E Taunu Faeloaa Muna a Ieova
“A tautoga katoa a [Ieova] ne fai, ko oti katoa ne fakataunu; e seai se mea e seki fakataunu.”—IOSUA 23:14.
1. Ko oi a Iosua, kae se a tena mea ne fai i te taimi ko pili ei a ia o mate?
A IA se takitaki kautau malosi kae loto toa, se tagata e lasi tena fakatuanaki kae fakamaoni. Ne ga‵lue fakatasi a ia mo Mose kae ne filifili ne Ieova ke ‵taki ne ia a te fenua o Isalaelu keatea mo te koga lavaki fakamataku, ko te mea ke ulu atu latou ki loto i te fenua laukele ola ‵lei. I te taimi ko pili ei a ia o mate, ne fai ne te tagata fakaaloalogina tenei, ko Iosua, se lauga fakamavae kae fakamalosi loto ki toeaina o Isalaelu. E mautinoa eiloa me ne fakamalosi atu a te lauga tenā ki te fakatuanaki o tino kolā ne fakalogo‵logo ki a ia. E mafai foki o aogā ki a koe ana pati.
2, 3. I te taimi ne faipati atu ei a Iosua ki toeaina o Isalaelu, e pefea te tulaga o Isalaelu i te taimi tenā, kae ne a pati a Iosua?
2 Ke fakaataata i tou mafaufau a te tulaga tenā e ‵tusa mo te fakamatalaga i te Tusi Tapu: “Fakamuli ifo eiloa, ne fai ne te Aliki a Isalaelu ke malu ‵lei mai ona fili i ona tafatafa. I te taimi tenā, a Iosua ko matua eiloa, tenā ne fakamaopoopo ei ne ia a tino Isalaelu katoa, toeaina, takitaki, famasino, mo ofisa o te fenua, kae fai atu penei, ‘Au nei ko matua eiloa.’ ”—Iosua 23:1, 2.
3 Ko tai katoa te 110 tausaga o Iosua, kae ne ola a ia i te vaitaimi ne ‵tupu ei a mea fakaofoofogia ki tino o te Atua. Ne fai a ia mo molimau ki faifaiga ma‵losi a te Atua, kae ko oti ne lavea ne ia te fakataunuga o folafolaga a Ieova e uke. Tela la, ona ko tena talitonu katoatoa ki mea ne matea ne ia ki ona mata, ne fai mai ei a ia: “E iloa faka‵lei ne koutou katoa i otou ‵kano loto taki tokotasi, me i te Aliki te otou Atua ko oti ne tuku atu ne ia ki a koutou a mea ‵lei katoa, kolā ne tauto a ia ke tuku atu. A tautoga katoa a ia ne fai, ko oti katoa ne fakataunu; e seai se mea e seki fakataunu.”—Iosua 23:14.
4. Ne a folafolaga ne tuku atu ne Ieova ki tino Isalaelu?
4 Ne a pati a Ieova ne fakataunu i taimi o Iosua? Ka sau‵tala nei tatou ki folafolaga e tolu kolā ne fai atu ne Ieova ki tino Isalaelu. Muamua la, ka faka‵sao ne Ieova latou mai te ‵nofo pologa. Te lua, ka puipui ne ia latou. Te tolu, ka tausi atu a ia ki a latou. Ko oti foki ne fai mai ne Ieova a folafolaga tai ‵pau penā ki ana tino i aso nei, kae ko oti ne lavea ne tatou te ‵tonu o ana pati konā i ‵tou aso nei. Kae koituai o sau‵tala tatou ki faifaiga a Ieova kolā ko oti ne fai i ‵tou aso nei, ke mafau‵fau mua tatou ki ana faifaiga i aso o Iosua.
E Faka‵sao ne Ieova Ana Tino
5, 6. Ne faka‵sao pefea ne Ieova a tino Isalaelu mai Aikupito, kae se a te mea e fakaasi mai i ei?
5 I te taimi ne ‵tagi atu ei ki te Atua a tino Isalaelu ona ko te lotou ‵nofo pologa i Aikupito, ne lagona ne Ieova latou. (Esoto 2:23-25) I tafa o te lakau e ‵ka i te afi, ne fai atu a Ieova ki a Mose: “Tenei ko fanaifo ei au ki lalo ke faka‵sao [oku tino] mai tino Aikupito, ke ‵taki foki latou keatea mai Aikupito, ki se fenua e ‵lei kae lasi, se fenua e maumea kae laukele ola.” (Esoto 3:8) Ko tafaga la te gali ke lavea atu a te fakataunuga ne Ieova a te mea tenei! I te taimi ne ita ei a Falao ma fakasaoloto a tino Isalaelu ke olo keatea mai Aikupito, ne fakailoa atu ne Mose ki a ia me ka ‵fuli ne te Atua a vai o te Naila ki toto. Ne taunu eiloa a pati konā a Ieova. Ne ‵fuli eiloa a vai i te vaitafe ko te Naila ki toto. Ne ‵mate a ika i ei, kae ne seki mafai o inu a tino ki vai i ei. (Esoto 7:14-21) Ne tumau eiloa te loto makeke o Falao, kae ne toe avatu ne Ieova a nisi mala e iva, kae ne fakailoa atu muamua ne ia a mala takitasi konā. (Esoto, mataupu e 8-12) Mai tua o te sefulu o mala telā ko te tamatega o uluma‵tua o te kau Aikupito, ne fakatonu atu ei a Falao ki tino Isalaelu ke olo keatea—kae ne olo eiloa latou keatea!—Esoto 12:29-32.
6 Ne ‵tala mai ne te faka‵saoga tenā a te auala mō Ieova ke fai ne ia a Isalaelu mo fai tena fenua filifilia. Ne faka‵malu atu i ei ki a Ieova e pelā me ko te Tino telā e fakataunu faeloa ne ia ana folafolaga. Ne fakaasi mai foki i ei a te maluga atu o Ieova i atua o fenua katoa. A te faitau ki te tala o te faka‵saoga tenā e fakamalosi mai eiloa ki te ‵tou fakatuanaki. Kae mafaufau la moi ‵nofo atu tatou i konā! Ne matea ne Iosua me e seai se fakalotolotolua me i a Ieova ko “te pule tafasili i te lalolagi kātoa.”—Salamo 83:18.
E Puipui ne Ieova Ana Tino
7. Ne puipui pefea ne Ieova a tino Isalaelu mai te kautau a Falao?
7 Kae pefea te lua o folafolaga—me ka puipui ne Ieova ana tino? E pelā me ne aofia te folafolaga tenei i te folafolaga a Ieova me ka faka‵sao ne ia latou mai Aikupito kae ke ulu atu ki loto i te Fenua o te Folafolaga. Ke masaua me ona ko tena kaitaua ne afuli ei ne Falao mo tena kautau malosi, e aofia i ei te fia selau o kaliota, a te kau Isalaelu. Ko tafaga te fakamaualuga o te tagata tenei maise eiloa i te taimi ne foliga mai ei me ko maleigina a te kau Isalaelu ne mauga mo te tai! Ne saga atu ei a te Atua o puipui ana tino mai te fakatuga o se kaumana i te vā o potukau e lua konā. Ne pouli te feitu o te kau Aikupito; kae ne maina te feitu o te kau Isalaelu. I te taimi ne faka‵lave ei ne te kaumana a te kau Aikupito, ne sisi aka te tokotoko a Mose mavaelua i ei a te Tai ‵Kula, kae ne ‵tala mai i ei se auala ke ‵sao ei te kau Isalaelu kae ke ‵to atu te kau Aikupito ki loto i se malei. Ne fakaseai katoatoa atu ne Ieova a te kautau malosi a Falao kae ne puipui ne ia Ana tino.—Esoto 14:19-28.
8. Se a te puipuiga ne maua ne te kau Isalaelu i te (a) koga lavaki (e) uluatuga ki loto i te Fenua o te Folafolaga?
8 Mai tua o te oloatuga ki te suā feitu o te Tai ‵Kula, ne olo atu ei a te kau Isalaelu i “te vao lasi io me ko te koga lavaki kae fakamataku, telā e uke i ei a gata mo akalava poisini . . . se koga e seai ne vai i ei.” (Teutelonome 8:15) Ne puipui foki ne Ieova ana tino i konā. Kae, e a te lotou uluatuga ki loto i te Fenua o te Folafolaga? Ne ‵teke atu ki a latou a kautau ma‵losi o Kanana. Kae, ne fai atu a Ieova ki a Iosua: “Fakatoka nei koutou o olo atu ki te suā feitu o te Vaitafe o Iolitana, ki te fenua telā ka tuku atu ne au mō koutou. Iosua, e seai eiloa se malo e mafai ne ia o fakatakavale koe i aso koi ola ei koe. Au e fakatasi atu ki a koe, e pelā mo au e fakatasi sāle ki a Mose. Au ka fakatasi faeloa ki a koe; ka se tiakina eiloa ne au a koe.” (Iosua 1:2, 5) Ne taunu eiloa a pati a Ieova konā. Kāti i loto i se ono tausaga, ne fakatakavale ei ne Iosua a tupu e toko 31 kae pule atu ki vaega ‵lasi o te Fenua o te Folafolaga. (Iosua 12:7-24) Ne seki mafai o manumalo a ia e aunoa mo te puipuiga atafai a Ieova.
E Tausi ne Ieova Ana Tino
9, 10. Ne tausi pefea ne Ieova ana tino i te koga lavaki?
9 Ke mafau‵fau nei tatou ki te tolu o folafolaga—ka tausi eiloa ne Ieova ana tino. Mai tua malie eiloa o te lotou faka‵saoga mai Aikupito, ne tauto atu a te Atua ki te kau Isalaelu: “Ka faka‵to ifo ne au a meakai mai te lagi mō koutou katoa. I aso takitasi, a tino ka olo o ‵tae a meakai e lava ei latou i te aso tenā.” E pelā eiloa mo ana pati, ne tuku mai eiloa ne te Atua a “meakai mai te lagi.” “I te mateaga ne tino Isalaelu, ne seki iloa ne latou me se a, telā ne fai ake ei latou penei, ‘Se a te mea tenei?’ ” Ko te manai, ko te meakai telā ne tauto a Ieova me ka tuku atu ki a latou.—Esoto 16:4, 13-15.
10 I tausaga e 40 i te koga lavaki, ne tausi atu eiloa a Ieova ki te kau Isalaelu, mai te tukuatuga o meakai mo vai. Ne fai foki ne ia ke se ma‵sei olotou gatu kae ke se ‵pala foki olotou vae. (Teutelonome 8:3, 4) Ne matea ne Iosua a mea katoa konei. Ne faka‵sao, puipui kae tausi eiloa ne Ieova ana tino, e pelā eiloa mo tena folafolaga ki a latou.
Faka‵saoga i Aso Nei
11. Se a te mea ne tupu i Brooklyn, Niu Ioki, i te 1914, kae se a te mea ne oko mai i te taimi tenā?
11 Kae pefea la ‵tou taimi nei? I te tafataeao o te Aso Lima, Oketopa 2, 1914, ne sasale atu a Siale Tase Lasalo, telā ne takitaki ne ia a Tino A‵koga ki te Tusi Tapu i te taimi tenā, ki loto i te falekai o te Peteli i Brooklyn, Niu Ioki. “Talofa koutou katoa,” ne faipati atu a ia mo te fiafia. Kae koituai o sagasaga ki lalo, ne faka‵pula atu ne ia mo te fiafia penei: “Ko oti ne palele atu a Taimi o Fenua Fakaa‵tea; ko oti atu foki a pulega a tupu.” Ko toe oko mai foki a te taimi ke gasuesue ei a Ieova, te Pule o te lagi mo te lalolagi, mō ana tino. Kae ne fai eiloa ne ia te mea tenā!
12. Se a te faka‵saoga ne oko mai i te 1919, kae ne a mea ne iku mai i ei?
12 I se lima tausaga fua mai tua ifo i ei, ne faka‵sao ne Ieova ana tino mai ‘Papelonia te Sili,’ ko te pulega lasi a lotu ‵se i te lalolagi kātoa. (Fakaasiga 18:2) Ne nāi tino fua i a tatou ko ma‵tua ‵lei ke lavea atu ne latou te faka‵saoga fakaofoofogia tenā. Kae, e lavea faka‵lei ne tatou a mea ne iku mai i ei. Ne toe fakatu aka ne Ieova te tapuakiga tonu kae fusi fakatasi ne ia a tino kolā e ma‵nako o tapuaki atu ki a ia. Ne ‵valo mai a te mea tenei e auala i te pelofeta ko Isaia: “I aso mai mua nei io me i aso fakaoti, a te mauga telā e tu ei te Faletapu ka maluga atu i mauga katoa. E uke a malo ka o‵mai ki ei.”—Isaia 2:2.
13. Se a te gasologa ki mua ko oti ne lavea atu ne koe i tino o Ieova?
13 Ne taunu eiloa a pati a Isaia konā. I te 1919, ne kamata ei ne te ‵toega o te kau fakaekegina mo te loto ‵toa a te faiga o te galuega talai i te lalolagi kātoa telā ne fakamaluga aka i ei te tapuakiga ki te Atua tonu. I tausaga i te 1930, ne fakamautinoa aka i ei te fakamaopoopomaiga o ‘nisi mamoe.’ (Ioane 10:16) Muamua loa, ne o‵mai latou i taki afe, fakamuli ifo i taki selau afe, kae nei la ko lau i miliona ko ‵lago malosi atu nei ki te tapuakiga tonu! I se fakaasiga telā ne tuku atu ki te apositolo ko Ioane, ne fakamatala mai a latou e pelā me se “vaitino tokouke, ko se mafai eiloa o faitau a latou katoa ne se tino! Ne o‵mai katoa mai fenua katoa, matakāiga, tino valevale, ‵gana.” (Fakaasiga 7:9) Ne a mea ko oti ne lavea ne koe i tou olaga? E tokofia a Molimau a Ieova i te lalolagi kātoa i te taimi ne fatoā iloa ei ne koe te munatonu? Ke oko mai ki aso nei, ko silia atu i te toko 6,700,000 a tino kolā e tapuaki atu nei ki a Ieova. Mai te faka‵saoga o ana tino mai Papelonia te Sili, ne ‵tala mai ei ne Ieova se avanoaga mō te gasoloakaga o se aofaki fakaofoofogia telā e lavea nei ne tatou i te lalolagi kātoa.
14. Se a te faka‵saoga telā koi ‵tau o oko mai?
14 Koi ‵tau foki o oko mai se isi faka‵saoga—ko ia telā ka aofia i ei a tino katoa i luga i te lalolagi. I se fakaasiga fakaofoofogina o tena malosi, ka fakaseai atu ne Ieova a tino katoa kolā e ‵teke atu ki a ia, kae ka faka‵sao ne ia ana tino ki loto i te lalolagi fou telā e maua i ei te amiotonu. Ma‵faga o mea fakaofoofogia ke kilo atu ki te gataga o amioga ma‵sei mo te kamataga o te ‵toe vaitaimi se fuafuagina i te gali i te olaga o tino katoa!—Fakaasiga 21:1-4.
Te Puipuiga a Ieova i ‵Tou Aso Nei
15. Kaia e manakogina ei te puipuiga a Ieova i aso nei?
15 E pelā mo te mea ko oti ne lavea ne tatou, ne ma‵nako a tino Isalaelu i aso o Iosua ki te puipuiga a Ieova. E mata, e ‵kese a tino o Ieova i aso nei? Ikai! Ne fai atu a Iesu ki ana soko: “E puke fakapagota koutou ne tino o ave o fakasala, kae tamate foki. E takalia‵lia a fenua katoa ki a koutou, ona ko toku igoa.” (Mataio 24:9) Ne tumau eiloa a Molimau a Ieova i te kufaki i te fia o tausaga i fenua e uke i ‵tekemaiga mo fakasauāga matagā. Kae e mautinoa eiloa me ne fakatasi atu a Ieova ki ana tino. (Loma 8:31) E fakamaoni mai i tena Muna me e seai—‘se meatau e fakaaogā ki luga i a tatou’—ka fakagata ei te ‵tou talai mo te akoako atu e uiga ki te Malo.—Isaia 54:17.
16. Ne a fakamaoniga ko oti ne lavea ne koe me e puipui ne Ieova ana tino?
16 Faitalia te takalialia mai o te lalolagi, ko oti ne gasolo aka faeloa te aofaki o tino o Ieova. E tumau eiloa te manuia o galuega a Molimau a Ieova i atufenua e 236—se fakamaoniga lasi tenā me kau mai a Ieova ki a tatou o puipui tatou mai tino kolā e taumafai o fakamasei io me taofi aka ‵tou galuega. E mata, e masaua ne koe a igoa o takitaki fakapolitiki io me ko takitaki lotu ma‵losi kolā ne ‵teke malosi atu ki tino o te Atua i tou olaga? Ne a nei a mea ko oti ne ‵tupu ki a latou? Kofea nei latou? A te tokoukega o latou ko oti ne fakataka‵vale, e pelā eiloa mo Falao i aso o Mose mo Iosua. Kae pefea la a tavini a te Atua i aso nei kolā ne ‵mate mo te fakamaoni? E puipuigina latou i loto i te mafaufau o Ieova. Tenā eiloa te ‵toe puipuiga ‵lei mō latou. E manino ‵lei me ne taunu eiloa a pati a Ieova e uiga ki tena puipuiga.
E Tausi ne Ieova Ana Tino i Aso Nei
17. Se a te fakamaoniga ne tuku mai ne Ieova e uiga ki meakai faka-te-agaga?
17 Ne tausi ne Ieova ana tino i te koga lavaki, kae penā foki eiloa i aso nei. E fagai eiloa tatou ne “te tavini fakamaoni kae poto” i te feitu faka-te-agaga. (Mataio 24:45) E maua ne tatou a te poto e uiga ki muna‵tonu faka-te-agaga kolā ne ‵funa aka i te fia o senitenali. Ne fai atu te agelu ki a Tanielu: “‵Pono te tusi kae fakamau te fakailoga ki ei ke oko ki te gataga o te lalolagi. I te taimi tenā, ka tokouke a tino ka [“ua‵lolo atu, kae salalau valevale te poto tonu,” NW].”—Tanielu 12:4.
18. Kaia e mafai ei o fai atu me ko salalau valevale a te poto tonu i aso nei?
18 Ko ola nei tatou i te taimi o te gataga, kae ko salalau valevale a te poto tonu e uiga ki te Atua. Ko oti ne takitaki ne te agaga tapu a tino i te lalolagi kātoa kolā e fia‵fia ki te munatonu ke maua ne latou a te poto tonu e uiga ki te Atua tonu mo ana fuafuaga. Ko ‵fonu a te lalolagi tenei i Tusi Tapu, kae e penā foki loa mo tusi kolā e fesoasoani atu ke malamalama a tino i muna‵tonu tāua kolā e maua i te Tusi Tapu. Ke mafaufau ki te fakasologa o mataupu mō sukesukega i te tusi ko te Ne a Mea e Akoako ‵Tonu Mai i te Tusi Tapu? a E aofia i ana mataupu ko mataupu konei: “Se a te Fakamatalaga Tonu e Uiga ki te Atua?,” “Kofea Nei a Tino ‵Mate?,” “Se a te Malo o te Atua?,” kae “Kaia e Talia ei ne te Atua a Logo‵maega?” Ko leva ne mafau‵fau faeloa a tino ki vaegā fesili penā i te fia afe tausaga ko ‵teka. Nei la, ko maua a tali ki vaegā fesili katoa penā. I te fia o senitenali o te se malamalama mo akoakoga ‵se a Lotu Kelisiano ‵Se, ne tumau eiloa te Muna a te Atua i te tausiga o tino kolā e fia tavini atu ki a Ieova.
19. Ne a folafolaga ko oti ne lavea ne koe te lotou fakataunuga, kae se a te fakaikuga ko oti ne fai ne koe?
19 E tonu, mai mea kolā ko oti ne lavea ne tatou ki ‵tou mata, e mafai o fai atu tatou: “Me i te Aliki te otou Atua ko oti ne tuku atu ne ia ki a koutou a mea ‵lei katoa, kolā ne tauto a ia ke tuku atu. A tautoga katoa a ia ne fai, ko oti katoa ne fakataunu; e seai se mea e seki fakataunu.” (Iosua 23:14) E faka‵sao, puipui kae tausi ne Ieova ana tavini. E mata, e mafai o fakasino atu koe ki se tautoga ne fai ne ia kae seki fakataunu i tena taimi tonu? E se mafai eiloa. E ‵poto tatou ke tali‵tonu me e fakatuagagina a te Muna a te Atua.
20. Kaia e mafai ei o ‵kilo atu tatou ki aso mai mua mo te loto talitonu?
20 Kae pefea la aso mai mua? Ko oti ne fai mai a Ieova me e mafai o fakamoe‵moe a te tokoukega o tatou ke ola i se lalolagi telā ka ‵fuli ke fai mo fai se palataiso gali ‵ki. E maua ne nāi tino i a tatou te fakamoemoega ke pule fakatasi mo Keliso i te lagi. Faitalia me se a te ‵tou fakamoemoega, e maua eiloa ne tatou se pogai ‵lei ke tumau i te fakamaoni e pelā mo Iosua. Ka oko mai eiloa te aso telā ka fakataunu ei ‵tou fakamoemoega. Tena la, ka toe ‵kilo atu ei tatou ki folafolaga katoa a Ieova ne fai, kae fai atu foki penei: “E seai se mea e seki fakataunu.”
[Fakamatalaga mai lalo]
a Ne ‵lomi ne Molimau a Ieova.
E Mafai o Fakamatala Mai ne Koe?
• Ne a folafolaga a Ieova ne lavea ne Iosua te lotou fakataunuga?
• Ne a folafolaga a te Atua ko oti ne lavea ne koe te lotou fakataunuga?
• Se a te mea e mafai o tali‵tonu tatou ki ei e uiga ki te muna a te Atua?