E Mata, E Loto Fakafetai Koe Ki Te Meaalofa A Te Atua Ko Te Avaga?

“Ke fai ne Ieova se meaalofa mō koulua, ke ‵nofo taki tokotasi koulua mo te filemu i loto i fale o avaga a koulua.”—LUTA 1:9, NW.

‵SALA ATU KE MAUA A TALI KI EI:

Kaia e mafai ei o fai atu tatou me i tavini mua a te Atua ne loto fakafetai ki tena meaalofa ko te avaga?

E iloa pefea ne tatou me e tāua ki a Ieova a ‵tou filifiliga e uiga ki ‵tou avaga?

Ne a pati fakatonutonu mai te Tusi Tapu e uiga ki te avaga e manako koe ke fakaaogā i tou olaga?

1. Fakamatala mai a lagonaga o Atamu i te mauaga o tena avaga.

“KO FATOA maua se tino e ‵pau mo au, ko ivi mai oku ivi, ko ‵kano mai oku ‵kano. E ‵tau a ia o fakaigoa [ki te] ‘Fafine’ me ne faite ki ivi o te tagata.” (Kenese 2:23) Ko tafaga la te lasi o te fiafia o te tagata muamua, ko Atamu, ke maua se avaga ma ia! E se tioa eiloa o fakaasi mai tena fiafia i ana pati konā ne fai mai! I te otiga ne fai ne Ieova ke moe palapala Atamu, ne faite ei ne ia te fafine taulekaleka tenei mai te ivikasokaso o te tagata. Fakamuli ifo ne fakaigoa ne Atamu a ia ki a Eva. Ne ‵sai fakatasi a lāua ne te Atua e pelā se tauavaga fia‵fia. Me ne fakaaoga ne Ieova te ivikasokaso o Atamu ke faite ki ei te fafine, ne ‵pili atu ei te va o Atamu mo Eva i lō taki tauavaga i aso nei.

2. Kaia e fia‵fai ei a tāgata mo fāfine?

² I tena poto se fuafuagina, ne ‵toki ne Ieova ki loto i tino a te alofa fakafāmau—se mea telā e fai ei ke fia‵fai a tāgata mo fāfine. E fai mai penei The World Book Encyclopedia: “E fakamoe‵moe a te tagata mo te fafine kolā e a‵vaga ke fai fakatasi lā faifaiga fakatauavaga kae ke fakatumau te lā a‵lofa fakafāmau.” Ko oti ne tupu te mea tenā i taimi e uke ki tino o Ieova.

NE MAUA NE LATOU TE LOTO FAKAFETAI MŌ TE MEAALOFA KO TE AVAGA

3. Ne maua pefea ne Isaako tena avaga?

³ Ne fakatāua malosi ne te tagata fakamaoni ko Apelaamo a te avaga. Tenā te pogai ne uga ei ne ia tena toe tavini matua ki Mesopotamia o ‵sala se avaga ma Isaako i ei. Ne iku manuia te ‵talo a te tavini tenā. Ne fai a Lepeka telā ne mataku ki te Atua mo fai te avaga pele a Isaako kae ne lasi tena vaega ne fai i te puipuiga o te fanau telā ka vau i te gafa o Apelaamo. (Kenese 22:18; 24:12-14, 67) Kae e se ‵tau o fakaiku aka ne tatou mai te mea tenei me e mafai ne so se tino—faitalia me e ‵lei io me ikai—o fai se vaegā fesokotakiga penā. I aso nei i fenua e uke, e fai eiloa ne tino e tokouke olotou filifiliga e uiga ki olotou avaga. E tonu, e se filifili mai i te lagi a te faiga o avaga, kae e tuku mai ne te Atua a fakatakitakiga ki Kelisiano e uiga ki te mea tenei mo nisi vaega aka o te olaga, māfai e ‵talo atu latou mō te takitakiga a tena agaga.—Kalatia 5:18, 25.

4, 5. Kaia e talitonu ei koe me ne fia‵fai ‵tonu eiloa te tamāfine Sulami mo te tausi mamoe?

⁴ Ne seki manako te tamāfine Sulami taulekaleka i Isalaelu i aso mua ke faimalō atu ana taugasoa ke aofia a ia i avaga e tokouke a te tupu ko Solomona. Ana muna: “Ko oti ne fai ne au a tamāfine o Ielusalema ke tau‵to mai ke se taumafai o fakaosofia ne latou te alofa i loto i a au seiloga ke lagona eiloa ne au.” (Pese a Solomona 8:4, NW.) Ne fia‵fai eiloa a te tamāfine Sulami mo te tausi mamoe. Ne fai mai a ia mo te loto maulalo, penei: “Au nei se pula fua o te vao i Salona, se lili i te vanu i va o mauga.” Kae ne tali atu penei te tausi mamoe: “E faka‵tusa ne au taku pele ki nisi fāfine, e pelā me se pula o te lili i loto i se vao lakau tala‵tala”! (Pese a Solomona 2:1, 2) Ne fia‵fai ‵tonu eiloa te suā tino ki te suā tino.

⁵ Ona ko te mea ne fakamuamua ne te tamāfine Sulami mo te tausi mamoe te a‵lofa o lāua ki te Atua, ne malosi ‵ki eiloa te lā fesokotakiga fakatauavaga. E tonu, ne fai atu te tamāfine Sulami penei ki tena tausi mamoe pele: “Tuku atu au mo fai se fakamailoga i tou loto, e pelā foki mo tou lima, me i te alofa e malosi pelā mo te mate, kae e manako ke kātoatoa tena fakamaoni e pelā eiloa mo te tanuga. A te alofa e ‵ka eiloa e pelā me se afi, ko te ulaga o te afi o Ioa [me e mai i a ia te alofa]. E se mafai ne vai e uke o tamate te alofa, io me faka‵tafe ne vaitafe keatea. Kafai e fakatau atu ne se tagata ana mea tāua katoa i loto i tena fale ke ‵togi ki ei te alofa, ka takalia‵lia eiloa a tino ki ei.” (Pese a Solomona 8:6, 7, NW) Kaia e ‵tau ei o mafaufau ‵mafa se tavini a Ieova ke fai se fakaikuga tonu e uiga ki te avaga?

SE FILIFILIGA TELĀ E TĀUA KI TE ATUA

6, 7. E iloa pefea ne tatou me e fakatāua ne te Atua a ‵tou filifiliga e uiga ki ‵tou avaga?

⁶ E fakatāua ne Ieova tau filifiliga e uiga ki tau avaga. Ne fakatonu atu penei ki tino Isalaelu e uiga ki tino Kanana: “Ke mo a eiloa e a‵vaga koutou ki tino konā, io me talia otou tamaliki ke a‵vaga ki a latou, i te mea ma ‵taki kea‵tea ne latou otou tamaliki mai i te Aliki, o fai ke tapuaki atu ki nisi atua fakaa‵tea. Kafai e tupu te mea tena, ko te Aliki ka kaitaua ki a koutou, kae ‵ta fakapalele koutou.” (Teutelonome 7:3, 4) Ne fai mai penei te faitaulaga ko Esela i te fia o senitenali mai tua ifo i ei: “A koutou ko oti ne se fakamaoni, tela la, ko aumai ne koutou te agasala ki luga i Isalaelu, i te a‵vagaga a koutou mo fāfine o fenua fakaa‵tea.” (Esela 10:10) Kae ne fai atu te apositolo ko Paulo penei ki ana taina Kelisiano: “E ligina te fafine avaga i te taimi e ola ei tena avaga. Kae kafai ko moe tena avaga i te mate, ko saoloto ei a ia o avaga ki so se tino e manako a ia ki ei, kae ke avaga fua i te Aliki.”—1 Kolinito 7:39.

⁷ Kafai e avaga se tavini tukugina atu a Ieova ki se tino sē talitonu, a te mea tenei ko te sē fakalogo ki te Atua. Ne seki fakamaoni a tino Isalaelu i aso o Esela mai te ‘a‵vaga ki fāfine mai fenua fakaa‵tea,’ kae se mea sē tonu ke manatu māmā ki fakamatalaga ma‵nino i loto i te Tusi Tapu e uiga ki ei. (Esela 10:10; 2 Kolinito 6:14, 15) E se fai mo fai se fakaakoakoga ‵lei a te Kelisiano telā e avaga ki se tino sē talitonu, kae e seai sena loto fakafetai mō te meaalofa a te Atua ko te avaga. A te faiga o se avaga penā kae ko oti ne papatiso e mafai o tapale i ei a nisi tauliaga mai te fakapotopotoga o tino o te Atua. Se mea sē ‵lei ke akai atu ke maua a fakamanuiaga kae ‵talo atu foki penei, ‘Ieova, ne ‵teke atu au ki a koe mo te iloa tonu, kae fakamolemole, fakamanuia mai fua au.’

E ILOA NE TE ‵TOU TAMANA I TE LAGI A TE ‵TOE MEA ‵LEI

8. Fakamatala mai te pogai e ‵tau ei o tau‵tali tatou i fakatakitakiga a te Atua e uiga ki te avaga.

⁸ E iloa ‵lei ne te tino faite masini a te auala e galue ei te masini tenā. Kafai e fakapikipiki fakatasi a vaega o te masini tenā, e tuku mai ne ia a fakamatalaga likiliki kolā e manakogina e uiga ki ei. Kae e a māfai e se faka‵logo tatou ki ana fakatonuga kae fakapikipiki ne tatou i ‵tou auala eiloa? Kāti ka iku atu ki se fakalavelave lasi ‵ki—kae e mafai o se galue te masini. Tela la, kafai e fakataunu ne tatou te manakoga ke maua te fiafia i te avaga, e ‵tau eiloa o tau‵tali tatou i fakatonuga kolā e tuku mai ne Ieova, te Māfuaga o te avaga.

9. Kaia e fai atu ei tatou me e iloa ‵lei ne Ieova a lagonaga o te ‵fiu i te nofo tokotasi, e pelā foki mo te fiafia telā e mafai o maua i te avaga?

⁹ E iloa ne Ieova a mea katoa kolā e ‵tau o iloa ne tatou e uiga ki tino mo te avaga. Ne ‵toki ne Ia i loto o tino te manakoga e uiga ki faifaiga fakatauavaga ko te mea ke “fakatokouke otou tama‵liki.” (Kenese 1:28) E malamalama te Atua i lagonaga o te ‵fiu māfai e nofo tokotasi, me mai mua o te faitega o te fafine muamua, ne fai mai a ia penei: “E se ‵lei māfai e nofo tokotasi te tagata; ka fai ne au se fesoasoani telā e fetaui ‵lei mo ia.” (Kenese 2:18, Byington) E iloa ‵lei foki ne Ieova te fiafia telā e mafai o maua i loto i te avaga.—Faitau te Faataoto 5:15-18.

10. Ne a mea e ‵tau o pule atu ki faifaiga fakatauavaga i te va o te tauavaga Kelisiano?

¹⁰ Ona ko te agasala mo te tulaga sē ‵lei kātoatoa kolā ne togi mai ne te tagata agasala ko Atamu ki te kaukāiga o tino katoa, e seai eiloa se avaga e ‵lei kātoatoa i aso nei. Kae mō tavini a Ieova, e mafai eiloa o maua te fiafia tonu mai te tau‵tali atu i te Muna a te Atua. E pelā me se fakaakoakoga, ne tuku mai ne Paulo a pati fakatonutonu ma‵nino e uiga ki fesokotakiga fakatauavaga i te avaga. (Faitau te 1 Kolinito 7:1-5.) E se ko te manakoga o te Tusi Tapu ke fakatapulā a faifaiga fakatauavaga a te tauavaga ki te faiga fua o tama‵liki. A faifaiga penā e fakataunu aka i ei a manakoga faka-te-foitino mo lā lagonāga. Kae ko faifaiga matagā i mea konā e se fakafiafia atu ki te Atua. E seai se fakalotolotolua me ka fai eiloa ne tāgata mo fāfine a‵vaga Kelisiano te vaega tāua tenei o olotou olaga mo te atafai, ke fakaasi atu ei te a‵lofa tonu o te suā tino ki te suā tino. Kae, e ‵tau o ‵kalo keatea latou mai so se faifaiga telā ka sē fakafiafia atu ki a Ieova.

11. Ne fakamanuiagina pefea a Luta ona ko mea ne fai ne ia i auala o Ieova?

¹¹ E ‵tau o lasi te fiafia e maua i te avaga, e se ko te fanoanoa mo te fakanoganoga. Kae maise eiloa te fale o te Kelisiano e ‵tau o fai mo fai se koga e maua ei te malōlōga mo te filemu. Mafaufau ki te mea telā ne tupu i se 3,000 tausaga ko ‵teka, i te taimi ne sa‵sale atu ei a Naomi telā ko mate tena avaga mo Olepa mo Luta, ko avaga a ana tama ta‵gata kolā ko ‵mate foki, i te lotou auala mai Moapi ki Iuta. Ne fakamalosi atu a Naomi ki te avā fāfine konā ke toe ‵foki atu ki te lā fenua. Ne ‵piki ‵mau te fafine Moapi ko Luta ki a Naomi, ne fakamaoni ki te Atua tonu, kae ne maua ne ia ‘se taui ‵lei kātoatoa mai i a Ieova, ko tena lafiga mai lalo i ana lima ‵mafi.’ (Luta 1:9; 2:12) Ona ko te lasi o tena loto fakafetai ki te meaalofa a te Atua ko te avaga, ne fai ei a Luta mo fai te avaga a Poasa telā ko tai pā matua, se tino tapuaki tonu ki a Ieova. I te taimi telā ka toe fakatu mai ei a ia ki te lalolagi fou, ka fiafia eiloa a ia ke iloa atu me ne fai a ia mo fai se tupuga fafine e tokotasi o Iesu Keliso. (Mataio 1:1, 5, 6; Luka 3:23, 32) Ko oko eiloa i te uke o fakamanuiaga ne maua ne ia ona ko mea kolā ne fai ne ia i auala o Ieova!

PATI FAKATONUTONU AOGĀ MŌ SE AVAGA MANUIA

12. E maua i fea ne se tino a pati fakatonutonu aogā e uiga ki te avaga?

¹² E fakaasi mai ne te Māfuaga o te avaga a mea kolā e manakogina ke iloa ne tatou e uiga ki te faiga o se avaga manuia. E seai se tino e iloa ne ia a mea kolā e iloa ne te Atua. E tonu faeloa te Tusi Tapu, kae ko te auala fua e tasi e maua ei ne se tino a pati fakatonutonu aogā e uiga ki te avaga, ko te ‵piki ‵mau ki fakatakitakiga kolā e tuku mai i ei. E pelā mo pati fakaosofia a te apositolo ko Paulo kolā ne tusi mai penei: “Ke a‵lofa foki koutou taki tokotasi ki otou avaga e pelā eiloa mo koutou ki a koutou eiloa. I te suā feitu, e ‵tau o lasi te āva o te fafine ki tena avaga.” (Efeso 5:33) E seai se mea e uiga ki pati fakatonutonu mai te Tusi Tapu e se maina i ei a Kelisiano kolā ko ma‵tua ‵lei. Kae tenei eiloa te fesili, e mata, ka fakaaogā ne latou te Muna a Ieova? Ao, māfai e fia‵fia tonu latou ki tena meaalofa ko te avaga.a

13. Ne a mea e mafai o iku mai ona ko te fakatamala o tautali i pati fakatonutonu kolā e maua i te 1 Petelu 3:7?

¹³ E ‵tau o alofa te tagata avaga Kelisiano i ana faifaiga ki tena avaga. Ne tusi mai penei te apositolo ko Petelu: “A koutou e tāgata, ke tumau koutou i te ‵nofo fakatasi penā mo otou avaga i te loto malamalama. Āva ki a latou e pelā me ne ipu e ma‵fagofie, me i a latou ko sui fakatasi mo koutou i te ola telā e maua mai i te alofa tauanoa o te Atua, ko te mea ke se fakalavelave atu ki otou ‵talo.” (1 Petelu 3:7) E mafai o fakalavelavegina a ‵talo a te tagata avaga māfai e se fakaaogā ne ia a pati fakatonutonu a Ieova. Kāti e mafai o pokotia te tulaga faka-te-agaga o te tauavaga i se auala sē ‵lei, kae e mafai o iku atu ki tulaga faiga‵ta, kinauga, mo te faiga o mea matagā.

14. E pokotia pefea te kāiga i faifaiga a te fafine avaga loto alofa?

¹⁴ A te fafine avaga telā e takitaki ne te Muna a Ieova mo tena agaga tapu, e fai eiloa ne ia a mea e uke ke fai tena fale mo fai se koga e tokagamalie kae fakafiafia. Se mea masani mō te tagata avaga telā e mataku ki te Atua ke alofa ki tena avaga kae puipui a ia i te feitu faka-te-foitino mo te feitu faka-te-agaga. E manako malosi te fafine ke alofa atu tena avaga ki a ia, kae e manakogina foki ke fai ne ia a uiga kolā e alofa malosi atu ei a tena avaga ki a ia. E fai mai penei te Faataoto 14:1: “A fāfine ata‵mai e atiake ne latou a kāiga nofo lei, ka ko fāfine va‵lea e ofa ne latou te nofo ‵lei o olotou kāiga.” E lasi te tusaga o te fafine avaga poto kae alofa i te faiga o tena kāiga ke fia‵fia. E fakaasi mai foki ne ia me e fiafia tonu eiloa a ia ki te meaalofa a te Atua ko te avaga.

15. Ne a pati fakatonutonu e maua i te Efeso 5:22-25?

¹⁵ A tāgata mo fāfine a‵vaga kolā e fakavae olotou avaga ki te fakaakoakoga a Iesu i ana faifaiga ki tena fakapotopotoga, e fakaasi mai i ei te lotou loto fakafetai ki te meaalofa a te Atua ko te avaga. (Faitau te Efeso 5:22-25.) Ko tafaga la te uke o fakamanuiaga e maua ne taki tauavaga māfai e alofa tonu te suā tino ki te suā tino, kae mo a eiloa e talia ne lāua te fakamatamata, te uiga fakatamaliki ko te fakasēmū, io me ko nisi uiga sē Kelisiano ke fakamasei atu ki te lā avaga!

KE MO A E ‵VAE LĀUA NE SE TINO

16. Kaia e ‵nofo taka ei a nisi Kelisiano?

¹⁶ E tiga eiloa e fakatoka a te tokoukega o tino ke a‵vaga latou i se taimi i loto i te olaga, e ‵nofo taka eiloa a nisi tavini a Ieova ona ko te mea e seki maua ne latou se tino telā e fakafiafia atu ki a latou mo Ieova. E maua ne nisi tavini a te meaalofa mai te Atua ko te nofo taka, kae e tavini atu latou ki a Ieova e aunoa mo fakalavelave o te ‵nofo kāiga. Kae e tonu la me e ‵tau eiloa o fia‵fia a tino ‵nofo taka i loto i tapulā kolā e tuku mai ne Ieova.—Mataio 19:10-12; 1 Kolinito 7:1, 6, 7, 17.

17. (a) Ne a pati a Iesu e uiga ki te avaga kolā e ‵tau o masaua faeloa ne tatou? (e) Kafai ko kamata o fiafai se Kelisiano ki te avaga a te suā tino, se a te mea e ‵tau o fai ne ia e aunoa mo te fakatalave?

¹⁷ Faitalia me ko a‵vaga tatou io me ikai, e ‵tau o masaua faeloa ne tatou katoa a pati a Iesu konei: “E a, e seki fai‵tau koutou e uiga ki te tino telā ne faite ne ia te tagata mo te fafine i te kamataga, kae fai atu: ‘Tenei te pogai e tiaki ei ne te tagata tena tamana mo tena mātua kae ‵nofo fakatasi mo tena avaga kae ka fai ei lāua mo fai se foitino e tasi’? Tela la, ko se tokolua a lāua a ko fai lāua mo foitino e tasi. Tena la, a lāua kolā ko oti ne fakatasi ne te Atua e se mafai o ‵tala ne se tino.” (Mataio 19:4-6) A te manako ki te avaga a te suā tino, se agasala te mea tenā. (Teutelonome 5:21) Kafai e kamata o maua ne se Kelisiano te manakoga tenā, e ‵tau o tapale fakavave kea‵tea te manakoga se ‵ma tenā, faitalia te logo‵mae telā e mafai o iku mai i ei ona ko te taliaga o te mea tenā ke tupu aka i te loto. (Mataio 5:27-30) Se mea tafasili i te tāua ke faka‵tonu aka ou mafaufauga kae ‵teke atu ki manakoga agasala o te loto.—Ielemia 17:9.

18. E pefea ou lagonaga e uiga ki te auala e ‵tau ei o ‵kilo atu tatou ki te meaalofa a te Atua ko te avaga?

¹⁸ E tokouke a tino kolā e se iloa ne latou a Ieova te Atua mo tena meaalofa tafasili i te gali ko te avaga, ko oti ne fakaasi mai ne latou te fiafia e uiga ki ei. Kae sili atu la te fia‵fia o tatou kolā ko oti ne tuku atu ki “te Atua fiafia,” ko Ieova, ki ana fakatokaga katoa, kae fakatalitonu atu me maua ne tatou te loto fakafetai tonu ki te meaalofa a te Atua ko te avaga!—1 Timoteo 1:11.

[Fakamatalaga fakaopoopo]

[Ata i te itulau e 16]

E faka‵malu atu ki a Ieova a te avaga ‵lei kae maua i ei ne tino katoa i te kāiga a te fiafia lasi

[Ata i te itulau e 15]

Ne fakaasi mai ne Luta tena fiafia ki te meaalofa a te Atua ko te avaga

[Ata i te itulau e 17]

E mata, e fakaasi mai ne koe me e fiafia tonu koe ki te meaalofa a te Atua ko te avaga?