Te Auala ke Oko Atu ki Loto o Tino e se Tali‵tonu ki te Atua

1. Se a te ‵fuliga ne sae aka i nisi koga i se fia sefulu tausaga fakamuli nei?

I SE fia afe o tausaga, ne foliga mai me e tokouke a tino i te lalolagi e isi eiloa ne olotou talitonuga. Kae i se fia sefulu tausaga fakamuli nei, ko lasi ‵ki loa te ‵kesega. Ko tokouke atu a tino ko seai ne talitonuga a latou. A te ‵tonuga loa, i nisi fenua a te tokoukega o tino e fai mai i a latou e seai ne olotou talitonuga.b—Mata. 24:12.

2. Ne a nisi pogai ko tokouke i ei a tino ko seai ne olotou talitonuga?

² Kaia ko gasolo aka ei o tokouke a tino e fai mai i a latou e seai ne olotou talitonuga?c Nisi tino kāti ko ‵saga eiloa ki fakafiafiaga io me manava‵se. (Luka 8:14) Nisi ko sē tali‵tonu me e isi se Atua. E tali‵tonu a nisi tino ki te Atua kae mafau‵fau me i lotu ko se aoga, kae ko se fetaui mo mea fakasaienisi. Kāti e lagona ne latou a olotou taugasoa, faiakoga, io me ko tino fakasalalau tala me i te ola ne māfua mai i tamā manu kae mafulifuli faeloa ke oko ki te taimi ko liu tino mai ei, kae e se masani o lagona ne latou a pogai tāua e ‵tau ei mo latou o tali‵tonu ki te Atua. Nisi tino ko takalia‵lia i takitaki lotu kolā e kaima‵nako ki tupe mo tulaga pule. I nisi koga, e fakataputapu ne malo a faifaiga fakalotu.

3. Se a te pogai tonu ne fakatoka i ei te mataupu tenei?

³ E fakamoemoe a Iesu ko tatou ke “olo atu . . . ki fenua katoa o fai a tino i ei mo fai a soko.” (Mata. 28:19) E mafai pefea o fesoasoani atu tatou ki tino kolā e seai ne olotou talitonuga ke tauloto ke a‵lofa ki te Atua kae ke fai mo soko o Keliso? E ‵tau o iloa ne tatou me i te auala e saga mai ei te tino ki te ‵tou fekau e mafai o fakalagolago ki te koga ne puti aka i ei a ia. E pelā me se fakaakoakoga, a tino kolā ne ola aka i fenua Eulopa e ‵kese te auala e ‵saga mai ei latou mai i tino mai fenua o Asia. Kaia? I Eulopa, e tokouke e iloa ne latou a mea i te Tusi Tapu kae iloa ne latou me ko te Atua ne faite ne ia a mea katoa. Kae i fenua o Asia, a te tokoukega o tino e mu‵tana io me seai lele loa se lotou iloa i te Tusi Tapu, kae e se tali‵tonu foki latou me e isi se Mafuaga. Ne fakatoka eiloa te mataupu tenei ke fesoasoani mai ke oko atu tatou ki loto o latou kolā e fetaui mo tatou i te galuega talai, faitalia te koga ne ‵tupu mai ei latou.

FAKATUMAU SE KILOKILOGA ‵LEI

4. Kaia e mafai ei ne tatou o fakatumau se kilokiloga ‵lei?

⁴ Ke maua se kilokiloga ‵lei. I tausaga katoa, e isi eiloa ne tino kolā e seai ne olotou talitonuga ne fai pelā me ne Molimau a Ieova. A te tokoukega ne tino e ‵lei olotou tulaga i mea tau amioga kae ne takalia‵lia ki uiga fakaloiloi a takitaki lotu. Nisi tino e se ‵lei olotou tulaga i mea tau amioga kae ko te tokoukega o tino ne ma‵sei olotou uiga kae ne ma‵nako latou o fai a ‵fuliga ki ei. Mai te fesoasoani o Ieova, e mautinoa eiloa me ka maua ne tatou a “tino loto ‵lei katoa kolā e ‵tau o maua ne latou a te ola se-gata-mai.”—Galu. 13:48; 1 Timo. 2:3, 4.

5. Ne a mea e mafai o fai ne tatou ke ‵saga faka‵lei mai a tino ki te ‵tou fekau?

⁵ Ke Atafai kae Atamai. E masani eiloa o ‵saga mai a tino ki te ‵tou fekau, e se ona ko ‵tou pati e fai, kae ona ko te auala e fai atu ne tatou. E fia‵fia latou māfai tatou e atafai, ata‵mai, kae fakaasi atu te fiafia tonu ki a latou. E se faimalo ne tatou a latou ke faka‵logo mai ki ‵tou manatu. I lō te fai penā, e taumafai tatou ke malamalama i olotou kilokiloga e uiga ki lotu. E pelā me se fakaakoakoga, e iloa aka ne tatou me i nisi tino e se fia‵fia o fai‵pati ki mea tau lotu mō se tino e se iloa ne latou. Nisi e mafau‵fau me se uiga sē ‵lei ke ‵sili atu ki se tino me ne a ana mafaufauga e uiga ki te Atua. Kae koi ‵mā eiloa a nisi tino māfai e lavea ne tino a latou e fai‵tau ki te Tusi Tapu, maise loa mo Molimau a Ieova. E tiga loa te feitu tenā, e taumafai eiloa tatou ke malamalama i olotou lagonaga.—2 Timo. 2:24, fml.

6. Ne fakaasi mai pefea ne te apositolo ko Paulo me ne fakamafulifuli te auala ne talai ei a ia, kae e mafai pefea o fakaakoako tatou ki a ia?

⁶ Ne a mea e mafai ne tatou o fai māfai e foliga sē fiafia se tino i te taimi e fakaaoga ne tatou a vaegā pati penei “Tusi Tapu,” “mea ne faite,” “Atua,” io me ko “lotu”? E mafai o fakaakoako tatou ki te apositolo ko Paulo kae ‵fuli te auala e fai‵pati ei tatou ki a latou. I te taimi ne fai‵pati ei mo tino Iutaia, ne fakasako‵sako atu a Paulo mai te Tusi Tapu. Kae i te taimi ne fai‵pati a ia mo tino Eleni ‵poto i te Aleopako, ne seki fakaasi atu me ne siki mai ne ia ana fakamatalaga mai te Tusi Tapu. (Galu. 17:2, 3, 22-31) E mafai pefea o tau‵tali tatou i te fakaakoakoga a Paulo? Kafai e fetaui koe mo se tino telā e se talia ne ia te Tusi Tapu, kāti se mea ‵lei ke se fakaaoga tau Tusi Tapu māfai e fakasako‵sako mo ia. Kafai e lavea ne koe me i te tino tenā e se manako ke lavea a ia ne nisi tino e faitau te Tusi Tapu, taumafai o fakaasi ki ei a tusi fai‵tau i se auala sē lavea, kāti i luga i se tivaisi.

7. Ne a mea e ‵tau o fai ne tatou ke tau‵tali i te fakaakoakoga a Paulo i te 1 Kolinito 9:20-23?

⁷ Ke Loto malamalama kae Fakalogologo. E ‵tau mo tatou o taumafai ke malamalama i mafaufauga o tino kolā e fetaui mo tatou. (Faata. 20:5) Toe mafaufau aka la ki a Paulo. Ne ‵tupu fakatasi aka a ia mo tino Iutaia. E mautinoa eiloa me ne ‵tau o ‵fuli te auala e talai ei a ia ki tino mai Fenua Fakaa‵tea kolā e se lasi io me e se iloa lele eiloa ne latou a Ieova mo te Tusi Tapu. Kāti e ‵tau o fai ‵tou sukesukega io me ‵sala atu ki te fesoasoani o tino apo i te fakapotopotoga ko te mea ke mafai o malamalama kae iloa faka‵lei ne tatou a tino i ‵tou koga talai.—Faitau te 1 Kolinito 9:20-23.

8. Se a te auala e tasi ke kamata ei se sau‵talaga e uiga ki te Tusi Tapu?

⁸ A te ‵tou fakamoemoega ko te ‵sala atu ki tino “loto ‵lei.” (Mata. 10:11) Ke magoi te ‵tou galuega, e ‵tau o tuku atu ne tatou se avanoaga ki tino ke fakaasi mai olotou manatu kae ke fakalogo‵logo faka‵lei tatou. Ne ‵sili atu se taina i Egelani ki tino e uiga ki olotou manatu ki te auala ke maua se avaga manuia, te auala ke puti aka a tama‵liki, mo te auala ke kufaki i faifaiga sē fakamaoni. I te otiga ne fakalogologo ki olotou manatu, ne fai atu a ia, “Se a te otou faka‵tau ki te manatu fesoasoani tenei ne tusi kāti toeitiiti ko kātoa te 2,000 tausaga ko ‵teka?” Kae e aunoa mo te fai atu o te pati “Tusi Tapu,” ne fakaasi atu ne ia ki a latou a tusi fai‵tau kolā ne filifili faka‵lei i luga i tena telefoni.

KE OKO ATU KI LOTO O TINO

9. E mafai pefea ne tatou o fesoasoani atu ki tino kolā e masani o se fia fai‵pati e uiga ki te Atua?

⁹ E mafai o oko atu tatou ki loto o tino kolā e mafai o se fai‵pati e uiga ki te Atua mai te sau‵tala ki se mea telā e gali ‵ki ki a latou. E pelā mo mea fakaofoofogia i te natula. Tela la, kāti e mafai o fai atu ne tatou a manatu konei: “E iloa ne koe me e uke ‵ki a poto ‵fou ko lavea atu nei i te taimi ne kamata o ‵kopi ne saienitisi a mea o te natula. E pelā mo tino faite mea faka‵lasi leo e sukesuke ne latou a taliga, kae ko tino faite mea pei ata e sukesuke ne latou a mata. Se a te mea e mafaufau koe ki ei e uiga ki te natula? E mata, se malosi fakaofoofogia telā e se lavea, se tino io me se isi mea aka?” Mai tua o te fakalogologo faka‵lei, e mafai o toe fai atu tatou: “I te taimi e tauloto ei a initinia ki te auala ne faite ei a taliga mo mata, e mafai o mafau‵fau tatou me ko oi te tino ne tauloto ne latou mai i ei. Ne fiafia ‵ki au i se mea ne tusi mai ne se tino tusitala mua: ‘A te Atua telā ne faite ne ia te taliga, e a, e se lagona ne ia? . . . A ia ko te Atua telā e tuku mai ne ia te iloaga ki tino!’ Nisi saienitisi e ‵lago ki pati konei kae tali‵tonu ki mea ne faite.” (Sala. 94:9, 10) Ka oti, ko mafai ei o fakaasi atu ne tatou se vitio mai te jw.org^® mai lalo i te vaega “Interviews and Experiences” i te fakasologa ko te “Viewpoints on the Origin of Life.” (Onoono ki TUSI > VITIO.) Io me e mafai o tuku atu ki a latou a te polosiua ko te Was Life Created? io me ko The Origin of Life—Five Questions Worth Asking.

10. E mafai pefea o kamata ne tatou se sau‵talaga mo se tino telā ne seki manako o faipati e uiga ki te Atua?

¹⁰ A te tokoukega o tino e ma‵nako ke maua se olaga ‵lei i aso mai mua. Kae e tokouke a tino e ma‵taku me e mafau‵fau me ka fakaseai atu te lalolagi io me ka se mafai o ola i ei a tino. E fai mai se ovasia faimalaga i Norway me i tino kolā ne seki ma‵nako o fai‵pati e uiga ki te Atua e fia‵fia faeloa o fai‵pati e uiga ki tulaga o te lalolagi. Kafai ko oti ne fakatalofa ki tino, ko fai atu: “Se a tau faka‵tau e uiga ki ‵tou fakamoemoega mō se olaga ‵lei i aso mai mua? E mata, e ‵tau o fakamoe‵moe tatou ki tino fakapolitiki, saienitisi, io me se isi tino aka?” I te otiga ne fakalogologo faka‵lei, ne faitau atu ne ia se tusi faitau telā e fakasino atu ki te olaga gali i aso mai mua. Nisi e fia‵fia ki te tautoga i te Tusi Tapu me i te lalolagi ka tumau ki te se-gata-mai kae ko tino ‵lei ka ‵nofo i ei ki te se-gata-mai.—Sala. 37:29; Fai. 1:4.

11. Kaia e ‵tau ei o tofotofo aka ne tatou a auala kese‵kese ke talai, kae e mafai pefea o tau‵tali tatou i te fakaakoakoga a Paulo, telā ne fakamatala mai i te Loma 1:14-16?

¹¹ E ‵tau mo tatou o fakaaoga faka‵lei a auala kese‵kese ke talai atu ki tino e fetaui mo tatou. Kaia? Me e kese‵kese a tino taki tokotasi. A te mea telā e gali ki se tokotasi e mafai o se fiafia ki ei te suā tino. Nisi tino e loto fia‵fia o sau‵tala e uiga ki te Atua io me ko te Tusi Tapu, kae ko nisi tino e fia‵fia o fai‵pati muamua e uiga ki nisi mea aka. Faitalia me se a te tulaga, e ‵tau o avanoa tatou ke fai‵pati atu ki vaegā tino katoa. (Faitau te Loma 1:14-16.) E tonu, ke masaua me i a Ieova ko te tino telā e fakaola ne ia te munatonu i loto o latou kolā e fia‵fia o fai te mea tonu.—1 Koli. 3:6, 7.

TALAI ATU TE MUNATONU KI TINO MAI ASIA

12. Ne a mea e mafai ne tatou o fai ke oko atu ki tino mai fenua o Asia kolā ne seki mafau‵fau lele me e isi se Atua telā ne faite ne ia a mea katoa?

¹² I te lalolagi kātoa, e tokouke a tino talai e fetaui mo tino mai fenua o Asia, e aofia i ei a nisi tino kolā ne au‵mai i koga kolā e fakataputapu ne malo a mea fakalotu. I nisi fenua o Asia, e tokouke a tino ne seki mafau‵fau lele eiloa ki te manatu me e isi se Atua telā ne faite ne ia a mea katoa. Nisi tino e fia ‵logo kae talia ne latou se akoga faka-te-Tusi Tapu, kae ko nisi tino ne seki fia‵fia i te taimi muamua ke tauloto ki mea ‵fou. Ne a mea e mafai ne tatou o fai ke fesoasoani atu ki a latou? Ne manuia a nisi tino talai apo i te kamataga o se sau‵talaga masani, fakaasi atu te fiafia tonu, kae kafai e ‵lei, ke fakamatala atu ki a latou te auala e mafai o tai ‵lei olotou olaga māfai ko kamata o fakagalue aka ne latou a fakatakitakiga i te Tusi Tapu.

13. Se a te mea e mafai o fesoasoani atu ki tino ke fia‵fia ki te Tusi Tapu? (Ke onoono ki te ata i te ‵kava.)

¹³ E tokouke a tino ne fia‵fia i te taimi muamua ki te poto tāua i te Tusi Tapu. (Fai. 7:12) I Niu Ioki, ne fai mai se tuagane telā e asi sāle ki tino e fai‵pati ki te ‵gana Manadarin: “E taumafai au ke fakaasi atu te fiafia ki tino kae fakalogologo ki a latou. Kafai e iloa ne au me i a latou ne tino ‵fou ki te fenua, e mafai o ‵sili atu au: ‘E a ko tai masani koe ki te koga fou tenei? E mata, ko maua tau galuega? E mata, e fai faka‵lei koe ne tino o te fenua?’” E fesoasoani atu te auala tenei ke kamata se akoga faka-te-Tusi Tapu. Kafai e ‵lei loa, ko toe fai atu te tuagane: “Se a tau faka‵tau, se a te kī ke maua se fesokotakiga ‵lei mo nisi tino? E mafai o fakaasi atu ne au se faigamuna mai te Tusi Tapu? E fai mai: ‘A te kamataga o se taua e pelā eiloa mo te ‵talaga o se mea e taofi ei a vai; koi tuai o kamata se kinauga ke na fano kea‵tea koe.’ E mata, e mafaufau koe me i te manatu fesoasoani tenei e mafai o fesoasoani atu ke fai taugasoa mo nisi tino?” (Faata. 17:14) A vaegā sau‵talaga penā e mafai o fesoasoani atu ke iloa ne koe a tino kolā e ma‵nako o tauloto ki mea e uke.

14. I te auala fea ne fesoasoani atu ei se taina ki tino i te feitu ki saegala o Asia kolā e fai mai i a latou e se tali‵tonu ki te Atua?

¹⁴ Kae e a latou kolā e fai mai i a latou e se tali‵tonu ki te Atua? Ne fakamatala mai se taina apo telā ne talai atu ki tino kolā e se tali‵tonu ki te Atua i te feitu ki Saegala o Asia: “E pelā mo te masani, kafai e fai mai se tino i konei, ‘Au sē talitonu ki te Atua,’ e fakauiga eiloa me e se talitonu a ia e uiga ki te tapuaki atu ki atua kolā e tapuaki ki ei olotou tino. Tela la e masani o ‵lago au ki te manatu me i te ukega o atua e faite fua ne tāgata kae e se ‵tonu. E faitau sāle ne au te Ielemia 16:20: ‘E a, e mafai ne se tagata o faite ne atua mō ia eiloa māfai a mea konā e se ne atua ‵tonu?’ Ka oti, ko ‵sili atu au: ‘E mafai pefea o iloa ne tatou te atua tonu mai te atua faite?’ E fakalogologo faka‵lei au ki ei, kae ka oti ko toe faitau ne au te Isaia 41:23: ‘Fai mai ki a matou a mea ka ‵tupu i aso mai mua, ko te mea ke iloa ne matou i a koutou ne atua.’ Ko fakaasi atu ei ne au se fakaakoakoga e uiga ki te auala ne ‵valo mai ne Ieova a mea ka ‵tupu i aso mai mua.”

15. Se a te mea e mafai o tauloto ne tatou mai te fakaakoakoga a te taina i Asia ki te Saegala?

¹⁵ E fakaaoga sāle ne se taina i Asia ki te Saegala a auala konei mai lalo māfai ko fai ana toe asiga. E fai mai a ia: “E fakaasi atu ne au ki a latou a fakaakoakoga o te poto i te Tusi Tapu, valoaga i te Tusi Tapu kolā ko oti ne fakataunu, mo tulafono kolā e takitaki i ei a te iunivesi. Ka oti, ko fakaasi atu ki a latou me i mea katoa konei se fakaasiga me e isi se Tino ne faite ne ia a mea katoa. Kafai e talia ne se tino a te manatu me i te Atua e ola, ko fakaasi atu ei ne au a pati a te Tusi Tapu e uiga ki a Ieova.”

16. E ‵tusa mo pati i te Epelu 11:6, kaia e ‵tau ei o maua ne a‵koga faka-te-Tusi Tapu a te fakatuanaki ki te Atua mo te Tusi Tapu, kae e mafai pefea ne tatou o fesoasoani atu ki a latou ke ati aka te fakatuanaki tenā?

¹⁶ Kafai e fai ne tatou a akoga faka-te-Tusi Tapu mo tino kese‵kese kolā e se tali‵tonu ki te Atua, e ‵tau mo tatou o tumau i te ati aka o te lotou loto tali‵tonu me e isi se Atua. (Faitau te Epelu 11:6.) Kae e ‵tau o fesoasoani tatou ke ati aka te lotou fakatuanaki ki te Tusi Tapu. Kāti e manakogina ke fakafoki‵foki atu ne tatou a nisi manatu i taimi e suke‵suke ei tatou. I taimi takitasi e a‵koga ei mo latou, e manakogina eiloa ke sau‵tala tatou ki fakamaoniga me i te Tusi Tapu ko te Muna a te Atua. E mafai o aofia i ei se sau‵talaga toetoe ki valoaga i te Tusi Tapu kolā ne fakataunu, te ‵tonu o te Tusi Tapu māfai ko faipati ki mea fakasaienisi, io me ko te auala e fesoasoani mai te Tusi Tapu ki ‵tou olaga i aso takitasi.

17. E aoga pefea a te fakaasi atu ne tatou te alofa ki tino?

¹⁷ E fesoasoani tatou ki tino ke fai mo soko o Keliso mai te fakaasi atu o te alofa mō latou, faitalia me ne tino ‵lotu io me ikai. (1 Koli. 13:1) I te taimi e akoako ne tatou a latou, a te ‵tou fakamoemoega ko te fakaasi atu me e alofa te Atua ki a tatou kae e manako a ia ke a‵lofa foki tatou ki a ia. I tausaga katoa, e lau i afe o tino kolā e se fia‵fia malosi ki lotu ne papatiso, me ne tauloto latou ke iloa o a‵lofa ki te Atua. Tela la, ke maua se kilokiloga ‵lei kae fakaasi atu te alofa mo te fiafia tonu ki vaegā tino katoa. Fakalogologo ki a latou. Taumafai ke malamalama i a latou. E auala i tau fakaakoakoga, akoako atu latou ke fai mo soko o Keliso.