‘Vau O Tau Tali Mai i a Aa’

“Kafai se tino e manako o vau ki a au, e ‵tau mo ia o fakapuli tona foitino,amo tena sataulo i aso katoa, kae tautali mai i a au.”​—LUKA 9:​23.

1, 2. (a) Se a te ‵kamiga alofa ne fai atu ne Iesu? (e) Ne saga atu pefea koe ki te ‵kamiga a Iesu?

I TE fakaotiotiga o tena taviniga ne talai atu a Iesu i Pelea, se kogā koga i te suā feitu o te Iolitana, i te feitu ki mātū saegalā o Iutaia. Ne fanatu se tamataene ki a ia kae fesili atu me ne a ana mea e ‵tau o fai ke maua ei ne ia a te ola se-gata-mai. I te taimi ne iloa ei ne Iesu me i te tamataene tenei e tausi fakamaoni eiloa ki Tulafono a Mose, ne ‵kami ei ne Iesu tou tagata. Ne fai atu a ia: “Fano o ‵togi atu au mea katoa kae tufa atu a tupe ki tino ma‵tiva, kae ka maua ne koe a te koloa i te lagi; ko vau ei koe o tautali mai i a au.” (Maleko 10:21) Mafaufau la​​—se ‵kamiga ke tautali atu i a Iesu, te Tama fagasele a te Atua Tafasili i te Maluga!

² Ne seki talia ne te tamataene tenā a te ‵kamiga, kae ne talia eiloa ne nisi tino. Mai mua atu i ei, ne fai atu a Iesu ki a Filipo: “Tautali mai i a au.” (Ioane 1:​43) Ne talia ne Filipo te ‵kamiga kae ne fai fakamuli mo fai se apositolo. Ne ‵kami foki ne Iesu a Mataio, kae ne talia foki ne ia. (Mataio 9:9; 10:​2-4) E tonu, ne fai atu foki ne Iesu te ‵kamiga tenā ki tino katoa kolā e a‵lofa ki te mea tonu i ana pati: “Kafai se tino e manako o vau ki a au, e ‵tau mo ia o fakapuli tona foitino, amo tena sataulo i aso katoa, kae tautali mai i a au.” (Luka 9:​23) Tela la, e mafai ne so se tino o fai pelā me se soko o Iesu māfai e manako tonu o fai penā. E mata, e isi se manakoga penā i a koe? Ko oti ne talia ne te tokoukega o tatou a te ‵kamiga alofa a Iesu, kae mai i te faiga o te galuega talai, e fakaoko atu foki ne tatou a te ‵kamiga tenei ki nisi tino.

3. E ‵kalo keatea pefea tatou mai i te tapea‵pea atu keatea kae ko se tau‵tali atu i a Iesu?

³ Se mea fakafanoanoa, me ko oti ne taofi aka ne tino kolā ne fia‵fia muamua ki muna‵tonu mai te Tusi Tapu a te faiga o olotou akoga. Ne gasolosolo malie o galo atu te lotou fia‵fia ke oko loa ki te taimi ko tapea‵pea atu ei latou “keatea” kae ko se tau‵tali atu i a Iesu. (Epelu 2:1) E ‵kalo keatea pefea tatou mai te malei tenā? E tāua ‵ki ke fesili ifo tatou penei: ‘Kaia ne fakaiku aka ei ne au ke tautali atu i a Iesu i te taimi muamua? Se a te uiga o te tautali atu i a ia?’ Kafai e masaua ne tatou a tali ki fesili e lua konā ka fesoasoani mai ke fakamalosi aka te ‵tou fakaikuga ke tumau i te auala o te ola telā ko oti ne filifili ne tatou. Ka fesoasoani mai foki i ei ke fakama‵losi aka ne tatou a nisi tino ke tau‵tali i a Iesu.

Kaia e Tau‵tali ei i a Iesu?

4, 5. Kaia e ‵tau ei o fai a Iesu e pelā me ko te ‵tou takitaki?

4 Ne fai mai te pelofeta ko Ielemia:“Te Aliki, e iloa ne au me e seai se tino e pule i tena ikuga, e seai se tino e pule i tena ola.” (Ielemia 10:23) E fakamaoni aka i tala fakasolopito a te ‵tonu o pati a Ielemia. Ko lavea faka‵lei atu i ei me se mafai eiloa ne tāgata se ‵lei katoatoa o pule atu mo te manuia ki a latou eiloa. Ne talia ne tatou te ‵kamiga ke tau‵tali i a Iesu me ko iloa ne tatou me ko ia fua e ‵tau o fai pelā me ko ‵tou Takitaki i se auala tela e se mafai eiloa ne se tino o fakaakoako atu ki a ia. Ke onoono tatou ki nisi pogai e ‵tau ei o fai a Iesu mo fai te ‵tou takitaki.

5 A te mea muamua, ne filifili eiloa ne Ieova a Iesu ke fai pelā me ko te Mesia te Takitaki. Ko oi la te tino e sili atu a tena iloa i te ‵tou Mafuaga ko te mea ke filifili ne ia se Takitaki mō tatou? A te lua o pogai, e isi ne uiga ‵lei kae ‵gali o Iesu kolā e mafai ne tatou o fakaakoako ki ei. (Faitau te Isaia 11:​2, 3.) A ia ko te ‵toe fakaakoakoga ‵lei katoatoa. (1 Petelu 2:​21) A te tolu o mea, e alofa tonu eiloa a Iesu ki a latou kolā e tau‵tali atu i a ia, kae ne ­fakamaoni mai ne ia te mea tenā me ne mate a ia mō latou. (Faitau te Ioane 10:​14, 15.) E fakaasi mai foki ne ia i a ia se tausi mamoe alofa i te auala e takitaki ei ne ia tatou ki se olaga fiafia nei kae ke maua foki ne tatou te olaga telā e sili atu i te gali ko te ola se-gata-mai. (Ioane 10:​10, 11; Fakaasiga 7:​16, 17) Mai i mea konei mo nisi pogai aka, ne fai eiloa ne tatou se fakaikuga poto ke tau‵tali atu i a ia. Ne a la a mea e aofia i te tau‵tali atu i a Iesu?

6. Ne a mea e aofia i te tautali atu i a Iesu?

6 A te fai pelā me ne soko o Keliso e se fakauiga fua ki te taku atu i a tatou ne Kelisiano. E nofo pēla ki se lua piliona o tino e fai mai i a latou ne Kelisiano, kae fakaasi mai i olotou faifaiga me i a latou ne “tino amio ma‵sei.” (Faitau te Mataio 7:​21-​23.) Kafai e fia‵fia a tino ki te ‵kamiga ke tau‵tali atu i a Iesu, ke fakamatala atu ki a latou me e fakafetaui aka ne Kelisiano ‵tonu olotou olaga ki ana akoakoga mo ana fakaakoakoga​​—kae e fai eiloa latou penā i aso takitasi o olotou olaga. Ke maina ‵lei i te uiga o te mea tenei, ke mafaufau ki nisi mea kolā e iloa ne tatou e uiga ki a Iesu.

Fakaakoako ki te Poto o Iesu

7, 8. (a) Se a te poto, kae kaia ne ‵fonu ei a Iesu i te poto? (e) Ne fakaasi mai pefea ne Iesu tena poto, kae e mafai pefea o fakaakoako atu tatou ki a ia?

7 E uke ‵ki a uiga ‵gali ne fakaasi mai ne Iesu, kae ka onoono fua tatou ki uiga e fa: tena poto, tena loto maulalo, tena loto finafinau, mo tena alofa. Muamua la, ke onoono tatou ki tena poto​​—ko te auala ne fakagalue aka ei ne ia tena atamai mo tena loto malamalama i auala aoga. Ne tusi mai a te apositolo ko Paulo: “A ia [Iesu] ko te kī telā e ‵tala ei te koloa tāua o te poto mo te iloa ‵lei o te Atua.” (Kolose 2:3) Ne maua mai i fea ne Iesu a te vaega poto tenei? Ne fai mai a ia: “E taku atu fua ne au a mea kolā ne akoako mai ne toku Tamana ki a au.” (Ioane 8:​28) Ne māfua mai i a Ieova tena poto, tenā eiloa te pogai e se ‵poi ei tatou i te ‵lei o fakaikuga e fai ne Iesu.

8 E pelā me se fakaakoakoga, ne fakaaogā ne Iesu a faka‵tauga lei i faiga o ana fakaikuga i tena olaga. Ne fakaiku aka ne ia ke ola a ia i se olaga faigofie, mai te saga atu fua ki te mea e tasi: ko te faiga o te loto o te Atua. Ne fakaaoga faka‵lei ne ia ana taimi mo tena malosi ke fakamuamua faeloa a manakoga o te Malo. E tau‵tali atu tatou i te fakaakoakoga a Iesu mai te taumafai malosi ke ‘fakafaigofie aka te ‵tou ‵kilo’ kae fai ei ke ‵kalo keatea mai mea kolā e fakamāumāu fua ki ei ‵tou malosi mo ‵tou mafaufau. (Mataio 6:​22, NW) Ko oti ne fai ne Kelisiano e tokouke a fakama‵fuliga e uke ke fakafaigofie ei olotou olaga ko te mea ke mafai ne latou o fakaaoga a taimi e uke i te galuega talai. Ko oti ne ‵kau atu a nisi tino ki te galuega fakapaenia. Kafai a koe se tokotasi o latou konā, e fakamālō atu eiloa ki a koe. Kafai e “mua koutou o ‵sala tena Malo” ka maua mai ei a te fiafia lasi mo te loto malie.​—Mataio 6:​33.

Ke Loto Maulalo e Pelā mo Iesu

9, 10. Ne fakaasi mai pefea ne Iesu a tena loto maulalo?

⁹ A te lua o uiga o Iesu telā ka sau‵tala tatou ki ei ko tena loto maulalo. Kafai e tuku atu ki tagata se tulaga pule, e masani sāle o sae aka te uiga fia sili. Kae ko tafaga la te ‵kese o Iesu! Faitalia te maluga o tena tulaga i te fakataunuga o fuafuaga a Ieova, kae ne seki lavea atu eiloa se tamā uiga fakamatamata i a Iesu. Kae e fakamalosi mai ki a tatou ke fakaakoako atu ki a ia. Ne tusi mai te apositolo ko Paulo: “A te faifaiga e ‵tau o maua ne koutou, ko te faifaiga foki telā ne fai ne Keliso Iesu: [“I tena nofoga i te lagi, ne foliga a ia ki foliga o te Atua, kae ne seki taumafai eiloa a ia o fai ke ‵pau a ia mo te Atua,” NW]. Mai luga i tona loto malie, ne tiakina katoatoa ne ia tona ‵malu faka-Atua, kae fai mo tavini. Ne liu tino a ia, kae ne fanau mai foki a ia i foliga faka te foitino.” (Filipi 2:​5-7) Ne a mea ne aofia i ei?

¹⁰ Ne maua ne Iesu te tauliaga tāua ke ‵nofo fakatasi mo tena Tamana i te lagi, kae ne lotomalie eiloa a ia ke “tiakina katoatoa . . . ne ia tona ‵malu faka-Atua.” Ne tuku atu a tena ola ki te moegatama o se taupou Iutaia, ke tupu aka i ei i masina e iva ke oko eiloa ki te taimi ne fanau mai ei a ia e pelā me se pepe ki loto i te kāiga fakaalofa o se kamuta. Ne tupu aka Iesu i te kāiga o Iosefa e pelā me se pepe, se tamaliki, ke oko loa ki te taimi ko talavou ei. E ‵lei katoatoa eiloa a ia. Kae tiga eiloa te feitu tenā, ne tumau eiloa a ia i te fakalogo ki ana mātua kolā ne tino agasala. (Luka 2:​51, 52) Ko tafaga la te lasi o tena loto maulalo!

11.I auala fea e mafai ei fakaakoako tatou ki te loto maulalo o Iesu?

¹¹ E fakaakoako atu tatou ki te loto maulalo o Iesu māfai e talia ne tatou mo te lotomalie a galuega kolā e foliga mai pelā me ne galuega fatauva. E pelā me se fakaakoakoga, ke mafaufau ki te galuega ko te talai atu o te tala ‵lei. Kāti e foliga mai te galuega tenā e pelā me se galuega fatauva, kae maise loa māfai e se fia ‵saga mai, e fakatauemu mai, io me fakasaua mai a tino ki a tatou. Kae mai te ‵tou tumau i te faiga o te galuega talai, e fesoasoani atu eiloa tatou ki nisi tino ke ‵saga atu ki te ‵kamiga a Iesu kae ke tau‵tali atu i a ia. Tela la, e fesoasoani atu eiloa tatou o faka‵sao a ola o tino. (Faitau te 2 Timoteo 4:​1-5.) A te suā galuega ko te faka‵leiga o mea ma‵sei i ‵tou Kingdom Hall. E aofia i mea konā ko te ‵ligiga o kaiga, te ‵fuluga o te fola mo te ‵fuluga o fale fo‵liki​—ne galuega katoa kolā e aofia i ei te loto maulalo! Kae e iloa ne tatou me i te tausiga o te Kingdom Hall​—te koga telā e fai i ei ‵tou tapuakiga tonu​—se vaega tāua eiloa o te ‵tou tapuakiga tapu. A te faiga ke maea ‵lei a ‵tou galuega kolā e foliga mai me ne galuega fatauva, e fakaasi atu i ei ne tatou te ‵tou loto maulalo kae tau‵tali atu tatou i kalafaga o Keliso.

Ke Loto Finafinau, e Pelā mo Iesu

12, 13. (a) Ne fakaasi mai pefea ne Iesu a tena loto finafinau, kae se a te mea ne fakamalosi atu ki a ia ke fai penā? (e) Se a te mea e fakamalosi aka ei te ‵tou loto finafinau ki te taviniga?

12 Ke mafaufau ki te loto finafinau o Iesu i tena taviniga. Ne fai ne Iesu a mea e uke i te nofoga i te lalolagi. I te taimi koi foliki ei, kāti ne ga‵lue fakatasi a ia mo tena tamana puke ko Iosefa e pelā me se kamuta. I te taimi ne fai ei a tena taviniga, ne fai ne Iesu a vavega, e aofia i ei ko te faka‵leiga o ma‵saki mo te faka‵tumaiga o tino ‵mate. Kae ko te galuega telā ne fakatāua ne ia ko te talaiga o te tala ‵lei mo te akoako atu o tino kolā e fia fakalogo‵logo. (Mataio 4:​23) E pelā me ne ana soko, tenā foki eiloa te galuega e ‵tau o fai ne tatou. E mafai pefea o tau‵tali atu tatou i tena fakaakoakoga? E tasi mai i ei ko te ati aka ne tatou se kilokiloga telā e ‵pau mo te kilokiloga a Iesu.

¹³ Kae e sili i mea katoa, ne fakamalosi aka a Iesu ne te alofa ki te Atua ke talai kae akoako atu foki. Ne fiafia malosi foki a Iesu ki muna‵tonu kolā ne akoako ne ia. E fai a muna‵tonu konā e pelā me ne koloa tāua ki a ia, kae ne fiafia malosi a ia o fakailoa atu ki nisi tino. E pelā me ne faiakoga io me ne ‘tino akoako,’ e penā foki eiloa a ‵tou lagonaga. Ke mafaufau la ki nisi muna‵tonu tāua kolā ne tauloto ne tatou mai i te Muna a te Atua! E iloa ne tatou a te kinauga e uiga ki te pulega sili i te lagi mo te lalolagi mo te auala ka faka‵lei aka i ei te kinauga tenā. E maina ‵lei tatou i mea kolā e akoako tonu mai i te Tusi Tapu e uiga ki te tulaga o tino ‵mate mo fakamanuiaga kolā ka maua i te lalolagi fou a te Atua. Faitalia me ne fatoa tauloto io me ko leva ne tauloto ne tatou a muna‵tonu konei, koi tumau eiloa te lotou aoga. Kae ko muna‵tonu konei faitalia me ne akoakoga mua io me ne akoakoga ‵fou, e fai eiloa e pelā me ne koloa tāua ‵ki. (Faitau te Mataio 13:52.) A te talai atu mo te loto kātoa mo te loto finafinau, e fakaasi atu i ei ne tatou ki nisi tino a te ‵tou fia‵fia ki mea kolā ne akoako mai ne Ieova ki a tatou.

14. E mafai pefea o fakaakoako atu tatou ki a Iesu i te auala ne akoako atu ei a ia?

¹⁴ Ke onoono foki ki te auala ne akoako atu ei a Iesu. Ne takitaki faeloa ne ia ana tino fakalogo‵logo ki te Tusi Tapu. Kafai e fia fakasae aka ne ia se manatu tāua ne masani sāle o fakaaoga ne ia a te tugapati tenei: “Muna a te Tusi.” (Mataio 4:4; 21:13) I ana pati kolā ne fakamau ki lalo, e sili atu mo te afa o tusi i Tusi Tapu faka-Epelu ne siki tonu mai ne ia io me ne fakasino atu a ia ki ei. E pelā mo Iesu, e fakaaoga faeloa ne tatou a te Tusi Tapu i ‵tou galuega talai mo so se avanoaga. I te auala tenā, e fesoasoani atu tatou ki tino loto ‵lei ke lavea ne latou me i akoakoga kolā e fai atu ne tatou i a te Atua, kae e se i a tatou. E fia‵fia eiloa tatou māfai e talia ne se tino ke faitau ne ia se tusi siki mai te Tusi Tapu kae ke sau‵tala ki mea tāua mai i te Muna a te Atua! Kae kafai ko talia ne vaegā tino penā te ‵kamiga ke tautali i a Iesu, e sili atu te fia‵fia o tatou i ei.

Te Tau‵tali Atu i a Iesu ko te Alofa Tenā ki Nisi Tino

15. Se a te ‵toe uiga sili o Iesu, kae e pokotia pefea tatou i ei?

¹⁵ A te ‵toe uiga o Iesu telā ka sau‵tala tatou ki ei ko te vaega fakaotia loto eiloa​—ko tena alofa mō tatou. Ne tusi mai te apositolo ko Paulo: “A matou e pule ne te alofa o Keliso.” (2 Kolinito 5:​14) Kafai e mafau‵fau tatou ki te alofa o Iesu ki tino katoa kae pelā foki mo tatou takitokotasi, e otia eiloa ‵tou loto kae e fakamalosi mai ei ki a tatou ke tau‵tali i tena fakaakoakoga.

16, 17. I auala fea ne fakaasi atu ei ne Iesu a tena alofa ki nisi tino?

¹⁶ Ne fakaasi atu pefea ne Iesu tena alofa ki nisi tino? A tena loto fiafia ke tuku atu a tena ola mō tino katoa ko te ‵toe fakaasiga sili eiloa tenā o tena alofa. (Ioane 15:13) E tiga eiloa te feitu tenā, ne fakaasi atu ne Iesu a tena alofa i auala kese‵kese i te taimi ne fai ei tena galuega. E pelā mo te mea e tasi, ne alofa malosi a ia ki tino kolā e puapuaga. I te taimi ne lavea atu ei ne ia a Malia mo nisi tino aka e ‵tagi i te mate o Lasalo, ne otia tena loto ona ko te kilo atu ki te lotou loto mafatia. E tiga eiloa e iloa ne ia me ka toe fakatu aka ne ia a Lasalo, ne otia malosi te loto o Iesu tela ne “tagi” ei a ia.​—Ioane 11:​32-35.

¹⁷ I te taimi ne kamata ei te taviniga a Iesu, ne fanatu ki a Iesu se tino lepela kae fai atu ki a ia: “E mafai ne koe o faka‵ma mai au, māfai e loto koe ki ei.” Kae ne tali atu pefea a Iesu? E fai mai te tala: “Ko oko eiloa te alofa o Iesu ki a ia.” Kae ne fai foki ne ia se mea fakaofoofogia. Ne “‵kapa atu ei tena lima o fakapatele atu ki a ia kae fai atu, ‘Au e loto ke ‵ma koe!’ I konā eiloa ‵lei ei tena lepela, kae ko ‵ma katoatoa a ia.” Mai lalo i te Tulafono a Mose, e fai a tino lepela e pelā me ne tino sē ‵ma, kae ne mafai eiloa ne Iesu o faka‵lei a te tagata tenā e aunoa mo te patele atu ki ei. Kae i te taimi ne faka‵lei ei ne Iesu a te tino lepela, ne talia ne Iesu ke patele atu eiloa a ia ki te tagata tenā, kāti ko te taimi muamua i se fia o tausaga. Ko tafaga la te gali o te fakaasiga tenā o te alofa!​​—Maleko 1:​40-​42.

18. E mafai pefea o fakaasi atu ne tatou te ‘alofa fakataina’?

¹⁸ E pelā me ne soko o Keliso, e fakatonu mai ke fakaasi atu ne tatou a ‵tou alofa “e pelā me ne tautaina.” (1 Petelu 3:8) E tai faigata loa ke maina ‵lei tatou i lagonaga o se taina talitonu telā ko tai leva loa ne poko ne se masaki io me e loto mafatia​—maise eiloa māfai e seki pokotia eiloa tatou i vaegā ma‵saki penā. Kae ne maina ‵lei a Iesu i tulaga o tino ma‵saki faitalia me ne seki masaki a ia. E mafai pefea o ati aka ne tatou se kilokiloga tai ‵pau penā? Mai te fakalogologo faka‵lei mo te kufaki ki fakamatalaga kolā e fakaasi mai ne tino loto mafatia mai olotou loto. E mafai foki o fesili ifo ki a tatou eiloa, ‘Moi ne oko mai ki a au te tulaga tenā, ka pefea oku lagonaga’? Kafai e ati aka ne tatou a te loto alofa ki lagonaga o nisi tino, ko ‵tu atu tatou i se tulaga ‵lei o ‘fesoasoani ki tino loto vaivai.’ (1 Tesalonia 5:​14) Ko tau‵tali atu eiloa i ei tatou i a Iesu.

19. Ne a auala e pokotia ei tatou i te fakaakoakoga a Iesu?

¹⁹ Ko tafaga la te uke o fakamatalaga e maua ne tatou i te sukesuke ki uiga o pati mo faifaiga a Iesu Keliso! Ko te uke o mea e tauloto ne tatou e uiga ki a ia, ko te lasi foki o ‵tou manakoga ke fakaakoako atu ki a ia​—kae ka ma‵nako malosi foki tatou o fesoasoani atu ki nisi tino ke fai foki penā. Tela la, ke na tumau eiloa tatou i te fia‵fia o tau‵tali atu i te Tupu faka-Mesia​—i te taimi nei ke oko atu eiloa ki te se-gata-mai!

E Mafai o Fakamatala Mai ne Koe?

• E mafai pefea o fakaasi atu ne tatou a te poto, pelā mo te mea ne fai ne Iesu?

• I auala fea e mafai ei ne tatou o fakaasi atu a te loto maulalo?

• E ati aka pefea ne tatou a te loto finafinau mō te taviniga?

• I auala fea e mafai ei ne tatou o fakaakoako atu ki a Iesu i te fakaasi atu o te alofa ki nisi tino?

[Pokisi/​Ata i te itulau e 5]

SE TUSI E FESOASOANI MAI KE FAKAAKOAKO TATOU KI A KELISO

I te polokalame o te fono o te atufenua i te 2007, ne ‵tala atu ei a te tusi ko te “Come Be My Follower.” Ne faite te tusi tenei ke fesoasoani atu ki Kelisiano ke ‵saga tonu atu ki a Iesu, kae maise eiloa ko ana uiga mo ana faifaiga. Mai tua o mataupu kamata e lua, e fakamatala mai i te vaega muamua a uiga kolā e tu ‵kese ei a Iesu​—tena loto maulalo, tena loto toa, tena poto, tena fakalogo, mo tena kufaki.

E ‵soko atu ki ei ko vaega kolā e faipati ki galuega a Iesu e pelā me se faiakoga, se tino talai o te tala ‵lei mo nisi auala kolā ne lavea atu ei te lasi o tena alofa. Ka maua i te tusi kātoa tenei, a fakamatalaga kolā e fesoasoani atu ki se Kelisiano ke fakaakoako ki a Iesu.

E tali‵tonu matou me ka fakamalosi atu a te tusi tenei ke iloilo ifo ki a tatou eiloa kae fesili atu, penei: ‘E mata, e tautali tonu atu eiloa au i a Iesu? E mafai pefea o tautali fakapilipili atu au ki a ia?’ Ka fesoasoani atu foki ki a “latou kolā [“e fakatoka,” Tusi Paia, Samoa] mō te ola se-gata-mai” ke fai latou mo soko o Keliso.​—Galuega 13:48.

[Ata i te itulau e 4]

Ne fiafia eiloa a Iesu o vau ki te lalolagi ke fanau a ia e pelā me se pepe. Se a te uiga ne ‵tau o maua ke mafai ei o fai penā?

[Ata i te itulau e 6]

Se a te mea ka fakamalosi mai ki a tatou ke loto finafinau i tou taviniga?