Bibele Li Txintxa Wutomi La Vanhu
HI MHAKA muni wanuna lweyi a a ni vavasati va vanyingi naswona a a hlupha Timboni ta Yehovha a txintxile a tlhela a va Mboni? I mpsini leswi nga yendla swaku mufundhisi wa kereke yin’wani a txintxa wukhongeli? I mpsini leswi nga pfuna wansati lweyi a nga hluphiwa na wa ha li mutsongo kuva a tinyika lisima a tlhela a va munghanu wa Xikwembu? Naswona hi mhaka muni wanuna lweyi a a rhandza mamuzika ya rock a txintxile a tlhela a sungula ku chumayela vanhu hi Xikwembu? Leswaku u kuma tinhlamulu ta swivutiso leswi, lerha switoriya leswi landzelaka.
‘Ni ve nuna wa ku yampsa.’—RIGOBERT HOUETO
LEMBE LA KU PSALIWA: 1941
TIKO LA KU PSALIWA: BENIN
XITORIYA XA YENA: A A NI VAVASATI VA VANYINGI NASWONA A A HLUPHA TIMBONI TA YEHOVHA
LESWI A NI HANYISA XISWONA:
Ni psaliwe Benin, ka doropa lalikulu leli vitaniwaka Cotonou. A vapsali va mina a va li va wukhongeli la Katolika kambe mina a ni nga yi hintamu kerekeni. Vanhu va vanyingi lava a va ya kerekeni a va ni vavasati va vanyingi hikusa ka nkama lowuyani a swi pfumeleliwa leswo. Hi mhaka leyo, nkama ni nga kula ni game ni teka 4 wa vavasati.
Kolomuyani ka ma 1970, ku ve ni ntlawa wa vanhu lowu nga sungula ku terekela mfumu lowu na wu li kona aBenin na wu pimisa swaku a wu ta va wona lowu a wu ta lulamisa swilo tikweni. Se ni nghenile ka ntlawa wolowo na ni pimisa swaku hi swoleswo leswi a swi ta yendleka. Phela ntlawa lowu na ni li ka wona a wu nga ti rhandzi Timboni hikusa tona a ti nga tipeti ka swilo swa politika, funtshi mina a ni li mun’wani wa lava a va ti hlupha. Se hi 1976 nkama vamisiyonariyu va Timboni ta Yehovha va nga hlongoliwa atikweni, mina a ni tiyiseka swaku a va nga ha ta tshuka va tlhela aBenin.
LESWI BIBELE LI NGA LI TXINTXISA XISWONA WUTOMI LA MINA:
Nkama switereka swi nga hela hi 1990, ku fike vamisiyonariyu va Timboni ta Yehovha aBenin. Leswo swi ni yendle ni pimisa swaku swi nga yendleka lava ku li vanhu va Xikwembu hikakunene. Hi nkama wolowo ni txintxe ntirho naswona mun’we wa lava a ni tirha na vona a a li Mboni ya Yehovha. Phela a sungule ku ni djondzisa hi leswi Timboni ta Yehovha ti kholwaka ka swona funtshi a ni kombe tindzimana ta Bibele leti kombisaka swaku Yehovha i Xikwembu xa lirhandzu ni xa ku lulama. (Deteronoma 32:4; 1 Yohani 4:8) Ku tiva wumunhu lelo la Xikwembu swi ni yendle ni navela ku djondza swin’wani hi xona. Hi mhaka leyo, ni pfumele ku djondza Bibele ni Timboni ta Yehovha.
Hi nkamanyana ni sungule ku ya mintlhanganwini ni Timboni ta Yehovha. Ni hlamalisiwe hintamu hi lirhandzu leli a ti li na lona funtshi a ti nga na xikheto ku nga na mhaka leswaku u mulungu kumbe u mulandi, u ganyile kumbe u xisiwana. Nkama a ni ya ni tiva Timboni ta Yehovha, a ni ya ni swi vona swaku tona i valandzeli va ntiyiso va Yesu Kreste. — Yohani 13:35.
Ni game ni vona swaku loko ni lava ku tirhela Yehovha, a swi ta lava ni tshika Wukhongeli la Katolika. Leswo a swi nga vevuki hikusa a ni karhateka hintamu hi leswi vanhu a va ta swi pimisa hi xiboho lexi a ni ta xi yendla. Swi teke nkama, kambe Yehovha a game a ni pfuna swaku ni tiya nhlana ni tshika wukhongeli la Katolika.
Ku ni swin’wani leswi a ni fanele ni swi txintxa ka wutomi la mina. Nkama na ni djondza Bibele, ni tive swaku Xikwembu xi lava swaku wanuna a va ni nsati mun’we ntsena. (Genesa 2:18-24; Matewu 19:4-6) Phela xona a xi lava swaku ni tshama ntsena ni wansati wa ku sungula lweyi ni nga mu teka. Hi mhaka leyo, ni tsalise muchadu na yena ni tlhela ni tshika vavasati lavan’wani lava a ni li na vona ni ku yendla hinkwaswu ni nga swi kota kuva ni va hlayisa. Hi ku famba ka nkama, vavasati vambirhi ka lava a ni tshama na vona va ve Timboni ta Yehovha.
SWI NI PFUNISE KU YINI:
Hambileswi nsati wa mina a ha lumbaka wukhongeli la Katolika, wa xi hlonipha xiboho lexi ni nga xi yendla xa kuva ni tirhela Yehovha. Naswona mina ni nsati wa mina ha swi vona swaku ku djondza Bibele swi ni pfunile swaku ni va nuna wa ku yampsa.
A ni pimisa swaku loko ni seketela politika a ni ta yampsisa swilo amugangeni wa mina, kambe ni swi vonile swaku leswo a swi nga pfuni nchumu. Swoswi na swi vona swaku o va Mfumu wa Xikwembu ntsena lowu nga lulamisaka swikarhatu swa vanhu. (Matewu 6:9, 10) Naswona ni mu khensa hintamu Yehovha hileswi a nga ni pfuna ku vona swaku i mpsini leswi nga ni yendlaka ni tsaka hikakunene.
‘A swi ni vevukelanga ku txintxa.’— ALEX LEMOS SILVA
LEMBE LA KU PSALIWA: 1977
TIKO LA KU PSALIWA: BRASIL
XITORIYA XA YENA: A A LI MUFUNDHISI
LESWI A NI HANYISA XISWONA:
Ni kulele kule ni doropa, ka ndhawu leyi vitaniwaka Itu, aSão Paulo. A ndhawu leyi a yi chaviwa hintamu hikusa vanhu va vanyingi a va yiveliwa va tlhela va dlayiwa.
A ni rhandza ku lwa, ku holovisa vanhu naswona a ni ni mahanyelo ya ku biha funtshi a ni xavisa mbangi. Hi ku famba ka nkama ni sungule ku vona leswaku a wutomi leli a li nga ta ni yisa ndhawu. A ni ta gama ni khomiwa, ni petiwa djele kumbe ni dlayiwa. Se ni game ni li tshika wutomi leli, ni sungula ku khongela ka Kereke ya Pentekoxta, lani hi ku famba ka nkama ni nga va mufundhisi.
A ni pimisa swaku ni nga swi kota ku pfuna vanhu hi leswi a ni swi chumayela akerekeni naswona a ni ni programa la wukhongeli ka radiyu funtshi leswo swi yendle leswaku ni tiviwa hintamu amugangeni. Kambe hi ku famba ka nkama ni tsumbule leswaku a varhangeli va kereke liyani a va nga na mhaka ni leswi vanhu a va titwisa xiswona naswona a va nga na mhaka ni ku dzunisa Xikwembu, leswi a va swi lava a ku li ku kuma male ntsena. Hi mhaka leyo, ni yendle xiboho xa ku tshika wukhongeli leliyani.
LESWI BIBELE LI NGA LI TXINTXISA XISWONA WUTOMI LA MINA:
Nkama ni nga sungula ku djondza Bibele ni Timboni ta Yehovha ni swi vonile leswaku tona a ti nga fani ni vakhongeli van’wani. Ku ni swilo swimbirhi leswi nga yendla ni ti tsakela. Xa ku sungula, ni vone leswaku Timboni ta Yehovha a to djondzisa ntsena swaku hi fanele hi rhandza Xikwembu ni vanhu van’wani kambe ta swi kombisa ka leswi ti swi yendlaka. Xa wumbirhi, a ti tipeti ka politika funtshi a ti yi nyimpini. (Esaya 2:4) Swilo leswi swi ni pfune ku vona leswaku a ni li kumile wukhongeli la ntiyiso, leli Bibele li li fananisaka ni ndlela ya ku lala leyi yi yisaka wuton’wini. — Matewu 7:13, 14.
Ni vone swaku kuva ni tsakisa Xikwembu a swi lava ni txintxa swilo swa swinyingi ka wutomi la mina. A swi lava ni ya ni rhandza ndjangu wa mina ni tlhela ni tiveka hansi. Ku vula ntiyiso, a swi ni vevukelanga kambe hi ku pfuniwa hi Yehovha ni swi kotile ku txintxa. Nsati wa mina lweyi se a a djondza Bibele ni Timboni ta Yehovha a hlamalile hi leswi ni nga txintxisa xiswona, hi mhaka leyo a ye a kulisa wunghanu la yena na Yehovha. Phela hi nkamanyana, mina ni nsati wa mina se a hi tiyiseka swaku hi lava ku va Timboni ta Yehovha. Se hi game hi tsakamisiwa hi siku lin’we.
SWI NI PFUNISE KU YINI:
Mina ni nsati wa mina hi tsakile hi leswi hi nga pfuna vana va hina vanharhu kuva va va ni wunghanu la ku tiya na Yehovha. Ndjangu wa hina wu tsakile naswona na mu khensa Yehovha hileswi a nga ni djondzisa ntiyiso lowu nga Bibeleni. Phela na swi vona swaku Bibele la txintxa wutomi la vanhu hikusa hi swoleswo swi nga ni yendlekela.
“Ni titwa na ni basile, na ni hanya kahle funtshi na ni tsakile.”— VICTORIA TONG
LEMBE LA KU PSALIWA: 1957
TIKO LA KU PSALIWA: AUSTRÁLIA
XITORIYA XA YENA: A VE NI WUTOMI LA KU KARHATA NKAMA NA A LI MUTSONGO
LESWI A NI HANYISA XISWONA:
Ni kule aNewcastle ka tiko la Nova Gales do Sul. Hi mina matevula ka 7 wa vana. Papayi wa mina a a li xidakwa naswona yena na mamani a va karhata va tlhela va banana. Mamani a a ni hlupha hi ku ni ba a tlhela a ni rhuketela. A a ni byela swaku ni munhu wa ku biha naswona loko ni fa a ni ta hisiwa hi ndzilu. Phela leswo a swi ni chavisa hintamu.
Leswi a ni biwa, minkama ya yinyingi a ni nga yi xikolweni. Nkama ni nga tlhanganisa 11 wa malembe, va ni susile kaya ka vapsali va mina, va ni veka ka ndhawu ya mfumu leyi a ku hlayisiwa kona vana. Hi wugamu va ye va ya ni veka ka ndhawu ya kereke leyi ku hlayisiwaka tintombhi ta kereke. Nkama ni nga tlhanganisa 14 wa malembe ni balekile akerekeni. Kambe leswi a ni nga swi lavi ku tlhelela kaya, a ni tshama switaratwini swa Kings Cross, ku nga xidoropani xa Sydney.
Nkama na ni tshama xitaratwini, ni sungule ku dzaha mbangi, ku phuza byala, ku sixtira pornografiya ni tlhela ni va nghwavani. Siku lin’wani ku yendleke nchumu lexi nga ni chavisa hintamu. A ni tshama ka yindlo ya n’winyi wa dixkoteka. Se siku lin’wani vavanuna vambirhi va tile va ta mu pfuxela. A ni byele swaku ni ya kwartu kambe a ni swi twa hinkwaswu leswi a va swi vulavula. Phela a a lava ku ni xavisa ka vavanuna lavayani. A va lava ku ni fihla ka xitimela xa mati lexi a xi pakela minchumu, va ni yisa aJapão swaku ni ya tirha abarakeni. Ni chavile hintamu se ni gama ni tlula hi vharanda ni ya kombela ku pfuniwa.
Ni kume wanuna lweyi a a yendzile aSydney, naswona ni mu tlhamusele xiyimu xa mina na ni nyimela swaku a ta ni nyika swimalani. Kambe a nga yendlanga leswo, a ni rhambe swaku ni famba na yena lomu a a tshama kona swaku ni ya hlamba ni tlhela ni dla nchumu. Ku vula ntiyiso a na ha mu tshikanga. Loko se ku hundze lembe hi chadile.
LESWI BIBELE LI NGA LI TXINTXISA XISWONA WUTOMI LA MINA:
Nkama ni nga sungula ku djondza Bibele ni Timboni ta Yehovha ku ni leswi swi nga ni tsakisa ni leswi nga ni kwatisa. Ni kwatile hi ku tiva swaku Sathana hi yena a vangaka swilo swa ku biha, hikusa a ni djondze swaku i Xikwembu xi yendlaka swaku hi xaniseka. Kambe ni tsakile hi ku tiva swaku Xikwembu a xi khatisi vanhu hi ku va hisa hi ndzilu ku nga leswi nga ni chavisa wutomi la mina hinkwalu.
Ni hlamalisiwe hi ku tiva swaku Timboni ta Yehovha ti tirhisa Bibele swaku ti yendla swiboho ni leswaku ti hanya hi leswi ti swi pfumelaka. Phela mina a ni karhata kambe ku nga na mhaka swaku a ni vula yini naswona a ni yendla yini, Timboni ta Yehovha a ti ni komba lirhandzu ti tlhela ti ni hlonipha.
Lexi a xi ni karhata hintamu a ku li ku titwa na ni nga pfuni nchumu. A ni tivona na ni nga li wa nchumu funtshi ni hete nkama wa wunyingi na ni titwisa xileswo hambiloko se ni tsakamisiwile ni va Mboni ya Yehovha. A ni swi tiva swaku na mu rhandza Yehovha, kambe a ni kanakana swaku Yehovha a nga rhandza munhu wa ku fana na mina.
Ni sungule ku txintxa mapimiselo ya mina loko se ku hundze 15 wa malembe na ni tsakamisiwile. Ni pfuniwe hi dixkursu leli nga vekiwa ka Yindlo ya Wugandzeli ya Timboni ta Yehovha, lani makwerhu a nga vulavula hi buku ya Yakobe 1:23, 24. Tindzimana leti ti fanisa Bibele ni xipelhu lexi hi pfunaka ku tivonisa xileswi Yehovha a hi vonisaka xiswona. Ni sungule ku pimisa swaku leswi Yehovha a swi vonaka ka mina swi hambanile ni leswi mina ni swi vonaka. A ku sunguleni a ni nga swi kholwi leswo, a ni pimisa swaku Yehovha a nge ni rhandzi.
Loko se ku hundze masiku, ni lerhe ndzimana leyi nga txintxa wutomi la mina. Ndzimana ya kona i Esaya 1:18, leyi nge: “Yehovha a li: “Tanani hi ta lunghisa timhaka. Hambiloko swidjoho swa n’wina swi pshukile, swi ta basisiwa swi ku baa.” Phela a swi fana ni loko Yehovha a ku: “Vicky, Vicky, tana hi ta lughisa timhaka. Na ku tiva naswona na swi tiva swidjoho swa wena ni tlhela ni tiva mbilu ya wena, phela na ku rhandza.”
Phela a ni yetlelanga ka wusiku lolelo. A na ha kanakana swaku Yehovha wa ni rhandza kambe ni sungule ku pimisa hi leswi Yesu a nga hi fela. Se ni tlhele ni pimisa hi ndlela leyi Yehovha a nga ni lehisela hi yona mbilu ka malembe hinkwawu lawa, naswona a ni kombile swaku wa ni rhandza hi tindlela ta ku hambanahambana. Kambe a swi fana ni loko ni byela Yehovha ni ku: “Lirhandzu la wena i litsongo swaku li fika ka mina. Leswi N’wana wa wena a nga fa a swi yeneli swaku swi hakela swidjoho swa mina.” A swi fana ni loko ni tlhelisela nkutsulu wa Yesu ka Yehovha. Kambe swoswi, hileswi ni nga pimisa hi nkutsulu, ni sungule ku titwa na ni rhandziwa hi Yehovha.
SWI NI PFUNISE KU YINI:
Swoswi, ni titwa na ni basile, na ni hanya kahle funtshi na ni tsakile. Swoswi wukati la mina li yampsile swinene naswona ni tsaka hintamu hi ku tirhisa leswi nga ni humelela swaku ni pfuna van’wani. Ni titwa na ni ni wunghanu la ku tiya na Yehovha.
“Leswo ku ve nhlamulu ya xikhongelo xa mina.”— SERGEY BOTANKIN
LEMBE LA KU PSALIWA: 1974
TIKO LA KU PSALIWA: RÚSSIA
XITORIYA XA YENA: A A RHANDZA MAMUZIKA YA ROCK
LESWI A NI HANYISA XISWONA:
Ni psaliwe aVotkinsk, ku nga doropa leli mutsali wa mamuzika lweyi a vitaniwaka Tchaikovski na yena a nga psaliwa ka lona. A kaya a hi li swisiwana. Papayi a a li munhu wamunene kambe a a phuza hintamu byala funtshi a a li xidakwa. Hi mhaka leyo, a kaya a ku tshama hi ku holoviwa.
A swilo axikola a swi nga ni fambeli kahle funtshi hi ku famba ka nkama ni sungule ku pimisa swaku a ni nga li wa nchumu. Leswo swi ni yendle ni nga rhandzi ku bula ni vanhu funtshi ni nga va tshembi. A ni nga swi rhandzi ku ya xikola. Phela loko hi nyikiwa mintirho a swi ni karhatela ku tlhamusela phambheni ka vanhu leswi ni nga swi twisisa naswona a swi ni tsandza hambi hi ku va tlhamusela swilo leswi a swi ni vevukela ku swi vulavula siku ni siku. Nkama ni nga pasa 8a classe, ka papela leli a ku tsaliwe manota ya mina a ku tlhele ku tsaliwa leswaku a ni swi koti ku bula ni vanhu funtshi a ni swi koti ku vula leswi ni titwisaka xiswona. A marito lawa ma ni khumbe hintamu funtshi ma tlhele ma yendla leswaku ni ya ni titwa ni nga pfuni nchumu. Naswona a ni tivutisa swaku kasi ni hanyela yini.
Nkama na na ha li Xikola Sekundariya ni sungule ku phuza. Funtshi loko ni phuza a ni titwa kahle kambe loko ni phuza hintamu a ni titwa na ni nga pfuni nchumu funtshi a ni biwa hi lipfalu; a ni nga ha swi tivi swaku ni hanyela yini. Leswo swi yendle leswaku minkama yin’wani ni nga humi kaya ku ringana nkama wa wunyingi. Hi kutsongokutsongo ni pimise hi ku tisunga.
Nkama ni nga tlhanganisa 20 wa malembe ni tsumbule nchumu lexi nga ni rhulisa mbilu swa nkamanyana, ku nga mamuzika ya rock. Phela loko ni yingisela mamuzika wolawo, a ni kuma matimba funtshi ni lavetele ku tiva vanhu van’wani lava na vona a va rhandza mamuzika lawa. Ni sungule ku fuya misisi, ni boxa tindleve ni tlhela ni yambala ku fana ni vanhu lava a va yimbelela mamuzika wolawo. Se hi ku famba ka nkama ni sungule ku va munhu wa ku rhandza maguwa funtshi a ni tshamela ku holova ni ndjangu wa mina.
A ni pimisa leswaku ku yingisela mamuzika ya rock a swi ta ni pfuna swaku ni tsaka, kambe leswo a swi yendlekanga. Hi kutsongokutsongo mamuzika lawa ma txintxe wumunhu la mina. Funtshi nkama ni nga tiva swaku vanhu lava a va yimbelela mamuzika lawa a ni ma rhandza a va yendla swilo swa ku biha, ni tshoveke mbilu.
Ni tlhele ni pimisa hi ku tisunga. Ka khambi leli a ni ngo swi pimisa ntsena kambe a ni lava ku swi yendla hikakunene. Leswi a swi ni yendla ni nga tisungi i ku pimisa hi ndlela leyi a swi ta mu khumba hi yona mamani. Phela a a ni rhandza hintamu naswona a a ni yendlele swa swinyingi. A ni nga swi lavi ku tama ni hanya kambe a ni nga swi lavi ku twisa ku vava mamani. Phela leswi a swi ni karhata hintamu.
Leswaku ni hundzisa nkama, ni nga tshameli ku pimisa hi ku tisunga, ni sungule ku lerha mabuku ya Rússia. Ka xitoriya xin’wani ni djondze hi wanuna mun’wani lweyi a a tirha kerekeni. Hi nkamanyana ni lave ku xi yendlela xan’wanchumu Xikwembu, ni ku tlhela ni pfuna vanhu van’wani. Se ni khongelile ka Xikwembu, ni xi kombela swaku xi ni komba leswaku i mpsini ni nga swi yendlaka leswaku ni tsaka ka wutomi la mina. Phela a ni nga se tshama ni swi yendla leswo. Funtshi nkama na ni khongela ni ve ni ku rhula kakukulu hi ndlela ya ku hlamalisa. Kambe xa ku hlamalisa hintamu hi leswi nga gama swi yendleka. Loko se ku hundze kolomuyani ka mawora mambirhi, Mboni ya Yehovha yi fike yi ba xipfalu xa kaya ka mina, yi ni rhamba leswaku ni djondza na yona Bibele. Phela na tiyiseka swaku leswo ku ve nhlamulu ya xikhongelo xa mina. Ku sukela ka siku leliyani, wutomi la mina li txintxile funtshi ni sungule ku tsaka ka wutomi la mina.
LESWI BIBELE LI NGA LI TXINTXISA XISWONA WUTOMI LA MINA:
Hambileswi a swi karhata, ni txukumete swilo hinkwaswu leswi a ni li na swona leswi a swi fambisana ni mamuzika ya rock. Hambileswo, ku hundze nkama wa wunyingi na na ha pimisa hi mamuzika wolawo. Hi xikombiso, loko ni hundza hi kusuhi ni lani a ku chayiwa mamuzika ya rock a ni khumbuka wutomi la mina la khale kambe mina a ni nga swi lavi ku khumbuka swilo swa ku biha leswi a ni swi yendla khale hikusa mbilu ni mimpimiso ya mina se a swi tale hi swilo swaswinene leswi a ni swi djondza ka Bibele. Hi mhaka leyo, a ni zama ku fambela kule ni tindhawu leti a ku chayiwa mamuzika wolawo. Funtshi loko ni tshuka ni pimisa hi swilo swa ku biha leswi a ni swi yendla khale, a ni khongela ka Yehovha na swi sukela mbilwini. Se ku yendla leswo a swi ni pfuna swaku ni va ni “ku rhula ka Xikwembu loku tlulaka ku twisisa hinkwaku.” — Vafilipiya 4:7.
Ka Bibele, ni djondze swaku Vakreste va ntiyiso va fanele va djondzisa van’wani hi leswi va kholwaka ka swona. (Matewu 28:19, 20) Ku vula ntiyiso, a ni pimisa swaku a ni nga ta tshuka ni swi yendla leswo, kambe leswi a ni swi djondza a swi ni tsakisa swi tlhela swi ni rhulisa mbilu. A ni swi tiva swaku vanhu van’wani va fanele va djondza ntiyiso. Hambileswi a ni chava, ni sungule ku bula ni van’wani hi leswi a ni swi djondza. A ni nga swi nyimelanga swaku ku djondza ni vanhu Bibele a swi ta ni yendla ni titwa ni li wa lisima naswona a swi ya swi ni kholwisa swaku leswi a ni swi djondza i ntiyiso.
SWI NI PFUNISE KU YINI:
Swoswi ni chadile naswona ni tsakile. Phela ni pfune mamani, makwenu wa mina ni vanhu va ku hambanahambana ku tiva ntiyiso wa le Bibeleni. Ku tirhela Yehovha ni ku pfuna van’wani leswaku va mu tiva, swi ni pfune ku vona leswaku ni hanyela yini.