xa leswaku a ku nga ta hundza 120 wa malembe na a nga va helisanga vanhu lavayani a va yendla swilo swa ku biha. — Lerha Genesa 6:3-5.
7. Hi swini swikarhatu leswi Nowa ni nsati wa yena va nga kumana na swona swaku va vhikela vana va vona ka swilo swa ku biha?
7 A swi karhata hintamu ku hlayisa ndjangu ka misava ya ku tshamisa xileswo! Kambe Nowa a swi kotile ku wu hlayisa kahle ndjangu wa yena. Phela a a ni nsati wamunene. Naswona loko Nowa se a ni 500 wa malembe va ve ni vana vanharhu ku nga Xemi, Hamu na Yafeti.a Nowa ni nsati wa yena a va fanele va yendla hinkwaswu swaku va vhikela vana va vona ka swilo swa ku biha. Hi ntolovelo vafana va tsakisiwa va tlhela va hlamalisiwa hi “vavanuna va ndhuma”, “vavanuna va matimba” ku nga leswi Manefilimi a ma tshamise xiswona. Nowa ni nsati wa yena a va nga ta swi kota ku yendla swaku vana va vona va nga twi switoriya swa ku hlamalisa swa leswi Manefilimi a ma swi yendla. Ku nga va leswaku a va ta swi kota ku djondzisa vana va vona hi Yehovha Xikwembu ni leswaku wa li nyenya wubihi leli a li talile amisaveni? Ina a va ta swi kota, naswona a va fanele va pfuna vana va vona va twisisa swaku Yehovha a a vaviseka loko a vona wubihi lalikulu hintamu leli a li li kona misaveni. — Gen. 6:6.
Nowa ni nsati wa yena a va fanele va vhikela vana va vona ka vanhu va ku biha ni mahanyelo ya vona
8. Vapsali namuntlha va nga xi tekelelisa ku yini xikombiso xa Nowa ni nsati wa yena?
8 Vapsali namuntlha va swi twisisa kahle leswi Nowa ni nsati wa yena va nga kumana na swona. Ku fana ni ka masiku ya Nowa, namuntlha misava yi tale hi wubihi. Ka madoropa ya manyingi ku ni majovhem lawa ku fana ni Manefilimi ma hluphaka vanhu. Hambi hi swilo leswi nga yendleliwa swaku vana va hungata hi swona swi tale hi wubihi. Vapsali va ku tala va ku tlhariha va pfuna vana va vona hi ku va djondzisa hi Yehovha lweyi a nga Xikwembu xa ku rhula lexi nga ta helisa wubihi hinkwalu. (Ps. 11:5; 37:10, 11) Hi ku yendla leswo, va nga swi kota ku vhikela vana va vona hikusa hambi Nowa ni nsati wa yena va swi kotile. Vana va vona va ve vanuna va kahle, va chade ni vavasati lava a va li kahle naswona va lwele ku rhangisa Yehovha ka wutomi la vona.
“Tiyakeli Ngalava”
9, 10. a) Yehovha a rhume Nowa swaku a yendla yini? b) I mpsini leswi Yehovha a nga swi byela Nowa hi leswi a a ta yi yakisa xiswona ngalava ni swaku hi mhaka muni a a fanele a yi yaka?
9 Siku lin’wani Yehovha a byele Nowa swilo leswi a swi ta txintxa wutomi la yena. A mu byele swaku a a lava ku helisa vanhu va ku biha va nkama wa yena. Yehovha a mu rhume ku yendla leswi: “Tiyakeli ngalava hi timhandzi tatinene.” — Gen. 6:14.
10 Vanhu van’wani va pimisa swaku a ngalava a ku li boti. Kambe leswo a hi ntiyiso. A ngalava a yi fana ni kaxa lalikulu. Yehovha a byele Nowa leswi a a lava swaku ngalava yi yakisiwa xiswona. Swin’wani swa kona hi swaku Nowa a a fanele a penda ngalava hi alikatrawu a ndzeni ni le handle. Yehovha a tlhele a byela Nowa swaku hi mhaka muni a a fanele a yendla leswo. A te: “Se mina, ni ta tisa ndhambi misaveni leswaku yi helisa hinkwaswu leswi hanyaka.” Naswona Yehovha a tlhele a byela Nowa leswi a a fanele a swi yendla akuva a pona. A te: “U ta nghena ka ngalava, wena ni vana va wena, nsati wa wena ni vasati va vana va wena.” Kuva swiharhi swi kota ku pona Nowa a a fanele a langa mixaka hinkwayu ya swona a swi nghenisa ka ngalava. — Gen. 6:17-20.
Nowa ni ndjangu wa yena va tirhe xikan’we swaku va yendla ntirho lowu Xikwembu xi nga va nyika wona
11, 12. Hi wini ntirho wawukulu lowu Nowa a a fanele a wu yendla, naswona a yendle yini?
11 Phela Nowa a a ni ntirho wawukulu hintamu swinene. A ngalava a yi fanele yi leha kolomuyani ka 133 wa mametru, yi pfuleka 22 wa mametru yi tlhela yi tlakuka 13 wa mametru. Phela ngalava liyani a yi li yikulu hintamu ku tlula maboti hinkwawu lawa ma nga kona namuntlha lawa ma nga yendliwa hi mapulangu. Ku nga va swaku Nowa a zamile ku yala ku yendla ntirho lowu? Kumbe a khalile, a zama ku txintxa swin’wani ka ndlela leyi a yi fanele yi yakiwa hi yona ngalava? Nada, a nga swi yendlanga leswo hikusa Bibele li li: “Se Nowa a yendla hinkwaswu leswi Xikwembu xi nga mu rhuma swona. A swi yendlise leswi a nga byelisiwa xiswona.” — Gen. 6:22.
12 A ngalava yi teke nkama wa wunyingi swaku yi yakiwa. Swi nga yendleka yi teke 40 ku ya ka 50 wa malembe. Hikusa ntirho lowu a wu patsa ku tsema minsinya, ku hamba mapulangu ni ku tlhela ma gongondzeliwa swaku ku yakiwa. A ngalava a yi fanele yi va ni maandari manharhu, makwartu ya manyingi ni xipfalu. A yi ta va ni majanela ka 4 wa matlhelo ya yona. Naswona henhla ka yona, a yi yendliwe hi ndlela ya leswaku loko mati ma ba ma dibeka. — Gen. 6:14-16.
13. Hi wini ntirho wun’wani lowu Nowa a a wu yendla lowu swi nga ha yendlekaka a wu karhata ku tlula ku yaka ngalava, naswona vanhu va yendle yini?
13 Nkama lowu ngalava a yi ya yi hela, a hi kanakani swaku Nowa a tsake hintamu hileswi ndjangu wa yena a wu mu pfuna ku yendla ntirho lowu! Kambe a ku ni ntirho wun’wani lowu swi nga yendlekaka a wu karhata ku tlula ku yaka ngalava. Bibele li vula swaku Nowa a a li “muchumayeli wa swa ku lulama.” (Lerha 2 Pedru 2:5.) Na a nga chavi nchumu, Nowa a a chumayela vanhu va ku biha va nkama wa yena a va byela swaku loko va nga txintxi a va ta helisiwa. I mpsini leswi vanhu va nga swi yendla nkama va nga twa leswo? Yesu a game a vula swaku vanhu va nkama wa Nowa “a va nga na mhaka ni nchumu.” A vule swaku leswi a va swi rhangisa ka wutomi la vona, a ku li ku dla, ku nwa ni ku chada funtshi a va nga lavi ku twa nchumu hi leswi Nowa a a va chumayela. (Mat. 24:37-39) A hi kanakani swaku vanhu va vanyingi a va mu poyilela Nowa ni ndjangu wa yena. Funtshi swi nga yendleka van’wani a va va chavisela, va va hlupha hambi hi ku zama ku va nyimisa ku yaka ngalava.
Hambileswi a swi tikomba swaku Yehovha a a mu katekisa Nowa, kambe vanhu a va mu poyilela funtshi a va nga na mhaka ni leswi a a swi chumayela
14. I mpsini leswi mindjangu leyi nga Vakreste yi nga swi djondzaka ka Nowa ni ndjangu wa yena?
14 Nowa ni ndjangu wa yena va tame va yaka ngalava, hambileswi vanhu lava a va tshama kusuhi na vona a va pimisa swaku ku yendla leswo a swi nga pfuni nchumu, a ku li ku tlanga hi nkama funtshi a ku li wuphunta. Namuntlha, mindjangu leyi nga Vakreste yi nga djondza minchumu ya yinyingi ka lipfumelo leli Nowa ni ndjangu wa yena va nga li kombisa. Phela namuntlha hi hanya ka minkama leyi Bibele yi yi vitanaka “masiku ya wugamu” ya misava leyi. (2 Tm. 3:1) Yesu a vule swaku nkama lowu hi hanyaka ka wona namuntlha wu fana ni nkama lowu Nowa a nga yaka hi wona ngalava. Phela namuntlha vanhu a va na mhaka ni mahungu ya ku tsakisa lawa hi ma chumayelaka, funtshi minkama yin’wani va nga ha hi poyila va tlhela va hi hlupha. Hi mhaka leyo, i swa lisima ku khumbuka swaku loko leswo swi yendleka a swo sungula hi hina, Nowa na yena swi mu yendlekelile. Ku tiva leswo swi ta hi pfuna swaku hi tama hi tiyisela.
“Nghena Ka Ngalava”
15. I mpsini leswi nga humelela Nowa nkama na a ni kolomuyani ka 600 wa malembe?
15 Ndzhaku ka malembe ya manyingi ngalava yi hetiwile. Nkama Nowa na a ni kolomuyani ka 600 wa malembe, a feliwile hi vanhu lava a a va rhandza. Papayi wa yena Lameke a file.b Loko se ku hundze 5 wa malembe Metuxela papayi wa Lameke, lweyi a a li vhovho wa Nowa a file na a ni 969 wa malembe. Metuxela i munhu lweyi a nga hanya malembe ya manyingi ku tlula hinkwavu lava ku vulavuliwa hi vona ka Bibele. (Gen. 5:27) Metuxela na Lameke ku ve vanhu lava nga hanya hi nkama wun’we ni wanuna wa ku sungula Adamu.
16, 17. a) Nkama Nowa na a ni 600 wa malembe i mpsini leswi Yehovha a nga mu byela swona? b) I mpsini leswi Nowa a nga swi vona leswi a nga ta kala a nga swi khohlwi.
16 Nkama Nowa na a ni 600 wa malembe, Yehovha a mu byele leswi: “Nghena ka ngalava wena ni ndjangu wa wena.” Yehovha a tlhele a rhuma Nowa swaku a nghenisa swiharhi swa mixaka hinkwayu ka ngalava. Ka swiharhi leswi nga basa leswi a ku nyikeliwa hi swona magandzelo a fanele a peta 7 wa swona kasi ka leswi a swi nga basanga a a fanele a peta swimbirhi swimbirhi. — Gen. 7:1-3.
17 Swi nga yendleka leswi Nowa a nga swi vona a nga zanga a swi khohlwile. Phela a ku ta swiharhi swa swinyingi swa mixaka hinkwayu, swaswitsongo, swaswikulu, swin’wani a swi ta hi ku tsutsuma, swin’wani hi ku tsongo, swin’wani a swi haha, swin’wani a swi famba hi makhwirhi. Naswona a swi zanga swi lava swaku Nowa a tshamela ku swi khayima, a swi fumbutela swaku swi za swi ya nghena ka ngalava hikusa Bibele li li: “Swi nghene [ka ngalava] . . . swi ya ka Nowa.” — Gen. 7:9.
18, 19. a) Hi nga swi hlamulisa ku yini swivutiso swa vanhu lava va lwisanaka ni Bibele? b) Hi li vonisa ku yini wutlharhi la Yehovha ka ndlela leyi a nga langa ku ponisa swiharhi hi yona?
18 Vanhu van’wani lava va lwisanaka ni Bibele va nga ha vutisa va ku: ‘Swi kotekise ku yini swoleswo? Swi yendlekise ku yini kuva swiharhi swa ku hambanahambana swi hanyisana hi ku rhula ka ndhawu yayitsongo ya ku fana ni ngalava?’ Pimisa hi leswi: Ku nga va swaku Lweyi a nga yendla swilo hinkwaswu a nga tsandzeka ku yendla swaku swiharhi swi hanyisana hi ku rhula loko swi laveka? Nada. Hikusa hi yena a nga yendla swiharhi. Naswona hi ku famba ka nkama a pfule Lwandle la Ku Pshuka hi xikarhi a tlhela a yendla swaku dlambu li nyima. Se ku nga va swaku a a nga ta swi kota ku hetisisa hinkwaswu leswi nga yendleka ka nkama wa Nowa? A a ta swi kota, naswona a swi yendlile hilani swi nga tsaliwa hi kona!
19 Phela Yehovha a a ta va a lange ku tirhisa ndlela yin’wani swaku a ponisa swiharhi. Kambe ku va a lange ku swi ponisa hi ndlela leyi, swi hi khumbukisa hi ntirho lowu a nga wu nyika vanhu wa ku hlayisa swilo hinkwaswu leswi hanyaka misaveni. (Gen. 1:28) Hi mhaka leyo, vapsali va vanyingi va tirhisa xitoriya xa Nowa swaku va djondzisa vana va vona swaku Yehovha a va nyika lisima vanhu ku patsa ni swiharhi.
20. Na ka ha chota vhiki swaku Ndhambi yi sungula, hi yini mintirho leyi Nowa ni ndjangu wa yena va nga yi yendla?
20 Yehovha a byele Nowa swaku a ku chota vhiki lin’we swaku Ndhambi yi sungula. Phela swi nga yendleka kuve nkama lowu Nowa ni ndjangu wa yena va nga yendla swilo swa swinyingi hintamu. Va pimisi na va nghenisa swiharhi ka ndhawu ya swona a ndzeni ka ngalava, va lavetela swakudla leswi vona a va ta swi dla ni leswi a swi ta dliwa hi swiharhi, va tlhela va longelela swilo swa vona ndzeni ka ngalava. Nsati wa Nowa ni vasati va Xemi, Hamu na Yafeti va yendle hinkwaswu leswi va nga swi kota swaku a ngalava yi va ndhawu ya ku saseka ni leyi tsakisaka ku hanya ka yona.
21, 22. a) Hi mhaka muni swi nga hi hlamalisi leswi vanhu a va nga swi yingisi leswi Nowa a a swi chumayela? b) Vanhu va game siku muni ku poyilela Nowa ni ndjangu wa yena?
21 Se swi li yini hi vanhu lava a va hanya hi nkama wa Nowa? Vona “a va nga na mhaka ni nchumu”, hambileswi va nga vona swilo leswi a swi kombisa swaku Yehovha a a katekisa Nowa ni ntirho wa yena. Vona va swi vonile swiharhi nkama swi nga nghena ka ngalava, kambe a va nga na mhaka na swona. Phela a hi fanelanga hi hlamala hi leswo, hikusa ninamuntlha vanhu a va na mhaka ni swilo leswi kombisaka swaku hi hanya ka masiku ya wugamu. Hilani mupostolo Pedru a nga vula hi kona, a ku ta va ni vanhu lava a va ta hi poyila hi mhaka ya leswi hi kholwaka swaku hi hanya ka masiku ya wugamu. (Lerha 2 Pedru 3:3-6.) Ku nga leswi vanhu va nga swi yendla ka Nowa ni ndjangu wa yena.
22 Vanhu va game siku muni ku poyilela Nowa ni ndjangu wa yena? Bibele li vula swaku nkama Nowa ni ndjangu wa yena va nga nghena ndzeni ka ngalava, “Yehovha a gama a pfala xipfalu.” Se loko swi ku vanhu van’wani va swi vonile leswo, ha tiyiseka swaku Xikwembu xi va pfale minomo. Loko leswo swi nga yendlekanga, a mpfula yona yi va pfale nomo hikusa yi nile hintamu swinene yi za yi va ndhambi yi tata misava hinkwayu hilani Yehovha a a vule hi kona. — Gen. 7:16-21.
23. a) Hi swi tivisa ku yini swaku Yehovha a nga tsakanga hileswi vanhu lava a va yendla swa ku biha va nga dlayiwa? b) Hi mhaka muni ku li wutlharhi ku tekelela lipfumelo la Nowa namuntlha?
23 Ku nga va swaku Yehovha a tsakile hi mhaka ya leswi vanhu lavayani a va yendla swa ku biha va nga dlayiwa? Ihim! (Eze. 33:11) Ha swi tiva leswo, hikusa Yehovha a va nyike nkama wa wunyingi swaku va txintxa mahanyelo ya vona va yendla swa ku lulama. Indjhe a va ta swi kota ku txintxa? Phela leswi Nowa a nga yingisa Yehovha, a tlhela a yendla swa ku lulama swi kombisa swaku vanhu van’wani a va ta va va swi kotile ku pona ka Ndhambi loko a va yo txintxa mahanyelo ya vona. Hi ku yendla leswo Nowa a kombise swaku swa koteka ku tsakisa Xikwembu. Leswi Nowa a nga kombisa lipfumelo, a tiponisile yena a tlhela a ponisa ni ndjangu wa yena. Loko na wena u tekelela Nowa, u ta pfuneka ku tlhela ku pfuneka vanhu lava u va rhandzaka. Naswona u ta famba na Yehovha Xikwembu u tlhela u va munghanu wa yena hi masiku ni masiku!
a A khale a vanhu a va hanya malembe ya manyingi hintamu ku tlula namuntlha. Swi tikomba ingaku leswo a swi yendleka hileswi vanhu a va hanya kusuhi ni wutomi lalinene ni la ku hetiseka leli Adamu na Evha va nga li luza.
b Lameke a ve ni n’wana a gama a mu chula vito la ku i Nowa, leswi swi nga yendlekaka swi vula “Ku Humula” kumbe “Ku Tiyisa”. Lameke a a profete swaku Nowa a a ta hetisisa leswi vito la yena li vulaka swona hi ku yendla swaku vanhu va humula ka ntirho wa vona wa ku tika hansi ka misava leyi Yehovha a nga yi rhuka. (Gen. 5:28, 29) Lameke a nga hanyanga a za vona ku hetiseka ka marito ya yena. Swi nga yendleka mamani ni vamakwavu va Nowa va file nkama Ndhambi yi nga tata misava.