Fakatakitakiga mō te Fakatasiga ko te ‵Tou Olaga Kelisiano mo te Galuega Talai

Fakasologa o Mataupu

1. A fakatakitakiga i te tusi tenei ka fesoasoani atu ki tino katoa kolā e isi ne olotou tofiga i te fakatasiga ko te ‵Tou Olaga Kelisiano mo te Galuega Talai. E ‵tau o onoono a tino katoa ki fakatakitakiga ki olotou tofiga kolā e fakaasi mai i te Tusi mō Fakatasiga e penā foki mo te tusi tenei mai mua o fakatoka olotou tofiga. E ‵kami atu a tino talai katoa ke mafai o aofia i te faiga o tofiga konei. Nisi tino kolā e masani faeloa o ‵kau mai e mafai foki o aofia latou i te akoga mafai e talia ne latou akoakoga mai i te Tusi Tapu kae fetaui ‵lei foki olotou olaga mo tulaga faka-Kelisiano. E ‵tau o sau‵tala te ovasia o te Fakatasiga ko te ‵Tou Olaga mo te Galuega Talai mo te tino telā e se se tino talai, kae e manako ke kau ki te akoga, ko fakailoa ei ki te tino tena mafai ko ‵lei ke kau a ia. Te sau‵talaga tenei e ‵tau o aofia i ei te tino e fai ne ia tena akoga ki te Tusi Tapu (io me aofia i ei ana matua tali‵tonu). E ‵pau eiloa fakanofonofoga konei mo mea e manakogina ki se tino fai pelā me se tino talai seki papatiso.—od-E mata. 8 pala. 8.

PATI KAMATA

2. Tasi te minute. I vaiaso katoa, mai tua o te pese mo te ‵talo kamata, ka fakamalosi aka ne te takitaki fakatasiga ko te ‵Tou Olaga mo te Galuega Talai a tino ke olioli ki te polokalame telā ka ‵soko mai. E ‵tau o saga tonu atu te takitaki fakatasiga ki manatu kolā e aoga malosi ki te fakapotopotoga.

KOLOA MAI TE MUNA A TE ATUA

3. Lāuga: Sefulu minute. Te matua mo te fakasologa o manatu tāua e lua io me tolu e fakatoka atu i te Tusi mō Fakatasiga. Te lāuga tenei e ‵tau o fai ne se toeaina io me se tavini fesoasoani apo. Kafai ko kamata te faitauga i te vaiaso ki se tusi fou i te Tusi Tapu, e ‵tau o pei te vitio ke fakamatala atu te tusi tenā. E mafai ne te failauga o fakaaoga a manatu mai i te vitio kolā e fetaui mo tena matua. E ui i ei, e ‵tau eiloa o taumafai a ia ke fakaaoga a manatu katoa kolā e fakaasi mai i te Tusi mō Fakatasiga. Kafai e lava te taimi, e mafai foki o fakaaoga a ata kolā ne fakatoka mō te mataupu tenā. E mafai foki o fakaaoga a nisi fakamatalaga kolā e ‵lago atu ki manatu e fakaasi mai i te fakasologa o manatu.

4. Taemani Faka-te-Agaga: Sefulu minute. Te vaega tenei se fesili-mo-tali e aunoa mo se fakatomuaga io me ko pati fakaoti. E ‵tau o fai ne se toeaina io me se tavini fesoasoani apo. E ‵tau o fesili ne te failauga a fesili e lua ki tino fakalogo‵logo. E ‵tau foki o fakaiku aka ne ia me e ‵tau o faitau a tusi faitau kolā e siki mai io me ikai. Tino kolā e fai olotou tali e ‵tau fua o nofo ki se 30 sekone io me mu‵tana ifo te leva.

5. Faitauga ki te Tusi Tapu: Fa minute. Te tofiga tenei e ‵tau o fai ne se tagata telā e kau ki te akoga. E ‵tau o faitau ne te tino akoga a te tusi telā e tuku atu e aunoa mo ne pati kamata io me ne pati fakaoti. E ‵tau o fakaasi atu ne te takitaki fakatasiga te fiafia o fesoasoani ki te tino akoga ke ‵tonu ana mea e faitau, ke malamalama, ‵lei tena faitau, faka‵mafa i koga tonu, fakamafulifuli tena leo, mānava i koga tonu, mo te faitau i te auala masani e fai ei te faitauga. Ona ko nisi faitauga ki te Tusi Tapu e toe‵toe kae ko nisi e ‵loa, e ‵tau mo te Ovasia o te Fakatasiga ko te ‵Tou Olaga mo te Galuega Talai o tuku a tofiga ki tino akoga e ‵tusa mo te lotou atamai.

KE FAKAAOGA NE KOE I TE GALUEGA TALAI

6. Sefululima minute. Te vaega o te fakatasiga tenei ne fakatoka ke fakaakoako ki te faiga o te galuega talai, kae ke momea aka foki te atamai i te faiga o sau‵talaga, talai mo te akoako atu. Kafai e mafai, e mafai foki o tuku ki toeaina a tofiga i te vaega tenei. Tino akoga e ‵tau o galue ki manatu mai i te polosiua ko te Akoako Atu io me ko te Alofa ki Tino telā e fakaasi mai i tafa o tofiga taki tasi i te Tusi mō Fakatasiga. I nisi taimi, e mafai o isi se vaega telā e fakatoka ke fai pelā me se sau‵talaga. A tofiga penā e ‵tau o fai ne se toeaina io me se tavini fesoasoani apo.—Ke onoono ki te palakalafa e 15 ki te auala e fai ei a tofiga kolā e fai pelā me se sau‵talaga.

7. Kamataga o se Sau‵talaga: Te tofiga tenei e mafai o fai ne se tagata io me se fafine. Te tino fesoasoani e ‵tau se tagata māfai te tofiga e fai ne se tagata io me se fafine māfai e fai ne se fafine te tofiga io me se tino o te kāiga. Te tino akoga mo te tino fesoasoani e mafai o saga‵saga io me ‵tu.—Ke maua fakamatalaga fakaopoopo ki mea ke sau‵tala ki ei mo te fakanofonofoga, ke onoono ki te palakalafa e 12 mo te 13.

8. Toe Āsi Atu: Te tofiga tenei e mafai o fai ne se tagata io me se fafine. Te tino fesoasoani e ‵tau se tagata māfai te tofiga e fai ne se tagata io me se fafine māfai e fai ne se fafine te tofiga. (km 5/97 itu. 2) Te tino akoga mo te tino fesoasoani e mafai o saga‵saga io me ‵tu. Te tino akoga e ‵tau o fakaasi ne ia a pati e ‵tau o fai mafai ko toe āsi atu ki te tino ne sau‵tala muamua mo ia.—Ke maua fakamatalaga fakaopoopo ki mea ke sau‵tala ki ei mo te fakanofonofoga, onoono ki te palakalafa e 12 mo te 13.

9. Te Faiga o Soko: Te tofiga tenei e mafai o fai ne se tagata io me se fafine. Te tino fesoasoani e ‵tau se tagata māfai te tofiga e fai ne se tagata io me se fafine māfai e fai ne se fafine te tofiga. (km 5/97 itu. 2) Te tino akoga mo te tino fesoasoani e mafai o saga‵saga io me ‵tu. Te vaega tenei e ‵tau o fakaasi atu te faiga o te akoga faka-te-Tusi Tapu telā ko oti ne kamata. E se manakogina ke fai ne pati fakatomua io me ne pati fakaoti, seiloga ke galue te tino akoga ki manatu konā. E se manakogina ke faitau ki luga a mea katoa kolā e galue ki ei, kae e ui i ei e mafai loa o fai penā māfai e manakogina.

10. Fakamaina Atu Ou Talitonuga: Kafai se lāuga, e ‵tau o fai te tofiga tenei ne se tagata. Kafai se fakaasiga, e mafai o fai te tofiga tenei ne se tagata io me se fafine. Te tino fesoasoani e ‵tau se tagata māfai te tofiga e fai ne se tagata io me se fafine māfai e fai ne se fafine io me se tino o te kāiga. Te tino akoga e ‵tau o tuku mai ne ia se tali manino kae poto ki te fesili mai i te fakaaogaga o fakamatalaga fakaopoopo kolā e tuku atu ki a ia. Te tino akoga e mafai o filifili ne ia ke fakasino atu ki fakamatalaga fakaopoopo konā i te taimi e fai ei tena tofiga io me ikai.

11. Lāuga: Te tofiga tenei e ‵tau o fai ne se tagata kae fai e pelā me se lāuga ki te fakapotopotoga. Kafai te lāuga e fakavae ki se manatu mai i te Mataupu Fakaopoopo A o te polosiua ko te Alofa ki Tino, te tino akoga e ‵tau o fakaasi mai ne ia te auala e fakaaoga ei a tusi fai‵tau i te galuega talai. E pelā me se fakaakoakoga, e mafai o fakamatala ne ia te taimi e ‵tau o fakaaoga ei te tusi faitau, te uiga o te tusi faitau, mo te auala ke fakasako‵sako mo te tino e uiga ki te tusi faitau. Kafai te lāuga e fakavae ki se manatu mai mataupu o te polosiua Alofa ki Tino, te tino akoga e ‵tau o saga tonu atu ki te fakaaogaga o te manatu tena i te galuega talai. E mafai ne ia o fakaaoga te fakaakoakoga telā e sae mai i te manatu napa 1 o te mataupu io me fakaaoga ne ia ne tusi fai‵tau kolā e ‵sae mai i te mataupu tenā mafai e ‵lei.

12. Manatu ke Fakaaoga: A mea kolā e ‵sae mai i te palakalafa tenei mo te palakalafa mai lalo ifo e fakasino atu loa ki tofiga i te vaega “Kamataga o Sau‵talaga” mo te “Toe Āsi Atu”. Kafai e seai se isi mea e fakaasi atu, a te fakamoemoega o te tino akoga ko te fakaasi atu o se munatonu faigofie telā e fetaui ‵lei mo te tino kae ke ati aka foki se fakavae mō sau‵talaga fakamuli. E ‵tau mo te tino akoga o filifili se mataupu telā e fetaui ‵lei kae magoi foki ke fakaaoga i te koga e nofo a ia i ei. E mafai o filifili ne ia ke fakaasi atu se tusi io me se vitio mai i te ‵tou pusa o mea faigaluega io me ikai. I lō te fai atu o pati kolā ko oti ne tauloto, te tino akoga e ‵tau o fakaakoako ki te atamai i te faiga o sau‵talaga, e pelā mo te fakaasi atu o te fiafia tonu ki te tino i te auala masani.

13. Fakanofonofoga: Te tino akoga e ‵tau o fakaaoga ne ia te fakanofonofoga ki tulaga masani i te koga e nofo i ei. Pela me se fakaakoakoga:

(1) Fale ki Fale: Te fakanofonofoga tenei e aofia i ei te talai mai fale ki fale—e aofia i ei te fano o koe o talai, te fakaaogaga o telefoni io me ko te tusiga o tusi—mo te toe āsi atu ki tino kolā ne kamata a sau‵talaga i te taimi muamua ne fesokotaki atu ki a latou i te galuega talai mai fale-ki-fale.
(2) Talai i so se Taimi: Te fakanofonofoga tenei e fakamatala mai i ei te fakaaogaga o avanoaga masani e sau‵tala mo tino kae ‵fuli ki te talai atu ki a ia. E mafai o aofia i ei a te fakaasi atu o se manatu mai i te Tusi Tapu ki tino e fetaui mo koe i te galuega, i te akoga, i te koga e nofo koe i ei, i koga e oloolo ei a tino, io me i so se koe e fano ei koe i te aso.
(3) Talai i Koga e Tokouke ei a Tino: Te fakanofonofoga tenei e aofia i ei a te talai i ka talai, te talai i pisinisi, i te auala, i koga e tafao ei a tino, i koga e ‵tu ei a mea fakatele‵tele io me i so se koga e mafai o maua ei a tino.

14. Fakaaogaga o Vitio mo Tusi: E mafai o fakaasi atu ne te tino akoga se vitio io me se tusi e ‵tusa mo te fakanofonofoga. Kafai te tofiga e aofia i ei se vitio io me ko te tino akoga e manako o fakaaoga se vitio, ke fakamatala atu fua ko sau‵tala ei ki ei kae ke mo a e pei atu.

KE OLA E PELĀ ME NE KELISIANO

15. Mai tua o te pese, te 15 minute o te vaega tenei e aofia i ei se tofiga e tasi io me lua telā ne fakatoka ke fesoasoani ki tino ke fakagalue te Muna a te Atua. Kafai e seai se isi mea e fakaasi atu, a vaega konei e mafai o fai ne toeaina io me ko tavini fesoasoani apo, mai tafa o manakoga o te fakapotopotoga, telā e ‵tau o fai ne se toeaina. Kafai te tofiga se sau‵talaga, te failauga e mafai o fai ne ia a fesili fakaopoopo mai tafa loa o fesili kolā e ‵sae mai i te tofiga tenā. E ‵tau o fakatoetoe ne ia ana pati fakatomua ke lava ‵lei taimi ke saga atu ki manatu tāua mo tali mai tino. Kafai e ‵tau o fakasau‵tala se tino, e ‵tau mo te tino telā ka fakasau‵tala o fanatu ki luga o fai ana fakamatalaga i te tulaga māfai e mafai, i lō te fai atu o ana fakamatalaga mai lalo i tena nofoga.

16. Sukesukega a te Fakapotopotoga ki te Tusi Tapu: Tolusefulu minute. Te tofiga tenei e ‵tau o fai ne se toeaina atamai. (Kafai e se tokouke a toeaina, e mafai o fakaaoga a tavini fesoasoani apo, māfai e manakogina.) E ‵tau o filifili aka ne te potukau o toeaina a tino kolā e mafai o fai ne latou te Sukesukega a te Fakapotopotoga ki te Tusi Tapu. A tino kolā ne filifili aka, e ‵tau o takitaki ne latou te akoga i se auala ‵lei kae tausi foki ki te taimi, faka‵mafa atu a tusi fai‵tau kolā e fakavae ki ei, kae fesoasoani atu ki tino katoa ke maua te fiafia ki manatu aoga kolā ne sau‵tala ki ei. Latou kolā ne filifili aka e mafai foki o maua ne latou a mea aoga mai i te onoono ki manatu fakatonutonu e uiga ki te faiga o te vaega tenei. (w23.04 itu. 24, pokisi) Kafai ko oti ne sau‵tala ki mea katoa kolā e ‵sae mai i te vaiaso tenā, e se manakogina ke fakaloa te faiga o te sukesukega. Kafai e mafai, ke fakaaoga a tino kese‵kese ke fai ne latou te akoga e penā foki mo tino fai‵tau i vaiaso takitasi. Kafai e fakailoa atu ne te takitaki Fakatasiga ko te ‵Tou Olaga mo te Galuega Talai ke fakatoetoe te faiga o te sukesukega, ko onoono ei te tino e fai ne ia te akoga ki te auala ke fakatoetoe te sukesukega. E mafai o filifili ne ia ke se faitau a nisi palakalafa.

PATI FAKAOTI

17. Tolu minute. Te takitaki Fakatasiga ko te ‵Tou Olaga mo te Galuega Talai ka faka‵foki mai ne ia a manatu aoga mai i te fakatasiga. E ‵tau foki o fakamatala malie mai ne ia a mea kolā ka fai i te fakatasiga i te suā vaiaso. E mafai o faka‵pula mai ne ia a igoa o tino akoga kolā ka fai ne latou a tofiga i te suā vaiaso, mafai e lava te taimi. Kafai fua e fakailoa atu, ke fai so se fakapu‵laga e ‵tau o fai mo tusi kolā e ‵tau o faitau ki te fakapotopotoga ne te takitaki fakatasiga i ana pati fakaoti. Fakapulaga masani ki fakatokaga ki te galuega talai mo ‵teuga, e se ‵tau o faka‵pula atu mai i te tulaga kae e ‵tau o faka‵piki ki luga i te laupapa o fakapu‵laga. So se fakapulaga telā e se mafai o fai io me se tusi e se mafai o faitau ona ko te taimi, te takitaki fakatasiga e ‵tau o fakamolemole ki taina kolā e fai ne latou a tofiga i te vaega Ke Ola e Pelā me ne Kelisiano ke fakatoe‵toe olotou tofiga ki mea e mafai ne latou. (Ke onoono ki te palakalafa e 16 mo te 19.) E ‵tau o fakaoti te fakatasiga ki te pese mo te talo.

PATI FAKAMĀLŌ MO PATI FESOASOANI

18. Mai tua o tofiga o tino akoga, e maua ne te takitaki Fakatasiga ko te ‵Tou Olaga mo te Galuega Talai se minute e tasi ke tuku atu a pati fakamālō mo pati fesoasoani kolā e fakavae ki te manatu ne galue ki ei. Kafai e fai atu ne te takitaki fakatasiga a pati fakatomua ki te tofiga, e se ‵tau o fakaasi atu ne ia te manatu e galue ki ei. Kae kafai ko oti te tofiga o te tino akoga penā foki mo pati fakamālō, e mafai ne te takitaki fakatasiga o faka‵pula atu a te manatu ne galue ki ei a te tino akoga, kae fakaasi atu a feitu ‵lei kolā ne fai ne te tino akoga io me fakaasi atu i se auala atafai a feitu kolā e ‵tau ei o galue ki ei a te tino akoga. E mafai foki ne te takitaki fakatasiga o fai ne ana manatu ki nisi mea kolā e lavea ne ia i te fakaasiga kolā e mafai o aoga ki te tino akoga io me ko tino fakalogo‵logo. Nisi manatu fesoasoani kolā e fakavae ki te polosiua ko te Alofa ki Tino, te polosiua ko te Akoako Atu, io me ko te tusi ko te Ministry School e mafai o tuku atu māfai ko oti te fakatasiga io me i se isi taimi, e mafai ko te manatu ne galue a ia ki ei io me se isi manatu aka.—Nisi fakamatalaga e uiga ki te tiute o te takitaki Fakatasiga ko te ‵Tou Olaga mo te Galuega Talai mo te tiute o te tino fakatonutonu, ke onoono ki te palakalafa e 19, 24, mo te 25.

TAIMI

19. Seai se tofiga e ‵tau o silia tena taimi, io me ko pati a te takitaki fakatasiga ko te ‵Tou Olaga mo te Galuega Talai. E tiga loa e fakaasi mai i te Tusi mō Fakatasiga a taimi o tofiga takitasi, kafai ko oti ne sau‵tala ki mea katoa e manakogina, e se ‵tau o fakaopoopo nisi fakamatalaga ko te mea fua ke fakaaoga taimi koi ‵toe. Kafai e silia te taimi o te tofiga, e ‵tau o tuku atu ne pati fesoasoani ne te takitaki Fakatasiga ko te ‵Tou Olaga mo te Galuega Talai io me ko te tino fakatonutonu. (Ke onoono ki te palakalafa e 24 mo te 25.) Te fakatasiga kātoa, e aofia i ei a pese mo ‵talo, e ‵tau o 1 te itula mo te 45 minute te leva.

ASIGA A TE OVASIA O TE SEKETI

20. Kafai ko āsi atu te ovasia o te seketi ki se fakapotopotoga, e ‵tau eiloa o fai te fakatasiga e pelā mo te mea e fakaasi mai i te Tusi mō Fakatasiga mo nai fakama‵fuliga konei e fakaasi atu mai lalo: Te Sukesukega a te Fakapotopotoga ki te Tusi Tapu i te vaega Ke Ola e Pelā me ne Kelisiano ka sui ne te lāuga a te ovasia o te seketi telā e 30-minute. Mai mua o fai te lāuga a te ovasia o te seketi, e ‵tau o faka‵foki atu ne te takitaki Fakatasiga ko te ‵Tou Olaga mo te Galuega Talai a mea kolā ne fai i te fakatasiga, fai atu a mea ka fai i te fakatasiga i te suā vaiaso, fai a fakapulaga, faitau a tusi, ka oti ko ‵kami mai ei te ovasia o te seketi. Ka oti te lāuga a te ovasia o te seketi, ko fakaoti ei ne ia te fakatasiga ki te pese ne filifili ne ia. E mafai o ‵kami mai ne ia se suā taina ke fai ne ia te ‵talo fakaoti. Seai se akoga fakaopoopo e ‵tau o fai i te taimi o te asiga a te ovasia o te seketi. Potukau e mafai loa o fai olotou fakatasiga māfai foki loa e āsi atu te ovasia o te seketi ki te lotou fakapotopotoga. E ‵tau mo te potukau o ‵kau fakatasi mo te fakapotopotoga i te taimi e fai ei te lāuga a te ovasia o te seketi.

VAIASO O TE FONO FOLIKI IO ME KO TE FONO LASI

21. I te vaiaso o te fono foliki io me se fono lasi, e seai se fakatasiga a te fakapotopotoga e fai i loto i te vaiaso tena. E ‵tau o fakamasaua atu ki te fakapotopotoga ke onoono ki vaega o te fakatasiga i a latou eiloa io me i olotou kāiga.

VAIASO O TE FAKAMANATUGA

22. Kafai e fai te fakamanatuga i loto i te vaiaso, e seai se fakatasiga ko te ‵Tou Olaga mo te Galuega Talai e fai.

OVASIA O TE FAKATASIGA KO TE ‵TOU OLAGA MO TE GALUEGA TALAI

23. Se toeaina telā e filifili ne te potukau o toeaina ke fai pelā me ko te ovasia o te Fakatasiga ko te ‵Tou Olaga mo te Galuega Talai. Ko ia e panaki mo te fakatokaga o te fakatasiga kae fakamautinoa me tau‵tali faka‵lei i fakatakitakiga konei. E ‵tau o ‵lei te tena fesokotaki mo te tino fakatonutonu. I te taimi loa e maua i ei te Tusi mō Fakatasiga, te ovasia o te Fakatasiga te ‵Tou Olaga mo te Galuega Talai ka fakatoka ne ia a tofiga mō masina e lua. E aofia i ei a tofiga o toeaina mo tavini fesoasoani mo tofiga o takitaki fakatasiga kolā ne talia ne te potukau o toeaina, kae penā foki a tofiga o tino akoga. (Ke onoono ki te palakalafa e 3-16 mo te 24.) Kafai ko fakatoka ne ia tofiga o tino akoga, e ‵tau o onoono a ia ki tausaga o tino, te lotou atamai, mo te saolotoga o latou ke fai‵pati ki te mataupu tenā. E ‵tau foki o fakaaoga ne ia a faka‵tauga ‵lei penā māfai ko fakatoka ne ia nisi tofiga o te fakatasiga. A tofiga takitasi konei e ‵tau o tufa atu i se tolu vaiaso mai mua o te aso e fai ei te tofiga. E ‵tau o fakaaoga te pepa ko te Tofiga o te Fakatasiga te ‵Tou olaga Kelisiano mo te Galuega Talai (S-89) ki tofiga o tino akoga. E ‵tau o fakamautinoa ne te ovasia o te Fakatasiga ko te ‵Tou Olaga mo te Galuega Talai me faka‵piki atu a te fakasologa o tofiga i te laupapa o faka‵pulaga. E mafai ne te potukau o toeaina o filifili se suā toeaina io me se tavini fesoasoani ke fesoasoani atu ki a ia. E ui i ei, ko toeaina fua e ‵tau o fakaaoga i tofiga mai tafa o te akoga.

TAKITAKI FAKATASIGA KO TE ‵TOU OLAGA MO TE GALUEGA TALAI

24. I vaiaso takitasi, e tokotasi te toeaina e fai pelā me se takitaki fakatasiga i te fakatasiga kātoa. (Kafai e se lava toeaina, e mafai o fakaaoga a tavini fesoasoani apo, māfai e manakogina.) E fai ne ia a pati kamata mo pati fakaoti. E fai foki ne ia pati fakatomua ki tofiga katoa, kafai e se tokouke a toeaina, e mafai foki o fai ne ia a nisi tofiga i te fakatasiga, maise loa tofiga kolā e manakogina fua ke pei te vitio e aunoa mo se sau‵talaga. Manatu i vasia o tofiga, e ‵tau fua o toe‵toe. E fakaiku aka ne te potukau o toeaina me ko oi a tino e mafai o fai ne latou a te tofiga tenei. Toeaina apo e mafai o fakaaoga faeloa e pela me ne takitaki fakatasiga. E faka‵na loa ki fakanofonofoga, te ovasia o te Fakatasiga ko te ‵Tou Olaga mo te Galuega Talai e mafai o uke atu a taimi e fakaaoga e pelā me se takitaki fakatasiga i lō nisi toeaina apo. Kafai se toeaina ko mafai o fai ne ia a te vaega ko te Sukesukega a te Fakapotopotoga ki te Tusi Tapu, ko tena uiga ko mafai foki o fai pelā me se takitaki fakatasiga. Fakamolemole ke masaua, me i te toeaina telā e fai ne ia te takitakiga o te fakatasiga e ‵tau o tuku atu ne ia a pati fakamālō a‵lofa kae kafai e manakogina, e mafai foki o tuku atu a pati fesoasoani ki tino akoga. Te takitaki fakatasiga e maua foki ne ia te tiute ke fakamautinoa me oti ‵lei te fakatasiga i te taimi tonu. (Ke onoono ki te palakalafa e 17 mo te 19.) Kafai e manako te takitaki fakatasiga kae e isi foki se avanoaga, e mafai o fakatu se suā mea faipati i luga i te tulaga ke mafai o fakaaoga ne te takitaki fakatasiga mo fakatomua a tofiga takitasi, kae tuku te avanoaga ki te taina telā e fai tena tofiga ke fanatu ki te mea faipati telā e fai ei a tofiga. E mafai foki o sagasaga te takitaki fakatasiga i se taipola i luga i te tulaga i te taimi e fai ei te tofiga ki te faitauga o te Tusi Tapu mo tofiga i te vaega Ke Fakaaoga ne Koe i te Galuega Talai. E mafai o fesoasoani atu te faifaiga tenei ki te taimi.

TINO FAKATONUTONU

25. Kafai e mafai, se mea ‵lei ke fakaaoga se toeaina telā se failauga apo ke puke ne ia te tofiga tenei. Te tiute o te tino fakatonutonu ko te tuku atu o pati fesoasoani māfai e manakogina, ki toeaina mo tavini fesoasoani e uiga ki olotou tofiga kolā e fai, e aofia i ei olotou tofiga i te Fakatasiga ko te ‵Tou Olaga mo te Galuega Talai, lāuga mō tino katoa, te takitakiga io me ko te faitauga o te sukesukega ki te Faleleoleo Maluga mo te Sukesukega a te Fakapotopotoga ki te Tusi Tapu. (Ke onoono ki te palakalafa e 19.) Kafai e tokouke a toeaina apo i te lāuga mo te akoako i te fakapotopotoga, tenā ko filifili ei a toeaina apo kese‵kese ke fai pelā me ne tino fakatonutonu i tausaga takitasi. E se manakogina ko te tino fakatonutonu ke tuku atu a pati fesoasoani mai tua o so se tofiga.

AKOGA FAKAOPOOPO

26. E faka‵na loa ki te aofaki o tino a‵koga, e mafai ne te fakapotopotoga o fai a akoga fakaopoopo mō tino akoga. A akoga fakaopoopo takitasi e ‵tau o isi ne tino fakatonutonu atamai, maise loa se toeaina. Kafai e manakogina, e mafai o filifili aka se tavini fesoasoani apo. E ‵tau o filifili ne te potukau o toeaina a tino kolā e mafai o fakaaoga, mo te manakoga ke fakamafulifuli a tofiga konei. Te tino fakatonutonu e ‵tau o tautali ki te fakatokaga telā e fakaasi mai i te palakalafa e 18. Kafai e fai se akoga fakaopoopo, e ‵tau o fakailoa atu ki tino akoga ke olo ki te potu fakaopoopo ma oti te vaega ko te Taemani Faka-te-Agaga. E ‵tau mo latou o toe ‵foki ki te fakapotopotoga i te ‵toe vaega o te akoga.

VITIO

27. Ka fakaaoga a vitio kolā ko oti ne filifili ke fakaaoga i te fakatasiga tenei. A vitio o te fakatasiga i loto i te vaiaso ka maua i te polokalame ko te JW Library^® kae e mafai o maua i vaega tivaisi valevale.

S-38-VL 11/23