Ne ‵Valo ne Ieova a “Te Mea ka Tupu Mai i te Kamataga”

“Ne ‵valo ne au te mea ka tupu mai i te kamataga; ne folafola ne au i aso mua eiloa a te mea tenei ko oti ne tupu.”​—ISAIA 46:10.

1, 2. Se a te mea e fakaofoofogia ei a mea kolā ne ‵tupu i te taimi ne pakū i ei a Papelonia, kae se a te mea e fakaasi mai i ei e uiga ki a Ieova?

I TE valuāpō, ne sa‵sale atu mo te fakaeteete a sotia o te fili i te takele o te vaitafe ko te Eufilate o taua atu ki te fa‵kai malosi ko Papelonia. A ko pilipili atu latou ki te mataloa o te fa‵kai, ne ofo masei latou i te mea telā ne lavea ne latou. Ne ma‵tala mai fua a mataloa ‵lasi e lua o te ‵pui o Papelonia! Ne kake aka latou ki tua mo te vaitafe kae ulu atu ki loto i te fa‵kai. Ne pakū fakavave i ei te fa‵kai tenā. Ne pule fakavave atu ki ei a te lotou takitaki ko Kulesa kae fakamuli fai atu ei ne ia te fakatonuga ke fakasaoloto a tino Isalaelu kolā ne ‵nofo pologa i konā. E lau i afe a tino ne foki atu o toe fakafou aka te tapuakiga ki a Ieova i Ielusalema.​—2 Nofoaiga Tupu 36:​22, 23; Esela 1:​1-4.

² Ko oti ne fakamaoni faka‵lei aka ne tino tusi tala fakasolopito a te ‵tonu o mea kolā ne ‵tupu i tausaga ko te 539-537 T.L.M. A te mea fakaofoofogia i ei me ko leva ne ‵valo mai a mea konā ne ‵tupu i se 200 tausaga mai mua atu i ei. Ne fakamalosi atu a Ieova ki tena pelofeta ko Isaia ke fakamatala ne ia te pakūga o Papelonia i te fia tausaga mai mua atu i ei ke oko eiloa ki te taimi tenā. (Isaia 44:24–45:7) Ne seki fakaasi mai fua ne te Atua a mea kolā ka ‵tupu i te vaitaimi ka pakū i ei a Papelonia, kae ne fakaasi mai foki ne ia te igoa o te takitaki telā ka fakatakavale ne ia te fa‵kai tenā.a I ana pati ki tino Isalaelu, kolā ko ana molimau i te vaitaimi tenā, ne fai atu a Ieova: “Masaua te mea ne tupu i aso taumua; fai mai me ko au fua tokotasi ko te Atua kae e seai aka foki se isi e ‵pau mo au. Ne ‵valo ne au te mea ka tupu mai i te kamataga; ne folafola ne au i aso mua eiloa a te mea tenei ko oti ne tupu.” (Isaia 46:​9, 10a) A Ieova se Atua telā e mafai o iloa ne ia a mea kolā ka ‵tupu.

3. Ne a fesili ka sau‵tala nei tatou ki ei?

³ E pefea te lasi o te mea e iloa ne te Atua i mea kolā ka ‵tupu i aso mai mua? E mata, ko leva ne iloa ne Ieova a mea ka fai ne tatou taki tokotasi i aso mai mua? E mata, ko oti ne fakaiku aka ne ia a mea kolā ka ‵tupu ki a tatou i aso mai mua? Ka sau‵tala tatou ki tali mai te Tusi Tapu e uiga ki mea konei mo nisi fesili aka i te mataupu tenei mo te suā mataupu.

Ieova​​—Se Atua o Valoaga

4. Ko oi te Tino ne māfua mai i ei a valoaga kolā ne tusi i te Tusi Tapu?

⁴ Ona ko te mafai o iloa ne ia a mea ka ‵tupu i aso mai mua, ne fakamalosi ne Ieova ana tavini i aso o te Tusi Tapu ke tusi ne latou a valoaga e uke, ko te mea ke na iloa ne tatou a mea kolā ko oti ne fuafua ne ia ke fai. Ne fai mai a Ieova: “A mea kolā ne ‵valo ne au ko taunu nei. I te taimi nei ka fakaasi atu ne au a mea fou, kae koi tuai eiloa o taunu.” (Isaia 42:9) Ma‵faga o tauliaga gali ko maua ne tino o te Atua!

5. Se a te tiute e maua ne se tino māfai ko iloa ne ia te mea telā ka fai ne Ieova?

⁵ E fakatalitonu mai a te pelofeta ko Amosa ki a tatou: “E se mafai lele o fai ne te Aliki Sili se mea kae seki fakaasi mai tena fuafuaga ki ana tavini ko pelofeta.” E isi se tiute telā e māfua mai i te iloaga telā ko leva ne fakailoa mai. Ke mafaufau ki te fakatusa telā ne fakaaogā ne Amosa: “Kafai e tagi pakalaga se leona, ko oi se tino e fai mai i a ia e se mataku?” E pelā eiloa mo te ‵saga fakavave atu o tino mo manu kolā e lagona ne latou te tagi pakalaga mai o se leona i te kogā koga tenā, e penā foki te folafola fakavave atu ne pelofeta e pelā mo Amosa a folafolaga a Ieova. “Kafai e faipati mai te Aliki Sili, ko oi te tino e mafai o ‵kalo keatea mai te folafolaga o tena fekau?”​—Amosa 3:​7, 8. 

Ka “Fakataunu” Eiloa ne Ieova Ana “Muna”

6. I te auala fea ne taunu ei te “fuafuaga” a Ieova e uiga ki te fakatakavalega o Papelonia?

⁶ E auala i tena pelofeta ko Isaia, ne fai mai Ieova: “Au ne faipati me i aku fuafuaga e se mafai o se taunu, me e fai foki ne au a mea katoa kolā ne mafaufau au o fai.” (Isaia 46:10e) A te “fuafuaga” a te Atua e uiga ki Papelonia, ne aofia i ei te pukemaiga o Kulesa mai Pelesia ke fakatakavale ne ia a Papelonia. Ko leva ne folafola mai ne Ieova tena fuafuaga tenā. E pelā mo te mea ko oti ne iloa atu, ne taunu eiloa te mea tenā i te 539 T.L.M.

7. Kaia e mafai ei o tali‵tonu tatou me ka taunu eiloa a te “muna” a Ieova?

⁷ Kāti ko tai katoa te fa o senitenali mai mua o fakatakavale ne Kulesa a Papelonia, ne fakafesagai atu a te tupu o Iuta ko Iosefatu ki kautau a Amoni mo Moapi. Ne ‵talo atu a ia mo te loto talitonu: “Te Aliki te Atua o omotou tupuga, a koe e nofo i te lagi kae pule ne koe a malo katoa o te lalolagi. A koe e malosi kae ‵mana, kae e seai se tino e mafai ne ia o ‵teke koe.” (2 Nofoaiga Tupu 20:6) Ne fakaasi mai foki ne Isaia te loto talitonu penā i ana pati konei: “A te Aliki Malosi ko toka eiloa o fai te mea tenā; ko oti ne fakaoko atu tena lima o fakasala, kae e seai eiloa se tino e mafai o taofi ne ia.” (Isaia 14:27) Fakamuli ifo, i te taimi ne toe ‵lei ei tena mafaufau, ne fakaasi mai ne te tupu o Papelonia ko Nepukanesa mo te loto maulalo: “E seai se tino e mafai o ‵teke ki tena loto [o te Atua], io me sukesuke ki ana mea e fai.” (Tanielu 4:35) E tonu, e fakatalitonu atu a Ieova ki ana tino: “E penā foki te muna telā e faipati ne au - e se mafai o se fakataunu ne ia a te mea telā e fakamoemoe au ke fai ne ia; e fai eiloa ne ia a mea kolā ne fai ne au ki ei ke fano o fai.” (Isaia 55:11) E mafai eiloa o tali‵tonu katoatoa tatou me e taunu eiloa a “muna” a Ieova. Ka taunu eiloa a fuafuaga a te Atua.

“Fuafuaga Se Gata Mai” a te Atua

8. Se a te “fuafuaga se gata mai” a te Atua?

⁸ I tena tusi ki Kelisiano i Efeso, ne fakasino atu te apositolo ko Paulo ki te Atua me e isi sena “fuafuaga se gata mai.” (Efeso 3:11) A te mea tenei e se se palani fua o ana faifaiga ka fai ke fakataunu ei sena mea. I lō te fai penā, e fakasino atu eiloa ki te fakaikuga mautinoa a Ieova ke fakataunu a te mea telā ko oti ne fuafua ne ia mō tino katoa e pelā foki mo te lalolagi. (Kenese 1:28) Ko te mea ke mafai o malamalama tatou i te mautinoa o tena fuafuaga, ke mafaufau ki te valoaga muamua eiloa telā ne tusi i te Tusi Tapu.

9. E fakasino atu pefea a te Kenese 3:15 ki te fuafuaga a te Atua?

⁹ E fakaasi mai i te folafolaga i te Kenese 3:15 me mai tua faeloa o te agasala a Atamu mo Eva, ne fuafua ei ne Ieova ke aumai ne tena fafine fakatusa se fanau, io me se tamaliki tagata. Ko leva foki ne lavea ne Ieova a ikuga o te fai fili o tena fafine mo Satani e pelā foki mo te fai fili o lā fanau. E ui eiloa ne talia ne Ieova a te Fanau a te fafine a te Atua ke fakapakia tena mulivae, i te taimi tonu o te Atua, ka tuki pala ne te Fanau a te gata, io me ko Satani te Tiapolo, a tena ulu. I te taimi tenā, ne gasolo atu eiloa ki mua a te fuafuaga a Ieova e auala i te gafa telā ne filifili ne ia ke oko eiloa ki te saemaiga o Iesu, ko te Mesia telā ne folafola mai.​—Luka 3:​15, 23-38; Kalatia 4:4.

Mea Kolā ne Fuafua Eiloa ne Ieova

10. E mata, ko leva ne fakaiku aka ne Ieova mai te kamataga me ka agasala a Atamu mo Eva? Fakamatala mai.

¹⁰ E uiga ki te tulaga o Iesu i te fuafuaga a te Atua, ne tusi mai te apositolo ko Petelu: “A ia [Iesu] ne filifili eiloa ne te Atua ka koi tuai o faite te lalolagi, kae ne fakaasi mai i aso fakaoti konei mō te otou ‵lei.” (1 Petelu 1:20) E mata, ko leva ne fakaiku aka ne Ieova mai te kamataga eiloa me ka agasala a Atamu mo Eva kae e ‵tau o maua se taulaga togiola e auala i a Iesu Keliso? Ikai. A te pati telā ne fuli ki te “faite” ne fuli mai i se pati Eleni telā e fakauiga tonu eiloa ki te “peiifoga o se fanau.” E mata, e isi se fanau ne ‵pei ifo io me ne tama‵liki ne fa‵nau mai mai mua o agasala a Atamu mo Eva? Ikai. Ne fanau mai ne Atamu mo Eva a lā tama‵liki mai tua o te lā ‵tekeatuga ki te Atua. (Kenese 4:1) Tela la, mai tua o te lā ‵tekeatuga kae mai mua o fa‵nau mai a tama‵liki a Atamu mo Eva, ne fuafua ei ne Ieova ke sae mai te “fanau.” E tuku mai i te mate o Iesu mo tena toetu te fakatokaga alofa o te togiola, telā ka fakaseai atu i ei a te agasala telā ne togi mai ki a tatou fakatasi mo taumafaiga katoa a Satani.​—Mataio 20:28; Epelu 2:14; 1 Ioane 3:8.

11. Se a te mea ko leva ne fuafua ne Ieova i te fakagaluegāga o tena fuafuaga?

¹¹ Ne fuafua foki ne te Atua se isi mea aka i te fakataunuga o ana fuafuaga. E lavea atu te mea tenei i pati a Paulo ne tusi ki tino Efeso, me i te Atua ka “tuku fakatasi ei ne ia a mea katoa, ko mea i te lagi mo mea i te lalolagi; ka ko Keliso te ulu o mea katoa.” Kae e uiga ki “mea i te lagi,” ko tino kolā ka filifili aka ke pule fakatasi mo Keliso, ne fakamatala mai a Paulo: “kae ne filifili matou ne te Atua ke fai mo ona tino i te ‵soko fakatasi mo Keliso, ona ko tena fuafuaga telā ne fakavae ki te mea ko leva ne fuafua ne ia mai te kamataga.” (Efeso 1:​10, 11) E tonu, ko leva ne fuafua ne Ieova mai mua ke isi ne nāi tino ke fai mo vaega e lua o te fanau a te fafine a te Atua kae ke ‵kau fakatasi mo Keliso i te fakasoamaiga o mea aogā mai te togiola. (Loma 8:​28-30) Ne fakasino atu te apositolo ko Petelu ki a latou konei e pelā me se “fenua tapu.” (1 Petelu 2:9) Ne maua ne te apositolo ko Ioane a te tauliaga ke iloa ne ia i se fakaasiga a te aofaki o tino kolā ka pule fakatasi mo Keliso​—e toko 144,000. (Fakaasiga 7:​4-8; 14:​1, 3) I te lotou ‵kau fakatasi mo Keliso te Tupu, e tavini atu latou mō “te ‵malu o te Atua.”​—Efeso 1:​12-14.

12. E iloa pefea ne tatou me e seki fuafua ne te Atua a tino taki tokotasi kolā ka aofia i te toko 144,000?

¹² A te filifiliga o te toko 144,000 e se fakauiga i ei me ko leva ne fakaiku a tino taki tokotasi ke tavini fakamaoni atu ki te Atua i te auala tenei. Kae, ko fakamalosiga i Tusitusiga Kelisiano i te ‵gana Eleni ne tusi fakapitoa eiloa ke takitaki kae fakamalosi atu ki tino fakaekegina ke tumau i te fakamaoni kae tausi te lotou tauliaga mō te kalagaga ki te lagi. (Filipi 2:12; 2 Tesalonia 1:​5, 11; 2 Petelu 1:​10, 11) Ko leva ne iloa ne Ieova me ka maua eiloa a tino e toko 144,000 ke aofia i tena fuafuaga. A te filifiliga fakaoti o tino taki tokotasi konā e faka‵na eiloa ki te vaegā olaga telā e ola ei latou taki tokotasi, se fakaikuga telā e ‵tau o fai ne latou taki tokotasi.​—Mataio 24:13.

Mea Kolā ko Leva ne Iloa ne Ieova

13, 14. Ne a mea e fetaui ‵lei mo te auala e fakagalue ei ne Ieova tena mafai o iloa a mea ka ‵tupu, kae kaia?

¹³ Ona la ko Ieova se Atua o valoaga mo fuafuaga, e fakaaogā pefea ne ia tena mafai o iloa a mea ka ‵tupu? Muamua la, e fakamautinoa mai ki a tatou me e ‵tonu katoa a auala o te Atua, e amio‵tonu, kae fakaasi mai i ei te alofa. I tena tusi ki Kelisiano Epelu i te senitenali muamua T.A., ne fakamautinoa mai ei ne te apositolo ko Paulo me i tautoga mo folafolaga a te Atua e fakaasi mai i ei a “mea konei e lua, kolā e se mafai o ‵fuli kae se mafai o loi i ei te Atua.” (Epelu 6:​17, 18) I tena tusi ki te soko ko Tito, ne fakaasi mai foki ne Paulo te manatu tenā i ana pati me i te Atua “e se mafai o loi.”​—Tito 1:2.

¹⁴ E se gata i ei, e ui eiloa e seai se tapulā ki te malosi o Ieova, e se mafai o fai ne ia se mea sē tonu. Ne fakamatala mai ne Mose a Ieova e pelā me se “Atua e fakamaoni kae amiotonu, e fai ne ia te mea tonu kae nofogamalie.” (Teutelonome 32:4) E fetaui ‵lei eiloa so se mea e fai ne Ieova mo ana uiga totino. E fakaasi mai i ana faifaiga a te fetaui ‵lei o mea konā mo ana uiga tāua ko te alofa, te poto, te fakamaoni mo tena malosi.

15, 16. Ne a filifiliga ne fakamatala atu ne Ieova ki a Atamu i te fatoaga o Etena?

¹⁵ Ke mafaufau ki te auala ne fakaasi mai ei ana uiga tāua konā i mea kolā ne ‵tupu i te fatoaga o Etena. E pelā me se Tamana alofa, ne tuku mai ne Ieova a mea katoa kolā e manakogina ne tino katoa. Ne tuku atu ne ia ki a Atamu ke mafai ne ia o mafaufau, o fakasakosako i se auala manino e uiga ki se mea, kae ke fai sena fakaikuga. E ‵kese mo manu kolā ne faite kae takitakigina i se auala lasi ne se polokalame i loto i a latou, ne mafai ne Atamu o fai ana filifiliga. I te otiga ne faite a Atamu, ne kilo ifo a te Atua mai tena nofogaaliki i te lagi “fiafia malosi eiloa a ia.”​—Kenese 1:​26-31; 2 Petelu 2:12.

¹⁶ I te taimi ne fakatonu atu ei a Ieova ki a Atamu ke se kai ki te “lakau telā e fai ne ia te tino ke iloa te ‵lei mo te masei,” ne tuku atu foki ne Ia a fakatonuga e lava kae ‵toe ke mafai ne Atamu o fai sena fakaikuga e uiga ki mea e ‵tau o fai ne ia. Ne talia ne ia Atamu ke kai mai “so se lakau i loto i te fatoaga” vaganā te lakau fua e tasi kae ne fakailoa atu foki ne ia te ikuga fakamataku o te kai ki te fuaga o te lakau telā ne fakatapu. (Kenese 2:​16, 17) Ne fakaasi atu ne ia ki a Atamu a ikuga o ana mea kolā e fai. Se a te mea ne fai ne Atamu?

17. Kaia e mafai ei o fai atu tatou me e kai filifili a Ieova ki mea kolā e manako a ia ke iloa ne ia i aso mai mua?

¹⁷ Ne seki fia iloa ne Ieova a mea kolā ka fai ne Atamu mo Eva, e tiga eiloa ne mafai ne ia o iloa muamua a mea ka ‵tupu. Tela la, e sae aka se fesili e se ki te mafai o lavea ne Ieova a mea ka ‵tupu, kae ki tena filifiliga ke fai penā. E se gata i ei, e mafai o fai atu tatou me ona la ko Ieova se Atua alofa, e se mafai o fakaiku aka ne ia mo te iloa tonu kae i se auala sē ‵lei foki ke tupu te ‵tekeatuga tenā mo mea fakafanoanoa katoa kolā ka iku mai i ei. (Mataio 7:11; 1 Ioane 4:8) Tela la, e kai filifili eiloa a Ieova i mea kolā e manako a ia ke iloa ne ia i aso mai mua.

18. Kaia e se fakauiga i ei a te kai filifili o Ieova i te fakagaluegāga o tena iloa i mea ka ‵tupu ona ko te se lava o tena malosi?

¹⁸ E mata, e fakauiga a te kai filifili o Ieova i te fakagaluegāga o tena iloa i mea ‵tupu i aso mai mua ona me kāti e se lava tena malosi? Ikai. Ne fakamatala mai ne Mose a Ieova e pelā me ko tena “‵puiga,” kae ne toe fakaopoopo atu: “E ‵tonu kae amiotonu i ana auala katoa.” Ne seki ‵tau o ‵losi atu ki a ia a ikuga ma‵sei o te agasala a te tino. A ikuga fakama‵taku konei e fe‵paki mo tatou katoa i aso nei ne māfua mai katoa i te ‵tekeatuga sē amiotonu tenā. Ne fakamatala faka‵lei mai te apositolo ko Paulo me “ne oko mai te agasala ki te lalolagi i te tagata e tokotasi, ne aumai foki ne tena agasala te mate, i te mea ko agasala a tino katoa.”​—Teutelonome 32:​4, 5; Loma 5:12; Ielemia 10:23.

19. Ne a fesili ka sau‵tala ki ei i te suā mataupu?

¹⁹ Mai mea kolā ko oti ne sau‵tala tatou ki ei, e lavea ei ne tatou me seai se mea ‵se e fai ne Ieova. (Salamo 33:5) I lō te fai penā e ‵lago atu eiloa a te malosi o Ieova, ana uiga ‵gali mo ana tulaga amio‵tonu ki ana fuafuaga. (Loma 8:28) E pelā me ko te Atua o valoaga, e fakaasi mai ne Ieova “te mea ka tupu mai i te kamataga; ne folafola ne au i aso mua eiloa a te mea tenei ko oti ne tupu.” (Isaia 46:9, 10) Ko oti foki ne lavea ne tatou me kai filifili a ia ki mea kolā e fia iloa ne ia i aso mai mua. E pokotia la pefea tatou i te mea tenei? E iloa pefea ne tatou me e fetaui ‵lei a ‵tou fakaikuga mo fuafuaga a‵lofa a te Atua? Kae ne a fakamanuiaga ka maua ne tatou mai te faiga o te mea tenā? Ka sau‵tala tatou i te suā mataupu ki fesili konei.

[Fakamatalaga mai lalo]

E Mafai o Fakamatala Mai ne Koe?

• Ne a fakaakoakoga i aso mua e fakamaoni mai i ei me e “taunu” faeloa te “muna” a te Atua?

• Ne a mea ko oti ne fuafua ne Ieova e ‵tusa mo tena “fuafuaga se gata mai”?

• I te auala fea e fakagalue ei ne Ieova tena mafai o iloa a mea ka ‵tupu?

[Ata i te itulau e 22]

Ne talitonu a Iosefatu ki a Ieova

[Ata i te itulau e 23]

Ko leva ne ‵valo mai ne te Atua a te mate mo te toetu o Iesu

[Ata i te itulau e 24]

E mata, ko leva ne fakaiku aka ne Ieova a mea ka fai ne Atamu mo Eva?