‘E Seai Eiloa se Tagata ne Faipati Pelā mo te Tagata Tenei’

“Ko oko eiloa i te fia‵fia o latou ki a ia, kae ne ofo latou i pati ‵lei ne faipati ne ia.”​—LUKA 4:​22.

NE SEKI fai ne ofisa te lotou galuega telā ne fakatonu atu ke fai. Ne uga atu latou ke puke fakapagota mai a Iesu Keliso, kae ne seki fai ne latou. Ne fesili ‵tonu atu a faitaulaga sili mo Falesaio, penei: “Ai a ne seki aumai ei ne koutou a Iesu?” E ‵lei te fesili me kaia ne seki puke mai ei ne ofisa se tagata telā ne seki fia ‵teke atu ki a latou? Ne fakamatala atu a ofisa, penei: “E seki iai eiloa se tagata ne faipati pela mo te tagata tenei!” Ne ofo malosi latou i akoakoga a Iesu telā ne se tali‵tonu latou me e ‵tau o fakasala a te tagata filemu tenei.a​​—⁠Ioane 7:​32, 45, 46.

² E se ko ofisa fua konā ne ofo i akoakoga a Iesu. E fai mai te Tusi Tapu me ne tokouke ‵ki a tino ne olo atu o fakalogo‵logo ki ana pati. Ne ofo a tino i tena fa‵kai “i pati ‵lei ne faipati ne ia.” (Luka 4:22) Ne faipati fakafia atu a ia i se pōti ki te vaitino tokouke kolā ne maopoopo atu i te matāfaga o te Tai o Kalilaia. (Maleko 3:9; 4:1; Luka 5:​1-3) I te taimi e tasi, ne nofo fakatasi se “vaitino e tokouke” mo Iesu i aso e tolu, kae seki ‵kai eiloa.​​—⁠Maleko 8:​1, 2.

³ Ne a mea ne fai ei a Iesu mo fai se faiakoga tu ‵kese? E tasi te pogai tāua ko tena alofa. Ne fiafia malosi a Iesu ki muna‵tonu kolā ne fakaasi atu ne ia, kae ne alofa foki a ia ki tino kolā ne akoako atu a ia ki ei. Kae ne atamai malosi foki a Iesu i te fakaaogāga o auala ma‵goi ke akoako atu i ei. I mataupu mō sukesukega i te lomiga tenei, ka suke‵suke tatou ki nisi auala ma‵goi kolā ne fakaaogā ne ia mo te auala e mafai ei o fakaakoako atu tatou ki ei.

E Faigofie Kae Manino

⁴ E masani sāle o fakaaogā ne tino kolā ne a‵koga faka‵lei a pati kolā e se mafai o malamalama a tino fakalogo‵logo i ei. Kae kafai e se malamalama a nisi tino i pati kolā e fai atu ne tatou, e mafai pefea o maua ne latou a mea aogā mai i ‵tou poto? Ne seki fakaaogā eiloa ne Iesu a pati kolā e se malama‵lama i ei a tino i te taimi ne akoako atu ei a ia. Mafaufau la ki te fia o pati ‵mafa kolā ne mafai o fakaaogā ne ia. Kae faitalia eiloa te lasi o tena poto, ne seki mafaufau a ia ki a ia eiloa kae ki tino kolā ne fakalogo‵logo ki a ia. Ne iloa ne ia me e tokouke i a latou konā ne “seki a‵koga” faka‵lei. (Galuega 4:​13) Ke fakaoko atu te fekau ki olotou loto, ne fakaaogā ne ia a vaegā pati kolā ne mafai o malama‵lama i ei a vaegā tino penā. Kāti ne faigofie fua ana pati, kae ne ‵loto ‵ki a muna‵tonu kolā ne fakaasi atu i ei.

⁵ Mafaufau la ki te Lauga i luga i te Mauga, telā ne tusi ki lalo i te Mataio 5:3–​7:​27. Kāti ne fai ne Iesu a te lauga tenā i se 20 minute. Kae e tiga eiloa te feitu tenā, e ‵loto ana akoakoga, kae ne oko ‵tonu atu ki te ‵kanotonu o vaegā mataupu pelā mo te mulilua, te ‵talaga o avaga, mo te fia maumea. (Mataio 5:​27-​32; 6:​19-​34) Kae e seai eiloa ne manatu faka‵numi io me ne tugāpati ‵mafa i ei. A te ‵tonuga loa, e seai eiloa se pati telā e se mafai foki eiloa o malamalama i ei se tamaliki! E se tioa eiloa o “ofo masei a te vaitino i ana akoakoga,” e aofia i ei a tino ‵toki lakau, tino tausi manu, mo tino faiika!​​—⁠Mataio 7:​28.

⁶ Ne fakaaogā sāle ne Iesu a fuaiupu ma‵nino kae toe‵toe, ke fakamatala atu a manatu faigofie kolā e ‵loto olotou uiga. A koi tuai o ‵lomi mai a tusi, ne akoako atu a Iesu i se auala telā ne fesoasoani atu ki ana tino fakalogo‵logo ke masaua faeloa kae ke ‵mau foki a mea konā i olotou loto. Masaua a nisi fakaakoakoga konei: “E seai se tino e mafai ne ia o tavini ki aliki e tokolua; . . . E se mafai ne koutou o tavini ki te Atua mo koloa.” “Sa fakamasino atu ki nisi tino, ko te mea ke mo a e fakamasino koutou ne te Atua.” “E iloa ne koutou a pelofeta ‵loi i olotou fua.” “A tino se ma‵saki, e se ma‵nako ki se tokita, ka ko latou fua kola e ma‵saki.” “Ko latou katoa kola e fakaaoga te pelu, e ‵mate foki i te pelu.” “E ‵tau mo koutou o fai te otou tiute ki te Malo, pela foki mo otou tiute ki te Atua.” “E sili atu te manuia o te tino tela e tuku atu fua ana mea i lo o te tino tela e talia ne ia.”b (Mataio 6:​24; 7:​1, 20; 9:​12; 26:52; Maleko 12:17; Galuega 20:35) Ke oko mai eiloa ki aso nei, koi faigofie eiloa o masaua a pati aogā konā, faitalia me ko tai kātoa nei te 2,000 tausaga talu mai te taimi ne fai mai ei ne Iesu a pati konā.

Te Fakaaogāga o Fesili

⁷ Ne fakaaogā ne Iesu a fesili i se auala fakaofoofogia. Ne fai faeloa a ia penā faitalia foki eiloa me e mu‵tana fua a taimi e fakamāumāu māfai e taku ‵tonu atu ki ana tino fakalogo‵logo a te manatu tāua. Kaia ne fakaaogā ei ne ia a fesili? I nisi taimi, ne fakaaogā ne ia a fesili ke fakaasi mai i ei a lagonaga o tino kolā ne ‵teke atu ki a ia, ko te mea ke mafai o fakagata aka ei te lotou gutu fesilisili. (Mataio 12:​24-​30; 21:​23-​27; 22:​41-​46) Kae i te ukega o taimi, ne fakamāumāu ne Iesu a taimi i te faiga o fesili ko te mea ke taku atu ei a muna‵tonu, ke fakaasi mai ne ana tino fakalogo‵logo a mea i olotou loto, kae ke fakamalosi kae akoako aka ei a mafaufauga o ana soko. Ke na iloilo aka ne tatou a fakaakoakoga e lua o te faiga o fesili, kolā ne aofia i ei te apositolo ko Petelu.

⁸ Muamua la, mafaufau ki te taimi ne fesili atu ei a tino ao lafoga ki a Petelu me e ‵togi ne Iesu tena lafoga ki te faletapu io me ikai.c Ne fai fakafia atu a Petelu, penei, “E ‵togi.” Kae mai tua malie ifo, ne fesili atu a Iesu ki a ia: “ ‘Simona, se a tou manatu? Ko oi tino e ‵togi a tiute mo lafoga ki tupu o te lalolagi nei? Ko tino tonu o te fenua, me ko fakaalofa kola e ‵nofo i te fenua?’ Muna a Petelu, ‘Ko tino fakaalofa.’ Muna a Iesu ki a ia, ‘Ko ‵lei, ko tona uiga ko se lafo a tino tonu o te fenua.’ ” (Mataio 17:​24-​27) Ne ‵tau eiloa o maina ‵lei a Petelu i te pogai o fesili a Iesu. Kaia e fai ei penā?

⁹ I aso o Iesu, ne iloa ne tino me ne se ‵tau o ‵togi ne kāigā tupu olotou lafoga. Tela la, ne seki ‵tau o ‵togi atu ne Iesu a te lafoga me i a ia ko te tama fagasele eiloa e tokotasi a te Tupu faka-te-lagi telā ne tapuaki atu a tino ki ei i te faletapu. E lavea atu i ei me i lō te ‵takuatuga fua o te ‵tali tonu, ne fakaaogā faka‵lei ne Iesu a fesili i se auala magoi kae atafai ke fesoasoani atu ki a Petelu ke iloa ne ia te manatu tonu e uiga ki ei​—⁠kae kāti ke iloa foki ne ia me e ‵tau o mafaufau faka‵lei muamua a ia a koi tuai o faipati atu.

¹⁰ Ne aofia i te lua o fakaakoakoga, se fakalavelave telā ne tupu i te po o te Paseka i te 33 T.A. i te taimi ne puke fakapagota ei a Iesu. Ne fesili atu a soko ki a Iesu me e ‵tau o taua atu latou ke puipui ei a ia. (Luka 22:49) I lō te faka‵tali ki se tali, ne ‵kati keatea ne Petelu a te taliga o te tagata e tokotasi ki se pelu (kāti e se tenā fua te mea telā ne manako a Petelu ke fai). Ne fai ne Petelu se mea telā ne seki loto ki ei tena pule, me ko toka katoatoa a Iesu ke puke fakapagota a ia. Ne saga atu pefea a Iesu ki ei? Ne kufaki a Iesu e pelā mo tena masani kae ne fesili fakatolu atu a ia ki a Petelu, penei: “E manatu koe i a au ka se inu ki te ipu o te puapuaga, tela ko oti ne tuku mai ne toku Tamana ki a au?” “E se iloa ne koe me mafai ne au o fakatagi atu ki toku Tamana mō se fesoasoani, kae e uga fakavave mai ei ne ia ki a au ne sotia agelu e sili atu i te fitu sefululua afe? Kae e mafai la pefea o fakataunu a muna a te Tusi Tapu, tela ne fai mai me e ‵tau eiloa o fai penei?”​​—⁠Ioane 18:11; Mataio 26:​52-​54.

¹¹ Mafaufau malie aka ki te tala tenā. Ne iloa ne Iesu, telā ne sikomia ne tino kolā ne kaitāua, me ko pili o mate a ia kae e fakalagolago katoatoa ki a ia te taku ‵lei o te igoa o tena Tamana mo te ola o tino. Kae ne fakamāumāu eiloa ne ia te taimi tenā ke fakaasi atu ei a muna‵tonu tāua ki a Petelu mai te fakaaogāga o fesili. E maina tatou i ei me ne malamalama a Iesu i te tāua o fesili, i ne?

Manatu Fakaofoofogia

¹² I tena taviniga, ne fakaaogā sāle ne Iesu a te suā auala magoi ke akoako atu ei​​—⁠ko te fakaaogāga o manatu fakaofoofogia. Ne fakaaogā eiloa te auala tenei ke faka‵mafa mai i ei te manatu tāua. Mai te fakaaogāga o manatu fakaofoofogia, ne mafai ei o ‵piki ‵mau a mea konā i te mafaufau kae fui fakapuli atu. Ke na mafaufau aka tatou ki nāi fakaakoakoga.

¹³ I te Lauga i luga i te Mauga, i te taimi ne faka‵mafa atu ei a te manakoga ke “sa fakamasino” atu a nisi tino, ne fai atu a Iesu, penei: “Se a te mea e kilo atu ei koe ki te potu lakau i te mata o tou taina, kae se iloa ne koe a te potu lakau i tou mata?” (Mataio 7:​1-3) E a, e mafai o fakaataata ne koe te mea tenā i tou mafaufau? A te tino fia amiotonu e fai atu faeloa ke ‵seu aka ne ia te potu lakau i te “mata” o tena taina. E fai atu te tino fia amiotonu me e se mafai o lavea faka‵lei ne tena taina a mea ke fai ei ne ia a fakamasinoga ‵lei. Kae e mafai foki o fakalavelave atu se “potu lakau” ki te atamai o te tino fia amiotonu ke fakamasino atu​—⁠se lakau telā e mafai o fakaaogā ke ‵lago ei te tuāfale. Ko oko eiloa te manino mo te fui fakapuli atu a te auala ne fakaaogā ke faka‵mafa atu ei a te sē ‵lei ke taku fakamasei ne tatou a tamā mea ‵se a ‵tou taina kae e uke atu eiloa ‵tou mea ‵se!

¹⁴ I te suā taimi, ne taku fakamasei ne Iesu a te kau Falesaio i ana pati konei, “Koutou ne takitaki kivi, kolā e fakamā keatea ne koutou a namu kae folo kātoa ne koutou a te kamela.” (Mataio 23:​24, Tusi Paia Samoa) E magoi eiloa te fakaaogāga o te manatu fakaofoofogia tenei. Kaia? E maina ‵lei a tino i te ‵kese o se tamā namu foliki mo te kamela telā ko te ‵toe manu lasi ne masani ki ei a tino fakalogo‵logo ki a Iesu. E fakatāutāu pelā me e manakogina a namu e 70 miliona ke faka‵pau ei mo te ‵mafa masani o se kamela! Ne iloa foki ne Iesu me ne faka‵mā ne Falesaio olotou uaina ki se laugatu fakamā. Ne fai penā a tino fia amio‵tonu konā ko te mea ke mo a ma folo ne latou se namu telā ka fai ei latou ke se ‵mā. Kae ne folo kātoa ne latou a te kamela i se auala fakatusa, kae e se ‵mā foki te manu tenā. (Levitiko 11:​4, 21-​24) Ne manino ‵lei eiloa te manatu o Iesu. Ne puke ‵mautakitaki a Falesaio ki tamā mea fo‵liki i te Tulafono, kae ne fakasēaogā ne latou a mea tāua​—⁠ko “te fai mea tonu, te alofa mo te fakamaoni.” (Mataio 23:23) Ko tafaga eiloa te taku fakamasei ne Iesu o latou!

¹⁵ I tena taviniga kātoa, ne fakaaogā faeloa ne Iesu a manatu fakaofoofogia. Mafaufau ki nisi fakaakoakoga. “Kafai e pau te lasi o te otou fakatuanaki mo te fuaga o te sinapi” telā e mafai o fakamasiki ei se mauga ki te suā koga​—⁠ne seki mafai eiloa o fakaaogā ne Iesu se isi auala magoi aka ke faka‵mafa mai i ei te manatu me e mafai foki eiloa o uke a mea e fai ne se tino telā e foliki fua tena fakatuanaki. (Mataio 17:20) A te taumafai malosi o se kamela lasi ‵ki ke ulu atu i te pu o te nila​—⁠ko fakaasi faka‵lei mai i ei a te faigata ki se tino maumea telā e taumafai ke tavini atu ki te Atua kae koi puke ‵mau eiloa ki te olaga fia maumea! (Mataio 19:24) E mata, e se ofo koe i te ‵gali o pati mo te atamai o Iesu ke fakaoko atu a manatu aogā e uke i nāi pati fua?

Fakamatalaga ‵Tonu Kolā e se Mafai o Faka‵segina

¹⁶ Ona ko te ‵lei katoatoa o tena mafaufau, ne apo ‵ki a Iesu i te faiga o fakamatalaga kolā e fakatalitonu faka‵lei atu ki tino. Kae ne seki fakaaogā ‵se aka eiloa ne ia tena atamai tenā. I ana akoakoga, ne fakaaogā faka‵lei faeloa ne ia tena mafaufau ke fakasalalau atu ei a te munatonu. I nisi taimi, ne fakaaogā ne ia a fakamatalaga ‵tonu ke fakasēaogā ei a ‵losiga ‵se a tino ‵lotu kolā ne ‵teke atu. I te ukega o taimi, ne fakaaogā faka‵lei ne ia a fakamatalaga ‵tonu ko te mea ke akoako atu ei a mataupu tāua ki ana soko. Ke na onoono aka tatou ki te atamai o Iesu i te fakaaogāga o fakamatalaga ‵tonu.

¹⁷ Mafaufau ki te taimi ne faka‵lei aka ei ne Iesu se tagata ne pukea ne temoni telā ne ‵kivi kae gūgū. I te lagonaga ne Falesaio te mea tenei, ne fai atu latou, penei: “E afuli fua ne ia temoni, i te mana o Pelesepulo [Satani] te aliki o temoni.” Ne taku ‵tonu atu ne Falesaio me ne manakogina se malosi telā e sili atu i te malosi masani ke ‵tuli keatea ei a temoni a Satani. Kae ke taofi aka a tino mai te tali‵tonu ki a Iesu, ne fai atu latou me ne māfua mai tena ‵mana i a Satani. I te fakaasiatuga me ne seki mafau‵fau faka‵lei latou ki olotou fakamatalaga ‵teke, ne tali atu a Iesu, penei: “So se malo e nofo mavaevae kae fai taua, e se tumau. So se fa‵kai me ko so se kaiga e nofo mavaevae kae fai taua, e se tumau foki eiloa. Kafai e fai taua a potu kau i loto i te malo o Satani, ko tona uiga ko nofo mavaevae tona malo, ko malepelepe ei.” (Mataio 12:​22-26) E pelā me ne fai atu penei a Iesu: ‘Kafai e ‵tonu otou manatu me e galue au mō Satani, kae fakasēaogā ne au a galuega a Satani, ko tena uiga ko ‵teke atu faeloa a Satani ki mea kolā e manako a ia ki ei kae e se leva, ko takavale ei a ia.’ Ko oko eiloa i te magoi o te fakamatalaga tenā, i ne?

¹⁸ Ne toe fai atu ne Iesu a nisi fakamatalaga e uiga ki te mataupu tenei. Ne iloa ‵lei ne Iesu me ko oti ne ‵tuli keatea ne nisi Falesaio a temoni. Tela la, ne ‵sili atu ne ia se fesili faigofie kae fakapoi, penei: “Kafai la e afuli ne au a temoni i te mana o Pelesepulo, e oi la te mana e afuli ei ne otou fanau [io me ko soko] a temoni?” (Mataio 12:27) Ne fakauiga penei a pati a Iesu: ‘Kafai e tonu me ne afuli ne au a temoni i te ‵mana o Satani, ko tena uiga, ne fakaaogā foki ne otou soko a te ‵mana tenā.’ Ne a pati e mafai o fai atu ne Falesaio? Ne seki tali‵tonu latou me ne fai ne olotou soko a mea konā i te ‵mana o Satani. Mai te fakaaogāga o fakamatalaga kolā e se mafai o faka‵segina, ne fakasēaogā ei ne Iesu olotou fakamatalaga.

¹⁹ E se gata fua i te fakaaogāga o fakamatalaga ‵tonu ke fakafilemu aka ei a tino ‵teke, ne fakaaogā foki ne Iesu se fakasologa o manatu ‵tonu ke akoako atu ei a muna‵tonu fakamalosi loto kae aogā e uiga ki a Ieova. Ne fakaaogā fakafia sāle ne ia a pati konei, ‘e se sili atu la,’ ke fesoasoani atu ei ki ana tino fakalogo‵logo ke gasolo atu ki mua te lotou malamalama i mea masani ki nisi muna‵tonu aka foki. Ke na iloilo aka fua ne tatou a fakaakoakoga e lua konei.

²⁰ I te saga tonu atu ki te fakamolemole o ana soko ke fakaakoako latou ke ‵talo, ne fakamatala atu ne Iesu a te tala o se tagata telā ne “fakamolemole ‵soko” atu kae ne fai ei tena taugasoa sē fia fesoasoani ke tuku atu te mea e manako a ia ki ei. Ne fakamatala atu foki ne Iesu a te loto fia‵fia o mātua ke “tuku atu a mea ‵lei” ki olotou tama‵liki. Kae ne fakaoti mai ana pati, penei: “Tela la, kafai koutou e ma‵sei, kae e iloa ne koutou o tuku atu a mea ‵lei ki otou tama‵liki, e se sili atu la te otou Tamana i te lagi, i te fia tuku atu o te Agaga Tapu ki tino kola e fakamolemole atu ki a ia?” (Luka 11​:​1-​13) Ne fakasino atu te manatu o Iesu ki te ‵kese o te Atua mo tino. Kafai ne mafai o fai ne se taugasoa sē ‵lei penā a te manakoga o tena tuakoi, mo mātua sē ‵lei katoatoa kolā e tausi atu ki manakoga o olotou tama‵liki, kae sili atu la te ‵tou Tamana faka-te-lagi alofa i te fia tuku mai o te agaga tapu ki ana tavini fakamaoni kolā e ‵talo atu mo te loto maulalo ki a ia!

²¹ Ne fakaaogā foki ne Iesu a fakamatalaga tai ‵pau i te taimi ne tuku atu ne ia a pati fakatonutonu ke fakafesagai atu ki te manavase ki mea faka-te-foitino. Ne fai atu a ia, penei: “Mafaufau ake koutou ki manulele; e se ‵toki lakau, e se fakaputuputu mea, e seai foki ne olotou fale koloa mo fale saito. Kae fagai eiloa latou ne te Atua! Ka ko koutou e sili fakafia atu eiloa te otou taua i manu! Mafaufau ake koutou ki talotalo me ola pefea: e se ga‵lue, e se ‵tui gatu . . . Kae kafai la ko te Atua, ne fai ne ia te mouku ke ola mai pena i te aso nei, taeao ko ‵sunu ki te afi, kae ai a la ka se fakalavalava ei ne ia koutou? Ko foki la i te foliki o te otou fakatuanaki!” (Luka 12:​24, 27, 28) E tonu, kafai e tausi ne Ieova a manueva mo pulalakau, kae sili atu la tena tausiga ki ana tavini! E seai se fakalotolotolua me ne oko atu a fakamatalaga a‵lofa kae ma‵losi a Iesu ki loto o ana tino fakalogo‵logo.

²² Ko oti ne suke‵suke tatou ki nāi auala ne fakaaogā ne Iesu i te akoako atu kae e mafai ei o fakaiku aka ne tatou me i ofisa kolā ne seki mafai o puke fakapagota ne latou a ia, ne seki fakalasi‵lasi eiloa olotou tala, i te taimi ne fai mai ei latou, penei: “E seki iai eiloa se tagata ne faipati pela mo te tagata tenei!” Kāti te ‵toe auala lauiloa ne akoako atu ei a Iesu ko te fakaaogāga o tala fakatusa, io me ko tala fakauiga. Kaia ne fakaaogā ei ne ia te auala tenei? Kaia ne ma‵goi malosi ei ana tala fakatusa? Ka suke‵suke tatou ki ei i te suā mataupu.

[Fakamatalaga mai lalo]

E Mata, e Masaua ne Koe?

• Ne a fakaakoakoga e fakaasi mai i ei me ne akoako atu a Iesu i se auala faigofie kae manino?

• Kaia ne fakaaogā ei ne Iesu a fesili i ana akoakoga?

• Kaia ne fakaaogā ei ne Iesu a manatu fakaofoofogia, kae ne fakaaogā pefea ne Iesu te auala tenei?

• Ne fakaaogā pefea ne Iesu a fakamatalaga ‵tonu ke akoako atu ei a muna‵tonu fakamalosi loto ki ana soko e uiga ki a Ieova?

[Fesili mo te Sukesukega]

1, 2. (a) Kaia ne seki mafai ei o puke fakapagota ne ofisa a Iesu? (e) Ne a mea e fakaasi mai ei me e se ko ofisa fua ne ofo i akoakoga a Iesu?

3. Se a te pogai tāua ne fai ei a Iesu mo fai se faiakoga tu ‵kese?

4, 5. (a) Kaia ne fakaaogā ei ne Iesu a pati faigofie i ana akoakoga, kae kaia e fakaofoofogia ei? (e) E fakaasi atu pefea ne te Lauga i luga i te Mauga a te faigofie o te auala e akoako atu ei a Iesu?

6. Ke taku mai se fakaakoakoga ki te auala ne fakaaogā ei ne Iesu a pati faigofie kolā e tāua ‵ki olotou uiga.

7. Kaia ne fakaaogā ei ne Iesu a fesili?

8, 9. Ne fakaaogā pefea ne Iesu a fesili ke fesoasoani atu ki a Petelu ke iloa ne ia te manatu tonu e uiga ki te ‵togiatuga o lafoga ki te faletapu?

10, 11. Ne a mea ne fai ne Iesu i te taimi ne ‵kati keatea ei ne Petelu te taliga o se tagata i te po o te Paseka i te 33 T.A., kae e fakaasi mai pefea ne te mea tenei a te malamalama o Iesu i te tāua ke fakaaogā a fesili?

12, 13. (a) Se a te manatu fakaofoofogia telā ne fakaaogā ne Iesu? (e) Ne fakaaogā pefea ne Iesu a manatu fakaofoofogia ke faka‵mafa atu ei te sē ‵lei o te taku fakamasei ne tatou a tamā mea ‵se a ‵tou taina?

14. Kaia ne magoi ‵ki ei te manatu fakaofoofogia telā ne taku mai ne Iesu ki te faka‵māga o namu mo te folo kātoaga o te kamela?

15. Ne a nisi akoakoga ne akoako atu ne Iesu i te fakaaogāga o manatu fakaofoofogia?

16. Ne fakaaogā faeloa pefea ne Iesu tena mafaufau?

17, 18. Ne a fakamatalaga ‵tonu ne fakaaogā ne Iesu ke fakasēaogā ei a ‵losiga ‵se a te kau Falesaio?

19, 20. (a) Se a te auala aogā ne fakaaogā ei ne Iesu a fakamatalaga ‵tonu? (e) Ne fakaaogā pefea ne Iesu a te tugāpati “e se sili atu la” ke tali atu ei ki te fakamolemole o ana soko ke fakaakoako latou ke ‵talo?

21, 22. (a) Ne a fakamatalaga ne fakaaogā ne Iesu i te taimi ne tuku mai ei ne ia a pati fakatonutonu e uiga ki te fakafesagai atu ki te manavase ki mea faka-te-foitino? (e) Ko oti ne suke‵suke tatou ki nāi auala ne akoako atu ei a Iesu kae se a te mea e mafai o fakaiku aka ne tatou?

[Ata i te itulau e 19]

Ne fakaaogā ne Iesu a vaegā pati kolā ne mafai o malamalama i ei a tino kolā e seki a‵koga faka‵lei

[Ata i te itulau e 20]

‘Ne fakamā keatea ne Falesaio a namu kae folo kātoa ne latou a te kamela’