E ‵Mautakitaki i Amioga ‵Lei Tumau
E ISI ne amioga ‵lei e fai i atufenua katoa. E mata, e se talitonu koe me i uiga e pelā mo te fakamaoni, te atafai, te alofa mo te kaimalie e fakatāua ne tino i te lalolagi kātoa kae e ma‵nako eiloa te tokoukega o tatou ki ei?
Ne Māfua Mai i Fea a Amioga Konā?
I te senitenali muamua T.A., ne nofo a Saulo, se tagata ne ma‵luga ana akoakoga, i koga e tolu kolā ne ma‵losi ‵ki i ei a mea tau amioga—ko amioga faka-Iutaia, faka-Eleni mo amioga a te kau Loma. I tafa o tuu mo aganuu mo tulafono kolā ne fakamalosi aka i fenua konā, ne iloa ne Saulo me e takitaki a tino katoa ne se tulafono telā ne fa‵nau mai mo latou i mea tau amioga. A te mea tenā ko te ‵tou loto lagona. Mai tua o te faiga o Saulo mo fai te apositolo Kelisiano ko Paulo, ne tusi mai a ia: “E se maua ne fenua fakaa‵tea te Tulafono, kae kafai e fai ne latou a fakatonuga o te Tulafono i te loto lagona, ne tulafono mea konā ki a latou; kae tonu me e seai se lotou Tulafono. E fakaasi mai ei ne latou me i mea kolā e manako ki ei te Tulafono, e tusi i olotou loto; kae molimau foki olotou mafaufau io me ko olotou loto lagona me tonu.”—Loma 2:14, 15.
Kae e mata, ko lava loa ke takitaki tatou ne ‵tou “loto lagona” māfai e ‵tau o fai se fakaikuga e uiga ki te mea tonu mo te mea ‵se? E pelā mo te mea ko oti ne lavea atu, ko ‵fonu a tala fakasolopito i mea ma‵sei ne fai ne tino taki tokotasi mo potukau. Ko oti ne fakatalitonu atu te mea tenei ki tino e tokouke me ma‵nako tatou ki fakatakitakiga ma‵luga ke maua mai i ei a toe amioga ‵lei kolā e mafai o fakaaogā ne tatou. Ka iloa ei ne tino e tokouke me i te Tino telā ne faite ne ia a tino e nofo i te ‵toe tulaga ‵lei ke tuku mai ne ia a tulaga amio‵tonu tumau penā. I tena tusi ko The Undiscovered Self, ne fai mai a Dr. Carl Jung: “A te tino telā e se ‵mautakitaki ki te Atua e se mafai ne ia i a ia eiloa o ‵teke atu ki tofotofoga faiga‵ta mo fakaosoosoga i mea tau amioga a te lalolagi.”
E fetaui ‵lei a pati konā mo pati a se pelofeta mua telā ne tusi mai penei: “E seai se tino e pule i tena ikuga; e seai se tino e pule i tena ola.” (Ielemia 10:23) E fai mai te ‵tou Māfuaga, penei: “Au . . . e manako o akoako koutou ke ‵lei koutou kae fakatonutonu foki koutou i te auala e ‵tau o olo koutou i ei.”—Isaia 48:17.
Te Māfuaga Tonu o Amioga Kolā e Fakatuagagina
E maua a pati kolā ne fatoa oti ne siki mai i te ‵toe tusi lauiloa i mea tau amioga ‵lei—ko te Tusi Tapu. Ko oti ne ‵sala atu a te fia miliona o tino i te lalolagi kātoa, e aofia i ei ko tino kolā e se ne Kelisiano mo tino taki tokotasi kolā e se ‵lotu, ki te Tusi Tapu ke maua mai i ei te malamalama mo te poto. Ne tusi mai se tagata ‵fatu kupu i Siamani ko Johann Wolfgang von Goethe: “E alofa kae āva malosi au ki [te Tusi Tapu], me lasi ‵ki tena fakamalosiga ki aku amioga.” E isi se lipoti ne fai mai ne Mohandas Gandhi, se takitaki o te Lotu Hinitu penei: “Ke na inu malosi koutou ki te vai ola telā ne tuku atu ki a koutou i te Lauga i te Mauga [ko nisi vaega o akoakoga a Iesu Keliso i loto i te Tusi Tapu] . . . Me i akoakoga i te Lauga tenā ne fai mō tatou taki tokotasi katoa.”
Ne faka‵mafa mai ne te apositolo ko Paulo, telā ne fai‵pati muamua tatou ki ei, a te tulaga tāua o te Tusi Tapu i te tukumaiga o fakatakitakiga tāua i mea tau amioga mō tatou: “Me i Tusitusiga Tapu katoa ne aumai mai te Atua, kae aogā ki te akoakoga o te mea tonu.” (2 Timoteo 3:16) E mata, e tonu eiloa te mea tenā?
Kaia e se iloilo aka ei ne koe? Ke iloilo aka a fakatakitakiga fakavae kolā e fakasolo mai i te suā itulau. Onoono ki fakatakitakiga aogā kolā e fakamalosi mai i ei. Kae ke mafaufau ‵loto ki te ma‵losi o akoakoga kolā e aofia i ei, ki te faiga ke ‵lei te tulaga o tou olaga mo tou fesokotakiga mo nisi tino.
E Mata, ka Aogā ki a Koe?
A fakatakitakiga konei ne nāi fakaakoakoga fua o fakatakitakiga aogā kolā e maua i te Tusi Tapu. I tafa o mea konei, e maua i te Muna a te Atua a pati fakatonutonu e uke e uiga ki mafaufauga ma‵sei, pati mo faifaiga kolā e mafai o pokotia i ei ‵tou olaga i se auala se ‵lei.—Faataoto 6:16-19.
E tonu, e fakaasi mai i akoakoga i te Tusi Tapu se mea telā e se maua lele eiloa mai i tino—ko pati fakatonutonu kolā e fai ei ke ati aka ne tino a toe amioga ‵lei. A tino kolā e talia kae fakagalue ne latou a akoakoga konei e fai ne latou ne ‵fuliga ‵lasi ki olotou olaga. Ko ‵fuli foki te auala e mafau‵fau ei latou. (Efeso 4:23, 24) Ko gasolo o ‵lei atu olotou loto lagona. A te tauloto ki mea tāua e uiga ki te Atua, kolā e fakaasi mai i te Tusi Tapu e fesoasoani atu ei ki tino e tokouke ke tapale keatea mai i olotou loto a uiga ko te loto fenua, fakailoga tino, mo te takalialia ki nisi tino. (Epelu 4:12) Ko oti ne fakamalosi aka ne te Tusi Tapu mo fakatakitakiga i ei ke tiakina ne latou olotou uiga fakasauā kae ma‵sei kae fai mo fai ne tino ‵lei.
E tonu, ko oti ne fesoasoani atu a fakatakitakiga aogā mai te Tusi Tapu ki te fia miliona o tino ke manumalo latou i faifaiga masani ma‵sei kolā ne fakamasei ne latou a olaga o nisi tino. (1 Kolinito 6:9-11) Ko oti ne ‵fuli ne akoakoga i te Tusi Tapu a faifaiga masani a tino taki tokotasi —e se ko olotou faifaiga masani fua kae e pelā foki mo olotou loto, olotou fakamoemoega, mo olotou kāiga. Faitalia te gasolo ifo te tulaga o te lalolagi o masei atu, e tumau eiloa te mafuli‵fuli o nisi tino i te lalolagi ki se tulaga telā e ‵lei atu. Kae ka se gata eiloa a te mea tenei. “A mouku e magemage, penā foki a pulalakau, ka ko te muna a te Atua e tumau ki te se gata mai.”—Isaia 40:8.
Kae, e mata, ka aogā eiloa ki a koe a “te muna a te Atua”? E fia‵fia malosi a Molimau a Ieova ke fakaasi atu ki a koe a te auala ke puke ‵mau ei ki fakatakitakiga aogā mai te Tusi Tapu mō tou ‵lei eiloa. A te ola e ‵tusa mo fakatakitakiga konā ka maua ei ne koe a te taliaga a te Atua i te taimi nei kae ka takitaki atu foki ei koe ki te ola se-gata-mai telā e pule ne fakatakitakiga amio‵tonu kae tumau a te Atua.
[Fakamatalaga o te Ata i te itulau e 6]
TOE FAKATAKITAKIGA AOGĀ KAE TUMAU
Te Tulafono Fakaaulo. “E pelā mo te mea e ma‵nako koutou ke fai atu ne nisi tino ki a koutou, ke fai foki eiloa ne koutou penā ki a latou, me tenei te uiga o te Tulafono a Mose mo akoakoga a pelofeta.”—Mataio 7:12.
Alofa ki tou tuakoi. “E ‵tau mo koe o alofa ki tou tuakoi e pelā mo koe ki a koe.” (Mataio 22:39) “E se fai mea masei a te alofa ki te tuakoi; me i te alofa ko te fakakatoatoaga o te Tulafono.”—Loma 13:10.
Āva kae fakaaloalo ki nisi tino. “Ke fakatau a‵lofa koutou i te alofa fakataina; kae ke fakatau fia‵fia koutou, i te āva o te suā tino ki te suā tino.”—Loma 12:10.
‵Sala ki te filemu. “Ke fakatau ola filemu foki koutou.” (Maleko 9:50) “Fai te mea e mafai ne koutou, ko te mea ke maua te olaga filemu i te vā o koutou mo nisi tino.” (Loma 12:18) “Ke salasala ne tatou a mea e tupu ei te filemu.”—Loma 14:19.
Ke fakatau fakamagalo. “Fakamagalo mai omotou agasala e pelā mo matou e fakamagalo atu ki tino kolā e agasala mai ki a matou.” (Mataio 6:12) “E ‵tau mo koutou o fakatau a‵lofa kae fakatau atafai; ke fakatau fakamagalo foki koutou.”—Efeso 4:32.
Ke tumau i te fakamaoni. “Fakamaoni ki tau avaga tonu, kae alofa fua eiloa koe ki a ia tokotasi. . . . Fia‵fia fakatasi mo tau avaga kae taumafai ke fiafia koe ki te tamafine ne avaga koe ki ei . . . Ona mata gali ke fakafiafia ei koe, mo tena alofa ke fakapulupulu ne ia koe. . . . Ai a ka sōna alofa fua ei koe ki se isi fafine fakaatea? Ai a e manako ei koe ki te gali o te avaga a te suā tagata?” (Faataoto 5:15-20) “A ia telā e fakamaoni i mea fo‵liki, e fakamaoni foki i mea ‵lasi. Ka ko ia telā e se fakamaoni i mea fo‵liki, e se fakamaoni foki i mea ‵lasi.” (Luka 16:10) “A te mea e ‵tau o fai ne te tino ko tofia ke tavini, ko te fakamaoni ki tena pule.”—1 Kolinito 4:2.
Ke fai faeloa te mea tonu. “E fakamagalo pefea ne au a tino e fakaaogā a fua ‵se?” (Mika 6:11) “E tali‵tonu matou me ‵tonu faeloa omotou mafaufau io me ko motou loto lagona, me ma‵nako faeloa matou o fai te mea tonu i taimi katoa.”—Epelu 13:18.
Faipati ki te mea tonu kae paleni. “Ke takalialia ki te mea masei, kae fiafia ki te mea ‵lei, kae fai fakamasinoga i loto i otou ‵pui.” (Amosa 5:15, Tusi Paia, Samoa) “Fai‵pati ki te mea tonu, suā tino ki suā tino. Fai te mea tonu i taimi o fakamasinoga me e maua i ei te filemu.” (Sakalia 8:16) “Tela la, ke se toe iai se loi. A tino katoa e ‵tau o fai‵pati ki olotou taina ki te mea tonu.”—Efeso 4:25.
Ke galue malosi. “Fakaasi mai se tino e fai ne ia se galuega ‵lei, kae ka fakaasi atu ne au te tagata telā e ‵lei atu i te tokoukega o tino kae e ‵tau o nofo i tafa o tupu.” (Faataoto 22:29) “Ga‵lue malosi, kae ke se paie koutou.” (Loma 12:11) “So se galuega e fai ne koutou, ke fai mo te loto katoatoa, e pelā eiloa me tavini atu koutou ki te Aliki kae se ki tino.”—Kolose 3:23.
Ke uiga filemu loto alofa, alofa atafai. “E ‵tau mo koutou o taofi ‵mau ki te alofa, te kaimalie, te loto malalo, te agamalū, mo te loto kufaki.”—Kolose 3:12.
Ke fakatakavale te masei ki te ‵lei. “Ke a‵lofa atu koutou ki otou fili, ‵talo foki mō latou kolā e fakasauā ki a koutou.” (Mataio 5:44) “Ke se fakatakavale koe ne te masei; ka ke fakatakavale ne koe te masei ki te ‵lei.”—Loma 12:21.
Tuku atu ki te Atua a toe mea e mafai ne koe o fai. “ ‘E ‵tau mo koe o alofa ki te Aliki tou Atua mo tou loto kātoa, mo tou agaga kātoa, mo tou mafaufau kātoa.’ Tenā te tulafono tafa sili mo te aogā.”—Mataio 22:37, 38.
[Fakamatalaga o te Ata i te itulau e 7]
A te puke ‵mau ki fakatakitakiga mai te Tusi Tapu e fesoasoani mai ei ke maua se olaga fakatauavaga fiafia, se kāiga fia‵fia, mo taugasoa ‵lei