Mataupu e 35

Ko te ‵Toe Lauga Takutakua Telā ne Fai

A TE tala tenei ko te tala tāua e tasi i tala i te Tusi Tapu: Ne sagasaga a Iesu ki lalo i te mauga, kae ne fai ne ia tena Lauga takutakua i luga i te Mauga. A te koga tenā ne tu i tafa o te Namo o Kalilaia, kae kāti ne tu pili ki Kapanaumi. Ko oti ne fakamāumāu ne ia te po kātoa i te faiga o tena ‵talo, kae ne fatoā filifili ne Iesu ana soko e toko 12 ke fai mo fai ne apositolo. Kae ne olo ifo a ia fakatasi mo latou katoa ki te koga laugatasi tenā i luga i te mauga.

Kāti e mafaufau koe me ko oko eiloa i te fi‵ta o Iesu kae ne fia moe a ia. Kae ko oti ne o‵mai a vaitino e tokouke, a nisi tino ne o‵mai mai Iutaia mo Ielusalema, i te 60 io me ko te 70 maila te ‵mao. A nisi tino ne o‵mai mai te tafātai o Tulo mo Saitonu kolā ne ‵tu i te feitu ki mātū. Ne o‵mai latou ke fakalogo‵logo ki a Iesu kae ke faka‵lei foki ne ia olotou masaki. E isi foki ne tino i a latou kolā ne fakalavelavegina ne temoni, io me ko agelu ma‵sei a Satani.

I te fanaifoga a Iesu, ne fakapili‵pili atu a tino ma‵saki ki a ia ke fakapa‵tele atu ki a ia, kae ne faka‵lei ne ia a latou katoa. Fakamuli ifo kāti ne kake malie aka a Iesu ki se koga e tai maluga atu i te mauga. I konā loa ne sagasaga a ia ki lalo kae ne kamata o akoako atu ki te vaitino telā ne nofo salalau i te koga laugatasi i ona mua. Kae mafaufau la ki ei! I te taimi tenā e seai lele eiloa se tino e tokotasi i te kau fakalogo‵logo kātoa telā e logo‵mae i se masaki malosi!

Ne fia fakalogo‵logo a tino ki te faiakoga telā e mafai o fai ne ia a vavega fakaofoofogia konā. Kae ne fai ne Iesu tena lauga ke aogā malosi ki ana soko, kolā kāti ne maopoopo i se koga e pili ki a ia. Kae ne tusi foki ne Mataio mo Luka te tala e uiga ki ei, ko te mea ke aogā foki te mea tenā ki a tatou.

Kāti e loa fakafa atu te tala a Mataio i lō te tala a Luka. Ako nisi mea kolā ne tusi ne Mataio ki lalo, ne tusi ne Luka e pelā me ne faipati a Iesu ki ei i nisi taimi i tena galuega, e pelā mo mea kolā e lavea atu māfai e fakatusa‵tusa te Mataio 6:9-13 ki te Luka 11:1-4, mo te Mataio 6:25-34 ki te Luka 12:22-31. Kae e se ‵tau o ofo tatou i ei. E manino i ei me e ‵pau a nisi mea kolā ne akoako atu ne Iesu i taimi e uke, kae ne fakaiku aka ne Luka ke tusi ne ia a nisi akoakoga konā i nisi tala.

E tāua ‵ki eiloa te lauga a Iesu e se gata fua ona ko te ‵poko o fakamatalaga faka-te-agaga i ei kae penā foki loa mo te faigofie mo te manino ‵lei ne fakaasi mai i ei ne ia a munatonu konā. Ne fakaaogā ne ia a tala masani mo mea kolā ne iloa ne tino, kae ne fai ei ke faigofie ke maina a tino katoa i ei māfai e ‵sala aka ne latou se olaga e ‵lei atu i te auala o te Atua.

Ko oi e Fia‵fia Tonu?

E ma‵nako a tino katoa ke fia‵fia. Me ne iloa ne Iesu te mea tenā ne kamata ne ia tena Lauga i luga i te Mauga i te fakamatalaga e uiga ki tino kolā e fia‵fia tonu. E pelā mo mea kolā e mafai o fakaataata ne tatou i ‵tou mafaufau, ko ‵saga fakavave atu a tino e tokouke kolā ne fakalogo‵logo ki a ia. Kae kāti ne foliga mai me e se fetaui ‵lei ana pati fakatomua.

Ne fakasino atu ne ia ana pati ki ana soko, kae ne kamata penei a Iesu: “Ke fia‵fia a koutou kolā e ma‵tiva: me i o koutou te malo o te Atua! Ke fia‵fia koutou kolā e fia‵kai nei: me ka ma­‵kona koutou! Ke fia‵fia koutou kolā e ‵tagi nei: me ka kata‵kata koutou! Ke fia‵fia koutou i taimi e takalia‵lia ei a tino ki a koutou, . . . Ke fia‵fia koutou i te taimi e fakaoko ei te mea tenā, kae ‵saka mo te fia‵fia me i te otou manuia lasi e maua i te lagi.”

Tenā loa te tala a Luka e uiga ki te kamataga o te galuega a Iesu. Kae pelā mo te tala a Mataio, ne fai atu foki a Iesu me i tino loto mau‵lalo, tino kolā e loto alofa, loto ‵mā kae uiga filemu ka fia‵fia. E pelā mo muna a Iesu e fia‵fia latou kolā ka maua ne latou te lalolagi, kae ka alofagina foki latou, kae ka matea atu ne latou te Atua, kae ka takugina foki latou pelā me ko tama a te Atua.

A te mea telā e fakauiga a Iesu ki ei i te fiafia, e se ko te mata katakata fua pelā mo te tino telā e fakafiafiagina. A te fiafia tonu e tai momea aka te ‵loto o tena uiga me ko lotomalie, mo te tokagamalie me ko aogā te olaga o te tino.

Tela la a latou kolā e fia‵fia tonu e pelā mo te mea e fakaasi mai ne Iesu ko tino kolā e iloa ne latou olotou manakoga faka-te-agaga, e fanoa‵noa latou ona ko olotou foliga agasala, kae ko iloa ne latou te Atua kae tavini atu latou ki a ia. Kae faitalia me e takalia‵lia atu ki a latou kae fakasauāgina latou ona ko te faiga o te loto o te Atua, ka fia‵fia latou me e iloa ne latou me e fakafia‵fia atu latou ki te Atua kae ka maua ne latou tena taui ko te ola se-gata-mai.

Kae e tokouke a tino ne fakalogo‵logo ki a Iesu ne fai pelā mo tino i aso nei, kae ne tali‵tonu latou me i te maumea mo fakafiafiaga ka fai ei se tino ke fiafia. Kae ne iloa ne Iesu me e ‵kese te mea tenā. Ne fakaasi atu ne ia te ‵kese tenā kae kāti ne ofo ei a tino kolā ne fakalogo‵logo ki a ia, ana muna:

“Malaia koutou kolā e mau‵mea nei: me ko oti ne maua ne koutou te olaga ‵lei! E malaia koutou kolā e ma‵kona nei: a koutou ka fia‵kai! E malaia koutou kolā e kata‵kata nei: koutou ka fanoa‵noa kae ‵tagi! E malaia koutou manafai a tino katoa e tavae e uiga mō koutou; me i olotou tupuna e faipati foki ne latou a mea foki eiloa konā ki pelofeta ‵loi.”

Se a te uiga o pati a Iesu? Kaia e fai ei penā me kafai e maukoloa se tino, e katakata a ia i te salasalaga ki fakafiafiaga kae e tavae atu a tino ki a ia kae malaia a ia i ei? E fai penā me kafai ko maua ne se tino a mea konā kae fakapelepele ne ia a mea konā ka se aofia i tena olaga te taviniga ki te Atua, telā e mafai fua o maua i ei te fiafiaga tonu. Kae ne seki fakauiga foki i ei ne Iesu me kafai e mativa, e fiakai kae fanoanoa se tino ka fiafia faeloa a ia. Kae pelā mo te masani a vaegā tino fakaa‵lofa penā kāti ka talia ne latou a akoakoga a Iesu kae ka manuia latou i ei i te mauaga o te fiafiaga tonu.

E ‵soko atu ki ei, ne faipati atu penei a Iesu ki ana soko, “A koutou ko te masima mō tino katoa.” Kae e se fakauiga ne ia i a latou ko masima ‵tonu. Kae e fakatumau ne te masima a te ‵lei o mea. Ne fakatu se fakaputuga masima i tafa o te fatafaitaulaga i te faletapu o Ieova, kae ne fakaaogā ne faitaulaga kolā ne galue i konā a te masima ke faka‵kona ei a taulaga.

A soko o Iesu e fai pelā me ko “masima mō tino katoa” me e fesoasoani atu latou ki tino ke tumau i te ola. A te tonuga loa, a te fekau telā e ave atu ne latou ki tino ka fakaola ei a olaga o tino katoa kolā e talia ne latou! Ka aumai ei ki olaga o vaegā tino penā a uiga pelā mo te loto ‵mau, te alofa tumau, fakamaoni, kae taofi i ei so se fakamaseiga o latou i te feitu faka-te-agaga mo mea tau amioga.

“Koutou ko te mainaga o te lalolagi,” ko muna a Iesu ki ana soko. E se tuku te moli ki lalo i se kete kae tuku ki luga i se tulaga moli, tela la, ne fai atu a Iesu penei, “Ke penā o maina atu te otou mainaga ki mua o tino.” Ka fai ne soko o Iesu te mea tenā mai te lotou molimauatuga ki mua o tino, penā foki loa mo te faiga pelā me ne fakaakoakoga ‵lei i mea tau amioga e ‵tusa loa mo fakatakitakiga i te Tusi Tapu.

Tulaga Ma‵luga i Amioga mō Ana Soko

Ne ma‵natu aka a takitaki lotu me i a Iesu se tino solitulafono ki te Atua kae ne fatoā aofaga fakatasi latou ke tamate a ia. A koi fai ne Iesu tena Lauga i luga i te Mauga, ne fakamatala atu a ia penei: “Ke se ma‵natu koutou i a au ne vau o ofa te Tulafono, io me ko Pelofeta. Au ne seki vau o ofa kae o fakataunu faka‵lei.”

Ne fakatāua malosi ne Iesu te Tulafono a te Atua kae ne fakamalosi atu foki a ia ki nisi tino ke fai penā. A te tonuga loa, ne fai atu a ia penei: “Tela la, so se tino e ofa ne ia se fakatonuga e tasi e tafa foliki i fakatonuga konei, kae e akoako atu ki nisi tino ke fai foki penā; e taku a ia se tino e tafa malalo i te Malo o te lagi,” ko tena uiga ka se ulu lele atu eiloa te vaegā tino tenā ki te Malo.

E se taitai o manatu māmā a Iesu ki Tulafono a te Atua, kae ne taku fakamasei ne ia a manatu kolā ne fai ei ke solitulafono se tino ki ei. Ko oti ne siki mai ne Iesu a pati konei i te Tulafono, “Sa tatino,” kae ne toe fai atu a ia penei: “So se tino e ita ki tena taina, e nofosala a ia i te fakamasinoga.”

E fakamataku te tumau o te ita ki se takaga, me e mafai o iku atu i ei ki te tatino, kae ne fakaasi atu ne Iesu me e pefea te lasi e ‵tau o taumafai ki ei ke maua mai i ei te filemu. Ne akoako atu a ia penei: “Kafai foki e avatu ne koe tau taulaga ki te fatafaitaulaga, kae masaua ne koe me e isi se mea e ita ei se tino ki a koe, tuku la tau taulaga i tafa o te fatafaitaulaga, kae fano mua koe o faka‵lei mo te tino tenā, fakamuli ko vau ei koe o tuku atu tau taulaga ki te Atua.”

E fakasino atu a Iesu ki te fitu o Tulafono e Sefulu, ana muna: “Ko oti foki ne lagona ne koutou me ne fai mai penei, ‘Sa mulilua.’” Kae ne taku fakamasei ne Iesu a vaegā manatu kolā e mafau‵fau faeloa ki te munatonu. “Kae e fai atu au ki a koutou: so se tino e kilo atu faeloa ki se fafine kae manako ki ei tena loto, ko mulilua a ia i tena loto.”

Ne seki faipati a Iesu i konā e uiga ki te mafaufau fakavave ki se amioga sē ‵tau kae ko ‘te kilo atu faeloa ki ei.’ A te vaegā kilo atu faeloa penā e fakamalosi aka ei a amioga sē ‵tau, kae kafai e maua se avanoa, e mafai o iku atu ei ki te mulilua. E mafai pefea ne se tino o taofi te mea tenei ke mo a ma tupu? Ne fai ne Iesu se tala fakatusa e uiga ki faiga faiga‵ta kāti e ‵tau o fai i ei, ana muna: “Kafai tou mata fakaatamai e fai ne ia ke agasala koe, tapale kae ‵pei keatea. . . . Kafai ko tou lima fakaatamai e fai ne ia koe ke agasala, ‵kati kae ‵pei keatea.”

E loto ma‵lie sāle a tino ke ave keatea se lima tonu telā e ‵pala ko te mea ke tumau ei latou i te ola. Kae pelā mo muna a Iesu e sili atu te tāua ke ‘‵pei keatea’ so se mea, faitalia me e tāua ‵ki eiloa a mea konā e pelā me se mata io me se lima ko te mea ke fakaseke ei ki mafaufauga sē ‵tau mo faifaiga sē ‵tau. Kafai e se fai penā, e fakamatala mai ne Iesu me i vaegā tino penā ka ‵pei atu ki Kena (ko te koga ne ‵sunu ei a kaiga i tafa o Ielusalema), telā e fakauiga ki te fakaseaiga se-gata-mai.

Ne fakamatala atu foki ne Iesu me ne a faifaiga kolā e ‵tau o fai ki tino kolā e fakapakia mai io me fakaitaita mai. Ne fakatonutonu mai ne ia penei: “Sa taui ne koutou te masei ki te masei; so se tino e ‵pa mai ki tou kalafou fakaatamai, toe ‵fuli atu foki ki a ia tou suā kalafou ke ‵pa.” Ne seki fakauiga i ei ne Iesu me e se ‵tau o puipui ne se tino a ia io me ko tena kāiga māfai e oso mai se tino. A te ‵pa mai e se fai pelā ke fakapakia mai se tino i te feitu faka-te-foitino kae ke fakaitaita mai. Tela la, ne fakauiga ne Iesu ana pati me kafai e taumafai se tino o fakaitaita mai ke fai se taua io me se kinauga, faitalia me e ‵pa tonu mai a tena lima io me fakalogo‵mae mai i ana pati fakaitaita, se mea se ‵tau ke toe taui atu ki a ia.

Ko oti ne fakasino atu a ia ki te Tulafono a te Atua ke alofa atu ki tou tuakoi, kae ne fai atu a Iesu penei: “Kae e fai atu au ki a koutou: Ke a‵lofa atu koutou ki otou fili, ‵talo foki mo latou kolā e fakasauā mai ki a koutou.” Ne tuku atu ne ia te pogai tāua ke fai penā, ana muna: “Ko te mea ke fai koutou mo tama a te ‵tou Tamana telā i te lagi telā e fakamaina mai ne ia tena la ki tino amio ma‵sei mo tino amio ‵lei.”

Ne fakaoti ne Iesu te vaega tenei o tena Lauga i ana pati fakamalosi konei: “E katoatoa te ‵lei o ‵tou amioga, e pelā mo te otou Tamana telā i te lagi, e katoatoa tena ‵lei.” Ne seki fakauiga ne Iesu i ei me e mafai ne tino o ‵lei katoatoa i feitu katoa. Kae e mafai ne latou o fakaakoako atu ki te Atua kae fakalasi atu ne latou te lotou a‵lofa ke aofia foki i ei ‵tou fili. A te tala a Luka telā e tai ‵pau e fai mai i ei a pati konei a Iesu: “Ke a‵lofa atu koutou e pelā eiloa mo te ‵tou Tamana e alofa.”

Te ‵Talo, mo te Fakatuaga ki te Atua

I te faiga o tena Lauga, ne taku fakamasei ne Iesu a amioga a tino kolā ne fakaloiloi atu me e amioatua latou. Ana muna: “Kafai ko avatu au meaalofa, ke se fakatagi ne koe a te pu, e pelā mo te faiga a tino fia amiotonu.”

Ne toe fai atu a Iesu penei: “Kae kafai koutou e ‵talo ke se fakaakoako ki tino fia amiotonu, me i a latou e fia ‵tu kae ‵talo i fale tapuaki mo magā auala, ko te mea ke lavea mai latou ne tino.” Kae ne fakatonu mai a ia penei: “Kafai e ‵talo koe, ulu ki loto i tou potu, ‵pono te mataloa; ko fai ei tau ‵talo ki tou Tamana telā e nofo i te koga e se lavea.” Ne ‵talo atu a Iesu i mua o nisi tino, tela la e seki taku fakamasei ne ia te faiga tenā. Kae ne taku fakamasei ne ia a ‵talo kolā ne fai atu ko te mea ke ofo a tino fakalogo‵logo kae ke tavae mai ne latou.

Ne toe fakatonutonu mai penei a Iesu: “Kae kafai e ‵talo koutou, sa fai ‵soko a pati kolā ko oti ne fai atu, pelā mo amioga a tino o fenua fakaatea.” E seki fakauiga ne Iesu me e masei ke toe taku atu se pati telā ko oti ne fai atu. E tasi te taimi, ne fai fakafia ne ia te “pati e tasi” i tena ‵talo. Kae ko te mea telā e se fiafia a ia ki ei ko te tau‵loto ki tugāpati “ke fai ‵soko” e pelā mo tino kolā e fakaaogā ne latou a malele ke taku atu a ‵talo kolā ne tau‵loto latou ki ei.

Ke fesoasoani atu ki tino kolā ne fakalogo‵logo ki a ia, ne tuku atu ne Iesu se ‵talo fakaakoako telā ne aofia i ei a fakamolemole e fitu. A fakamolemole e tolu i te kamataga e amanaia tonu ki te pulega a te Atua mo ana fuafuaga. E fakamolemole atu i ei ke faka‵malugina te igoa o te Atua, ke oko mai tena Malo, kae ke fakataunu foki tena loto. Ako nisi fakamolemole e fa kolā ne ‵toe mai ko fakamolemole totino, mo mea‵kai i aso takitasi, ke fakamagalo mai a agasala, ke mo a ma fakaosoosogina se tino i mea kolā e se mafai o kufaki a ia i ei, kae ke fakasaolotogina se tino mai te tino masei.

I ana nisi pati, ne faipati a Iesu ki matāsele ko te sōna faka‵mafa malosi a kope faka-te-lalolagi. Ne fakamalosi atu a ia penei: “Sa fakaputu ne koutou otou koloa i te olaga nei, me e isi ne mogamoga mo te pala o fakamasei, e isi foki ne tino kai‵soa e ofa ne latou a mea kae kaisoa.” E se gata fua i te mea e mafai o ma‵sei a koloa konā kae e se mafai o fai ei ke fiafia mai ei te Atua.

Tela la, muna a Iesu: “Fakaputu ne otou koloa i te lagi.” E mafai o fai penā mai te faiga ke fakamuamua te taviniga ki te Atua i tou olaga. E seai lele eiloa se tino e mafai o ave keatea ne ia te aogā o mea kolā ne fakaputu aka ne koe fakatasi mo te Atua io me ko tena taui lasi. Kae ne toe fai mai a Iesu penei: “Me ko te koga telā e tuku i ei ou koloa, e iai foki mo tou loto i konā.”

Ne toe faipati a Iesu ki te matāsele ko te fia‵fai ki koloa, i te faiga o te tala fakatusa tenei: “A te molī o te foitino ko mata; kafai ou mata e fia kilokilo faeloa ki mea ‵lei, ka maina atu katoa tou olaga. Kae kafai ou mata e fia kilokilo ki mea ma‵sei, e pouli katoa tou olaga.” A te mata telā e kite ‵lei i te foitino e fai pelā me se molī telā e ‵ka mai i se koga pouli. Kae ke ‵kite lei te mata e ‵tau o manino te mata ko tena uiga e ‵tau o ‵kilo faka‵lei atu ki se mea ‵lei e tasi. Kafai ko ‵segi te mata e mafai o ‵se foki i ei a fakatautauga, kae e mafai o fakamuamua i ei a taumafaiga faka-te-foitino i lō te taviniga ki te Atua, kae ka pouli mai i ei “tou olaga.”

Ne fakaoti faka‵lei ne Iesu te mataupu tenei ki te suā tala fakatusa aogā: “E seai se tino e mafai ne ia o tavini ki Aliki e tokolua; me e takalialia a ia ki te suā tino kae e alofa ki te suā tino, e fakamaoni ki te suā tino kae e se fakamaoni ki te suā tino. E se mafai ne koutou o tavini ki te Atua mo koloa.”

Ko oti ne tuku atu ne Iesu a pati fakatonutonu konā, kae ne fakatalitonu atu a ia ki ana tino fakalogo‵logo me e se ‵tau o manava‵se latou ki olotou manakoga faka-te-foitino māfai e fakamuamua ne latou te taviniga ki te Atua. Ana muna: “Ke ‵kilo koutou ki manu eva; a ­latou e se ‵toki saito, io me ‵kati ­saito, io me e fakaputu i fale saito; kae e fagaigina eiloa latou ne te otou Tamana telā i te lagi.” Kae ne fesili mai a ia penei: “E se sili atu la te otou tāua i lō latou?”

E ‵soko atu ki ei, ne fakasino atu a Iesu ki talotalo o te vao kae ne fai atu a ia “me i a Solomona i tena ‵malu ne seki pei eiloa ki se gatu gali, e penei mo pula o lakau konei.” Kae ne toe fai mai a ia: “Kafai ko te Atua ne fakalavalava ne ia a mouku o te vao konei . . . e se sili atu la te fakalavalava ne ia o koutou konā e fo‵liki otou fakatuanaki?” Tela la, ne fakaoti ne Iesu ana pati penei: “Sa manava‵se koutou o fai aka pelā: ‘Ne a mea ka ‵kai tatou ki ei? Ne a foki mea ka inu tatou ki ei? Ne a foki mea ka ‵pei ei tatou?’ . . . Ko iloa ne te otou Tamana me e aogā a mea katoa konā ki a koutou. Ke mua koutou o ‵sala tena Malo mo tena amiotonu; kae ka fakaopoopogina atu a mea katoa konā ki a koutou.”

Te Auala ki te Ola

A te auala ki te ola ko te tu mautakitaki i akoakoga a Iesu. Kae e se se mea faigofie ke fai penā. E pelā mo te kau Falesaio, e mataonoono kae fakamasino ne latou a nisi tino, kae kāti e se taumate, e tokouke a tino ne fakaakoako ki a latou. Tela la, a koi fai eiloa ne Iesu a tena Lauga i luga i te Mauga ne tuku atu ne ia te fakamalosiga tenei: “Sa fakamasino atu ki nisi tino, ko te mea ke mo a ma fakamasino koutou ne te Atua.”

Se mea fakamataku ‵ki ke tautali atu ki amioga a te kau Falesaio kolā ne mataonoono. E pelā mo te tala a Luka, ne fai ne Iesu se tala fakatusa ki te mea fakamataku tenā, ana muna: “A te tino ‵kivi e se mafai ne ia o takitaki te suā tino ‵kivi; kafai e takitaki ne ia, ko laua ko ‵tō ki loto i te lua.”

Se agasala fakamataku ‵ki māfai ko sōna mataonoono tatou ki nisi tino, e faka‵lasi ne tatou a olotou mea ‵se ne fai kae munasele atu tatou ki a latou. Tela la, ne fesili atu penei a Iesu: “E mafai pefea o fai atu koe ki te suā tino, ‘Fakamolemole, ke ‵seu ne au a te potu lakau i tou mata,’ kae kiloke, e isi se utu potu i tou mata? A koe se tino loi. ‵Seu muamua keatea te utu potu i tou mata ko ‵kite ‵lei ei koe, kae fatoā ‵seu ei ne koe keatea te potu lakau i te mata o tou taina.”

E se fakauiga i ei me e se ‵tau o fakautauta a soko o Iesu i olotou fesokotakiga ki nisi tino, me ne fai atu a ia penei: “Sa avatu ne koutou ne mea tapu ki kuli; sa ‵pei foki a penina a koutou ki mua o puaka.” E tapu ‵ki a muna‵tonu mai i te Muna a te Atua. E fai a mea konā pelā me ne penina fakatusa. Kae kafai e isi ne tino kolā e fai pelā me ne kuli io me ne puaka, kae e se fakatāua ne latou a muna‵tonu tāua konā, e ‵tau o tiakina ne soko o Iesu a tino konā kae salasala aka ne latou a tino kolā e sili atu te lotou fia‵fia.

E tiga eiloa ko oti ne faipati muamua a Iesu ki te faiga o ‵talo i tena Lauga i luga i te Mauga, ne toe faka‵mafa foki ne ia te aogā ke tumau i ei. Ne fakamalosi mai a ia penei: “Akai atu faeloa, kae ka tuku mai ki a koutou.” Ke fakaasi mai ne ia te loto malie o te Atua ke tali ne ia a ‵talo, ne fesili mai a Iesu penei: “Ko oi se tino i a koutou e mafai o tuku atu se fatu ki tena tama manafai e akai mai ki se falaoa? . . . Tela la, kafai koutou e ma‵sei, kae e iloa ne koutou o tuku atu a mea ‵lei ki otou tama‵liki; e a, e se sili atu la te otou Tamana i te lagi, i te fia tuku atu o mea ‵lei ki a latou kolā e akai atu ki a ia?”

I konā loa ne tuku mai ne Iesu a te tulafono takutakua e uiga ki amioga, telā e taku sāle pelā me ko te Tulafono Fakaaulo. Ana muna: “E pelā mo te mea e ma‵nako koutou ke fai atu ne nisi tino ki a koutou, ke fai foki eiloa ne koutou penā ki a latou.” A te ola e ‵tusa loa mo te tulafono tenā, ko aofia i ei a faifaiga mautinoa i te faiga o mea ‵lei ki nisi tino, ke fai atu a mea kolā e manako koe ke fai ne latou ki a koe.

Ne fakaasi mai i te akoakoga tenei a Iesu me e se faigofie te auala ki te ola: “Ulu atu koutou ki te mataloa mataliki; me i te mataloa mataefa e faigofie ei te auala e tau atu ki te fakaseaiga, e tokouke foki a latou kolā e olo atu ki ei. Kae e faigata te mata­loa mataliki kae i‵tia te auala e tau atu ki te ola, e toko timomo foki a tino e maua ne latou.”

E fakamataku ‵ki māfai e takitaki‵segina tatou ne se tino, tela la ne fakailoa atu ne Iesu penei: “Ke fakaeteete koutou i pelofeta ‵loi kolā ne o‵mai ki a koutou i amioga fakamamoe, ka ko olotou loto e fe‵kai e pelā eiloa me ne luko.” E pelā mo lakau ‵lei mo lakau ma‵sei e iloa atu i olotou fuaga, ne fai mai a Iesu me e iloa atu foki a pelofeta ‵loi i olotou amioga mo olotou akoakoga.

Ne toe fakamatala atu ne Iesu me e se ko pati fua a te tino e fai ei a ia mo fai Sena soko kae ko ana faiga. E fai mai a nisi tino me i a Iesu ko te lotou Aliki, kae kafai e se fai ne latou te loto o tena Tamana, e fai atu a ia penei: “Tela ka taku ‵tonu atu ei ne au ki a latou, ‘E se iloa ne au koutou; olo keatea mai i a au, tino amio ma‵sei!’”

Kae oti aka loa ne fai atu ne Iesu ana pati fakaoti kolā e ­tāua ‵ki i tena lauga. Ana muna: “So se tino e fakalogo ki aku muna kae fai ne ia e fakatusa ne au ki se tino poto telā ne faite tena fale i luga i te kaupapa; ne ‵to te vaiua, ne oko mai foki te lofiaga, ne agi foki mo te matagi kae poko ki te fale, kae ne se siga eiloa me ne fakavae ki luga i te papa.”

Kae i te suā feitu la, ne taku atu ne Iesu penei: “So se tino foki e fakalogo ki aku muna kae se fai ne ia, e fakatusa ki te tino valea ne fakatu tena fale i te one; ne ‵to te vaiua, ne oko mai foki a te lofiaga, ne agi foki mo te matagi kae poko ki tena fale, kae ne siga me ne fakavae ki luga i te one!”

I te taimi ne fakaoti ei ne Iesu, ne ofo malosi te vaitino i ana vaegā akoakoga, me ne akoako atu a ia e pelā me se tino e isi sena pule kae se pelā mo olotou takitaki lotu. Luka 6:12-23; Mataio 5:1-12; Luka 6:24-26; Mataio 5:13-48; 6:1-34; 26:36-45; 7:1-29; Luka 6:27-49.

▪ Tefea te koga ne nofo ei a Iesu i te faiga o tena toe lauga takutakua, ko oi ne ‵nofo foki i ei, kae ne a mea ne ‵tupu a koi tuai o avatu ne ia te mea tenā?

▪ Kaia e se ofo ei tatou me ne tusi ne Luka ki lalo a tala e uiga ki nisi akoakoga o te lauga tenā i nisi taimi?

▪ Ne a mea e fai ei ke tāua ‵ki te lauga a Iesu?

▪ Ko oi e fia‵fia tonu, kae kaia?

▪ Ko oi ka malaia, kae kaia?

▪ E mafai pefea o fai a soko o Iesu mo fai ne “masima o te lalolagi” mo te “mainaga o te lalolagi”?

▪ Ne fakaasi atu pefea ne Iesu me ne fakatāua ne ia te Tulafono a te Atua?

▪ Se a te akoakoga telā ne tuku atu ne Iesu ke ave keatea ei a mafuaga o te tatino mo te mulilua?

▪ Se a te uiga o pati a Iesu i ana pati e uiga ki te ‵fuliatuga o te suā kalafou?

▪ E mafai pefea o ‵lei katoatoa tatou e pelā mo te Atua e ‵lei katoatoa?

▪ Ne a akoakoga ne tuku mai ne Iesu e uiga ki te faiga o ‵talo?

▪ Kaia e sili atu ei te tāua o koloa faka-te-lagi, kae e mafai pefea o maua a mea konā?

▪ Ne a tala fakatusa ne tuku mai ke fesoasoani atu ki se tino ke fakaseke ki te fiafai ki koloa?

▪ Kaia ne fai mai ei a Iesu me e se ‵tau o manava‵se a tino?

▪ Ne a pati a Iesu e uiga ki te fakamasino atu ki nisi tino; kae ne fakaasi mai pefea ne ia me e ‵tau o fakautauta ana soko i olotou faifaiga ki tino?

▪ Ne a nisi pati a Iesu e uiga ki te faiga o ‵talo, kae se a te tulafono e uiga ki amioga telā ne tuku mai ne ia?

▪ Ne fakaasi mai pefea ne Iesu me e se faigofie te auala ki te ola, kae e fakamataku foki te takitaki‵segina ne tino?

▪ Ne fakaoti pefea ne Iesu tena lauga, kae ne a mea ne ‵tupu i ei?