Гайсә, ишәк баласына атланып, Иерусалимга тантаналы рәвештә керә

Мәсих турындагы пәйгамбәрлекләр Гайсәнең тормышында үтәлгәнме?

Изге Язмалар нигезендә җавап

Әйе. Гайсә җирдә яшәгәндә, аның тормышында «дөньяны коткарачак» «Мәсих Җитәкче» турындагы күп пәйгамбәрлекләр үтәлгән (Даниял 9:25; 1 Яхъя 4:14). Хәтта Гайсә үлгәннән соң да, аңарда Мәсихкә кагылышлы пәйгамбәрлекләр үтәлә барган (Зәбур 110:1; Рәсүлләр 2:34—36).

«Мәсих» дигән сүз нәрсәне аңлата?

«Маши́ах» дигән еврей сүзенең һәм бу сүзгә тиң «христо́с» дигән грек сүзенең мәгънәсе — «майланган зат». Димәк, «Гайсә Мәсих» «Майланган Гайсә» дигәнне аңлата.

Борынгы вакытларда берәр кешегә хакимлек бирелгәндә, аның башына май агызганнар (Левилеләр 8:12; 1 Ишмуил 16:13). Аллаһы, Гайсәгә зур хакимлек биреп, аны Мәсих итеп билгеләгән (Рәсүлләр 2:36). Әмма Гайсә май белән түгел, ә изге рух белән майланган булган (Маттай 3:16).

Мәсих турындагы пәйгамбәрлекләр башка кешеләрдә дә үтәлә алганмы?

Юк. Һәрбер кешенең бармак эзләре кабатланмас булган кебек, Мәсихкә кагылышлы бар пәйгамбәрлекләр дә бер генә кешедә үтәлергә тиеш булган. Ләкин Изге Язмалар болай дип кисәтә: «Ялган Мәсихләр һәм ялган пәйгамбәрләр килер һәм, мөмкин булса, хәтта сайланганнарны да юлдан яздырыр өчен, бөек билгеләр һәм галәмәтләр күрсәтерләр» (Маттай 24:24).

Мәсих әле килмәгән дип әйтеп буламы?

Юк. Изге Язмаларда Мәсих турында, ул Давыт патшаның токымы булачак, дип алдан әйтелгән (Зәбур 89:3, 4). Ләкин Давытның токымнарын күрсәтүче яһүд шәҗәрәләре, күрәсең, б. э. 70 елында, римлылар Иерусалимга һөҗүм иткәндә, юк ителгән булганa. Шул вакыттан бирле бер кеше дә Давыт токымыннан булуын исбат итә алмый. Гайсә яшәгән вакытта исә бу шәҗәрәләр әле булган, шуңа күрә хәтта Гайсәнең дошманнары аның Давыт нәселеннән булганын шик астына куя алмаган (Маттай 22:41—46).

Изге Язмаларда Мәсихкә кагылышлы ничә пәйгамбәрлек язылган?

Изге Язмаларда язылган Мәсихкә кагылышлы пәйгамбәрлекләрнең төгәл санын билгеләп булмый. Чөнки хәтта бер генә өзектә Мәсихкә кагылган пәйгамбәрлекләрнең санын төрлечә чутлап була. Мәсәлән, Ишагыя 53:2—7 дә Мәсихкә кагылышлы берничә нечкәлек бар. Кайберәүләр бөтен бу өзекне бер пәйгамбәрлек дип саный, башкалар исә монда берничә пәйгамбәрлек язылган дип әйтә.

Гайсәдә үтәлгән Мәсихкә кагылышлы кайбер пәйгамбәрлекләр

Пәйгамбәрлек	Кайда язылган	Үтәлеше
Ибраһим токымы	Яратылыш 22:17, 18	Маттай 1:1
Ибраһим улы Исхакның токымы	Яратылыш 17:19	Маттай 1:2
Яһүд кабиләсендә туачак	Яратылыш 49:10	Маттай 1:1, 3
Давыт патша нәселеннән киләчәк	Ишагыя 9:7	Маттай 1:1
Гыйффәтле кыздан туачак	Ишагыя 7:14	Маттай 1:18, 22, 23
Бәйтлеһемдә туачак	Микай 5:2	Маттай 2:1, 5, 6
Аңа Иммануилb дигән исем кушылачак	Ишагыя 7:14	Маттай 1:21—23
Башта күренекле булмаячак	Ишагыя 53:2	Лүк 2:7
Ул тугач, сабыйлар үтереләчәк	Ирмия 31:15	Маттай 2:16—18
Мисырдан чакырылган булачак	Һошия 11:1	Маттай 2:13—15
Насаралы дип аталачакc	Ишагыя 11:1	Маттай 2:23
Аның алдыннан хәбәрче киләчәк	Малахи 3:1	Маттай 11:7—10
Б. э. 29 елында Мәсих булып китәчәкd	Даниял 9:25	Маттай 3:13—17
Аллаһы аны үз Улы дип атаячак	Зәбур 2:7	Рәсүлләр 13:33, 34
Аллаһы йортына карата ашкыну күрсәтәчәк	Зәбур 69:9	Яхъя 2:13—17
Яхшы хәбәрне игълан итәчәк	Ишагыя 61:1	Лүк 4:16—21
Аның Гәлиләядәге хезмәте аша халык бөек яктылык күрәчәк	Ишагыя 9:1, 2	Маттай 4:13—16
Муса кебек, могҗизалар кылачак	Канун 18:15	Рәсүлләр 2:22
Муса кебек, Аллаһының сүзләрен тапшырачак	Канун 18:18, 19	Яхъя 12:49
Күпләрне савыктырачак	Ишагыя 53:4	Маттай 8:16, 17
Үзенә игътибар җәлеп итмәячәк	Ишагыя 42:2	Маттай 12:17, 19
Боекканнарны кызганачак	Ишагыя 42:3	Маттай 12:9—20; Марк 6:34
Аллаһының гаделлеге нәрсә икәнен ачыклаячак	Ишагыя 42:1, 4	Маттай 12:17—20
Гаҗәеп киңәшче	Ишагыя 9:6, 7	Яхъя 6:68
Йәһвәнең исемен игълан итәчәк	Зәбур 22:22	Яхъя 17:6
Мисаллар китереп сөйләячәк	Зәбур 78:2	Маттай 13:34, 35
Җитәкче	Даниял 9:25	Маттай 23:10
Күпләр аңа ышанмаячак	Ишагыя 53:1	Яхъя 12:37, 38
Абыну ташы булачак	Ишагыя 8:14, 15	Маттай 21:42—44
Кешеләр аны кире кагачак	Зәбур 118:22, 23	Рәсүлләр 4:10, 11
Бер сәбәпсез нәфрәт ителәчәк	Зәбур 69:4	Яхъя 15:24, 25
Иерусалимга тантаналы рәвештә ишәк баласына атланып керәчәк	Зәкәрия 9:9	Маттай 21:4—9
Балалар аны данлаячак	Зәбур 8:2	Маттай 21:15, 16
Йәһвә хакына киләчәк	Зәбур 118:26	Яхъя 12:12, 13
Якын дусты аңа хыянәт итәчәк	Зәбур 41:9	Яхъя 13:18
30 көмеш тәңкәгә сатылачакe	Зәкәрия 11:12, 13	Маттай 26:14—16; 27:3—10
Дуслары аны ташлап китәчәк	Зәкәрия 13:7	Маттай 26:31, 56
Ялган шаһитләр аңа кара ягачак	Зәбур 35:11	Маттай 26:59—61
Гаепләүчеләр алдында дәшми торачак	Ишагыя 53:7	Маттай 27:12—14
Аңа төкерәчәкләр	Ишагыя 50:6	Маттай 26:67; 27:27, 30
Башына сугачаклар	Микай 5:1	Марк 15:19
Камчыланачак	Ишагыя 50:6	Яхъя 19:1
Үзенә сугучыларга каршы килмәячәк	Ишагыя 50:6	Яхъя 18:22, 23
Идарәчеләр, берләшеп, аңа каршы чыгачак	Зәбур 2:2	Лүк 23:10—12
Кул-аякларын яралап, аны баганага кадаклаячаклар	Зәбур 22:16	Маттай 27:35; Яхъя 20:25
Аның өс киеме өчен жирәбә салачаклар	Зәбур 22:18	Яхъя 19:23, 24
Җинаятьче булып саналачак	Ишагыя 53:12	Маттай 27:38
Аны яманлап, аңардан мыскыллап көләчәкләр	Зәбур 22:7, 8	Маттай 27:39—43
Гөнаһлы кешеләр өчен газапланачак	Ишагыя 53:5, 6	1 Петер 2:23—25
Аллаһы аны калдырган кебек тоелачак	Зәбур 22:1	Марк 15:34
Аңа эчәргә серкә һәм ачы нәрсә бирәчәкләр	Зәбур 69:21	Маттай 27:34
Үлем алдыннан сусаячак	Зәбур 22:15	Яхъя 19:28, 29
Үз рухын Аллаһыга тапшырачак	Зәбур 31:5	Лүк 23:46
Үз тормышын бирәчәк	Ишагыя 53:12	Марк 15:37
Гөнаһны йолым корбаны белән бетерәчәк	Ишагыя 53:12	Маттай 20:28
Аның бер сөяген дә сындырмаячаклар	Зәбур 34:20	Яхъя 19:31—33, 36
Чәнчелгән булачак	Зәкәрия 12:10	Яхъя 19:33—35, 37
Байлар белән җирләнәчәк	Ишагыя 53:9	Маттай 27:57—60
Үледән терелтеләчәк	Зәбур 16:10	Рәсүлләр 2:29—31
Хыянәтче урынына башка кеше киләчәк	Зәбур 109:8	Рәсүлләр 1:15—20
Аллаһының уң ягында утырачак	Зәбур 110:1	Рәсүлләр 2:34—36

a Макклинток һәм Стронг энциклопедиясендә болай дип әйтелә: «Еврей кабиләләре һәм гаиләләренең шәҗәрәләре Иерусалим җимерелгәнчегә кадәр түгел, ә нәкъ шул вакытта юк ителгән булган. Моңа шикләнер өчен сәбәпләр юк».

b Иммануил дигән еврей исеме «Аллаһы безнең белән» дигәнне аңлата. Бу исем Гайсәне Мәсих буларак яхшы тасвирлаган: аның җирдәге тормышы һәм эшләре Аллаһының үз халкы белән булуын раслаган (Лүк 2:27—32; 7:12—16).

c «Насаралы» төшенчәсе, күрәсең, «не́цер» (мәгънәсе «үсенте») дигән еврей сүзеннән килә.

d Б. э. 29 елына күрсәтүче хронологияне белер өчен, «Мәсихнең килүе турында Данил пәйгамбәрлеге» дигән мәкаләне карагыз.

e Бу пәйгамбәрлек Зәкәрия китабында язылган, ләкин Маттай язганча, ул «Ирмия пәйгамбәр аша әйтелгән» булган (Маттай 27:9). Мөгаен, кайчак Изге Язмаларның «пәйгамбәрләр язмалары» дигән өлешендә Ирмия китабы беренче булып торган (Лүк 24:44). Шуңа күрә Маттай, «Ирмия» диеп, пәйгамбәрләр китапларының бөтен җыентыгын, шул исәптән Зәкәрия китабын да күздә тоткандыр.