“Papayi Wa Hinkwavu Lava Nga Va Ni Lipfumelo”

1, 2. Misava yi txintxise ku yini ka masiku ya Nowa, naswona leswo swi mu khumbise ku yini Abrahamu?

ABRAHAMU a txuvuke henhla a yi txuvukisisa kahle tempele yayikulu leyi a yi voneka ka doropa hinkwalu la Ura lomu a a tshama kona.a A ku twakala guwa la vanhu naswona a a vona ximusi lexi a xi huma hi ka tempele yoleyo, phela vaprista va xikwembu xa n’weti a va nyikela magandzelo ka tempele ya xikwembu xolexo. Mu pimisi Abrahamu na a hundzukula a muka kaya na hlakahla nhloko a tlhela a boha ximombo hi mhaka ya leswi a a karhatekile hi leswi a a swi vona. Nkama na a muka swi mu kwatisile hintamu swinene ku vona swaku vanhu vavanyingi lava a a tlhangana na vona, a va gandzela swikwembu swa mavunhwa ka doropa la Ura. Phela ku gandzeliwa ka swikwembu swa mavunhwa a swi talile hintamu kusukela ka masiku ya Nowa.

² Abrahamu a psaliwe na se ku hundze malembe mambirhi na Nowa a file. Nkama Nowa ni ndjangu wa yena va nga huma ka ngalava, na Ndhambi se yi hundzile Nowa a nyikele gandzelo ka Yehovha Xikwembu leswi nga yendla swaku ku humelela kwangulatilo kumbe arku-iris. (Gen. 8:20; 9:12-14) Hi nkama lowuyani, lani misaveni a ko va ni wugandzeli la ntiyiso ntsena, kambe leswi vatukulu va Nowa va nga hangalaka amisaveni hinkwayu, a wugandzeli la ntiyiso a li ya li pumbeka. Vanhu va vanyingi a va gandzela swikwembu swa mavunhwa. Phela hambi hi Tera papayi wa Abrahamu swi nga yendleka a a swi gandzela, funtshi swi nga yendleka a a hamba swifaniso. — Yox. 24:2.

3. Hi lini wumunhu leli Abrahamu a nga va na lona naswona i mpsini leswi hi nga swi djondzaka?

³ Abrahamu a a hambanile hintamu ni vanhu van’wani lava a a tshama na vona, hikusa Abrahamu a a ni lipfumelo ka Yehovha. Hi mhaka leyo hi ku famba ka nkama mupostolo Pawulo hi ku kongomisiwa hi Xikwembu a vule swaku Abrahamu i “papayi wa hinkwavu lava nga va ni lipfumelo”. (Lerha Varoma 4:11.) Swoswi hi ta vona swaku i mpsini leswi nga pfuna Abrahamu swaku a va ni lipfumelo ni swaku i mpsini leswi nga hi pfunaka swaku hi va ni lipfumelo la ku tiya.

Ku Gandzela Yehovha Loko Se Ku Hundzile Ndhambi

4, 5. Swi nga yendleka Abrahamu a djondze hi Yehovha ka mani, naswona hi mhaka muni hi nga tiyisekaka hi leswo?

⁴ I mpsini swi nga pfuna Abrahamu swaku a djondza hi Yehovha? Ha swi tiva swaku hi nkama lowuyani, Yehovha a a ni vanhu va ku tshembeka lava a va mu tirhela, mun’we wa kona a ku li Xemi. Hambileswi Xemi a a nga li yena wamukulu ka vana vanharhu va Nowa, kambe loko ku vulavuliwa hi vana va Nowa, Xemi hi yena wa ku sungula lweyi ku vulavuliwaka hi yena. Swi nga yendleka ku li hileswi a a ni lipfumelo la ku tiya.b Loko Nowa a vulavula hi Yehovha na se ku hundze Ndhambi, a vule swaku i “Xikwembu xa Xemi.” (Gen. 9:26) Phela Xemi a a mu hlonipha hintamu Yehovha a tlhela a hlonipha ni wugandzeli la ntiyiso.

⁵ Ku nga va leswaku Abrahamu a a mu tiva Xemi? Swi nga yendleka a a mu tiva. Nkama Abrahamu na wa ha li mutsongo, swi nga yendleka a a swi lava hintamu ku djondza minchumu ya lisima ka xaka la yena leli se a li hanye ku tlula 400 wa malembe. Phela Xemi a li vonile wubihi leli a li li kona na Ndhambi yi nga se va kona, a swi vonile nkama Ndhambi yi nga helisa vanhu va ku biha, naswona a swi vonile loko vanhu va tlhela va sungula ku tata misava na Ndhambi se yi hundzile. Xemi a swi vonile nkama lowu Nimirodi a nga djikela Xikwembu a tlhela a zama ku yaka a prediyu la Babele, kambe Xemi a nga zanga a mu seketelile Nimirodi. Hi mhaka leyo, nkama Yehovha a nga yendla swaku vanhu va nga twanani hileswi a nga va yendla va vulavula tirimi ta ku hambana, Xemi ni ndjangu wa yena a va tama va vulavula lirimi la ku sungula leli a li vulavuliwa hi Nowa. Phela leswi Abrahamu a a lumba ndjangu wolowo, ha tiyiseka swaku a kule na a mu hlonipha hintamu Xemi. Handle ka leswo Xemi a tame a hanya anze Abrahamu a va ni kolomuyani ka 150 wa malembe. Se swi nga yendleka Abrahamu a djondze hi Yehovha ka Xemi.

6. a) Abrahamu a swi kombisise ku yini swaku a a swi nyika lisima leswi a nga swi djondza hi Ndhambi? b) A wutomi la Abrahamu na Sara a li tshamise ku yini?

⁶ Hambileswi hi kalaka hi nga tiyiseki swaku Abrahamu a djondzise ku yini hi Yehovha, kambe leswi hi tiyisekaka hi swona hi leswaku Abrahamu a a swi twisisa swaku hi mhaka muni Yehovha a tise Ndhambi, se leswo swi mu yendle a lava ku tsakisa Yehovha ku fana na Nowa. Naswona swi mu yendle a fambela kule ni ku gandzela swikwembu swa mavunhwa, se leswo a swi mu yendla a hambana ni vanhu hinkwavu va Ura. Swi nga yendleka a a hambana hambi hi ni maxaka ya yena ya le kusuhi. Kambe Abrahamu a kume munhu lweyi a a ta mu seketela. Yena a chade na Sara wansati wa ku xonga swinene lweyi a a ni lipfumelo la ku tiya ka Yehovha.c Hambileswi Abrahamu na Sara a va nga na vana, a va tsaka hi ku tirhela Yehovha na va li xikan’we. Naswona a va wundla Lota lweyi a a li sobrinyu wa Abrahamu funtshi a a feliwe hi vapsali.

7. Hi mhaka muni valandzeli va Yesu va fanele va tekelela xikombiso xa Abrahamu?

⁷ Abrahamu a a tshembekile ka Yehovha naswona a nga zanga a gandzela swikwembu swa mavunhwa. Phela Abrahamu na Sara a va tinyimiselile ku kala va nga fani ni vanhu lava a va gandzela swikwembu swa mavunhwa ka masiku ya vona. Leswaku na hina hi va ni lipfumelo la ku tiya, hi fanele hi tinyimisela ku hambana ni vanhu lava hi tshamaka na vona. Phela Yesu a vule swaku valandzeli va yena ‘a va nga ta fana ni vanhu va misava’, naswona misava a yi ta va nyenya hi mhaka ya leswo. (Lerha Yohani 15:19.) Se loko siku lin’wani maxaka ya wena kumbe vanhu van’wani va ku kaneta hileswi u nga langa ku tirhela Yehovha, khumbuka leswaku a wu wexe. Hikusa u ta va na u tekelela xikombiso xaxinene xa Abrahamu na Sara lava na vona a va tirhela Yehovha hi ku tshembeka.

“Suka Ka Tiko La Wena”

8, 9. a) I mpsini leswi nga humelela Abrahamu leswi a a nga ta swi khohlwa? b) I mpsini leswi Yehovha a nga swi byela Abrahamu?

⁸ Siku lin’wani, Abrahamu a yendlekeliwe hi minchumu ya ku a a nga ta yi khohlwa. Yena a yamukele rungula leli a li ta hi ka Yehovha Xikwembu. Bibele a li hi byeli swaku a li yamukelise ku yini rungula lolelo kambe lona li li: “Xikwembu lexi kwetsimaka” xi humelele ka wanuna lweyi wa ku tshembeka. (Lerha Mintirho 7:2, 3.) Swi nga yendleka ku tirhisiwe ntsumi swaku Abrahamu a kombiwanyana matimba ni ku kwetsima ka Hosi ya Misava hinkwayu. Pimisa hi leswi Abrahamu a a tsakise xiswona, hi ku vona ku hambana ka Xikwembu lexi hanyaka ni swikwembu swa mavunhwa leswi kalaka swi nga na wutomi, leswi a swi gandzeliwa hi vanhu ka masiku ya yena.

⁹ I mpsini leswi Yehovha a nga swi byela Abrahamu? Yehovha a te: “Suka ka tiko la wena ni le ka maxaka ya wena u ya ka tiko leli ni nga ta ku komba lona.” Phela Yehovha a nga mu byelanga Abrahamu swaku hi lini tiko leli a a ta mu yisa ka lona, kambe a te a a ta mu komba lona. A swi lava leswaku Abrahamu a suka ka tiko leli a nga psaliwa ka lona a tlhela a siya ni maxaka ya yena. Phela ka vanhu va nkama lowuyani ku va munhu a rhurha a siya maxaka ya yena a swi bihile hintamu, lakaku van’wani a va bedja ku fa ku tlula ku rhurha va siya maxaka.

10. Hi mhaka muni swi nga ha va swi karhatile akuva Abrahamu na Sara va tshika munti wa vona aUra?

¹⁰ Swi nga ha yendleka swi mu karhatelile Abrahamu ku tshika doropa la Ura hikusa vanhu va kona a va ganyile funtshi a va li ni miminti ya kahle. (Vona kwadru leli nge, “Doropa Leli Abrahamu Na Sara Va Nga li Tshika”.) Vanhu lava txelaka swilo swa khale va tsumbule leswaku ku tala ka miminti ya Ura a yi tshamisekile swinene. Miminti yin’wani a yi ni 12 wa makwartu kumbe ku tlula, lawa a ma tirhisiwa hi ndjangu ni hi vatirhi. Makwartu lawa, a ma kumeka ka dleke leli a li semendheliwile hansi. Ku tala ka miminti ya Ura a yi ni mati, lawa a va ma tirhisa swaku va phuza, va ma tirhisa ka makazadibanyu, va tlhela va yendla swin’wani hi wona. Phela Abrahamu na Sara se a va li vakulu, swi nga yendleka Abrahamu a a ni kolomuyani ka 70 kasi Sara a ni kolomuyani ka 60 wa malembe. Naswona Abrahamu a a swi lava hintamu swaku Sara a tshamiseka a tlhela a hlayiseka kahle ku nga leswi nuna wamunene a swi navelelaka nsati wa yena. Pimisa hi mabulu lawa va nga va na wona, hi leswi Yehovha a a va byele swona, ku kanakana loko a va li na kona, ni leswi va nga ha va va tivutise swona hi mhaka leswi Yehovha a a va rhume ku swi yendla. Kambe Abrahamu a tsake swinene nkama Sara a nga mu byela swaku a a pfumela ku yendla ntirho lowu Yehovha a a va nyike wona. Phela Sara ku fana na Abrahamu a a tinyimiselile ku tshika munti wa vona lowu a wu tshamisekile swinene.

11, 12. a) I mpsini leswi Abrahamu na Sara a va fanele va swi lunghiselela, naswona hi xini xiboho lexi a va fanele va xi yendla na va nga se suka Ura? b) U nga li tlhamuselisa ku yini siku leli va nga famba hi lona?

¹¹ Loko se Abrahamu na Sara va yendle xiboho, a va ni minchumu ya yinyingi ya ku yi longelela ni ku yi lunghiselela. Kasi a va ta teka yini ka liyendzo la vona, naswona i mpsini leswi a va ta swi siya? Phela a va fanele va yendla xiboho xa leswaku a va ta yendla yini hi ndjangu wa vona, hi vatirhi va vona ni hi papayi wa Abrahamu Tera lweyi se a a gugile. Se va yendle xiboho xa ku famba na yena swaku va mu hlayisa. Swi nga yendleka Tera a fambe na vona hi ku swi lava, hikusa Bibele li vula swaku Tera hi yena a nga teka ndjangu wa yena Ura a famba na wona. Naswona swi tikomba Tera a a tshike ku gandzela swifaniso, funtshi na yena Lota sobrinyu wa Abrahamu a fambe na vona. — Gen. 11:31.

¹² Hi wugamu li fikile siku la leswaku va famba. Pimisa hi vanhu na va hlengeletanile handle ka doropa la Ura, makamela ni timbongolo a swi rhwale swidjumba swaswikulu. Mintlhambi a yi hlengeletiwile, mindjangu ni vatirhi se a va lunghekele liyendzo, funtshi a va swi lava hintamu ku famba.d Swi nga yendleka hinkwavu a va nyimela ku twa Abrahamu a ku, “a hi yeni.” Hi wugamu nkama wolowo wu fikile, naswona a va nga ha ta tshuka va tlhelela ka doropa la Ura.

13. Vanhu va vanyingi lava tirhelaka Yehovha namuntlha, va va tekelelisa ku yini Abrahamu na Sara?

¹³ Ka masiku ya hina, vanhu va vanyingi lava tirhelaka Yehovha, va yendla xiboho xa ku suka makaya ka vona va ya tshama lomu ku lavekaka hintamu vachumayeli. Van’wani va djondza lirimi la nyuwani leswaku va yengetela ntirho wa vona wa ku chumayela kumbe va djondza machumayelelo ya nyuwani lawa va kalaka va nga ma tolovelanga. Se a swiboho swa ku fana ni leswo, swi lava leswaku va yendla minzamu yayikulu naswona va tinyimisela ku yendla minchumu ya ku karhata. Phela vamakwerhu lava, va khensiwa hintamu hi leswi va swi yendlaka, hikusa va yendla swa ku fana ni leswi nga yendliwa hi Abrahamu na Sara. Se loko hi kombisa lipfumelo la ku fana ni leli, hi nga tiyiseka swaku Yehovha minkama hinkwayu a ta hi nyika swa ku tlula leswi hina hi mu nyikaka swona. Yehovha wa va hakela lava kombisaka lipfumelo. (Heb. 6:10; 11:6) Indjhe a swi yendlile leswo ka Abrahamu?

Va Tlulela Nambu Wa Ewufrata

14, 15. Li ve ndjhani liyendzo la ku sukela Ura anze Harani, naswona hi mhaka muni swi nga yendleka Abrahamu a a lava ku tshama nkamanyana aHarani?

¹⁴ Hi kutsongokutsongo vanhu va ye va tolovela ku yendza. Pimisa hi Abrahamu na Sara, na va famba hi minenge, minkama yin’wani na va famba hi timbongolo kumbe makamela, funtshi minkama yin’wani loko va bula a va nga twisisani kahle hi mhaka ya guwa la tinsimbi leti a ti veketeliwe ka swiharhi. Hi ku famba ka nkama hambi hi lava a vo sungula ku yendza, va djondze ku gwimba matende ni ku ma hahlula, hambi hi ku pfuna Tera lweyi a a gugile swaku a khwela henhla ka kamela kumbe ka mbongolo na a hlayisekile. Phela va yendzile va kongoma ka tlhelo la norte na va famba hi kusuhi ni nambu wa Ewufrata, naswona va yendze nkama wa ku leha swinene.

¹⁵ Hi wugamu, loko se va fambe kolomu ka 960 wa makilometru, va fike Harani lani tiyindlo ta kona a ti yakiwe ku fana ni swisaka swa tinyoxi. Ka doropa leli, a ku tlhangana tindlela leti vaxavisi a va famba hi tona loko va ta hi wuxeni va ya wupeladlambu. Se va fike va tshama nkamanyana ka ndhawu leyi, swi nga yendleka hi mhaka ya leswi Tera a a nga ha gwenti ku tama a yendza.

16, 17. a) Hi xini xitshembiso lexi nga mu nyika ntamu Abrahamu? b) Yehovha a mu katekisise ku yini Abrahamu nkama lowu a a li ka tiko la Harani?

¹⁶ Hi wugamu Tera a file na a ni 205 wa malembe. (Gen. 11:32) Abrahamu a tiyisiwile swinene ka nkama wolowo wa ku karhata hikusa Yehovha a tlhele a vulavula na yena. Yehovha a tlhele a phindha leswi a nga swi vula nkama a nga vulavula na yena na a li Ura. Kambe a tlhele a yengesela swin’wani ka switshembiso swa yena. A tshembise swaku Abrahamu a a tava “tiko lalikulu”, naswona mindjangu hinkwayu ya lani misaveni a yi ta katekisiwa hi mhaka ya yena. (Lerha Genesa 12:2, 3.) Xitshembiso lexi, xi tiyise Abrahamu leswaku a tama a yendza.

¹⁷ Ka khambi leli, a va ha ni minchumu ya yinyingi leyi a va fanele va yi longelela, hikusa Yehovha a katekise Abrahamu nkama na a li ka tiko la Harani. Bibele li vulavula hi “swilo hinkwaswu leswi va nga swi hlengeletela ni vatirhi lava va nga va kuma aHarani.” (Gen. 12:5) Leswaku Abrahamu a va tiko lalikulu, a swi lava a va ni minchumu ya yinyingi hintamu ni vatirhi va vanyingi. Kambe Yehovha a nga yendli swaku lava mu tirhelaka va ganya, kambe a va nyika leswi va swi lavaka swaku va tama va yendla ku rhandza ka yena. Se leswi Abrahamu a a tiyisiwile hi Yehovha, a tame a yendza a ya ka tiko leli a kalaka a nga li tivi.

18. a) Abrahamu a fike ka nkama wa lisima hintamu ka xitoriya xa vanhu va Yehovha hi siku muni? b) Hi swini swilo swin’wani swi nga yendleka hi diya 14 ka Nisani ka malembe lawa ma nga landzela? (Vona kwadru leli nge: “Siku La Lisima Hintamu Ka Xitoriya Xa Bibele.”)

¹⁸ Loko u suka Harani leswaku u ya fika Karkemixi a wu famba masiku ya manyingi. Phela Karkemixi hi lani vanhu a va tolovela ku tlulela kona a nambu wa Ewufrata. Swi nga yendleka ka ndhawu leyi, Abrahamu a fikile ka nkama wa lisima hintamu ka xitoriya xa vanhu va Xikwembu, xa ndlela leyi Yehovha a nga tirhisana hi yona ni vanhu va yena. Phela hi diya 14 ka wheti leyi nga gama yi vitaniwa swaku i Nisani ka lembe la 1943 A.E.C., Abrahamu a tlulele nambu wa Ewufrata. (Eks. 12:40-43) Ka tlhelo la sul ka nambu wa Ewufrata a ku kumeka tiko leli Yehovha a a li tshembisile Abrahamu, naswona hi siku lolelo leswi Yehovha a a swi tshembise Abrahamu swi sungule ku tirha.

19. A xitshembiso lexi Yehovha a nga xi yendlela Abrahamu a xi yelana ni yini, naswona swi nga yendleka Abrahamu a khumbuke yini?

¹⁹ Abrahamu a tlulele tiko la Harani a ya ka tlhelo la Sul, naswona vanhu lava a a li na vona va nyime kusuhi ni minsinya yayikulu ya More leyi a yi kumeka kusuhi ni Xikemi. Kolanu, Yehovha a tlhele a vulavula na Abrahamu. Ka khambi leli Yehovha a vulavule hi n’wana wa Abrahamu lweyi a a ta mu nyika tiko leli a a mu tshembise lona. Ku nga va swaku Abrahamu a khumbuke wuprofeta leli Yehovha a nga li yendla ka jardim la Edeni, leli a li vulavula hi “n’wana” wa wansati, lweyi a a ta ponisa vanhu? (Gen. 3:15; 12:7) Swi tikomba Abrahamu a sungule ku swi twisisa swaku na yena a a katseka ka xikongomelo xa Yehovha xaxikulu.

20. Abrahamu a swi kombisise ku yini swaku a a yi khensa minkateko hinkwayu leyi Yehovha a a mu nyike yona?

²⁰ Phela Abrahamu a mu khense swinene Yehovha hi mhaka ya nkateko lowu a a mu nyike wona. Nkama na a famba ka tiko la Kanana, Abrahamu a a famba na a tivonela hikusa Vakanana a va ha tshama ka tiko lolelo. Kambe Abrahamu a nyimile a yakela Yehovha altari. A ku sunguleni a yi yakile kusuhi ni minsinya yayikulu ya More kambe hi ku famba ka nkama a game a yi yaka a kusuhi ni Betele. Abrahamu a vitane vito la Yehovha a tlhela a mu pfulela mbilu a mu khensa hileswi a nga mu hlayisa, a tlhela a pimisa hi leswi a swi ta yendlekela vana va yena ni vatukulu va yena. Funtshi swi nga yendleka Abrahamu a a chumayela vavhizinyu va yena lava a va li Vakanana. (Lerha Genesa 12:7, 8.) Ha tiyiseka leswaku Abrahamu a a ta kumana ni swikarhatu leswi a swi ta ringa lipfumelo la yena, kambe hi wutlharhi a nga zanga a pimisa hi doropa la Ura ni tshomba leli a nga li siya kaya ka yena. Kambe a a pimisa hi switshembiso leswi Yehovha a a mu tshembise swona. Vaheberu 11:10 yi vula swaku Abrahamu “a a nyimela doropa leli nga ni masungulu ya ku tiya, leli nga yendliwa li tlhela li yakiwa hi Xikwembu.”

21. Leswi hi swi tivaka hi Mfumu wa Xikwembu, hi nga swi fanisa ku yini ni leswi Abrahamu a a swi tiva, naswona u tinyimisele ku yendla yini?

²¹ Hina hi tirhelaka Yehovha namuntlha, hi tiva minchumu ya yinyingi hi doropa la ku fanekisela, ku nga Mfumu wa Xikwembu ku tlula Abrahamu. Ha swi tiva swaku Mfumu wa Xikwembu se wa fuma atilweni, ni swaku ku nga li khale wu ta helisa misava leyi ya ku biha. Naswona ha swi tiva swaku n’wana wa Abrahamu lweyi a a tshembisiwile i Yesu Kreste lweyi se a fumaka ka Mfumu wa Xikwembu. Ku ta va nkateko wawukulu ka hina, ku va hi vona Abrahamu na se a pfuxiwile, a tlhela a twisisa xikongomelo xa Xikwembu lexi khale a a nga xi twisisi hi ku helela. Wena ke, indjhe wa swi tsakela ku vona Yehovha na a hetisisa switshembiso hinkwaswu leswi a hi tshembisaka swona? Loko u swi tsakela, tama u yendla leswi Abrahamu a a swi yendla. Tinyimiseli ku titsona swin’wani, vana munhu wa ku yingisa, naswona yi khensi hintamu minkateko leyi Yehovha a ku nyikaka yona. Tekelela lipfumelo la Abrahamu lweyi a nga “papayi wa hinkwavu lava nga va ni lipfumelo”. Hi ndlela leyo, na yena a ta va papayi wa wena.