Āva Kae Fakaaloalo Mai Lalo i te Tausiga a te Atua

I TENA nofoga i te lalolagi, ne ‵lei kātoatoa te fakaatamaiga ne Iesu a uiga totino o tena Tamana faka-te-lagi mo te auala e fai ei a mea. Ana muna: “Seai se mea e fai ne au i toku loto eiloa, kae ko mea fua kolā e akoako mai ne te Tamana ki a au e faipati ne au . . . me fai faeloa ne au a mea kolā e fiafia a ia ki ei.” (Ioane 8:​28, 29; Kolose 1:15) Tela la, mai te mafaufau ki te auala ne fesokotaki atu ei a Iesu ki fāfine mo ana faifaiga ki a latou, ko mafai ei o malamalama tatou i te kilokiloga a te Atua e uiga ki fāfine mo ana fakamoemoega mō latou.

E fakavae mai luga i mea ne tusi ki loto i tusi Evagelia, ko oti ne talia ne te fia o tino a‵koga a te kilokiloga a Iesu e uiga ki fāfine e pelā me ne ‵kese ‵ki eiloa mo te auala ne ‵kilo atu ei ki fāfine i te taimi ne tusi ei a tusi Evagelia. I te auala fea ne ‵kese ‵ki ei? Kae tāua atu la, e mata, koi mafai eiloa ne ana akoakoga o tuku atu a saolotoga e uke ki fāfine i aso nei.

Faifaiga a Iesu ki Fāfine

◼ Ne seki mafaufau a Iesu ke fai latou e pelā me ne mea fua e fai ki ei a faifaiga fakatauavaga. I te kilokiloga a nisi takitaki lotu Iutaia, a te fesokotaki atu ki te suā itukāiga o tino e mafai o iku atu ki te fiafai malosi ki se tino. Ona la ko fāfine ne fai pelā me ko te māfuaga o te fakaosoosoga, ne sē talia ke fai‵pati atu latou ki tāgata i mua o tino io me olo ki tua e aunoa mo se veli. I te suā feitu, ne fakatonutonu atu a Iesu ki tāgata ke pulea olotou manakoga faka-te-foitino kae ke fakaaloalo atu ki fāfine i lō te ‵vae o latou kea‵tea mai tino.​—Mataio 5:28.

Ne fai atu foki a Iesu: “So se tagata e ‵tala tena avaga kae toe avaga ki se isi fafine ko agasala a ia i te mulilua ki tena avaga.” (Maleko 10:​11, 12) Tela la, ko ‵teke atu a ia ki te akoakoga lauiloa a takitaki lotu Iutaia telā e talia i ei a tāgata ke ‵tala olotou avaga “i so se pogai.” (Mataio 19:​3, 9) A te manatu ko te mulilua ki tena avaga e fou ki te tokoukega o tino Iutaia. Ne akoako atu ne olotou takitaki lotu me e se mafai lele o mulilua se tagata avaga ki tena avaga​—ko te fafine fua e mafai o sē fakamaoni! E fai mai a fakamatalaga i se Tusi Tapu e tasi penei, “mai te tuku ifo o te tagata avaga ke ‵pau a te tulaga o amioga mo tena avaga, ko avaka i ei ne Iesu a te tulaga fakaaloalo o fāfine.”

Te aoga o tena akoakoga i aso nei: I te fakapotopotoga Kelisiano o Molimau a Ieova i aso nei, e ‵kau fakatasi eiloa a tāgata mo fāfine i fakatasiga. E se ‵tau o ma‵taku latou i kilokiloga sē ‵tau io me sē masani ki ei, me i tāgata Kelisiano e atafai atu ki ‘fāfine ma‵tua e pelā me ne mātua, a ko fāfine tai fo‵liki ifo e pelā me ne tuagane fakatasi mo te loto ‵ma katoatoa.’​—1 Timoteo 5:2.

◼ Ne fakaavanoa ne Iesu te taimi ke akoako atu ki fāfine. E ‵kese mai i te kilokiloga lauiloa a takitaki lotu Iutaia telā e se fia ‵saga atu ki fāfine, ne akoako latou ne Iesu kae fakamalosi atu ke fakaasi olotou lagonaga. Mai te ita me fakalavelave atu ki te fiafia o Malia ke akoakogina a ia, ne fakaasi atu ne Iesu i ei me i te umu ‵kuka e se ko te koga fua e nofo i ei te fafine. (Luka 10:​38-42) Ne maua foki ne Maleta, te taina o Malia, a mea aoga mai i tena akoakoga, e pelā mo ana tali ki a Iesu mai tua o te mate o Lasalo.​—Ioane 11:​21-27.

Ne tāua ki a Iesu a mea kolā ne mafau‵fau ki ei a fāfine. I te taimi tenā, ne tali‵tonu a te tokoukega o fāfine Iutaia me i te kī ki te mauaga o te fiafia ko te maua o se tamaliki tagata aoga, maise loa māfai a ia se pelofeta. I te taimi ne kalaga atu ei se fafine e tokotasi: “E fiafia te moegatama telā ne tauave ne ia koe!” Ne maua ne Iesu te avanoaga ke fai atu ki tou fafine e uiga ki se mea telā e ‵lei atu. (Luka 11:​27, 28) Mai te fakaasi atu me e tāua atu a te fakalogo ki te Atua, ne fakasino atu ne Iesu ki tou fafine se mea telā e silia atu i te tulaga o fāfine i tuu mo aganuu.​—Ioane 8:32.

Te aoga o tena akoakoga i aso nei: E talia mo te fiafia ne faiakoga i te fakapotopotoga Kelisiano a tali a fāfine i fakatasiga a te fakapotopotoga. E āva latou ki fāfine ma‵tua i te fai mo “faiakoga o mea ‵lei,” i olotou olaga totino mo fakaakoakoga e tuku mai ne latou. (Tito 2:3) E fakalagolago foki latou ki fāfine ke talai atu te tala ‵lei o te Malo o te Atua.​—Salamo 68:11; ke onoono ki te pokisi “E Mata, ne Fakatapu ne te Apositolo ko Paulo a Fāfine ma Fai‵pati?” i te itulau tenei.

◼ Ne atafai atu Iesu ki fāfine. I taimi o te Tusi Tapu, ne tāua atu a tamaliki ta‵gata i lō tamaliki fa‵fine. Ne fakaata mai i te Talmud a te kilokiloga tenei, penei: “E fiafia te tagata telā e isi ne ana tamaliki ta‵gata, kae fakaalofa a ia telā e isi ne ana tamaliki fa‵fine.” E ‵kilo atu a nisi mātua ki te tamaliki fafine e pelā me se amoga e tai ‵mafa atu​—e ‵tau o ‵sala ne lāua se avaga ma tou fafine kae tuku atu se ‵togi ki te tagata telā e avaga ki ei, kae ka sē mafai o fakalagolago lāua ki tou fafine ke fesoasoani atu ki te olaga ma‵tua o lāua.

Ne fakaasi mai ne Iesu me e ‵pau eiloa te tāua o te ola o se tamaliki fafine foliki mo te ola o te tamaliki tagata​—ne toe fakatu aka ne ia te tamaliki fafine a Iailo e pelā mo te mea ne fai ne ia ki te tamaliki tagata a te fafine ko te mate tena avaga i Naina. (Maleko 5:​35, 41, 42; Luka 7:​11-15) Mai tua o te faka‵leiga o te fafine “ne saisai ne Satani i tausaga e sefuluvalu,” ne taku ne Iesu tou fafine se “tamaliki fafine a Apelaamo,” se tugāpati telā toeitiiti ko sē iloa i tusitusiga a te kau Iutaia. (Luka 13:​10-16) Mai te fakaaogāga o te tugāpati āva kae atafai tenei, ne seki fakauiga fua a ia me i tou fafine se tokotasi o te sosaiete o tino kae ne iloa foki i ei te lasi o tena fakatuanaki.​—Luka 19:9; Kalatia 3:7.

Te aoga o tena akoakoga i aso nei: E fai mai penei se faigāmuna faka-Asia: “A te putiakaga o se tamaliki fafine e ‵pau eiloa mo te fakasiusiuga o te fatoaga a te tuakoi.” I lō te fakamalosigina ne te mafaufauga tenā, e tausi faka‵lei atu eiloa a tamana Kelisiano a‵lofa ki olotou tamaliki katoa, tamaliki ta‵gata mo tamaliki fa‵fine. E fakamautinoa aka ne mātua Kelisiano ko olotou tamaliki katoa ke maua ne akoakoga ‵lei mo te tausiga ‵lei.

◼ Ne talitonu a Iesu ki fāfine. I fono fakamasino a te kau Iutaia, a te molimau a se fafine ne faka‵pau fua ki te molimau a se pologa. Ne fakailoa mai a Josephus, se tino tusitala i te senitenali muamua: “Ke seai eiloa se fakatalitonuga mai i fāfine e talia, ona ko olotou uiga totino.”

E ‵kese ‵ki mai i ei, ne filifili ne Iesu a fāfine ke molimau ki tena toetuga. (Mataio 28:​1, 8-10) E tigā eiloa ne lavea tonu ne fāfine fakamaoni konei a te tamatega mo te tanūga o te lotou Aliki, ne faigata ke tali‵tonu te kau apositolo ki pati a fāfine. (Mataio 27:​55, 56, 61; Luka 24:​10, 11) E ui i ei, mai te fakasae muamua atu ki fāfine, ne kilo atu a Keliso telā ne toetu aka ki a latou e pelā me e ‵tau o molimau atu e pelā mo nisi soko o ia.​—Galuega 1:​8, 14.

Te aoga o tena akoakoga i aso nei: I fakapotopotoga o Molimau a Ieova i aso nei, e fakaasi atu ne tāgata kolā e isi ne olotou tauliaga a te amanaia o latou ki fāfine mai te mafau‵fau ki olotou manatu. Mō te feitu o latou, e ‵tau o ‘āva’ atu a tāgata Kelisiano a‵vaga ki olotou avaga mai te fakalogo‵logo faka‵lei ki a latou.​—1 Petelu 3:7; Kenese 21:12.

E Fesoasoani Atu a Fakatakitakiga i te Tusi Tapu ki te Fia‵fia o Fāfine

Kafai e fakaakoako atu a tāgata ki a Keliso, ko maua ei ne fāfine a te āva mo te saolotoga telā ne fuafua muamua ne te Atua mō latou. (Kenese 1:​27, 28) I lō te ‵lago atu ki te manatu ‵se me e tāua atu te tagata i te fafine, ne talia ne tāgata Kelisiano a‵vaga ke takitaki latou ne fakatakitakiga i te Tusi Tapu, kolā e ‵lago atu ki te fia‵fia o olotou avaga.​—Efeso 5:​28, 29.

I te taimi ne kamata ei o sukesuke a Yelena ki te Tusi Tapu, ne logo‵mae tokotasi eiloa tou fafine i faifaiga fakasauā mai i tena avaga. Ne tupu aka loa tou tagata i se kogā koga fakasauā, telā e lauiloa i ei a te kaisoaga o fāfine mo fai avaga mo te fai valevale o te foitino. “Ne maua ne au te malosi mai mea kolā ne tauloto ne au mai te Tusi Tapu,” ko pati a Yelena. “Ne malamalama au me isi eiloa se tino telā e alofa malosi, fakatāua, kae tausi mai ki au. Ne malamalama foki au me kafai e sukesuke taku avaga ki te Tusi Tapu, e mafai loa o ‵fuli ana amioga e fai mai ki a au.” Ne taunu eiloa tena mafaufau i te taimi ne lotomalie ei tena avaga ke sukesuke ki te Tusi Tapu kae oti aka, papatiso ei mo fai se Molimau a Ieova. “Ne fai a ia mo fai se fakaakoakoga o te loto pulea,” ko muna a Yelena. “Ne tauloto māua ke iloa o fakatau fakamagalo te suā tino ki te suā tino.” Ne fakaoti mai penei tou fafine, “Ne fesoasoani tonu mai ki a au a fakatakitakiga i te Tusi Tapu ke maua se lagonaga me e manakogina kae puipuigina au i taku fakaipoipoga.”​—Kolose 3:​13, 18, 19.

E se ko te tala fua o Yelena. E lau i miliona a fāfine Kelisiano e fia‵fia me ne taumafai fakatasi latou mo olotou avaga ke fakagalue a fakatakitakiga i te Tusi Tapu i olotou fakaipoipoga. E maua ne latou a te āva, fakamafanafanaga, mo te saolotoga mai te ‵kau fakatasi mo taina Kelisiano.​—Ioane 13:​34, 35.

E pelā me ne tino agasala kae sē ‵lei kātoatoa, ne iloa ne tāgata mo fāfine Kelisiano me i a latou ne vaega o mea a te Atua ne faite kolā ne “tuku atu . . . ki loto i se olaga sē aoga.” E ui i ei, mai te fakapili‵pili atu ki te lotou Atua mo te Tamana alofa, ko Ieova, ko maua eiloa ne latou a te fakamoemoega ke “fakasaoloto . . . mai te pologa ki te masei” kae ke fia‵fia ki te “saolotoga ‵malu, ko te fai mo fai a fanau a te Atua.” Mafāga o fakamoemoega fakaofoofogia mō tāgata mo fāfine mai lalo i te tausiga a te Atua!​—Loma 8:​20, 21.

[Pokisi i te itulau e 9]

E Mata, ne Fakatapu ne te Apositolo ko Paulo a Fāfine ma Fai‵pati?

Ne tusi mai te apositolo ko Paulo, “Ke ‵nofo fifilemu a fāfine i fakapotopotoga.” (1 Kolinito 14:34) Se a te mea ne fakauiga tou tagata ki ei? E mata, ne manatu fatauvā a ia ki te malamalama o latou? Ikai. A te tonuga loa, ne fakasino atu faeloa a ia ki akoakoga tāua a fāfine. (2 Timoteo 1:5; Tito 2:​3-5) I tena tusi ki te kau Kolinito, ne seki fakatonutonu atu fua a Paulo ki fāfine kae ki tino taki tokotasi foki kolā e maua ne latou te meaalofa o te fai‵pati ki ‵gana mo te ‵valo atu ke “‵nofo fifilemu” māfai e faipati a te suā tino talitonu. (1 Kolinito 14:​26-30, 33) E pelā mo nisi fa‵fine Kelisiano, ko oko eiloa i te ‵safe ma‵tagi ki te fakatuanaki telā ne fatoā maua ne latou telā ko fakalavelave atu ei ki te tino telā e faipati mai te faiga o fesili, e pelā mo te ‵tu i te kogā koga tenā. Ko te mea ke ‵kalo kea‵tea mai te vaegā uiga tenā, ne fakamalosi atu a Paulo ki a latou ke “fesili atu ki olotou avaga i olotou fale.”​—1 Kolinito 14:35.

[Ata i te itulau e 10]

Ne tuku atu ne Iesu ki a Malia te Makatala a te tauliaga ke li‵poti atu a tena toetuga ki te kau apositolo

[Ata i te itulau e 10]

Ne tuku atu ne latou kolā ne tau‵tali i fakatakitakiga i te Tusi Tapu a te āva kae fakaaloalo atu ki fāfine