Amaketo te Taua a te Atua ke Fakagata ei a Taua Katoa

“Se mea matagā ki a latou ke tamate se tino ne se isi tino; tela la, e se malamalama latou e uiga ki taua kae ‵kilo fakatakalia‵lia atu ki ei, se mea telā e seai i te lotou ‵gana.” ​—⁠KO TE FAKAMATALAGA A TE KAPENI KO FRIDTJOF NANSEN MAI NORWAY E UIGA KI TINO INUIT O GREENLAND I TE 1888.

KO OI la e se fia nofo i se fenua telā ne ‘se malamalama kae takalia‵lia’ ki taua? Ko oi te tino e se fia olioli ki se lalolagi telā ka seai i ei se pati telā e fakauiga ki taua me ka se toe iloa atu a mea e igoa ki taua? E se tali‵tonugofie tatou ki se vaegā lalolagi penā, maise eiloa māfai e fakamoe‵moe tatou ke fai ne tino te mea tenā.

Kae i te valoaga a Isaia, ne tauto mai te Atua me ka aumai eiloa ne ia se vaegā lalolagi penā: “Ka tuki ne latou olotou pelu ke fai mo mea fakamalū laukele ka ko olotou tao ke fai mo naifi ‵vele vao. Ka se toe taua eiloa a malo, se toe fakatoka eiloa mō se taua.”​​—⁠Isaia 2:⁠4.

E manino ‵lei, me e ‵tau eiloa o fai se ‵fuliga lasi ‵ki ki te lalolagi i aso nei, telā e nofo ki se 20 miliona sotia kolā e ga‵lue i taimi katoa kae kāti se 20 taua kese‵kese kolā e fai nei i ei, ke fakataunu ei te tautoga tenā. E se ‵poi tatou me ka oso mai a te Atua Malosi Katoatoa, ko Ieova, ki faifaiga masani i te olaga o tino. Ka fakaoti eiloa te osomaiga tenā a Ieova i te mea telā e fakaigoa ne te Tusi Tapu ki a Amaketo.​​—⁠Fakaasiga 16:​14, 16.

E tiga eiloa ko oti ne fakaaogā te pati “Amaketo” i tausaga fakamuli nei ke fakauiga ki se taua fakaniukelea i te lalolagi kātoa, e fakamatala mai i se tikisionale e tasi te uiga fakavae o te pati tenā penei: “Ko te koga telā ka fai i ei te taua fakaoti kae lasi i te vā o kautau o mea ‵lei mo kautau o mea ma‵sei.” E mata, ka fakatakavale eiloa ne te ‵lei te masei, io me fai fua te taua tenā e pelā me se taua i mafaufauga faivasaga o tino?

E fakamafanafana mai eiloa ki a tatou me e faipati faeloa te Tusi Tapu e uiga ki te fakaseaiga o mea ma‵sei katoa. Ne ‵valo mai te faisalamo: “Ke fulu faka‵ma atu tino agasala mai te lalolagi; ke se toe iai i te lalolagi.” (Salamo 104:35) E fai mai te tusi ko Faataoto: “A tino amio‵tonu kae fai mea ‵tonu ka ola i te fenua tenei. Ka ko te Atua ka tapale keatea ne ia a tāgata amio ma‵sei mai i te fenua, kae unu keatea a tino agasala, e pelā me ne lakau e unu keatea mai i te laukele.”​​—⁠Faataoto 2:​21, 22.

E taku manino mai foki i te Tusi Tapu me ka se tiaki ne tino ma‵sei olotou amioga matagā i se auala filemu; tenā eiloa te pogai e manakogina ei se taua fakaoti ke fakaseai atu ei a mea ma‵sei katoa, e aofia i ei a mea matagā kolā e māfua mai i taua. (Salamo 2:⁠2) E tāua ‵ki te igoa telā e tuku mai i te Tusi Tapu e uiga ki te taua fakapito tenei, i Amaketo.

Taua Mua Kolā ne Fai i Tafa o Mekito

A te uiga o te pati “Amaketo” ko te “Mauga o Mekito.” Kae ko te fa‵kai mua tenei ko Mekito, fakatasi mo te koga Laugatasi o Ieseleelu i ana tafa, ne takutakua malosi ona ko taua ‵lasi kolā ne fai i ei. “Talu mai te kamataga, ne fai eiloa a Mekito mo te Vanu o Ieseleelu mo koga ne fai ei a taua kolā ne iku atu ei ki te mauaga o te olaga masani o tino,” ko pati ne tusi mai ne te tino tusi tala ko Eric H. Cline i tena tusi ko The Battles of Armageddon.

E pelā mo pati a Cline, ne maua sāle eiloa a ikuga mautinoa i taua kolā e fai sāle i tafa o Mekito. A kautau mai Mongolia, kolā ne fakatakavale ne latou te ukega o fenua i Asia i te 13 senitenali ne takavale i te taimi muamua eiloa i te vanu tenei. Ne fakatakavale ne kautau a Peletania mai lalo i te takitakiga a General Edmund Allenby a te kau Turkey i te taua muamua a te lalolagi, i se koga telā e pili fua ki Mekito. Ne fakamatala mai ne se tino tusitala o taua a te manumalo o Allenby e pelā me se “mea telā ne fai fakavave aka kae se taua telā ne fakatakavale katoatoa i ei te fili, se mea telā ne seki tupu aka eiloa talu mai te kamataga.”

Ne fai foki i tafa o Mekito a taua e uke mo olotou ikuga mautinoa kolā e fakaasi mai i te Tusi Tapu. Ne fakatakavale ne te Famasino ko Palako a kautau a tino Kanana mai lalo i a Sesela, i te koga tenā. (Famasino 4:​14-​16; 5:​19-​21) Ne fakatakavale ne Kitiona mo tena kautau foliki e toko 300 tāgata a te matugā kautau a Mitiana i te kogā koga foki tenā. (Famasino 7:​19-​22) Ne ‵mate a te tupu ko Saulo mo tena tama ko Ionatana i te mauga o Kilipoa telā e pili fua ki Mekito i te taimi ne fakatakavale ei ne kautau a Filisitia a te kautau a Isalaelu.​​—⁠1 Samuelu 31:​1-7.

Ona ko te ‵lei o tena tulaga i te faiga o taua, ne fai eiloa i Mekito mo te vanu i ana tafa a taua e uke i tausaga e 4,000 ko ‵teka. E fai mai se tino tusitala me kāti e 34 a taua ne fai i ei!

E seai se fakalotolotolua e uiga ki te sokoga o Mekito mo tena tulaga i te faiga o taua mo te uiga fakatusa o te pati ko “Amaketo.” E tiga eiloa e sae fakatasi mai fua te pati tenā i te Tusi Tapu, e manino ‵lei tena tulaga i te tusi saukātoa ko Fakaasiga me ka pokotia i ei a olaga o tino katoa i te lalolagi.

Amaketo e ‵Tusa mo te Tusi Tapu

E tiga eiloa ne fai a taua ‵lasi e uke i tafa o Mekito i taimi ko ‵teka, ne seki fakaseai i ei a amioga ma‵sei. E seai eiloa se taua ne taua atu ei a kautau o mea ‵lei ki kautau o mea ma‵sei i se auala ‵lei katoatoa. Se mea ‵lei ke fakaiku aka me e māfua mai fua se vaegā taua penā mai i te Atua. E pelā eiloa mo pati a Iesu, “e seai se tino e ‵lei, na ko te Atua eiloa.” (Luka 18:19) E se gata i ei, e fakasino atu eiloa te Tusi Tapu ki Amaketo me ko te taua a te Atua.

E fai mai te tusi ko Fakaasiga i te Tusi Tapu me i “tupu i te lalolagi kātoa” ka ‵luku mai “ki te taua i te aso lasi o te Atua e o ia te Malosi Katoatoa.” (Fakaasiga 16:14) E toe fakaopoopo mai te tala fakavaloaga tenā penei: “Ko fakamaopoopo fakatasi ei ne agaga konei a tupu i te koga telā e taku faka-Epelu ko Amaketo,” ko te mauga o Mekito.a (Fakaasiga 16:16) Fakamuli ifo, e fakamatala mai te Fakaasiga me i “tupu o te lalolagi mo olotou kautau e maopoopo o tau ki te tino telā e sopo i te solofanua mo tena kautau.” (Fakaasiga 19:19) E fakasino atu ki te tino i te solofanua tenei me ko Iesu Keliso.​​—⁠1 Timoteo 6:​14, 15; Fakaasiga 19:​11, 12, 16.

Ne a mea e ‵tau o fakaiku aka ne tatou e uiga ki fuaiupu konei? Me i a Amaketo se taua i te vā o te Atua mo kautau a tino ‵teke. Kaia ka taua atu ei a Ieova mo tena Tama, ko Iesu Keliso, i se vaegā taua penei? A te pogai e tasi me i te taua i Amaketo ka “fakamasei ei latou kolā e fakamasei ne latou te lalolagi.” (Fakaasiga 11:18) E se gata i ei, ka aumai ne ia se lalolagi filemu, se “lalolagi fou, e nofo i ei a te amiotonu, kae tenei eiloa e fakatalitali tatou ki ei,” e ‵tusa mo te folafolaga a te Atua.​​—⁠2 Petelu 3:​13.

Kaia e ‵Tau ei o Oko Mai a Amaketo?

E mata, e faigata ke mafaufau koe me i a Ieova, “te Atua o te alofa,” ka fakatonu ne ia tena Tama, te “Pelenise o te Filemu,” ke tau i se taua? (2 Kolinito 13:11; Isaia 9:⁠6) E seai se fakalotolotolua me ka iloa ne koe te pogai māfai e malamalama koe i lā lagonaga. E fakamatala mai i te tusi ko Salamo i a Iesu ko te toa telā e sopo i te solofanua. Kaia e taua atu ei a ia? E fakamatala mai te faisalamo i a Keliso e tele ‘i te auala o te munatonu mo te loto maulalo mo te fai mea tonu.’ E taua atu a ia ona ko tena fiafia ki te mea tonu mo tena takalialia ki mea ma‵sei.​​—⁠Salamo 45:​4, 7.

E penā foki a fakamatalaga a te Tusi Tapu e uiga ki lagonaga o Ieova ki mea sē ‵tonu kolā e matea ne ia i te lalolagi i aso nei. Ne tusi mai te pelofeta ko Isaia: “Ko oti ne matea ne te ALIKI te mea tenei, kae e se fiafia a ia ona ko te seai o se fai mea tonu. Ka pei a ia ki te amiotonu e pelā me se gatu tau mo te malosi faka‵sao tino e pelā me se pulou tau. Ka pei a ia ki luga i se manakoga lasi ke faka‵tonu aka ei a mea kae fakasala kae taui atu a mea ‵se kolā e logo‵mae ei a tino.”​​—⁠Isaia 59:​15, 17, Today’s English Version.

I te taimi e ‵nofo ei a tino matagā mo te malosi pule, ka se maua eiloa ne tino amio‵tonu se filemu mo te tokagamalie. (Faataoto 29:2; Failauga 8:⁠9) E se mafai eiloa o ‵vae keatea ne tatou a amioga matagā mai tino kolā e fai faeloa ne latou a mea konā. Tela la, e maua fua te filemu mo te amiotonu mai te faiga o te mea tenei​​—⁠te tapalega keatea o tino matagā. Ne tusi mai a Solomona: “E fai a tino matagā mo fai se togiola mō te tino amiotonu.”​​—⁠Faataoto 21:​18, NW.

Ona ko te Atua te famasino, e mautinoa eiloa me i so se fakamasinoga e fai ki luga i tino matagā e tonu faeloa. “E mata, ka se fai ne te Famasino o te lalolagi kātoa te mea tonu?” ko te fesili a Apelaamo. Ne iloa aka ne Apelaamo te tali me e tonu faeloa a Ieova! (Kenese 18:​25, Tusi Paia, Samoa) E se gata i ei, e fakamautinoa mai i te Tusi Tapu me e se fiafia a Ieova ke fakaseai atu se tino amio matagā; e fai fua ne ia te mea tenā māfai ko ‵tau o fai penā.​​—⁠Esekielu 18:32; 2 Petelu 3:​9.

Amaketo se Taua Tonu

Ko te feitu fea ka kau koe i ei i te taua fakaoti tenei? Ka mafau‵fau te tokoukega o tatou me ka ‵kau atu eiloa tatou ki kautau o mea ‵lei. Kae e mafai pefea o mautinoa i a tatou te mea tenā? “‵Fuli mai ki te Aliki, koutou katoa tino loto malalo o te fenua . . . Ke fai ne koutou a te mea tonu,” ko te fakamalosiga a te pelofeta ko Sefanaia. (Sefanaia 2:⁠3) Ko te loto eiloa o te Atua “ke ola tino katoa, ka ke iloa foki ne latou te munatonu,” ko pati a te apositolo ko Paulo.​​—⁠1 Timoteo 2:⁠4.

A te iloaga o te munatonu e uiga ki a Ieova mo tena fuafuaga ke fakaseai atu a amioga ma‵sei mai te lalolagi ko te lasaga muamua tenā ki te fakaolataga. Ako te faiga faeloa o faifaiga amio‵tonu ko te lua o mea e maua ei ne tatou te taliaga mo te puipuiga a te Atua.

Kafai e fai ne tatou a mea tāua e lua konei, e mafai eiloa o ‵kilo atu tatou ki a Amaketo, e pelā me ko te taua telā ka aumai ei ne ia te fakaseaiga ki taua a tāgata. Kafai ko oti te taua tenā, ka se toe malamalama ei a tino e uiga ki taua kae ka takalia‵lia latou ki ei. “Ka se toe tauloto eiloa latou e uiga ki te faiga o taua.”​​—⁠Isaia 2:​4, New American Standard Bible.

[Fakamatalaga mai lalo]

[Fakamatalaga o te Ata i te itulau e 5]

A te osomaiga o te Atua ki faifaiga o te olaga masani o tino e fakaigoa ki a Amaketo

[Fakamatalaga o te Ata i te itulau e 6]

Ne manumalo a Kitiona mo ana tāgata i tafa o Mekito

[Fakamatalaga o te Ata i te itulau e 6]

MEKITO

[Fakamatalaga o te Ata i te itulau e 7]

Kafai ko oti Amaketo, ka se toe malamalama ei a tino i koga katoa e uiga ki taua kae ka takalia‵lia latou ki ei

[Fakamatalaga o te Ata i te itulau e 8]

A te iloa o te munatonu e uiga ki a Ieova mo tena fuafuaga ko te lasaga muamua tenā ki te fakaolataga