4. Хатын-кызның нәселенә кемнәр керә, һәм бу нәсел нәрсә эшләячәк?

⁴ Гадән бакчасындагы фетнәдән соң озак та үтмәстән, Йәһвә «хатын-кызның» нәселе булачагы хакында вәгьдә биргәнa. (Яратылыш 3:15 не укы.) Бу нәсел ахыр чиктә еланның, ягъни Шайтанның, башын ярырга тиеш булган. Соңрак Йәһвә бу нәселнең Ибраһим аша киләчәген ачыклаган. Ул Исраил халкының Яһүд буыныннан һәм Давыт патшаның гаиләсеннән чыгарга тиеш булган (Ярат. 22:15—18; 49:8, 10; Мәд. 88:4, 5; Лүк 1:30—33). Бу нәселнең, ягъни токымның, төп өлеше Гайсә Мәсих булып чыккан (Гәл. 3:16). Ә нәселнең икенче дәрҗәдәге өлеше мәсихче җыелышның рух белән майланган әгъзалары булып тора (Гәл. 3:26—29). Гайсә һәм бу майланган затлар бергә Аллаһы Патшалыгын тәшкил итә. Бу Патшалык ярдәмендә Аллаһы Шайтанны юк итәчәк (Лүк 12:32; Рим. 16:20).

5, 6. а) Данил һәм Яхъя ничә зур хакимлеккә ия булган патшалыкны сурәтләгән? б) Ачылыштагы җанварның башлары нәрсәне аңлата?

⁵ Гадәндә бирелгән беренче пәйгамбәрлектә Шайтанның да «токымы» булачак дип әйтелә. Аның токымы хатын-кызның нәселенә карата дошманлык тотарга, ягъни нәфрәт белдерергә тиеш булган. Еланның токымы кемнәр ул? Аллаһыны Шайтан кебек нәфрәт итүчеләрнең һәм аның халкына каршы торучыларның барысы. Тарих дәвамында Шайтан үз токымын төрле сәяси оешмаларга яки патшалыкларга берләштергән (Лүк 4:5, 6). Әмма бу патшалыкларның кайберләре генә Аллаһы халкына — Исраил халкына яисә майланган мәсихчеләр җыелышына — көчле йогынты ясаган. Бу безгә ни өчен Данил белән Яхъяның күренешләрендә зур хакимлеккә ия булган патшалыкларның нибары сигезе генә сурәтләнгәнен аңларга ярдәм итә.

7. Нинди патшалык җанварның беренче башын аңлата һәм ни өчен?

⁷ Җанварның беренче башы — Мисыр. Ни өчен? Чөнки Мисыр Аллаһы халкына дошманлык иткән беренче көчле патшалык булган. Аллаһы Ибраһимга аның гаиләсеннән хатын-кызның нәселе киләчәге хакында вәгъдә биргән. Ибраһим нәселеннән булган исраиллеләр Мисырга яшәргә килгән, анда ишәеп киткән һәм мисырлылар аларны җәберли башлаган. Шайтан Аллаһы халкын нәсел килгәнчегә кадәр юк итәргә тырышкан. Ничек итеп? Ул фиргавенне исраиллеләрнең яңа туган бар ир балаларын үтерергә котырткан. Йәһвә моңа юл куймаган һәм үз халкын Мисыр коллыгыннан азат иткән (Чыг. 1:15—20; 14:13). Соңыннан ул исраиллеләргә Вәгъдә ителгән җирне биргән.

8. Нинди патшалык җанварның икенче башы белән сурәтләнә, һәм ул нәрсә эшләргә тырышкан?

⁸ Җанварның икенче башы — Ассирия. Бу көчле патшалык шулай ук Аллаһы халкын юк итәргә тырышкан. Йәһвә Ассирияне ун буынлы Исраил патшалыгын җәзага тартыр өчен кулланган, чөнки исраиллеләр потларга табынган һәм Аллаһыга буйсынмаган. Әмма соңрак Ассирия Иерусалимга һөҗүм иткән. Шайтан, күрәсең, ахыр чиктә Гайсәгә китерергә тиеш булган патшаларның нәсел җебен өзәргә теләгән. Бу һөҗүм итү Йәһвәнең ниятенә кермәгән, һәм ул, үзенең тугры халкын азат итәр өчен могҗиза кылып, бу дошманнарны таркаткан (4 Пат. 19:32—35; Ишаг. 10:5, 6, 12—15).

¹³ Йәһвә Мидия белән Фарсы империясен Бабылны яулап алу һәм исраиллеләрне үз җирләренә кайтару турындагы пәйгамбәрлекне үтәр өчен кулланган (2 Елъ. 36:22, 23). Әмма шушы ук империя соңрак Аллаһы халкын юк итәргә тырышкан. Изге Язмаларның Эстер китабында Фарсы империясенең зур дәрәҗәле түрәсе Һәмәннең мәкер коруы турында языла. Ул Фарсы империясендә яшәгән барлык яһүдләрне кырып бетерергә теләгән һәм бу вакыйганың көнен дә билгеләгән. Йәһвә бу хәлгә катнашканга гына аның халкы янә Шайтан токымының дошманлык һөҗүменнән коткарылган булган (Эст. 1:1—3; 3:8, 9; 8:3, 9—14). Шуңа күрә Ачылыш китабындагы җанварның дүртенче башы Мидия белән Фарсы патшалыгын символлаштыра дип әйтү урынлы.

16. Антиох IV нәрсә эшләгән?

¹⁶ Фарсы патшалыгын яулап алганнан соң, Греция Аллаһы халкы яшәгән җир белән идарә иткән. Бу вакытка яһүдләр Вәгъдә ителгән җиргә инде кире кайткан һәм Иерусалимдагы гыйбадәтханәне яңадан торгызган булган. Алар һаман да Аллаһының сайланган халкы булып саналган, ә яңадан торгызылган гыйбадәтханә чын гыйбадәт кылуның үзәге булып торган. Әмма б. э. к. II гасырда Греция — җанварның бишенче башы — Аллаһы халкына һөҗүм иткән. Александр империясенең бер өлешен мирас итеп алган Антиох IV Иерусалимдагы гыйбадәтханәнең территориясендә мәҗүси мәзбәх төзегән һәм яһүд динен тотуны үлем җәзасына лаеклы җинаять дип игълан иткән. Никадәр көчле булган Шайтан токымының нәфрәте! Әмма тиздән Греция урынына башка бөтендөнья державасы килгән. Нинди патшалык җанварның алтынчы башы булыр?

17. Яратылыш 3:15 тәге пәйгамбәрлекнең үтәлүендә алтынчы баш нинди төп роль уйнаган?

¹⁷ Яхъя җанвар турындагы күренешне күргәндә, бөтен дөнья державасы Рим булган (Ачыл. 17:10). Бу алтынчы баш Яратылыш 3:15 тәге пәйгамбәрлекнең үтәлүендә төп роль уйнаган. Шайтан Рим җитәкчеләрен нәселне «үкчәсеннән» чагар өчен кулланган. Ничек итеп? Алар Гайсәне фетнә салуда ялган гаепләп, аны җәзалап үтергән (Мат. 27:26). Әмма бу яра тиздән төзәлгән, чөнки Йәһвә Гайсәне үледән терелткән.

18. а) Йәһвә үзенә нинди яңа халык сайлаган һәм ни өчен? б) Елан токымы ничек итеп хатын-кыз нәселенә дошманлык күрсәтүен дәвам иткән?

¹⁸ Исраилнең дини җитәкчеләре Римның вәкилләре белән Гайсәгә каршы сүз куешкан һәм халыкның күпчелеге дә аны кире каккан. Шуңа күрә моннан ары Йәһвә Исраилне үз халкы итеп санамый башлаган (Мат. 23:38; Рәс. 2:22, 23). Ул үзенә яңа халык — «Аллаһының Исраилен» сайлаган (Гәл. 3:26—29; 6:16, искәрмә). Бу халык яһүд һәм башка халык кешеләреннән торган майланган мәсихчеләр җыелышы булган (Эфес. 2:11—18). Гайсә үлеп терелтелгәннән соң, елан токымы хатын-кыз нәселенә карата дошманлык күрсәтүен дәвам иткән. Ким дигәндә берничә тапкыр Рим мәсихче җыелышны — нәселнең икенче дәрәҗәдәге өлешен юк итәргә тырышканe.