Fakaakoako Ki Te Matapulapula O Iesu

“Ke tumau i te matapula‵pula kae ‵talo faeloa.” —MATAIO 26:41.

KA TALI MAI PEFEA NE KOE?

E mafai pefea o fakaasi atu i ‵tou ‵talo me i a tatou e matapula‵pula?

Ne a auala e mafai ei o fakaasi atu ne tatou me i a tatou e matapula‵pula i te faiga o te ‵tou galuega?

Kaia e tāua ei ke tumau tatou i te matapula‵pula māfai e tofotofogina, kae e mafai pefea o fai ne tatou a te mea tenā?

1, 2. (a) Ne a fesili e mafai o ‵sae aka mai i te fakaakoakoga a Iesu e uiga ki te matapulapula? (e) E mata, e aoga a te fakaakoakoga ‵lei katoatoa a Iesu ki tino agasala? Fakamatala mai.

KĀTI ka fai aka koe penei: ‘E mata, e mafai eiloa ne tatou o fakaakoako atu ki te matapulapula o Iesu? Me i a Iesu se tino ‵lei katoatoa! E se gata i ei, a Iesu e mafai o kilo ‵mao atu ki te taimi mai mua i nisi taimi—ke oko foki ki te fia afe tausaga mai tua ifo o tena aso tonu! E mata, ne manakogina eiloa ke matapulapula a ia?’ (Mataio 24:37-39; Epelu 4:15) Ke na ‵saga muamua atu tatou ki fesili konā ko te mea ke lavea ne tatou a te tāua mo te fetaui ‵lei o te mataupu tenei.

² E mata, e fesoasoani atu se fakaakoakoga ‵lei ki tino agasala? Ao, me e mafai eiloa o tauloto mai i se faiakoga ‵lei mo tena fakaakoakoga. E penei mo te mea tenei, mafaufau ki se tagata fatoa fakaakoako ki te tafaoga ko te sana. E se mafai eiloa ne ia o sana te matāsana ke poko i te taketi. E uke a fakaakoakoga e ‵tau o fai ne ia kae tumau eiloa i te taumafai. Ko te mea ke tai ‵lei atu, e tauloto faka‵lei eiloa ne ia a te fakaakoakoga a tena faiakoga telā se tino poto i te sana. E saga tonu eiloa te tino akoga ki te auala e tu ei tena faiakoga, te tukuga o ana lima, mo te fakaaogaga o ana maikao i luga i te lapasana. E tauloto malielie ne te tino akoga a te malosi o te lapasana e ‵tau o ‵futi; e mafaufau foki a ia ki te tulaga o te matagi kae tumau eiloa i te taumafai malosi. Mai te fakaakoako atu ki mea kolā e lavea ne ia e fai ne tena faiakoga, ne mafai ei ne ia o sana ana matasana ke pili‵pili faeloa ki te kogaloto o te taketi. E penā foki loa, e taumafai faeloa tatou ke momea aka te ‵lei o tatou e pelā me ne Kelisiano mai te tau‵tali atu i fakatakitakiga mo te fakaakoakoga ‵lei katoatoa a Iesu.

3. (a) Ne fakaasi mai pefea ne Iesu me ne manako a ia ki te matapulapula? (e) Ne a mea ka mafau‵fau tatou ki ei i te mataupu tenei?

³ E a te matapulapula? E mata, ne manako tonu eiloa a Iesu ki te uiga tenei? Pelā me se fakaakoakoga, i te ‵toe po o tena olaga i te lalolagi nei, ne fakamalosi atu a Iesu ki ana apositolo fakamaoni: “Ke matapula‵pula koutou.” Ne toe fai mai a ia: “Ke tumau i te matapula‵pula kae ‵talo faeloa, ko te mea ke se fakaosoosogina koutou.” (Mataio 26:38, 41) E tiga eiloa ne fakaasi mai ne ia a te matapulapula i taimi katoa, i mō itula faiga‵ta konā ne manako malosi eiloa a Iesu ki te matapulapula ko te mea ke pili atu a ia ki tena Tamana faka-te-lagi. Ne iloa ne ia me e manakogina foki ne ana soko a te mataala tenā—e se mō te taimi fua tenā kae penā foki te taimi mai mua. Tela la, ke mafau‵fau tatou ki te pogai e manako mai ei a Iesu ke tumau tatou i te matapula‵pula. Fakamuli loa, ka suke‵suke tatou ki auala e tolu e mafai ei ne tatou o fakaakoako ki te matapulapula o Iesu i ‵tou olaga i aso takitasi.

TE POGAI E MANAKO EI A IESU KE MATAPULA‵PULA TATOU

4. Se a te sokoga i te va o mea kolā e se iloa ne tatou e uiga ki te taimi mai mua mo te manakoga ke tumau tatou i te matapula‵pula?

⁴ E fakatoetoe aka ne tatou penei, e manako a Iesu ke tumau tatou i te matapula‵pula ona ko mea kolā e se iloa ne tatou mo mea kolā e iloa ne tatou. E mata, ne iloa ne Iesu a mea katoa e uiga ki te taimi mai mua i tena nofoga i te lalolagi nei e pelā me se tagata? Ikai, me ne fai mai a ia mo te loto maulalo: “E uiga ki te aso mo te itula tenā, e seai se tino e iloa ne ia, ke oko eiloa ki agelu o te lagi mo te Tama, kae na ko te Tamana fua.” (Mataio 24:36) I te taimi tenā, ne seki iloa ne Iesu telā ko “te Tama” a te taimi tonu e oko mai ei te gataga ki te lalolagi masei tenei. Kae e a tatou i aso nei? E mata, e se lasi te ‵tou iloa e uiga ki te taimi mai mua? Ao! E se iloa ne tatou a te taimi ka uga mai ei ne Ieova tena Tama ke fakagata aka te fakanofonofoga masei tenei. Kafai e iloa ne tatou, e mata, e manakogina eiloa ke tumau tatou i te matapula‵pula? E pelā mo te mea e fakamatala mai ne Iesu, ka oko fakapoi mai a te gataga i te taimi e seki fakamoemoegina; tela la, e manakogina ke tumau faeloa tatou i te matapula‵pula.—Faitau te Mataio 24:43.

5, 6. (a) E pokotia pefea a mea kolā e iloa ne tatou e uiga ki te taimi mai mua mo fuafuaga a te Atua ona ko te ‵tou manakoga ke matapula‵pula faeloa? (e) Kaia e ‵tau ei o fakaiku aka ne tatou ke momea aka te ‵tou matapula‵pula ona ko mea kolā e iloa ne tatou e uiga ki a Satani?

⁵ I te suā feitu, ne iloa ne Iesu a mea fakaofoofogia e uke e uiga ki te taimi mai mua—ko muna‵tonu kolā e se iloa ne te tokoukega o tino i ana tafa. E se tāitāi o ‵pau te ‵tou iloa mo te iloa o Iesu, kae fakafetai tatou ki a ia me ko iloa ne tatou a mea e uke atu e uiga ki te Malo o te Atua mo mea kolā ka fakataunu ne ia i se taimi pili mai mua nei. Kafai e ‵kilo atu tatou ki ‵tou tafa, i te akoga, i koga ga‵lue, io me ko koga kolā e talai tatou i ei, e mata, e se lavea ne tatou i ei me e seai eiloa se mea e iloa ne te tokoukega o tino e uiga ki muna‵tonu ‵malu konei? Ko maua ne tatou i konei a te suā pogai e ‵tau ei o matapula‵pula tatou. E manakogina ke mataala faeloa tatou e pelā mo Iesu. Salasala faeloa ki avanoaga ke fakailoa atu ki nisi tino a mea kolā e iloa ne tatou e uiga ki te Malo o te Atua. E tāua ‵ki eiloa a vaegā avanoaga penā kae e se ma‵nako foki tatou o fakamāumāu se mea. Ko ‵tu a ola o tino i se tulaga fakamataku!—1 Timoteo 4:16.

⁶ E isi aka foki se mea e iloa ne Iesu telā ne fai ei a ia ke tumau i te matapulapula. Ne iloa ne ia me e manako eiloa Satani o tofotofo a ia, fakasaua a ia, kae fakaseaoga tena fakamaoni. E salasala faeloa te fili sauā tenā ki “se isi taimi ‵lei” ke tofotofo aka ei ne ia a Iesu. (Luka 4:13) E seki tiaki eiloa ne Iesu a mea kolā e puipui ei a ia. Ne manako faeloa ke toka a ia mō so se tofotofoga, me se fakaosoosoga, se ‵tekemaiga, io me se fakasauaga. E mata, e se penā foki a te uke o mea e mafai o fai atu e uiga ki a tatou? E iloa ne tatou me koi fai eiloa a Satani “e pelā me se leona fekai, o salasala ke folo ne ia se tino.” Tenā te pogai e fakamalosi mai ei te Muna a te Atua ki Kelisiano katoa: “Ke ‵poto kae matapula‵pula koutou.” (1 Petelu 5:8) E mafai pefea o fai ne tatou a te mea tenā?

TE AUALA E FAI EI KE MATAPULAPULA I TE FAIGA O ‵TALO

7, 8. Se a te polopolokiga ne tuku mai ne Iesu e uiga ki te faiga o ‵talo, kae se a te fakaakoakoga ne fai ne ia?

⁷ E fakaasi mai i te Tusi Tapu a te malosi o te sokoga i te va o te mataala io me ko te matapulapula faka-te-agaga mo ‵talo. (Kolose 4:2; 1 Petelu 4:7) E seki leva tena faiatuga ki ana soko ke alaala fakatasi mo ia, muna a Iesu: “Ke tumau i te matapula‵pula kae ‵talo faeloa, ko te mea ke se fakaosoosogina koutou.” (Mataio 26:41) E mata, ne mafaufau a ia ke gata fua a te polopolokiga tenei i te tulaga faigata telā ko fakafesagai mo latou i te taimi eiloa tenā? Ikai, a tena polopolokiga se fakatakitakiga telā e ‵tau o faka‵logo tatou ki ei i aso katoa.

⁸ Ne fai ne Iesu se fakaakoakoga ‵lei i te faiga o ‵talo. Kāti e masaua ne koe me e isi se taimi ne fakamāumāu ei ne ia te po kātoa o ‵talo atu ki tena Tamana. Ke taumafai tatou o fakaataata i ‵tou mafaufau a te tala tenā. (Faitau te Luka 6:12, 13.) A te taimi nei ko tau ei o ‵somo a lau o lakau, i tafa o te fa‵kai telā e fia‵fia a tino o faika i ei, ko Kapanaumi. E tenei te koga ne nofo sale i ei a Iesu. I te fakaafiafi, ne fanaka a Iesu ki luga i se mauga e tasi telā e lavea mai i ei a te Tai o Kalilaia. I tena kilokilo atu ki te koga pouli tenā, e se taumate e lavea ne ia a te malapu‵lapu mai o mōlī sinu mai lalo i Kapanaumi mo nisi fa‵kai i ana tafa. I te taimi ne faipati atu ei a Iesu ki a Ieova, ne saga tonu atu eiloa a ia ki tena ‵talo. E fia minute mo itula i te faiga o te ‵talo. E se iloa eiloa ne ia me i mainaga kolā i lalo ko fakasolo o ‵mate io me ko te masina telā e gasuesue i te vanimonimo io me ko manu kolā e salasala mea‵kai i te po i te togavao. Kāti e ‵talo atu eiloa a ia e uiga mo te fakaikuga lasi telā ka fai ne ia—te filifiliga o ana apositolo e toko 12. E mafai o fakaataata i ‵tou mafaufau a te ‵mafa o te mafaufau o Iesu i te fakaasiatuga o ana mafaufauga mo lagonaga katoa ki tena tamana e uiga mō ana soko takitokotasi. Ne akai atu a ia mo te loto naunau ke tuku mai te poto mo se fakatakitakiga.

9. Ne a mea e tauloto ne tatou mai te fakaakoakoga a Iesu e uiga ki te ‵talo i te po kātoa?

⁹ Ne a mea e mafai o tauloto ne tatou mai te fakaakoakoga a Iesu? E ‵tau o fakamāumāu ne tatou a itula e uke i te faiga o ‵talo? Ikai, me ne fakailoa mai a ia mo te atafai e uiga ki ana soko: “E manako ki ei te loto, kae ko vāivāi te foitino.” (Mataio 26:41) E tiga eiloa te feitu tenā, e mafai eiloa o fakaakoako atu tatou ki a Iesu. E penei mo te mea tenei, e mata, e fai‵pati atu tatou ki ‵tou Tamana faka-te-lagi a koi tuai o fai so se fakaikuga telā ka pokotia tatou i ei, ‵tou kāiga, io me ko ‵tou taina tali‵tonu i te feitu faka-te-agaga? E mata, e aofia i ‵tou ‵talo a te mafau‵fau ki ‵tou taina mo tuagane i te fakatuanaki? E mata, e ‵talo atu tatou mai ‵tou loto i lō te fakafoki‵foki faeloa o pati? Onoono foki la me ne fakatāua ne Iesu a te fai‵pati fakatasi mo tena Tamana. I te lalolagi fakalave‵lave i aso nei, se mea faigofie fua ke puli i a tatou me se a te mea e ‵tau o fakatāua muamua ona ko te kausaki atu ki mea o te olaga. Kafai e fakaavanoa ne tatou a taimi e lava ke ‵talo atu i a tatou eiloa, ka momea aka te ala o tatou i te feitu faka-te-agaga. (Mataio 6:6, 7) Ka fakapili‵pili atu eiloa tatou ki a Ieova mo te loto fia‵fia ke fakamalosi aka te ‵tou fesokotakiga mo ia kae taofi aka te faiga o so se mea telā e mafai o fakavāivāi mai.—Salamo 25:14.

TE AUALA E FAI EI KE MATAPULA‵PULA I TE GALUEGA TALAI

10. Se a te fakaakoakoga e fakaasi mai ki a tatou i te auala ne tumau ei a Iesu i te matapulapula ki avanoaga ke tuku atu se molimau?

¹⁰ Ne matapulapula eiloa a Iesu i te faiga o te galuega telā ne tuku atu ne Ieova ke fai ne ia. Kāti e isi ne galuega kolā e ‵tau o fakaaoga i ei a te mafaufau o te tino galue kae seai ne ikuga matagā e maua mai i ei. A ko te ukega o galuega, e manakogina ke saga tonu ki ei kae ke ala faeloa te mafaufau. E ‵tau eiloa o fai penā a te galuega e fai ne Kelisiano. Ne matapulapula faeloa a Iesu i te faiga o tena galuega kae salasala faeloa ki avanoaga ke fakailoa atu a te tala ‵lei. E pelā me se fakaakoakoga, i te taimi ne oko atu ei a ia mo ana soko ki te fa‵kai o Sukala mai tua o te sa‵saleatuga i se auala loa i te taeao, ne olo atu ana soko o ‵togi mea‵kai. Ne nofo atu Iesu i tafa o te vaikeli o te fakai o mānava i ei. Ne tumau eiloa a ia i te matapulapula kae ne maua ne ia se avanoaga ke molimau atu. Ne vau se fafine Samalia o asu vai. Ne mafai o filifili aka ne Iesu ke malolo malie a ia. Ne mafai foki o fai ne ia se fakamasakoga ke se fai se sau‵talaga. Kae e tiga eiloa te feitu tenā, ne sau‵tala eiloa a ia mo te fafine kae ne tuku atu ne ia se molimau magoi telā ne aoga ki olaga o tino e tokouke i te fa‵kai tenā. (Ioane 4:4-26, 39-42) E mata, e mafai o momea aka te ‵tou tau‵tali fakapili‵pili atu ki te fakaakoakoga a Iesu e uiga ki te matapulapula, mai te taumafai ke matapula‵pula faeloa ki avanoaga ke fakailoa atu te tala ‵lei ki tino kolā e fetaui mo tatou i aso takitasi?

11, 12. (a) Ne tali atu pefea a Iesu ki tino kolā ne taumafai o fakalavelave a ia i te faiga o tena galuega? (e) Ne fakaasi mai pefea ne Iesu a te paleni ‵lei i te faiga o tena galuega?

¹¹ E isi ne taimi ne taumafai ei a tino taki tokotasi kolā e fai mai i a latou ne tino ‵lei o fakalavelave a Iesu i te faiga o tena galuega. I Kapanaumi, ne ma‵nako te vaitino o taofi a Iesu ke ‵nofo mo latou ona ko faka‵leiga fakavavega kolā ne fai ne ia. E malamalama ‵lei tatou i ei. Kae ui ei, a te galuega a Iesu ko te talai atu ki “mamoe ko ‵galo o te fenua o Isalaelu,” kae e se ki a latou fua kolā i loto i te fa‵kai e tasi. (Mataio 15:24) Tenā ne fai atu ei a ia ki tino konā: “E ‵tau foki o folafola atu ne au te tala ‵lei o te Malo o te Atua ki nisi fa‵kai, me tenā eiloa te mea ne uga mai ei au.” (Luka 4:40-44) E manino ‵lei me i te olaga o Iesu ne saga tonu atu faeloa a ia ki te faiga o tena galuega. Ne seki talia lele eiloa ne ia se mea ke fakalavelave atu ki a ia.

¹² E mata, ko tō saga atu a Iesu ki tena galuega telā ko fai ei a ia e pelā me se tino loto finafinau valea? E mata, ko tō fakalavelave a ia i tena galuega telā ko tō silia ana mea e fai mo manakoga tāua o kāiga? Ikai, ne fai ne Iesu se fakaakoakoga ‵lei katoatoa o te paleni ‵lei. Ne fiafia a ia i tena olaga penā foki mo taimi ne fakatasitasi ei a ia mo ana taugasoa. Ne fakatāua ne ia a kāiga mai te fakaasiatuga me e malamalama a ia i olotou manakoga mo fakalavelave kae ne fakaasi atu foki ne ia a te ‵poko o tena alofa ki tama‵liki.—Faitau te Maleko 10:13-16.

13. E mafai pefea o fakaakoako atu tatou ki te matapulapula mo te paleni ‵lei o Iesu māfai e fai ne tatou te galuega talai?

¹³ I te fakaakoako atu o tatou ki te matapulapula o Iesu, e mafai pefea o taumafai tatou ke maua se paleni e tai ‵pau? E se ma‵nako tatou ke ‵taki atu tatou kea‵tea ne te lalolagi tenei mai te faiga o te ‵tou galuega. E mafai foki o fakama‵losi mai ki a tatou a kāiga mo taugasoa me e ‵lei fua ke faifai malie te ‵tou galuega talai io me ke ‵sala atu ki te mea telā e ‵kilo atu latou ki ei e pelā me se olaga masani. Kafai e fakaakoako atu tatou ki a Iesu, e ‵kilo atu eiloa tatou ki te ‵tou galuega talai e pelā me se meakai. (Ioane 4:34) E fakama‵losi eiloa tatou ne ‵tou galuega i te feitu faka-te-agaga kae maua mai foki i ei a te fiafia. E se ma‵nako lele eiloa tatou ke tō fia ā i te fakaasiatuga o se agaga fia amio‵tonu. E pelā mo Iesu, e ma‵nako eiloa tatou ke fai pelā me ne tavini fia‵fia kae paleni a “te Atua fiafia.”—1 Timoteo 1:11.

TE AUALA E MAFAI EI O MATAPULA‵PULA I TAIMI O TOFOTOFOGA

14. I taimi o tofotofoga, se a te mea e manakogina ke ‵teke atu tatou ki ei, kae kaia?

¹⁴ E pelā mo te mea ne lavea ne tatou, a toe fakamalosiga tāua a Iesu ke tumau i te matapula‵pula ne fai i te taimi o ana tofotofoga faiga‵ta. (Faitau te Maleko 14:37.) Kafai e fakafesagai atu tatou ki tulaga faiga‵ta, e manakogina malosi ne tatou a tena fakaakoakoga. Kafai e tofotofogina, e tokouke a tino e puli i a latou se munatonu tāua, se mea tāua ‵ki e tasi telā e faipati fakalua ki ei a te tusi ko Fataaoto: “A te auala telā e mafaufau koe pelā me ko te auala tonu, e mafai fua o ‵taki ne ia koe ki te mate.” (Faataoto 14:12; 16:25) Kafai e fakalago‵lago tatou ki ‵tou mafaufauga totino maise eiloa māfai e fakafesagai atu tatou ki fakalavelave faiga‵ta, ka ‵tu atu eiloa tatou i se tulaga fakamataku e penā foki mo latou kolā e a‵lofa tatou ki ei.

15. Se a te tofotofoga e mafai o fakafesagai atu ki ei se ulu o te kāiga i taimi e faigata ei a mea tau tupe?

¹⁵ E pelā me se fakaakoakoga, kāti e fakafesagai atu se ulu o te kāiga ki se tulaga faigata i te tausiga o “tena kāiga.” (1 Timoteo 5:8) Kāti ka tofotofogina a ia ke galue i se galuega telā ka fai ei ke galo faeloa a ia i fakatasiga faka-Kelisiano, te takitakiga o te tapuakiga a kāiga, io me ko te kau atu ki te galuega talai. Kafai e fakalagolago fua a ia ki mafaufauga faka-te-tagata, e mafai eiloa o foliga mai pelā me e ‵lei kae ‵tonu. Kae e tiga eiloa te feitu tenā, e mafai eiloa o iku atu ki te masaki io me ko te mate i te feitu faka-te-agaga. E ‵lei fakafia atu ke tau‵tali i te polopolokiga a te Faataoto 3:5, 6! Muna a Solomona: “Talitonu ki te Aliki mo tou loto kātoa. Sa fakalagolago lele eiloa ki tou iloa. Ke masaua faeloa ne koe te Aliki i au mea katoa e fai, kae ka fakaasi atu ne ia ki a koe te auala tonu.”

16. (a) Se a te fakaakoakoga ne fai ne Iesu e uiga ki te talitonu ki te poto o Ieova i lō tena poto totino? (e) E tau‵tali atu pefea a ulu o kāiga e tokouke i te fakaakoakoga a Iesu e uiga ki te talitonu ki a Ieova i taimi faiga‵ta?

¹⁶ Ne fakaiku aka ne Iesu ke sē fakalagolago a ia ki tena malamalama totino i te taimi ne tofotofogina ei a ia. Mafaufau faka‵lei ki ei! Ne fakaiku aka ne te ‵toe tagata poto telā ne ola i te lalolagi nei ke sē saga atu a ia ki tena poto ke maua mai i ei a tali. E penei mo te mea tenei, i te taimi ne tofotofo ei a ia ne Satani, ne tali atu faeloa a Iesu i te tugāpati tenei: “Muna a te Tusi.” (Mataio 4:4, 7, 10) Ne fakalagolago eiloa a ia ki te poto o tena Tamana ke ‵teke atu ki te tofotofoga, e fakaasi atu i ei a te loto maulalo telā ne seki maua eiloa ne Satani. E mata, e fai foki tatou penā? E talia eiloa ne te ulu o te kāiga telā e tautali i te matapulapula o Iesu ke takitaki a ia ne te Muna a te Atua, maise eiloa i taimi o tofotofoga. E lau i afe a ulu o kāiga e fai ne latou a te mea tenā i te lalolagi kātoa. E tumau eiloa latou i te fakamuamua o te Malo o te Atua mo te tapuakiga ‵ma i olotou olaga ke oko foki eiloa ki kope faka-te-foitino. Ne iku atu i ei ki te tausi faka‵lei ne latou o olotou kāiga. Ne tali atu a Ieova e auala i te fakamanuia atu ki olotou taumafaiga ke maua a mea e ma‵nako ki ei i te feitu faka-te-foitino e pelā loa mo te mea e tauto mai ki ei tena Muna.—Mataio 6:33.

17. Se a te mea e fakamalosi aka ei koe ke fakaakoako atu ki te matapulapula o Iesu?

¹⁷ E seai se fakalotolotolua me ne fai eiloa ne Iesu a te ‵toe fakaakoakoga ‵lei o te matapulapula. A tena fakaakoakoga e aoga, e tāua, kae fakaola tino foki. Masaua me e loto finafinau eiloa a Satani o fai koe ke tō tau moe i te feitu faka-te-agaga—se tulaga telā e lavea atu i ei a te vāivāi o te fakatuanaki, te ‵pafu o te tapuakiga, kae e gutugutulua ki te fakamaoni. (1 Tesalonia 5:6) Ke mo a eiloa e talia ne koe ke manumalo tou tagata! Tumau i te matapulapula e pelā mo te mea ne fai ne Iesu—matapulapula i te faiga o au ‵talo, tau galuega talai, mo te fakafesagai atu ki tofotofoga. Mai te tautali atu i te auala tenā, ka maua eiloa ne koe se olaga maumea, fiafia, kae fakamalie loto ke oko foki eiloa ki te taimi nei i te fakaotiotiga o te fakanofonofoga o mea tenei. E fakatalitonu mai foki ne se auala matapulapula me kafai e vau te Matai o aumai te gataga ki te fakanofonofoga tenei, ka maua atu ne ia koe e ala faeloa kae gasuesue i te faiga o te loto o tena Tamana. Ko oko eiloa te fiafia o Ieova o tuku atu te taui ki a koe ona ko tou fakamaoni!​—Fakaasiga 16:15.

[Ata i te itulau e 16]

Ne talai atu a Iesu ki te fafine i te vaikeli. Ne a avanoaga e maua ne koe ke talai atu i aso katoa?

[Ata i te itulau e 17]

A te tausi atu ki tou kāiga i te feitu faka-te-agaga e fakaasi mai i ei i a koe e matapulapula