Fakalogo Ki Te Atua Ke Maua A Mea Aoga Mai I Ana Tautoga

“Ne tauto atu [te Atua] i tena igoa eiloa, ona ko te mea e seai se tino e maluga atu i a ia.”​—EPELU 6:13.

ONOONO AKA ME MAFAI NE KOE O TALI:

Kaia e mafai ei o mautinoa i a tatou me ka taunu eiloa fuafuaga a te Atua?

Se a te tautoga ne fai ne te Atua i te otiga ne agasala a Atamu mo Eva?

E maua pefea ne tatou a mea aoga mai te tautoga a te Atua ki a Apelaamo?

1. E ‵kese pefea a pati a Ieova mai pati a tino agasala?

AIEOVA ko “te Atua fakamaoni.” (Salamo 31:5) E se mafai eiloa o fakatalitonugina a tino agasala, kae ko ‘te Atua e se mafai o loi.’ (Epelu 6:18; faitau te Numela 23:19.) A te mea telā ne fuafua ne ia mō te ‵lei o tino e taunu faeloa. Pelā me se fakaakoakoga, a mea katoa kolā ne faipati te Atua me ka fai ne ia i te kamataga o vaitaimi takitasi e faite ei a mea ‘ne fai eiloa penā.’ Tela la, i te fakaotiga o te ono o aso ne faite ei a mea, “ne kilo atu te Atua ki ana mea katoa ne faite, fiafia malosi ei a ia.”​—Kenese 1:​6, 7, 30, 31.

2. Se a te aso malōlō o te Atua, kae kaia ne “fakatapu” ei ne ia?

² I te ‵toe kilokiloga ki ana galuega ne fai, ne faka‵pula ei ne Ieova te Atua a te kamataga o te fitu o aso​—e sē se aso telā e 24 itula, kae se vaitaimi leva ‵ki telā ne malōlō ei a ia mai te faitega o mea katoa i te lalolagi. (Kenese 2:2) E seki gata eiloa te aso malōlō o te Atua. (Epelu 4:​9, 10) E se fakaasi mai i te Tusi Tapu a te taimi tonu ne kamata ei. E fai pelā me ne kamata i se taimi mai tua ifo o te faitega o te avaga a Atamu, ko Eva, i se 6,000 tausaga ko ‵teka. E takato mai i ‵tou mua a te Pulega a Iesu Keliso i te Afe Tausaga. Ka fakapa‵tonu mai i ei a te fakataunuga o te fuafuaga a te Atua i te faitega o te lalolagi ke fai mo fai se palataiso se-gata-mai telā e ‵fonu i tino ‵lei kātoatoa. (Kenese 1:​27, 28; Fakaasiga 20:6) E a, e mafai koe o talitonu me ka maua eiloa ne koe se taimi fiafia penā mai mua nei? Ao, e mafai ne koe! Me “ne fakamanuia ne [te Atua] te fitu o aso kae fakatapu ke fai mo aso tāua.” A te mea tenei se fakamaoniga me faitalia a fakalavelave sē matea e mafai o ‵sae aka, ka taunu eiloa te fuafuaga a te Atua i te fakaotiga o tena aso malōlō.​—Kenese 2:3.

3. (a) I te otiga ne kamata te aso malōlō o te Atua, se a te ‵tekeatuga telā ne tupu? (e) Ne fakaasi atu pefea ne Ieova ana lagonaga ke fakaseai a te ‵tekeatuga?

³ Kae i te otiga ne kamata te aso malōlō o te Atua, ne tupu se fakalavelave. Ne fai ne Satani, se agelu a te Atua, a ia eiloa e pelā me se atua o ‵teke atu. Ne fai atu ne ia te loi muamua eiloa kae ne fakaloiloi ne ia a Eva ko te mea ke sē fakalogo tou fafine ki a Ieova. (1 Timoteo 2:14) Kae ne fai ne Eva ke kau atu tena avaga ki te ‵tekeatuga tenā. (Kenese 3:​1-6) Ke oko foki ki te ‵toe mea masei tenā ne tupu i tala fakasolopito katoa i te fakafesiliga o te ‵tonu o te Atua, ne seki mafaufau a Ieova me e ‵tau o fai ne ia se tautoga ke fakamaoni aka ei me i tena fuafuaga e taunu eiloa. I lō te fai penā, ne fai atu fua ne ia te auala ka faka‵lei aka ei a te ‵tekeatuga tenā i tugāpati kolā ka mafai o malama‵lama i ei i te taimi tonu o te Atua: “Ka fai ne au a koulua mo te fafine ke fai fili; a tau fanau mo tena fanau ka fai fili faeloa. Ka tuki pala ne te fanau a te fafine a tou ulu, kae ka u ne koe [tena] vae.”​—Kenese 3:15; Fakaasiga 12:9.

TAUTOGA​—SE AUALA TĀUA MAI LALO I TE TULAFONO

4, 5. Se a te auala tāua ne fakaaoga faka‵lei ne Apelaamo i nisi taimi?

⁴ I te kamataga tenā o te tala fakasolopito o tino, ne seki fai a tautoga mo fai se vaega o mea kolā ne tuku atu ne te Atua ki a Atamu mo Eva. E se manakogina ke fai ne mea ola ‵lei kātoatoa kolā e a‵lofa ki te Atua kae fakaakoako atu ki a ia, se tautoga; e fai‵pati ‵tonu faeloa latou kae talitonu kātoatoa te suā tino ki te suā tino. Kae ne ma‵fuli a mea i te taimi ne agasala kae sē ‵lei kātoatoa ei a tino. Fakamuli ifo, i te taimi ne lauiloa ei a te loi i tino, ne ‵tau ei mo latou o tauto ki te ‵tonu o mea tāua.

⁵ A te faiga o tautoga se auala tāua ne fakaaoga faka‵lei ne Apelaamo i taimi kese‵kese e tolu. (Kenese 21:​22-24; 24:​2-4, 9) E pelā me se fakaakoakoga, ne tupu a te mea tenei i te taimi ne foki mai ei tou tagata i te fakatakavalega o te tupu o Elama mo tena kau. Ne o‵mai a tupu o Salema mo Sotoma o fakafetaui ki a Apelaamo. A Mekisateko, ko te tupu o Salema kae “se faitaulaga foki a te Atua Tafasili i te Maluga.” Ne fakamanuia ne ia Apelaamo kae ‵viki atu ki te Atua mō te tukuatuga ki a Apelaamo a te manumalo i luga i ana fili. (Kenese 14:​17-20) Tela la, i te taimi ne manako ei te tupu o Sotoma o taui atu ki a Apelaamo mō te faka‵saoga ne ia a tino o te tupu mai i kautau kolā ne taua atu, ne tauto atu penei a Apelaamo: “Au e tauto atu i mua o te Aliki te Atua Tafasili i te Malosi, telā ne faite ne ia te lagi mo te lalolagi, me e seai eiloa se mea a koe e tausi ne au ke oko eiloa ki se filo io me se mea faka‵mau taka. Ka se mafai ei ne koe o fai pelā, ‘Ko au ne fai ne au Apelamo ke maumea.’ ”​—Kenese 14:​21-23.

TE TAUTOGA A IEOVA KI A APELAAMO

6. (a) Se a te fakaakoakoga ne fai ne Apelaamo mō tatou? (e) Ka maua pefea ne tatou a mea aoga mai te fakalogo o Apelaamo?

⁶ Mō te ‵lei o tino agasala, ne fakaaoga foki ne Ieova te Atua a tautoga mai te fakaaogāga o tugāpati pelā “ ‘Me i Au e ola,’ ko pati a te Aliki Sili ko Ieova.” (Esekielu 17:​16, NW) E fakamatala mai i te Tusi Tapu a tautoga ne fai ne Ieova te Atua i taimi kese‵kese e silia atu i te 40. E se taumate a te ‵toe fakaakoakoga lauiloa ko faifaiga a te Atua ki a Apelaamo. I vaitausaga e uke ko ‵teka, ne fai ne Ieova a nāi feagaiga o tautoga ki a Apelaamo. Kafai e tuku fakatasi a tautoga konei, e fakaasi mai i ei me i te Fanau telā ne folafola mai e vau i te gafa o Apelaamo e auala i tena tama ko Isaako. (Kenese 12:​1-3, 7; 13:​14-17; 15:​5, 18; 21:12) Tenā ne tofotofo ei ne Ieova a Apelaamo mai te fakatonu atu ki a ia ke ofo mai a tena tama fagasele mo fai te taulaga. Se mea vave o fakalogo a Apelaamo kae i te taimi ko pili ei o ofo atu ne ia a Isaako mo fai te taulaga, ne taofi tou tagata ne se agelu a te Atua. Tenā ne fai ei ne te Atua a te tautoga tenei: “Ko tauto au i toku igoa eiloa, me ka fakamanuia ne au a koe. Ona ko koe ne fakalogo mai ki a au, kae seki ita ke ofo mai tau tama tokotasi ke fai mo taulaga ki a au, telā ko tauto ei au me ka fakatokouke ne au tou gafa ke pelā mo te uke o fetu i te lagi io me ko one i te matāfaga. Ka manumalo faeloa i taua a tino o tou gafa i olotou fili. Ka ka‵laga mai katoa a malo ki a au ke fakamanuia atu a latou e pelā mo te fakamanuiaga ne au a tou gafa​—e pogai mea katoa i tou fakalogo ki aku fakatonuga.”​—Kenese 22:​1-3, 9-12, 15-18.

7, 8. (a) Se a te pogai ne tauto atu ei te Atua ki a Apelaamo? (e) Ka maua pefea ne “nisi mamoe” a Iesu a mea aoga mai te tautoga a te Atua?

⁷ Kaia ne tauto atu ei te Atua ki a Apelaamo me ka taunu eiloa Ana tautoga? Ne fai penā ke toe fakamautinoa aka a latou kolā ka fai mo tupu lagolago fakatasi mo Keliso, kolā ko te lua o vaega o te “fanau” telā ne folafola mai, kae ke fakamalosi aka te lotou fakatuanaki. (Faitau te Epelu 6:​13-18; Kalatia 3:29) E pelā mo te fakamatalaga a te apositolo ko Paulo, me ne fai ne Ieova “se tautoga, ko te mea ke fakaasi mai i ei e auala i mea e lua kolā e se mafai o ‵fuli kae e se mafai o loi te Atua, me . . . ka maua eiloa ne tatou se fakamalosiga lasi ke puke ‵mau ki te fakamoemoega telā e moe mai i ‵tou mua.”

⁸ E se ko Kelisiano fakaekegina fua e maua ne latou a mea aoga mai te tautoga a te Atua ki a Apelaamo. E auala i te “fanau” a Apelaamo, ne tauto mai a Ieova me i tino o “atufenua katoa o te lalolagi [ka] fakamanuia a latou eiloa.” (Kenese 22:18) E aofia i tino konā ka fakamanuiagina ko “nisi mamoe” faka‵logo a Keliso, kolā e fakamoe‵moe ke ola ki te se-gata-mai i se lalolagi palataiso. (Ioane 10:16) Faitalia me fakamoemoe koe ki te lagi io me ko te lalolagi, “puke ‵mau” ki ei mai te tumau i te ola i se olaga fakalogo ki te Atua.​—Faitau te Epelu 6:​11, 12.

NISI TAUTOGA A TE ATUA E UIGA KI TENA FOLAFOLAGA

9. Se a te tautoga ne fai ne te Atua i te taimi ne ‵nofo pologa ei fanau a Apelaamo i Aikupito?

⁹ I senitenali fakamuli ifo, ne toe tauto mo te āva a Ieova e uiga ki ana folafolaga kolā ne taku mai luga i te taimi ne uga atu ei ne ia a Mose ke fano o faipati ki fanau a Apelaamo kolā e ‵nofo pologa i te taimi tenā i Aikupito. (Esoto 6:​6-8) I te fakasino atu ki te taimi tenā, ne fai mai te Atua: “I te taimi ne filifili ei ne au a Isalaelu, . . . ne tauto ei au ki a latou ke taki ne au latou kea‵tea mai i Aikupito ki te fenua telā ko oti ne fili ne au mō latou, se fenua maumea kae laukele ola.”​—Esekielu 20:​5, 6.

10. Se a te folafolaga ne fai ne te Atua ki te kau Isalaelu mai tua o te fakasaolotoga o latou mai i Aikupito?

¹⁰ Mai tua o te fakasaolotoga te kau Isalaelu mai Aikupito, ne fai ne Ieova te suā tautoga ki a latou: “Kafai e faka‵logo mai koutou ki a au kae tausi taku feagaiga, ka fai koutou mo oku tino tonu eiloa. A te lalolagi kātoa e o oku, ka ko koutou ko oku tino filifilia, ko tino kolā ko tuku kātoatoa mai olotou olaga ki a au, kae ka tavini mai koutou ki a au e pelā mo ne faitaulaga.” (Esoto 19:​5, 6) Se tulaga taulia eiloa telā ne ofo atu ne te Atua ki te kau Isalaelu! E fakauiga i ei me kafai e faka‵logo latou, ka mafai o maua ne tino taki tokotasi mai te fenua tenā a te fakamoemoega ke fakaaoga latou ne te Atua e pelā me se malo o faitaulaga ke manuia i ei a te ‵toega o tino. Fakamuli ifo, i te fakamatalamaiga o te mea telā ne fai ne ia mō Isalaelu i te taimi tenā, ne fai mai a Ieova: “Kae tauto au i a au ka alofa ki a koe . . . ne fai taku feagaiga fakatauavaga mo koe.”​—Esekielu 16:8.

11. Ne tali atu pefea te kau Isalaelu ki te ‵kamiga a te Atua ke fai latou mo ana tino filifilia?

¹¹ I te taimi tenā, ne seki fakamalosi atu a Ieova ki te kau Isalaelu ke tauto me i a latou ka faka‵logo; io me ne faimalō atu te Atua ki te kau Isalaelu ke talia te fesokotakiga fakapito tenei. I lō te fai penā, ne fai mai latou mo olotou loto kātoa: “Ka fai ne matou a mea katoa kolā ne faipati mai ei te Aliki [Ieova].” (Esoto 19:8) E tolu aso mai tua ifo, fakailoa atu ei ne Ieova te Atua ki te kau Isalaelu a te mea e manako a ia ke fai ne tena fenua filifilia. Ne tuku muamua atu ne ia ki a latou a tulafono e sefulu kae fai ki a Mose ke taku atu ki a latou a nisi tulafono e uke atu kolā ne tusi i te Esoto 20:22 ke oko ki te Esoto 23:33. Se a te tali a te kau Isalaelu? Ne “tali fakatasi mai tino katoa penei, “Ka fai ne matou so se mea e faipati mai ei te Aliki.” (Esoto 24:3) Tenā ne tusi ei ne Mose a tulafono ki loto i “tusi o te feagaiga” kae faitau atu mo te leo maluga ko te mea ke toe lagona ne te fenua kātoa. Mai tua i ei, ne toe tauto mai a tino i te tolu o taimi: “Ka fai ne matou a mea katoa ko oti ne fakatonu mai ne ia.”​—Esoto 24:​4, 7, 8.

12. Ne a mea ne fai ne Ieova mo ana tino filifilia ki te feagaiga telā ko oti ne fakatoka i te va o latou?

¹² Ne kamata fakavave eiloa a Ieova o fai a tena vaega i te feagaiga o te Tulafono mai te fakatokaga o se faleie tapuaki mo se kau faitaulaga telā ka mafai ei o olo atu a tino agasala ki a ia. Kae i te suā feitu, ne puli fakavave i te kau Isalaelu a te lotou tukuatuga ki te Atua kae ne ‘faka‵mae atu latou ki Tino Tapu o Isalaelu.’ (Salamo 78:41) Pelā me se fakaakoakoga, a koi fakalavelave a Mose i fakatonuga e uke kolā ne tuku atu ki a ia i luga i te Mauga o Sinai, kae ko te kau Isalaelu ko sē ‵kafi o fa‵ki kae ne kamata o sē fakatuanaki ki te Atua. E mafaufau aka latou pelā i a latou ko tiaki ne Mose. Tenā ne faite ei ne latou se pulumakau aulo kae fai atu: “Isalaelu, tenei te ‵tou atua telā ne ‵taki ne ia tatou kea‵tea mai Aikupito!” (Esoto 32:​1, 4) I konā ne fai ne latou a te mea telā ne taku ne latou me “se ‵kaiga ki a Ieova” kae ne ifo ki lalo kae fai taulaga ki te lotou tupua faite. I te laveaga ne ia a te mea tenā, ne fai atu ei Ieova ki a Mose: “Ko oti ne tiaki ne latou te auala telā ne fakatonu atu ne au ke tau‵tali latou i ei.” (Esoto 32:​5, 6, 8) Se mea fakafanoanoa, me mai te taimi tenā o fano ki mua, ne fai a te faiga o tautoga ki te Atua kae sē fakataunu fakamuli ifo mo fai se tala fakasolopito o Isalaelu.​—Numela 30:2.

E LUA A TAUTOGA FAOPOOPO

13. Se a te tautoga ne fai ne te Atua ki te tupu ko Tavita, kae tau atu pefea ki te Fanau telā ne folafola mai?

¹³ I te pulega a te tupu ko Tavita, ne toe fai ne Ieova a tautoga e lua mō te ‵lei o tino katoa kolā e faka‵logo ki a ia. Te mea muamua, ne tauto atu a ia ki a Tavita me i tena nofogaaliki ka tumau ki te se-gata-mai. (Salamo 89:​35, 36; 132:​11, 12) E fakauiga i ei me e mafai o taku a te Fanau ne folafola mai ko “te Tama a Tavita.” (Mataio 1:1; 21:9) Ne loto maulalo a Tavita o taku a te Fanau tenei ko tena “Aliki” me ka maua ne Keliso se tulaga e maluga atu.​—Mataio 22:​42-44.

14. Se a te tautoga ne fai ne Ieova e uiga ki te Fanau ne folafola mai, kae aoga pefea ki a tatou?

¹⁴ Te lua o mea, ne fakamalosi atu Ieova ki a Tavita ke ‵valo atu me i te Tupu tu ‵kese tenei ka galue foki e pelā me se Faitaulaga Sili o tino. I Isalaelu, a te pulega faka-tupu mo te kau faitaulaga e ma‵vae eiloa. A te kau faitaulaga ne o‵mai mai te matakāiga o Levi, kae ko tupu ne o‵mai mai te matakāiga o Iuta. E uiga ki tena sui takutakua i te taimi mai mua, ne ‵valo mai a Tavita: “Muna a te Aliki [Ieova] ki toku aliki, te tupu, ‘Nofo i konei i toku feitu fakaatamai, ke oko ki te taimi e tuku atu ei ne au ou fili ke ‵nofo mai lalo o ou vae.’ Ne fai ne te Aliki se feagaiga mautakitaki, e se toe ‵fuli: ‘Ka fai koe mo faitaulaga ki te se gata mai, i te fakasologa o te tofi fakafaitaulaga o Mekisateko.’ ” (Salamo 110:​1, 4) I te fakataunuga o te valoaga tenā, ko pule mai nei a te Fanau telā ne folafola mai, ko Iesu Keliso, mai te feitu fakaatamai o te Atua i te lagi. E tavini atu foki a ia e pelā me se Faitaulaga Sili o tino mai te fesoasoani atu ki tino sala‵mo ke maua se fesokotakiga ‵lei mo te Atua.​—Faitau te Epelu 7:​21, 25, 26.

TE ISALAELU FOU A TE ATUA

15, 16. (a) Ne a Isalaelu e lua e fakasino atu ki ei te Tusi Tapu, kae ko te Isalaelu fea e maua ne ia te fakamanuiaga a te Atua i aso nei? (e) Se a te fakatonuga ne tuku atu ne Iesu ki ana soko e uiga ki te faiga o tautoga?

¹⁵ Ona ko te ‵teke atu ki a Iesu Keliso, ne galo ei i te fenua o Isalaelu a te tulaga taulia o latou i te Atua fakatasi mo te fakamoemoega ke fai mo fai “se malo o faitaulaga.” E pelā mo muna a Iesu ki takitaki Iutaia: “A te Malo o te Atua ka tapale keatea mai i a koutou kae tuku atu ki se fenua telā e ‵fua mai i ei a fuataga ‵lei.” (Mataio 21:43) A te fenua fou tenā ne fakatu aka i te Penitekoso 33 T.A. i te taimi ne ‵ligi ifo ei te agaga o te Atua ki soko o Iesu e nofo ki te 120 kolā ne maopoopo i Ielusalema. Ne lauiloa latou konei e pelā me ko “te Isalaelu a te Atua” kae se mea vave eiloa o oko atu te aofaki o latou ki se fia afe tino mai i atufenua katoa o te lalolagi i aso konā.​—Kalatia 6:16.

¹⁶ E ‵kese mai i te Isalaelu faka-te-foitino, ne tumau eiloa a te fenua fou faka-te-agaga o te Atua i te ‵fua mai o fuataga ‵lei ona ko te tumau i te fakalogo ki te Atua. A te fakatonuga e tasi mai nisi fakatonuga telā ne faka‵logo ki ei ana sui ko te faiga o tautoga. I te nofoga a Iesu i te lalolagi ne sōna fai a te faiga o tautoga, me i tino e tauto fakaloiloi io me tauto ki mea sē tāua. (Mataio 23:​16-22) Ne akoako atu Iesu ki ana soko: “Ke mo a eiloa e tau‵to koutou . . . Ke fakauiga fua tau pati ‘ao’ ki te ao, a ko te ‘ikai’ ki te ikai; me i so se mea i tafa o mea konā e maua mai eiloa i te tino masei.”​—Mataio 5:​34, 37.

17. Ne a fesili ka mafau‵fau ki ei i te suā mataupu mō sukesukega?

¹⁷ E mata, e fakauiga i ei me e ‵se faeloa ma fai se tautoga? Kae sili atu la i te tāua, se a te mea e aofia i te fakauigaga o ‵tou Ao ki te Ao? Ka mafau‵fau tatou ki fesili konei i te suā mataupu mō sukesukega. I te tumau o tatou o mafaufau ‵loto ki te Muna a te Atua, ke na fakamalosi tatou o tumau i te faka‵logo ki a Ieova. I te auala tenā, ka fiafia eiloa a ia o fakamanuia tatou e ‵tusa mo ana tautoga gali ke oko eiloa ki te se-gata-mai.

[Ata i te itulau e 27]

E taunu faeloa a tautoga a Ieova

[Ata i te itulau e 25]

Ko pili fua o lavea ne Apelaamo a te fakataunuga o tautoga a Ieova