Talavou​—ke Lavea Atu Tou Gasolo ki Mua

“Ke fai ne koe a mea konei kae tuku katoatoa atu tou ola mō latou, ko te mea ke matea ne tino katoa tou gasolosolo ki mua.”​—1 TIMOTEO 4:​15.

1. Se a te mea e manako ki ei te Atua mō talavou?

“TUPULAGA tupu‵tupu, ke fakafiafia otou olaga i a koutou koi ‵tupu aka. Fai te mea e ‵loto koutou ki ei, mo te mea e ma‵nako ki ei otou loto.” (Failauga 11:9) Konā la pati ne tusi mai ne te tupu poto ko Solomona i Isalaelu mua. A te Mafuaga o te fekau tenei, ko Ieova te Atua, telā e manako ke fia‵fia a talavou. E se gata i ei, e manako a Ieova ke tumau te otou fia‵fia ke oko ki te taimi e ‵seke ei koutou mo te tulaga talavou. Kae ko aso konā koi talavou ei, e mafai eiloa o fai ne talavou a mea ‵se kolā e pokotia ei tena fiafia i aso mai mua. Ke oko foki ki a Iopu telā ne fakamaoni, ne fepaki a ia mo ikuga o ana ‘mea ne fai i aso koi talavou ei a ia.’ (Iopu 13:26) I te taimi koi talavou i ei mo nāi tausaga mai tua ifo i ei, e masani sāle o fai ne se talavou Kelisiano a fakaikuga tāua. A te faiga o fakaikuga ‵se e mafai o iku atu ki pa‵kiaga i mea tau lagonaga kae momea aka fua i ei a te uke o fakalavelave kolā e mafai o pokotia i ei a te ‵toega o tena olaga.​—Failauga 11:10.

2. Ne a pati fakamalosi e mafai ei o faka‵seke a talavou mai te faiga o mea ‵se māfai e fakagalue aka ne latou?

² E ‵tau o fai ne talavou a faka‵tauga ‵lei. Mafaufau la ki te fakamalosiga a te apositolo ko Paulo telā ne tuku atu ki te kau Kolinito. Ne tusi mai a ia: “Sa fakatamaliki otou mafaufau ki mea konei, kae ke mafaufau faka‵lei koutou ki ei, e pelā mo ne tino ko ma‵tua mafaufau.” (1 Kolinito 14:20) A te fakalogo ki pati polopoloki ke maua te atamai ke mafaufau kae fakasakosako atu e pelā me se tino matua, ka fesoasoani atu ki talavou ke ‵kalo keatea mai te faiga o mea ‵se.

3. Ne a mea e mafai o fai ne koe ke momea aka tou matua ‵lei?

³ Kafai koe se talavou, ke masaua me i te fai pelā me se tino ko matua ‵lei e manakogina i ei a taumafaiga e uke. Ne fai atu a Paulo ki a Timoteo: “Ke mo a se tino e manatu māmā i a koe koi tamaliki, ka ke fai koe mo fakaakoakoga ki tino fakatuanaki, i tau faipati, i tau amio, i tou alofa, i tou fakatuanaki, mo tou loto ‵ma. Tuku atu ou taimi mo tou malosi o faitau atu te Tusi Tapu ki tino, pelā foki te lauga atu mo te akoako atu. . . . Ke fai ne koe a mea konei kae tuku katoatoa atu tou ola mō latou, ko te mea ke matea ne tino katoa tou gasolosolo ki mua.” (1 Timoteo 4:​12-​15) E ‵tau o gasolo atu ki mua a talavou Kelisiano kae ke matea foki ne nisi tino te lotou gasolosolo ki mua.

Se a te Gasolo ki Mua i te Feitu Faka-te-Agaga?

4. Ne a mea e aofia i te gasolo ki mua i te feitu faka-te-agaga?

⁴ A te gasolo ki mua ko te “gasolosolo o ‵lei atu, ke ‵fuli ke ‵lei atu.” Ne fakamalosi atu a Paulo ki a Timoteo ke tumau i te tuku katoatoa atu o tena malosi mo ana taimi ko te mea ke gasolo aka te ‵lei o tena faipati, amioga, alofa, fakatuanaki, mo te loto ‵ma, e pelā foki mo te auala e fakataunu ei tena galuega talai. Ne ‵tau o taumafai tou tagata ke fai tena vaegā olaga mo fai se fakaakoakoga ‵lei. Tela la, ne ‵tau o tumau a Timoteo i te gasolo ki mua i te feitu faka-te-agaga.

5, 6. (a) Ne kamata anafea te gasolo atu ki mua o Timoteo i te feitu faka-te-agaga? (e) E mafai pefea o fakaakoako atu a talavou i aso nei ki a Timoteo i te taumafai ke gasolo atu ki mua i te feitu faka-te-agaga?

⁵ I te taimi ne tusi ei ne Paulo a te polopolokiga tenei i te va o te 61 mo te 64 T.A., ko tai leva loa te taimi ne fai ei a Timoteo mo fai se toeaina atamai. Ne seki fai pelā me ne fatoa kamata fua a ia o taumafai ke gasolo atu ki mua i te feitu faka-te-agaga. I te 49 io me ko te 50 T.A., i te taimi kāti ko tai seke atu ei a Timoteo mo te tulaga talavou io me ko 20 tupu fua i ei ana tausaga, “ko oko eiloa i te tavaea o Timoteo ne taina tali‵tonu i Lusa mo Ikonio,” kolā ne matea ne latou tena gasolo ki mua i te feitu faka-te-agaga. (Galuega 16:​1-5) I te taimi tenā, ne ave ne Paulo a Timoteo ke faima‵laga tasi laua i tena malaga fakamisionale. I nāi masina ki tua ifo, ne lavea atu te gasolo ki mua o Timoteo, telā ne uga atu ei ne ia tou tagata ki Tesalonia ko te mea ke fakamafanafana kae fakamalosi aka foki ne ia a Kelisiano i te fa‵kai tenā. (Faitau te 1 Tesalonia 3:​1-3, 6.) E manino ‵lei, me ne kamata o lavea atu ne nisi tino a te gasolo ki mua o Timoteo i te taimi koi foliki ei a ia.

⁶ Talavou i te fakapotopotoga, ga‵lue malosi o ati aka a uiga faka-te-agaga kolā e manakogina nei, ko te mea ke matea faka‵lei atu tou gasolosolo ki mua i tou olaga faka-Kelisiano mo tou atamai i te akoako atu o muna‵tonu i te Tusi Tapu. Mai i te taimi ko 12 fua ei ana tausaga, “ne tupu ake Iesu i te foitino mo te poto.” (Luka 2:​52) Ke na iloilo aka ne tatou a te auala e mafai ei ne koe o gasolo atu ki mua i feitu e tolu o tou olaga: (1) māfai ko fe‵paki koe mo fakalavelave, (2) i te taimi e fakatokatoka ei koe mō tau fakaipoipoga, kae ko te (3) i te taimi e taumafai ei ke fai koe mo fai se “tavini fakamaoni.”​—1 Timoteo 4:6.

Ke Fakafesagai Atu ki Fakalavelave mo te “Loto Pulea”

7. E mafai pefea o pokotia a talavou i fakalavelave faiga‵ta?

⁷ Ne fai mai se Kelisiano ko 17 ana tausaga e igoa ki a Carol, “I nisi taimi, e mafatia malosi au i mea tau lagonaga, feitu faka-te-foitino, mo te feitu tau te mafaufau telā ko se manako ei au o ala aka i te taeao.”a Kaia ne mafatia malosi ei tou fafine? I te taimi ko sefulu fua ei a tausaga o Carol, ne pokotia masei te kāiga o latou ona ko te ‵talaga o te avaga a ana mātua, kae ne iku atu i ei ki tena ‵nofo tasi mo tena mātua, telā ne ‵teke malosi atu ki tulaga i te Tusi Tapu i mea tau amioga. E pelā mo Carol, kāti e fepaki koe mo nisi tulaga faiga‵ta kae fakafi‵ta kae mu‵tana fua a avanoaga e maua ke faka‵lei aka ei te tulaga tenā.

8. Ne a fakalavelave faiga‵ta ne fe‵paki mo Timoteo?

⁸ I te taimi koi gasolo atu ei ki mua a Timoteo i te feitu faka-te-agaga, ne fe‵paki foki a ia mo fakanofonofoga faiga‵ta. E pelā mo tena “masaki sāle” i te ‵mae o tena tinae. (1 Timoteo 5:​23) I te taimi ne uga atu ei a ia ne Paulo ki Kolinito ke faka‵lei aka a nisi fakalavelave kolā ne māfua mai i tino kolā ne ‵teke atu ki te pulepulega a te apositolo, ne fakamalosi atu a Paulo ki te fakapotopotoga ke loto tasi latou, ko te mea ke “se mataku” a Timoteo o fakatasi mo latou. (1 Kolinito 4:​17; 16:​10, 11, NW) E fakamaoni mai i ei me i a Timoteo se tino mata ma.

9. Se a te loto pulea, kae e ‵kese pefea mai i te agaga o te mataku?

⁹ Ke fesoasoani atu ki a Timoteo, ne toe fakamasaua atu a Paulo ki a ia: “Me i te Atua ne seki tuku mai ne ia te agaga o te mataku ki a tatou, ka ko te agaga o te ‵mana, te alofa mo te loto pulea.” (2 Timoteo 1:7) E aofia i te “loto pulea” a te mafaufau faka‵lei mo te fakasakosako atu mo te maina ‵lei i pogai konā. E aofia i ei a te atamai ke kufaki i so se fakanofonofoga​—faitalia me e ‵lei io me e se ‵lei. E fakaasi atu ne nisi talavou kolā e seki ma‵tua ‵lei a te ma‵taku va‵lea mai te taumafai ke ‵sao latou i tulaga fakafi‵ta mai te ‵moe malosi io me ko te onoono ki te TV, te fakaaogaga ‵se o vailakau tapu io me ko te kava, te fai ‵kaiga faeloa, io me ko te aofia i amioga finalalolagi. E fakamalosi atu ki Kelisiano ke “tiakina te olaga masei mo te kaimanako, ka ke ola i te loto pulea, te mea tonu, mo te olaga faka Atua i te lalolagi nei.”​—Tito 2:​12.

10, 11. E fesoasoani mai pefea te loto pulea ke ati aka ne tatou a te malosi faka-te-agaga?

¹⁰ E fakamalosi mai te Tusi Tapu ki “tamataene, ke maua ne latou a te loto pulea.” (Tito 2:6) A te fakalogo ki te fakatonuga tenei e fakauiga i ei me kafai e fepaki koe mo fakalavelave ka fakalagolago eiloa koe ki te malosi mai te Atua e auala i ‵talo. (Faitau te 1 Petelu 4:7.) Tela la, ka maua eiloa ne koe a te loto talitonu katoatoa ki “te malosi ne tuku [mai] ne te Atua.”​—1 Petelu 4:​11.

¹¹ A te loto pulea mo te ‵talo ne mea kolā ne fesoasoani atu ki a Carol. Ne fai mai tou fafine: “A te ‵teke atu ki te olaga finalalolagi o toku mātua ko te ‵toe mea faigata eiloa ke fai ne au. Kae ne fesoasoani malosi mai te faiga o ‵talo. E iloa ne au me e fakatasi mai eiloa a Ieova ki a au, tela la, e seki toe mataku au.” Masaua la, me e mafai o fai ne fakalavelave faiga‵ta ke momea aka te ‵tou ‵lei kae e fakamalosi atu foki ki a koe. (Salamo 105:​17-​19; Tagiga a Ielemia 3:​27) Faitalia me ne a mea e fe‵paki mo koe, ka se tiakina eiloa koe ne te Atua. ‘Ka fesoasoani atu eiloa a ia ki a koe.’​—Isaia 41:10.

Te Fakatokatoka mō se Avaga Manuia

12. Kaia e ‵tau ei o mafaufau se Kelisiano telā ko manako o fai tena kāiga ki te akoakoga fakavae i te Faataoto 20:25?

¹² Ko oti ne a‵vaga fakavave a nisi talavou, ona ko te lotou tali‵tonu me ko te faka‵leiga tenā o lagonaga sē fia‵fia, te nofo tokotasi, te ‵fiu, mo fakalavelave i te fale. Kae ko te faiga o tautoga i te fakaipoipoga se mea tāua ‵ki eiloa. E isi ne tino i taimi o te Tusi Tapu ne fai fakavave ne latou se tautoga ‵malu, io me e tapu e aunoa mo te iloilo faka‵lei o mea kolā e aofia i ei. (Faitau te Faataoto 20:25.) I nisi taimi, e se mafau‵fau ‵mafa a talavou ki mea e manakogina ke fai māfai ko oti ne a‵vaga latou. Fakamuli ifo, ne iloa aka ne latou me e uke atu a mea e aofia i ei i lō mea mua ne mafau‵fau latou ki ei.

13. Ne a fesili e ‵tau o mafau‵fau ki ei a tino kolā ko fia fai famau, kae se a te polopolokiga aoga e avanoa atu ki a latou?

¹³ Tela la, a koi tuai koe o fai famau, fesili ifo ki a koe eiloa: ‘Kaia e fia avaga ei au? Ne a fakamoemoega e maua ne au? E mata, e fetaui ‵lei eiloa a te tino tenā ki a au? Ne a mea ‵lei e mafai o fai ne au e pelā me se tino avaga?’ Ke fesoasoani atu i te faiga o se iloiloga ‵loto mo te maina ‵lei, ko oti ne ‵lomi mai ne “te tavini fakamaoni kae poto” a mataupu fakapito e uiga ki te mataupu tenei.b (Mataio 24:​45-​47) Ke nofo koe mo te kilokiloga me i vaegā mataupu penā ne tuku atu ne Ieova ki a koe. Ke iloilo aka faka‵lei a mea konā kae ke fakagalue aka foki. Ke mo a eiloa ma talia ne koe ke fai koe “pelā me se solofanua io me pelā me se miula” telā e seai sena malamalama. (Salamo 32:​8, 9) Ke momea aka tou malamalama i mea e manakogina i te olaga avaga. Kafai e mafaufau koe me ko toka ‵lei koe o fai famau, ke masaua faeloa ke fai koe mo ‘fakaakoakoga i tou loto ‵ma.’​—1 Timoteo 4:​12.

14. E mafai pefea o fesoasoani atu tou gasolo ki mua i te feitu faka-te-agaga māfai ko fia avaga koe?

¹⁴ E fai foki ne te matua ‵lei i te feitu faka-te-agaga ke maua te fiafia mai tua o te fakaipoipoga. E taumafai se Kelisiano matua ‵lei ke maua ne ia “te katoatoaga o te foitino kātoa o Keliso.” (Efeso 4:​11-​14) E galue malosi a ia ke maua ne ia a uiga o Keliso. E pelā me ko te ‵tou Fakaakoakoga, “a Keliso e seki fakafiafia ki a ia eiloa.” (Loma 15:3) Kafai e kilo‵kilo faeloa te tauavaga ki mea e ‵lei ei a nisi tino, kae e se ko mea e ‵lei ei latou, ka fai eiloa te olaga faka-te-kāiga mo fai se koga e maua ei te filemu mo fakamafanafanaga. (1 Kolinito 10:24) Ka fakaasi atu ne se avaga tagata a te alofa sē fakapito, kae ka fakaiku aka ne te avaga fafine ke fakalogo a ia ki tena avaga e pelā eiloa mo Iesu ki tena Ulu.​—1 Kolinito 11:3; Efeso 5:​25.

‘Ke Fakataunu Katoatoa Tau Galuega Totino’

15, 16. E mafai pefea o matea ne nisi tino a tou gasolo ki mua i te galuega talai?

¹⁵ I te saga atu ki te tofiga tāua o Timoteo, ne tusi atu a Paulo: “Ko fakatonu malosi atu au ki a koe i mua o te Atua mo Keliso Iesu, . . . ke folafola atu ne koe te muna, . . . ka ke mau eiloa koe i te folafola atu.” Ne toe fai mai a ia: “Fai te galuega a te tino folafola, kae fakataunu tau galuega totino.” (2 Timoteo 4:​1, 2, 5) Ke fakataunu te fakatonuga tenei, ne ‵tau mo Timoteo o ‘kai faka te agaga ki muna o te fakatuanaki.’​—Faitau te 1 Timoteo 4:6.

¹⁶ E mafai pefea o ‘kai koe faka te agaga ki muna o te fakatuanaki’? Ne tusi mai a Paulo: “Tuku atu ou taimi mo tou malosi o faitau atu te Tusi Tapu ki tino, pelā foki te lauga atu mo te akoako atu, ke oko eiloa ki toku oko atu. Ke fai ne koe a mea konei kae tuku katoatoa atu tou ola mo latou, ko te mea ke matea ne tino katoa tou gasolosolo ki mua.” (1 Timoteo 4:​13, 15) A te gasolo ki mua e manakogina a sukesukega totino mo te loto finafinau. A te tugapati ko te “tuku katoatoa atu” e fakaasi mai i ei a te manatu ke kau malosi atu ki te faiga o se mea. E a te faiga o au sukesukega? E mata, e tuku katoatoa atu koe ki te sukesuke ki “fuafuaga ‵loto a te Atua”? (1 Kolinito 2:​10) Io me e mata, e se taumafai malosi koe ki ei? A te mafaufau ‵loto ki mea e sukesuke koe ki ei ka fakamalosi aka ei tou loto.​—Faitau te Faataoto 2:​1-5.

17, 18. (a) Ne a atamai e ‵tau o taumafai koe o ati aka? (e) Ka fesoasoani atu pefea a te atiakaga ne koe o se kilokiloga tai ‵pau e pelā mo Timoteo i te galuega talai?

¹⁷ Ne fai mai se talavou paenia ko Michelle: “Ko te mea ke magoi i te faiga o te galuega talai, e fai ne au se fakasologa ‵lei mō sukesukega totino, kae e kau atu faeloa au ki fakatasiga. Ne iku atu i ei ki toku gasolo aka faeloa o malosi i te feitu faka-te-agaga.” A te tavini atu e pelā me se paenia ka fesoasoani atu ke momea aka tou atamai i te fakaaogaga o te Tusi Tapu i te galuega talai kae ke gasolo atu foki ki mua i te feitu faka-te-agaga. Taumafai ke fai mo fai se tino ‵lei i te faitau kae ke fai foki a tali aoga i fakatasiga Kelisiano. E pelā me se talavou telā ko matua ‵lei i te feitu faka-te-agaga, e fia fakatoka ne koe a lauga kolā e fai i te Akoga mō Tino Talai, mai te fakaaoga faka‵lei o te mataupu telā ne filifili aka.

¹⁸ ‘A te faiga o te galuega a te tino folafola’ e fakauiga i ei ki te faiga ke momea aka te magoi o tau galuega talai kae fesoasoani atu ki nisi tino ke maua ne latou te fakaolataga. E manakogina i te mea tenei a te atiakaga o te atamai i te “akoako atu.” (2 Timoteo 4:2) Mai i te kau atu ki te galuega talai fakatasi mo tino kolā e atamai i te galuega tenei, ka mafai ei koe o tauloto mai i auala e akoako atu ei latou, e pelā mo Timoteo telā ne tauloto mai i te ga‵lue fakatasi mo Paulo. (1 Kolinito 4:​17) Mai i te fakasino atu ki tino kolā ne fesoasoani atu a ia ki ei, ne fai atu a Paulo me e se gata fua i te fakaasi atu ne ia te tala ‵lei ki a latou kae ne tuku atu foki ‘tena ola,’ io me ne fakaaoga tena olaga i te fesoasoani atu ki a latou, ona ko te mea e pele latou ki a ia. (1 Tesalonia 2:8) Ke tautali atu ki te fakaakoakoga a Paulo i te galuega talai, e ‵tau o maua ne koe a te kilokiloga tai ‵pau e pelā mo Timoteo, telā ne atafai tonu atu ki nisi tino kae ne “galue” malosi i te fakasalalauatuga o te “tala ‵lei.” (Faitau te Filipi 2:​19-​23.) E mata, e fakaasi atu ne koe a te alofa sē fakapito tenei i tau galuega talai?

E Maua te Fiafia Tonu i te Gasolo Atu ki Mua i te Feitu Faka-te-Agaga

19, 20. Kaia e maua ei te fiafia i te gasolo atu ki mua i te feitu faka-te-agaga?

¹⁹ E manakogina a taumafaiga e uke i te faiga ke gasolo atu ki mua i te feitu faka-te-agaga. Kae mai i te loto pulea mo te atiakaga o tou atamai i te akoako atu, ka mafai ei o maua fakamuli ne koe te tauliaga i ‘te faiga o tino e tokouke ke mau‵mea’ i te feitu faka-te-agaga, kae ka fai latou mo fai ‘tou fiafiaga mo te foualiki kolā e fakamatamata’ koe ki ei. (2 Kolinito 6:​10; 1 Tesalonia 2:​19) “Ko sili atu nei te uke o oku taimi e fakamaumau ki te fesoasoani atu ki nisi tino,” ko te fakamatalaga a Fred, se faifeau galue tumau i te taviniga. “Ko oko eiloa i te ‵tonu o te manatu me e sili atu te fiafia e maua i te tuku atu o au mea i lō te maua mai.”

²⁰ Ne fai mai se talavou paenia e igoa ki a Daphne e uiga ki te fiafia mo te lotomalie ne maua ne ia i te gasolo aka o malosi i te feitu faka-te-agaga: “Ne ati aka ne au se fesokotakiga pili mo Ieova i te taimi ne kamata ei o iloa ne au a ia e pelā me se Tino tonu. Kafai e fakafiafia malosi ne koe a Ieova ki te mea telā e mafai ne koe, e maua ne koe se lagonaga ‵lei​—ko te tinā lotomalie tonu eiloa!” E tiga eiloa e se matea ne tino tou gasolo atu ki mua i te feitu faka-te-agaga, e lavea faeloa kae fakatāua foki ne Ieova te mea tenā. (Epelu 4:​13) E aunoa mo te fakalotolotolua, e mafai eiloa ne koutou talavou Kelisiano o avatu a tavaega mo vikiga ki te ‵tou Tamana faka-te-lagi. Ke na tumau i te faiga o tena loto ke fiafia e pelā eiloa mo tou taumafai mo te fakamaoni ke matea atu tou gasolo ki mua i te feitu faka-te-agaga.​—Faataoto 27:11.

[Fakamatalaga mai lalo]

Ne a Mea ne Tauloto ne Koe?

• Ne a mea e aofia i te faiga ke gasolo atu koe ki mua i te feitu faka-te-agaga?

• E mafai pefea o fai ne koe ke matea atu tou gasolo ki mua i te feitu faka-te-agaga . . .

māfai ko fe‵paki koe mo tulaga faiga‵ta?

māfai ko fakatokatoka koe ki te fakaipoipoga?

māfai ko kau atu koe ki te galuega talai?

[Ata i te itulau e 19]

E mafai o fesoasoani atu a te faiga o ‵talo ke kufaki koe i tulaga faiga‵ta

[Ata i te itulau e 20]

E mafai pefea o ati aka ne talavou talai te lotou magoi i auala e akoako atu ei latou?