-
Маттай. Аңлатмалар. 5 нче бүлекИзге Язмалар. Яңа дөнья тәрҗемәсе (өйрәнү басмасы)
-
-
ачу тотучы: Гайсә андый начар рухны үтерүгә китерә алган нәфрәт белән бәйли (1Ях 3:15). Ахыр чиктә, Аллаһы андый кешене кеше үтерүче итеп хөкем итәргә мөмкин.
яман сүзләр белән кимсетүче: Бу сүзтезмә рака́ (бәлки, еврей я арамей теленнән килеп чыккан) дигән грек сүзен белдерә; мәгънәсе «буш» я «ахмак». Имандашын шундый кимсетүче сүз белән атаган берәү йөрәгендә нәфрәтне саклап кына калмый, ә аны шулай ук кимсетүче сөйләме белән чыгара.
Югары киңәшмә: Тулы Югары киңәшмә — Иерусалимдагы суд — баш руханидан, 70 өлкән һәм канунчыдан торган. Яһүдләр аның хөкем карарларын ахыргы дип санаган. (Сүзлектән «Югары киңәшмә» кара.)
Син аңгыра: Шулай итеп тәрҗемә ителгән грек сүзе «фетнәчел» я «баш күтәрүче» дигән мәгънә йөрткән еврей сүзенә охшаш яңгыраган. Ул әхлакый яктан бик түбән һәм мөртәт кешене белдерә. Берәр милләттәшне шулай атау ул Аллаһыга каршы фетнә күтәрүчегә тиешле җәза, ягъни мәңгелек юк ителүне, алырга тиеш дип әйтү белән тиң булган.
Гәһәннә: Бу төшенчә ге хинно́м дигән еврей сүзләреннән барлыкка килгән; мәгънәсе «Һинном үзәне». Ул борынгы Иерусалимнан көньякка һәм көньяк-көнбатышка таба сузылган. (Ә12 кушымт., «Иерусалим һәм аның тирә-ягы» дигән картаны кара.) Гайсә көннәренә бу үзән чүп-чар яндыру урыны булып киткән, шуңа күрә «Гәһәннә» сүзе тулы юк ителүнең яраклы символы булган. (Сүзлекне кара.)
-